Ήταν η πρώτη φορά που επιχειρήθηκε ένα τέτοιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Ελλάδα. Η νεοσύστατη «Άλλη Όψη», ένα σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που πήρε μορφή μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, πραγματοποίησε ένα πρωτόγνωρο training camp, από 5 μέχρι και 14 Σεπτεμβρίου, στο Ορφάνι Καβάλας, στους χώρους της κατασκήνωσης Τσαφ-Τσουφ.
Σ’ αυτό έλαβαν μέρος 18 άτομα με κινητική αναπηρία (κυρίως με κάκωση νωτιαίου μυελού ή ακρωτηριασμό), από όλη την Ελλάδα.
Πώς έγινε η σύλληψη της ιδέας
«Τα τελευταία χρόνια βρισκόμουν στη Σουηδία, όπου και γνώρισα τον οργανισμό Rekryterings Gruppen που διοργανώνει αντίστοιχα προγράμματα εδώ και 30 χρόνια, και σκέφτηκα πως θα ήταν μια πολύ καλή ιδέα και για την Ελλάδα. Αν και πολλοί ήταν εκείνοι που έλεγαν πως μια τέτοια πρωτοβουλία δεν θα έχει την αναμενόμενη ανταπόκριση από τους Έλληνες με αναπηρία -οι οποίοι έχουν συνηθίσει σε ένα πιο ιατροκεντρικό σύστημα, φοβούνται το κομμάτι της υποστήριξης και δεν ενδιαφέρονται πολύ για τα αθλήματα-, παρ’ όλα αυτά, εγώ ήρθα στην Ελλάδα και κατάφερα να βρω κάποια άτομα με τα οποία είχαμε τις ίδιες σκέψεις, κι έτσι αποφασίσαμε να «στήσουμε» την Άλλη Όψη. Η διαδικασία ήταν ωστόσο χρονοβόρα, και διήρκησε περίπου δύο χρόνια, λόγω πολλών παραμέτρων που έπρεπε να συνυπολογιστούν και να ρυθμιστούν.»
Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, και μετά την παρουσία της στην Αυτονομία EXPO τον Μάιο του 2007, η Άλλη Όψη έγινε γνωστή σε αρκετούς ανθρώπους με κινητική αναπηρία οι οποίοι δήλωσαν πρόθυμοι να συμμετέχουν σε αυτό το διαφορετικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Η κατασκήνωση διήρκησε συνολικά 13 ημέρες. Βασική προϋπόθεση συμμετοχής ήταν το άτομο να μην χρήζει αναπνευστικής υποστήριξης, και να μπορεί να κινεί έστω και λίγο ένα χειροκίνητο αναπηρικό κάθισμα, προκειμένου να είναι σε θέση να συμμετέχει στο κομμάτι της εκπαίδευσης και των λοιπών δραστηριοτήτων.
Όσον αφορά στη συνοδεία των ατόμων, οι όροι ήταν σαφείς: «ελάτε μόνοι σας!» Την 24ωρη υποστήριξη των συμμετεχόντων την αναλάμβαναν το υποστηρικτικό προσωπικό και οι εκπαιδευτές. Συγκεκριμένα, υπήρχαν 5 Έλληνες εκπαιδευτές από τους οποίους οι 2 είχαν αναπηρία, 5 Σουηδοί εκπαιδευτές από τους οποίους οι 3 είχαν κινητική αναπηρία, 8 άτομα υποστηρικτικό προσωπικό και 6 άτομα που ήταν εργαζόμενοι της κατασκήνωσης. «Δηλαδή 24 άτομα υποστήριξαν 18, μία αναλογία που παρατηρείται πρώτη φορά στην Ελλάδα, μιας και συνηθίζεται οι υποστηρικτές να είναι πάντα λιγότεροι από τους συμμετέχοντες. Εδώ, λοιπόν, οι υποστηρικτές ήταν περισσότεροι από τους συμμετέχοντες, και μάλιστα -στην πλειοψηφία τους- είχαν οι ίδιοι αναπηρία», σημειώνει ο Ανέστης. «Από τους 5 Σουηδούς εκπαιδευτές ο ένας είχε τετραπληγία (Α6), οι 2 είχαν παραπληγία, ενώ οι άλλοι 2 είχαν μεγάλη εμπειρία στο οργανωτικό μέρος του Camp και κυρίως στο κομμάτι της υποστήριξης. Πρέπει να τονίσω ότι ήρθαν όλοι τους χωρίς να πληρωθούν. Κανένας εκπαιδευτής ή υποστηρικτικό προσωπικό δεν πληρώθηκε σ’ αυτό το Camp. Το κόστος για τους συμμετέχοντες ήταν 550 Ευρώ και περιλάμβανε τη διαμονή, τη διατροφή, την εκπαίδευση, και τη συνολική υποστήριξη από προσωπικούς βοηθούς. Το υπόλοιπο μέρος των εσόδων πήγε στους τεχνικούς εξοπλισμούς και στην ενοικίαση του χώρου όπου έγινε η κατασκήνωση. Επιπλέον, υπήρξαν και κάποιες χορηγίες από εταιρείες του χώρου αποκατάστασης.»
Σύμφωνα με τον κ. Διβάνογλου, η βασική δυσκολία που αντιμετώπισε η Άλλη Όψη στη διοργάνωση της κατασκήνωσης, ήταν το γεγονός πως ακριβώς επειδή αυτό το Camp ήταν κάτι καινούριο για τα δεδομένα της Ελλάδας, ο κόσμος δεν ήξερε περί τίνος πρόκειται και αυτό φόβιζε τους υποψήφιους συμμετέχοντες, ειδικά στο κομμάτι της σωστής υποστήριξής τους κατά τη διάρκεια της κατασκήνωσης.
«Βασική μας αρχή ήταν το ότι υποστηρίζουμε και βοηθάμε τον συμμετέχοντα μόνο σε ό,τι εκείνος δεν μπορεί να κάνει μόνος του. Κάτι επίσης πολύ σημαντικό για εμάς ήταν το «τα της τουαλέτας, στην τουαλέτα». Αυτές τις δύο αρχές φροντίσαμε να τις ακολουθήσουμε πιστά καθ’ όλη τη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος.»
Ωστόσο, η υποστήριξη των συμμετεχόντων –και κυρίως των μη αυτοεξυπηρετούμενων- απαιτούσε πολύ καλή προετοιμασία από την πλευρά του υποστηρικτικού προσωπικού και των εκπαιδευτών:
«Τις τρεις πρώτες ημέρες του Camp -πριν την επίσημη έναρξή του και την άφιξη των συμμετεχόντων-, πραγματοποιήθηκε η εκπαίδευση των ανθρώπων εκείνων που θα αποτελούσαν το υποστηρικτικό προσωπικό των συμμετεχόντων. Οι εκπαιδευτές φρόντισαν για την ενημέρωση του υποστηρικτικού προσωπικού σχετικά με το πώς υποστηρίζεται στην πράξη ένα άτομο με κινητική αναπηρία. Στο υποστηρικτικό προσωπικό υπήρχαν φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, νοσηλευτές, αλλά και άνθρωποι που δεν είχαν εξαρχής σχέση με τον χώρο της αναπηρίας. 
Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του Camp, υπήρχαν και οι εκπαιδευτές με αναπηρία που συμμετείχαν σε όλη τη διαδικασία φροντίδας και υποστήριξης, τόσο πρωινής όσο και βραδινής. Οι συμμετέχοντες έμεναν -ανά τέσσερις- στον ίδιο χώρο με τους εκπαιδευτές με αναπηρία, σε ειδικά διαμορφωμένα προσπελάσιμα βαγόνια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, τους δόθηκε η ευκαιρία να δουν πώς ο εκπαιδευτής συμπεριφέρεται και αντεπεξέρχεται στις καθημερινές του ανάγκες όλο το 24ωρο.»
Επίσης, κάθε ένας από τους συμμετέχοντες, συμπλήρωσε 3 έντυπα/ερωτηματολόγια κατά τη διάρκεια της κατασκήνωσης. «Το πρώτο, τους είχε αποσταλεί πριν έρθουν στο Camp και περιλάμβανε ερωτήσεις σχετικά με τις ανάγκες και το βαθμό αυτοεξυπηρέτησής τους, προκειμένου να είμαστε κι εμείς προετοιμασμένοι για τον αριθμό του υποστηρικτικού προσωπικού και για το πώς ακριβώς θα προγραμματίσουμε την κάθε ημέρα. Επιπλέον, όταν έφτασαν στον χώρο του Camp συμπλήρωσαν δεύτερο ερωτηματολόγιο, με λεπτομερείς περιγραφές της υποστήριξης που χρειάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας, καθώς και με το τί περίμεναν να αποκομίσουν από το πρόγραμμα αυτό και ποιοι ήταν οι προσωπικοί τους στόχοι. Κατά την έξοδό τους συμπλήρωσαν και πάλι ένα ακόμα έντυπο, απαντώντας στο κατά πόσο οι αρχικοί τους στόχοι εκπληρώθηκαν. Και ήταν εκεί ακριβώς που θέλαμε κι εμείς να εστιάσουμε, γιατί το ζητούμενο ήταν να δούμε το κατά πόσο το πρόγραμμα αυτό ανταποκρίθηκε στις αρχικές τους προσδοκίες.»
Πρόγραμμα – Δραστηριότητες
Το πρωινό ξύπνημα ήταν στις 7:30 πμ, και για κάθε συμμετέχοντα υπήρχε ένα άτομο υποστηρικτικού προσωπικού, με την παράλληλη αρωγή του εκάστοτε εκπαιδευτή, που είχε την ευθύνη υποστήριξης και εκπαίδευσης του συμμετέχοντα για όλο το κομμάτι της προσωπικής πρωινής φροντίδας, δηλαδή τουαλέτα, μπάνιο, ντύσιμο, κτλ.
«Ουσιαστικά, η εκπαίδευση ξεκινούσε από την ώρα που ξυπνούσε κιόλας το άτομο. Στις 9:30 παίρναμε πρωινό, και 9:30 με 10 κάναμε προθέρμανση, ζέσταμα.
Οι ονομαζόμενες «βασικές δραστηριότητες» άρχιζαν στις 10 πμ. Αυτές οι δραστηριότητες ήταν χωρισμένες σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη περιλάμβανε τεχνικές χειρισμού αναπηρικού καθίσματος και τεχνικές μεταφοράς, η δεύτερη ενδυνάμωση με βάρη και βελτίωση φυσικής κατάστασης, και η τρίτη, αθλήματα-δραστηριότητες με μπάλες. Οι συμμετέχοντες χωρίζονταν σε ομάδες ανάλογα με το λειτουργικό τους επίπεδο, και συμμετείχαν καθημερινά σε δύο από τις πιο πάνω δραστηριότητες, βάσει συγκεκριμένου προγράμματος. Αυτές οι δραστηριότητες συνεχίζονταν μέχρι τη 1:30 το μεσημέρι. Μεταξύ 1:30 και 2 ήταν η προετοιμασία για το φαγητό, 2 με 4:30 φαγητό και ξεκούραση, 4:30 με 5 καφές, και 5 η ώρα ξεκινούσαν οι απογευματινές δραστηριότητες, όπου οι συμμετέχοντες μπορούσαν να επιλέξουν ανάμεσα σε ιππασία, οδήγηση τετράτροχων μηχανών («γουρούνες»), κολύμβηση στη θάλασσα ή στην πισίνα, κανόε-καγιάκ ή συμμετοχή σε ομάδα χαλάρωσης και διατάσεων. 
Το πρόγραμμα αυτό συνεχιζόταν μέχρι τις 7 το απόγευμα, 7 με 8:30 πήγαιναν όλοι για το απαραίτητο ντους, ακολουθούσε το βραδινό φαγητό, και μετά υπήρχαν οι βραδινές δραστηριότητες.»
Οι βραδινές δραστηριότητες περιλάμβαναν προβολές ταινιών σχετικών με την αναπηρία, όπως για παράδειγμα το ντοκιμαντέρ «Αιγαίου κύματα», συζητήσεις γύρω από τα αθλήματα και το σεξ, ενώ υπήρξε και μια παρουσίαση διαχείρισης κύστης και εντέρου από τον Αλέξανδρο Ταξιλδάρη (του συλλόγου «ΠΕΡΠΑΤΩ»), ο οποίος έχει επίσης αναπηρία (τετραπληγία). «Κάποιες βραδιές οργανώσαμε και μικρά χάπενινγκς με μπάρμπεκιου, που μας βοήθησαν να χαλαρώσουμε από την ένταση και το άγχος των πρώτων κυρίως ημερών!»
Λίγες μόλις εβδομάδες μετά την εμπειρία του πρώτου training camp, ο Ανέστης νιώθει αρκετά ικανοποιημένος: «Τώρα πια που είδαμε πως οι συμμετέχοντες έμειναν ευχαριστημένοι, δεν θα μπορούσαμε παρά να συνεχίσουμε την προσπάθεια αυτή. Εξάλλου, κάποιοι σημείωσαν τόσο μεγάλη αλλαγή, που πραγματικά άξιζε τον κόπο. Στόχος είναι να οργανώνονται 2 με 3 Camp τον χρόνο. Πρέπει όμως να πω πως κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε ποτέ να οργανωθεί από ένα μόνο άτομο. Αν δηλαδή δεν υπήρχε η ομάδα που δημιουργήθηκε τώρα στην Ελλάδα γι’ αυτόν τον σκοπό, αν δεν υπήρχε η υποστήριξη από την οργάνωση της Σουηδίας, αν δεν υπήρχε το υποστηρικτικό προσωπικό που βρήκαμε εδώ, δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί αυτή η ιδέα, ούτε τώρα, ούτε στο μέλλον.»
Πόσο μπορεί όμως μια κατασκήνωση να συμβάλλει στην αυτονομία ενός ατόμου με κινητική αναπηρία;
«Δεν έχουμε αυταπάτες. Μέσα σε 13 μέρες δεν έγινε κανένας ανεξάρτητος. Δεκατρείς μέρες δεν είναι αρκετές. Δεν θα μπορούσαν βέβαια να είναι περισσότερες για το συγκεκριμένο Camp, αλλά θέλω να πω πως η ανεξαρτησία και η αυτονομία έρχεται με τον χρόνο. Εμείς αυτό που κάναμε ήταν να δώσουμε ιδέες, ερεθίσματα, εμπειρίες, και να προσφέρουμε το περιβάλλον για να γίνει κάτι τέτοιο με σωστό τρόπο. Από ’κει και πέρα, το κάθε άτομο παίρνει τις ιδέες αυτές και τα ερεθίσματα, και επιστρέφοντας στο σπίτι του προσπαθεί να τα εφαρμόσει στο δικό του πια περιβάλλον. 
Ερχόμενο ένα άτομο στο Camp, βλέπει τί μπορεί να κάνει, τί μπορεί να καταφέρει. Τις περισσότερες φορές οι Έλληνες με κινητικές αναπηρίες δεν έχουν ερευνήσει σε πλήρη βαθμό τις δυνατότητές τους. Πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό να προωθούνται άτομα ενεργά και δραστήρια με διαφορετικά είδη αναπηρίας και διαφορετικά λειτουργικά επίπεδα, όπως οι συγκεκριμένοι εκπαιδευτές με αναπηρία, ώστε τα άτομα που είναι μη ενεργά, να μπορούν να πάρουν ιδέες για το πού μπορούν να φτάσουν λειτουργικά. Αυτό είναι κάτι που θεωρώ πως λείπει απ’ την Ελλάδα.»
Όλα λοιπόν δείχνουν πως τα σχέδια της «Άλλη Όψη», δεν σταματούν εδώ!
«Το επόμενο Camp το σκεφτόμαστε για τέλος άνοιξης – αρχές καλοκαιριού 2008. Προς το παρόν, το σχήμα της οργανωτικής ομάδας της «Άλλη Όψη» θα παραμείνει το ίδιο, προκειμένου να είναι μικρό και ευέλικτο. Αυτό που δεν γνωρίζουμε ακόμα είναι πού ακριβώς θα γίνει η επόμενη κατασκήνωση. Θα προτιμήσουμε ένα ακόμα πιο προσβάσιμο μέρος, τόσο, ώστε να θεωρείται απόλυτα προσπελάσιμο και για ανθρώπους με τετραπληγίες.»
Τόσο η συγκεκριμένη προσπάθεια, όσο και αντίστοιχες δράσεις που φαίνεται πως βρίσκουν ανταπόκριση από ανθρώπους με αναπηρία, θα κοινοποιούνται μέσα από τις σελίδες του ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ. Στόχος του ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ παραμένει, σε κάθε περίπτωση, η υποστήριξη και η ενημέρωση των ατόμων με αναπηρίες -και κυρίως των κινητικά αναπήρων- σχετικά με τις διαθέσιμες δραστηριότητες που είτε άμεσα είτε έμμεσα εξυπηρετούν ή ικανοποιούν τις ανάγκες τους.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Camp και τις λοιπές δραστηριότητες της «Άλλη Όψη», επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.alli-opsi.gr ή στείλετε email στο info@alli-opsi.gr.
Με τον Ανέστη Διβάνογλου μπορείτε να επικοινωνήσετε και τηλεφωνικά στο 6948379293.