Αρ. Φύλλου 2065, 24 Οκτωβρίου 2007
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
Αριθμ. ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546 (1)
Αναπαραγωγή έργου πνευματικής ιδιοκτησίας προς όφελος τυφλών και κωφαλάλων, και επέκταση της ρύθμισης σε άλλες κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες.
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις:
α) Του άρθρου 81 του ν. 3057/2002 «Τροποποίηση και συμπλήρωση του ν. 2725/1999, ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Πολιτισμού και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 239), με το οποίο προστέθηκαν τα άρθρα 28 Α και 28 Γ στο ν. 2121/1993 «Πνευματική ιδιοκτησία, συγγενικά δικαιώματα και πολιτιστικά θέματα» (ΦΕΚ Α΄ 25) και τροποποιήθηκε το άρθρο 52 του ιδίου νόμου, με το οποίο ενσωματώθηκε το άρθρο 5 παρ. 3 περ. β’ της Οδηγίας 2001/29 στην ελληνική νομοθεσία.
β) Του ν. 3184/2003 (ΦΕΚ Α΄ 228/26.9.2003), που κύρωσε τη Συνθήκη του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας για την πνευματική ιδιοκτησία.
γ) Του αρθρ. 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά Όργανα που κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του π.δ. 63/2005 (ΦΕΚ Α΄ 98).
δ) Του π.δ. 191/2003 «Οργανισμός Υπουργείου Πολιτισμού» (ΦΕΚ Α΄ 146).
2. Το υπ’ αριθμ. 8595/12.10.2007 έγγραφο του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας.
3. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:
Άρθρο 1
Σκοπός και πεδίο εφαρμογής
Σύμφωνα με το άρθρο 28 Α του ν. 2121/1993 (ΦΕΚ Α’ 25/4.3.1993) επιτρέπεται και αποτελεί νόμιμο περιορισμό του περιουσιακού δικαιώματος του δημιουργού
η αναπαραγωγή ενός προηγουμένως νομίμως δημοσιευμένου έργου από αρμόδιο φορέα του άρθρου 2, αν πραγματοποιείται σε ειδικές μορφές αποκλειστικά
προς όφελος των δικαιούχων του άρθρου 3 για χρήσεις που συνδέονται άμεσα με την αναπηρία και δεν έχουν εμπορικό χαρακτήρα, στο βαθμό που απαιτείται λόγω
της συγκεκριμένης αναπηρίας και εφόσον πληρούνται οι όροι εφαρμογής του άρθρου 7. Με την παρούσα καθορίζονται οι συγκεκριμένοι όροι εφαρμογής αυτής
της ρύθμισης καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
Άρθρο 2
Αρμόδιος φορέας
1. Αρμόδιος φορέας που επιτρέπεται να προβαίνει σε αναπαραγωγή του έργου σύμφωνα με το άρθρο 28 Α του ν. 2121/1993 και την παρούσα είναι κάθε μη
κερδοσκοπικός οργανισμός ή σωματείο ή ένωση ή άλλος συναφής φορέας, που έχει ως βασική αποστολή του την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών σχετικά με την επιμόρφωση και την εκπαίδευση ή τη διευκόλυνση της επιμόρφωσης και της εκπαίδευσης τυφλών καθώς και των ατόμων που ορίζονται στο άρθρο 3 (στο εξής αρμόδιος φορέας). Ως αρμόδιος φορέας θεωρείται και εκπαιδευτικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. 2. Σε περίπτωση αμφισβήτησης το κατά πόσον ένας φορέας δικαιούται να προβαίνει στις πράξεις του άρθρου 1 της παρούσας αποφαίνεται τελικά ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ). Ο ΟΠΙ διατηρεί σχετική λίστα με όλους τους αρμόδιους φορείς.
Άρθρο 3
Δικαιούχοι
Ο περιορισμός του περιουσιακού δικαιώματος της αναπαραγωγής των δημιουργών του άρθρου 28 Α του ν. 2121/1993 εφαρμόζεται για τα άτομα που πάσχουν από
ελαττωματική ή εξασθενημένη όραση που δεν δύναται να διορθωθεί με χρήση διορθωτικών φακών σε έναν τέτοιο βαθμό που θα ήταν ικανοποιητικός για διάβασμα
λόγω μιας αναπηρίας δεν έχουν τη δυνατότητα να δια−βάσουν ένα τυπωμένο κείμενο με συμβατικό τρόπο ή να αντιληφθούν το περιεχόμενο ενός έργου με τη χρήση των φυσικών αισθήσεών τους (στο εξής δικαιούχοι).
Άρθρο 4
Κατηγορίες έργων για τα οποία επιτρέπεται η αναπαραγωγή του άρθρου 28 Α
Οποιοδήποτε έργο λόγου ή επιστήμης που δεν είναι αντιληπτό στην υφιστάμενη μορφή του στους δικαιούχους, μπορεί να αναπαραχθεί προς όφελος αυτών
προκειμένου να του δοθεί η μορφή εκείνη που θα τους επιτρέψει να το αντιληφθούν. Ο περιορισμός αυτού του περιουσιακού δικαιώματος δεν εφαρμόζεται στον πηγαίο κώδικα των προγραμμάτων η/υ.
Άρθρο 5
Μορφές αναπαραγωγής του έργου
Μορφές τις οποίες ενδέχεται να αποκτήσουν τα έργα εκείνα των οποίων επιτρέπεται η αναπαραγωγή σύμφωνα με την παρούσα είναι οι γραφές Braille, Moon, Daisy, τα ομιλούντα βιβλία (talking books), καθώς και οποιαδήποτε άλλη μέθοδος, που έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για να χρησιμοποιείται από τους δικαιούχους και ανταποκρίνεται στις ειδικές ανάγκες τους, στο βαθμό πουαπαιτείται από τη συγκεκριμένη αναπηρία.
Άρθρο 6
Υποχρέωση εκδοτών για παροχή αρχείων σε ηλεκτρονική μορφή
1. Οι εκδότες έχουν την υποχρέωση να παραδώσουν στον αρμόδιο φορέα σε ηλεκτρονική μορφή τα αρχεία των έργων που ζητούνται να αναπαραχθούν σύμφωνα με την παρούσα απόφαση και το άρθρο 28 Α του ν. 2121/1993, υπό την προϋπόθεση ότι το συγκεκριμένο έργο τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή.
2. Τα έργα για τα οποία μπορεί να ζητηθεί παράδοση του ηλεκτρονικής μορφής αρχείου είναι όλα τα εκπαιδευτικά συγγράμματα της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας
καθώς και τα υποχρεωτικά συγγράμματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για όλα τα υπόλοιπα έργα κάθε εκδότης έχει υποχρέωση, εφόσον του ζητηθεί, να παραδώσει
σε αρμόδιο φορέα αρχεία ηλεκτρονικής μορφής έργων, που τηρεί και που αντιστοιχούν συνολικά μέχρι και στο 10% της ετήσιας εκδοτικής του παραγωγής μη υπολογιζόμενων στο ποσοστό αυτό των τυχόν εκπαιδευτικών συγγραμμάτων που εκδίδει, όπως αυτά αναφέρονται στο εδάφιο α’ της παρούσας. Σε περίπτωση που ο εκδότης αρνείται να συμμορφωθεί με την υποχρέωσή του αυτή, το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται.
3. Ο εκδότης υποχρεούται εντός τριάντα (30) ημερών από την επί αποδείξει παραλαβή της αίτησης του αρμόδιου φορέα να παραδώσει σε αυτόν το ηλεκτρονικής μορφής αρχείο του αιτούμενου έργου σε μια από τις παρακάτω ενδεικτικά αναφερόμενες μορφές: α) επεκτάσιμη γλώσσα σήμανσης (extensible mark−up language), β) γλώσσα σήμανσης υπερκειμένου (hypertext mark−up language), γ) σουίτα εφαρμογών γραφείου από την Microsoft (Microsoft word), δ) βασικό αμερικανικό κώδικα για ανταλλαγή πληροφοριών (American Standard Code for Information Interchange−ASCII), ε) φορητό μορφότυπο έγγραφο (Portable Document Format−PDF). Η παράδοση μπορεί να γίνει με ταχυδρομείο, με ταχυμεταφορά (courier), με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, με πρωτόκολλο μεταφοράς αρχείων (file transfer protocol−ftp) ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ηλεκτρονικής μεταφοράς αρχείου.
4. Κάθε αρμόδιος φορέας έχει την υποχρέωση να αγοράζει ένα αντίτυπο του έργου που ενδιαφέρεται να αναπαράξει, ανεξάρτητα από τον αριθμό των αντιτύπων που θα αναπαράξει και υπό τους περιορισμούς του άρθρου 7 παρ. 6.
5. Ο αρμόδιος φορέας υποχρεούται να ενημερώνει τον εκδότη πόσα αντίτυπα έχει δημιουργήσει από το εν λόγω έργο και σε ποια μορφή.
6. Στον ΟΠΙ και στον Σύνδεσμο Εκδοτών Βιβλίου θα τηρείται βάση δεδομένων με όλους τους αρμόδιους φορείς, τους τίτλους των έργων με τα ηλεκτρονικής μορφής
αρχεία, που έχει ο κάθε φορέας καθώς και την ειδική μορφή, στην οποία τα έγγραφα αυτά έχουν αναπαραχθεί. Οι αρμόδιοι φορείς έχουν την υποχρέωση να ενημερώνουν τη σχετική βάση δεδομένων με την παραλαβή των σχετικών αρχείων και τη δημιουργία των αντιτύπων.
7. Ο αρμόδιος φορέας σε περίπτωση μεταβολής του σκοπού του ή διάλυσής του υποχρεούται να καταστρέψει όλα τα ηλεκτρονικής μορφής αρχεία που έχει στην
κατοχή του δυνάμει της παρούσας και να αναφέρει την καταστροφή αυτών στον ΟΠΙ και στο Σύνδεσμο Εκδοτών Βιβλίου.
Άρθρο 7
Όροι εφαρμογής
1. Η εφαρμογή της παρούσας προϋποθέτει έργο νομίμως δημοσιευμένο και αναπαραγωγή του για χρήση μη εμπορικού χαρακτήρα, άμεσου ή έμμεσου, που
συνδέεται άμεσα με την αναπηρία. Σε περίπτωση που το κόστος για το αναπαραχθέν αντίτυπο βαρύνει τους δικαιούχους, αυτό δεν θα υπερβαίνει το κόστος αναπαραγωγής του αντιτύπου.
2. Η παρούσα δεν εφαρμόζεται για έργα, τα οποία είναι ήδη διαθέσιμα στο εμπόριο σε μορφή ειδικά σχεδιασμένη για τις ανάγκες των δικαιούχων.
3. Είναι υποχρεωτική στο αντίτυπο του έργου που έχει αναπαραχθεί σύμφωνα με την παρούσα απόφαση, η αναγραφή των ονομάτων του δημιουργού και του
εκδότη καθώς και της ημερομηνίας της αρχικής δημοσίευσης, εφόσον τα στοιχεία αυτά εμφανίζονται στο έργο. Στον υλικό φορέα αυτού του αντιτύπου πρέπει
ακόμη να αναφέρεται ότι το συγκεκριμένο αντίτυπο έχει αναπαραχθεί σύμφωνα με το άρθρο 28 Α ν. 2121/1993 και την παρούσα απόφαση και πως οποιαδήποτε περαιτέρω
αναπαραγωγή του σε μορφή άλλη από την οριζόμενη στο άρθρο 5, θα αποτελεί προσβολή του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας και θα επισύρει τις κυρώσεις
των άρθρων 65επ. του ν. 2121/1993.
4. Απαγορεύεται η τροποποίηση ή η μεταβολή του κειμένου χωρίς την άδεια του δημιουργού και του εκδότη για τα δικαιώματα που αφορούν στον καθένα. Η απαγόρευση αυτή δεν αφορά σε αλλαγές που σχετίζονται με τη μορφή και τη σελιδοποίηση και οι οποίες υπαγορεύονται από την ανάγκη της μετατροπής
της μορφής του έργου για την εξυπηρέτηση των αναγκών των δικαιούχων. Ο αρμόδιος φορέας οφείλει να σέβεται το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας του
δημιουργού κατά την αναπαραγωγή του έργου και την εκπλήρωση του σκοπού του.
5. Η εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας δεν
μπορεί να αποκλεισθεί συμβατικά με συμφωνία μεταξύ
εκδότη και δημιουργού.
6. Τα αντίτυπα που αναπαράγονται βάσει της παρούσας δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν πέρα από τον προβλεπόμενο στην παρούσα σκοπό. Όποιος κάνει χρήση τέτοιου αρχείου για σκοπό άλλο από τον προβλεπόμενο στο άρθρο 1 της παρούσας ευθύνεται σύμφωνα με τα άρθρα 65επ του ν. 2121/1993.
7. Ο αρμόδιος φορέας φέρει την ευθύνη για τον έλεγχο της ιδιότητας του δικαιούχου σύμφωνα με το άρθρο 3 της παρούσας.
8. Οι αρμόδιοι φορείς φέρουν την ευθύνη προστήσαντος για τυχόν παραβιάσεις πνευματικής ιδιοκτησίας από τρίτους που επιλέγουν για την αναπαραγωγή αντιτύπων τους βάσει της παρούσας.
Άρθρο 8
Δικαστική προστασία
Σε περίπτωση που δεν ορίζεται κάτι διαφορετικό στο ν. 2121/1993, οι διαφορές που ανακύπτουν από τη μη εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας επιλύονται
κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων σύμφωνα με τα άρθρα 682επ ΚΠολΔ.
Άρθρο 9
Έναρξη Ισχύος
Η ισχύς της παρούσας αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 12 Οκτωβρίου 2007
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΜΙΧΑΗΛ−ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΙΑΠΗΣ