Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που προκύπτουν με το γήρας, είναι η αυξημένη ανάγκη για προσωπική βοήθεια όσον αφορά στη διεκπεραίωση και ολοκλήρωση των καθημερινών αναγκών. Η κόπωση και η αδυναμία είναι κάποιοι από τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι με αναπηρίες (και συγκεκριμένα με κάκωση νωτιαίου μυελού) χρειάζονται περισσότερη βοήθεια για δραστηριότητες όπως μεταφορές, ντύσιμο και τουαλέτα.

Παράλληλα, μεγαλώνουν και οι σύντροφοι ή/και οι βοηθοί, και δεν μπορούν να προσφέρουν την ίδια υποστήριξη όπως παλιά.

Η γήρανση μπορεί να έρθει νωρίτερα για τους ανθρώπους με κακώσεις νωτιαίου μυελού. Ο αριθμός των ετών που έχουν περάσει από τον τραυματισμό, είναι πολύ βασικός παράγοντας. Ωστόσο, όσο πιο ρεαλιστής και προετοιμασμένος είναι κάποιος, τόσο περισσότερο διευκολύνει τη διαδρομή του μέσα στα χρόνια που έρχονται. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως, σύμφωνα με έρευνες, ένα υψηλό ποσοστό ανθρώπων με κάκωση νωτιαίου μυελού (64%) αξιολογούν την ποιότητα ζωής τους το ίδιο καλή μέχρι το τελευταίο στάδιο της ζωής τους.

Ουροποιητικό Σύστημα

Το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από τα νεφρά, τους ουρητήρες, την κύστη και την ουρήθρα. Τα νεφρά λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, φιλτράροντας το αίμα από τις άχρηστες ουσίες και παράγοντας τα ούρα, που αποθηκεύονται στη συνέχεια στην κύστη.

Με το γήρας, η κύστη των ατόμων με κάκωση νωτιαίου μυελού (ΚΝΜ) ατονεί και το τοίχωμά της γίνεται λεπτότερο. Καθώς η κύστη μπορεί να μην αδειάζει πλήρως, δημιουργείται αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης ουρολοιμώξεων. Η ικανότητα της κύστης να αποθηκεύει ούρα μειώνεται καθώς μεγαλώνει το άτομο, και ενδεχομένως να χρειαστεί να προσαρμόσετε την ρουτίνα σας σε περισσότερο συχνές εκκενώσεις ή να αλλάξετε εντελώς το σύστημα διαχείρισης της κύστης σας.

Ουρολοιμώξεις

Στους ανθρώπους με κάκωση νωτιαίου μυελού (ΚΝΜ), μια από τις πιο συνηθισμένες αιτίες για επισκέψεις σε ιατρούς και νοσηλεία σε νοσοκομεία, είναι οι ουρολοιμώξεις. Οι ουρολοιμώξεις όχι μόνο προκαλούν δυσάρεστα συμπτώματα τα οποία απαιτούν αντιβιοτικά και αυξάνουν τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών, αλλά επιπλέον επηρεάζουν σημαντικά την κοινωνική ή την επαγγελματική ζωή των ατόμων. Σημαντικό ποσοστό ατόμων με ΚΝΜ αναφέρουν αύξηση στην εμφάνιση ουρολοιμώξεων τα τελευταία 10 χρόνια της ζωής τους.

Τί μπορείτε να κάνετε για την πρόληψη των ουρολοιμώξεων:

Διατροφή για υγιή κύστη

Καθημερινές τροφές και υγρά μπορούν να επηρεάσουν την ισορροπία του pH στα ούρα (δηλαδή την ισορροπία μεταξύ των οξέων και των αλκαλικών στοιχείων). Υπό ιδανικές συνθήκες, τα ούρα πρέπει να είναι ελαφρώς όξινα – αυτό βοηθάει στην πρόληψη λοιμώξεων και σχηματισμού πετρών στα νεφρά και την κύστη.

Τα εσπεριδοειδή φρούτα και οι χυμοί όπως το cranberry, μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση των οξέων στα ούρα. Έρευνες δείχνουν ότι τα χημικά στοιχεία που βρίσκονται στον χυμό cranberry αλλάζουν τη δραστηριότητα συγκεκριμένων βακτηρίων, αποτρέποντάς τα από το να συγκολλώνται στα τοιχώματα της κύστης.

Καλές τεχνικές

• Η καθαριότητα είναι κρίσιμη. Το πλύσιμο των χεριών (των δικών σας και του βοηθού σας) είναι απαραίτητο για την αποφυγή των λοιμώξεων.
• Διατηρήστε καθαρό όλον τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείτε για τη διαχείριση της κύστης. Ειδικότερα οι γυναίκες και οι άνδρες με τετραπληγία που χρησιμοποιούν υπερηβικό καθετήρα, πρέπει να φροντίζουν η περιοχή γύρω από τον υπερηβικό καθετήρα να είναι καθαρή και στεγνή.
• Η σωστή εκκένωση της κύστης είναι πολύ σημαντική – τα ούρα που παραμένουν στην κύστη μετά τον καθετηριασμό ή μετά την εκκένωση μπορεί εύκολα να μολυνθούν.
• Εάν χρησιμοποιείτε μόνιμο καθετήρα, βεβαιωθείτε ότι το μπαλόνι δεν είναι πολύ μεγάλο για να μην εμποδίζει την καλή εκκένωση της κύστης.

Προβλήματα απώλειας ούρων

Η απώλεια ούρων μπορεί να οφείλεται σε πολλές αιτίες, συμπεριλαμβάνοντας την γήρανση της κύστης, την ουρολοίμωξη και τους σπασμούς της κύστης.

Σήμερα, οι διαθέσιμες επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν συντηρητικές θεραπείες με φαρμακευτική αγωγή ή διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις. Θα πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας για το ποια είναι η κατάλληλη λύση για εσάς. Ίσως επίσης σας βοηθήσει το να μιλήσετε με κάποιον που έχει αντίστοιχη παράλυση με τη δική σας και έχει ακολουθήσει μια συγκεκριμένη θεραπεία/τεχνική, πριν αποφασίσετε για εκείνη που είναι ιδανική για τη δική σας περίπτωση.

Αλλαγή της διαδικασίας ούρησης

Ενδέχεται να χρειαστεί να αλλάξετε τη διαδικασία της ούρησής σας. Σχεδόν οι μισοί άνθρωποι με ΚΝΜ αναφέρουν αυξημένα προβλήματα με την ρουτίνα ούρησής τους τα τελευταία 10 χρόνια.

• Μια μέθοδος που είχε ικανοποιητικό αποτέλεσμα πριν 10 χρόνια, σήμερα μπορεί να μην είναι καθόλου αποτελεσματική. Η αλλαγή του τρόπου ζωής σας ίσως σας οδηγήσει στο να αλλάξετε παράλληλα και τη διαδικασία ούρησης.
• Ο υπερηβικός καθετηριασμός (με τη χρήση μόνιμου υπερηβικού καθετήρα) γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής, και παρουσιάζει πολλά σημαντικά πλεονεκτήματα συγκριτικά με άλλους τρόπους διαχείρισης της κύστης. Δύο από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα είναι η ελαχιστοποίηση των ουρολοιμώξεων και η αυξημένη δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης και ανεξαρτησίας – ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τους άνδρες με τετραπληγία.

Παλινδρόμηση των ούρων

Η παλινδρόμηση των ούρων σημαίνει ότι τα ούρα επιστρέφουν στα νεφρά. Αυτό μπορεί να προκαλέσει εξάπλωση της μόλυνσης στα νεφρά και μακροπρόθεσμα μόνιμη βλάβη.
Η παλινδρόμηση των ούρων είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους κάποιος θα έπρεπε να αλλάξει το σύστημα διαχείρισης της κύστης του.

Η παλινδρόμηση προκαλεί συμπτώματα όπως πρήξιμο της κοιλιακής χώρας, αίσθηση ναυτίας, και πιθανώς αυξημένη πίεση. Οι ουρολοιμώξεις αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης της παλινδρόμησης. Οι συχνές προληπτικές ουρολογικές εξετάσεις μπορούν να εντοπίσουν τυχόν παθήσεις, όπως η παλινδρόμηση. Εάν σας γίνει διάγνωση παλινδρόμησης των ούρων σας, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην αφήνετε να γεμίζει πλήρως η κύστη σας και να βεβαιώνεστε πως η κύστη εκκενώνεται σωστά.

Άλλα προβλήματα κύστης

• Η μεγέθυνση του προστάτη στους άνδρες μπορεί να περιορίσει τη ροή της ούρησης. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για ουρολοιμώξεις και μπορεί να αντιμετωπίσετε δυσκολίες στον καθετηριασμό.
• Πέτρες μπορεί να σχηματιστούν στην κύστη, καθώς και στα νεφρά. Για την πρόληψη σχηματισμού πετρών, πίνετε αρκετά υγρά, διατηρήστε την οξύτητα στα ούρα και κάνετε συχνή άσκηση ή ορθοστασία.
• Καρκίνος της κύστης: αναφέρετε το συντομότερο δυνατό στο γιατρό σας οποιοδήποτε ύποπτο σημάδι, όπως αίμα στα ούρα.

Πρόληψη: Κάνετε συχνά εξετάσεις στην κύστη και τα νεφρά σας στον ιατρό σας ή σε ειδικές κλινικές νοσοκομείων. Σημειώνουμε πως ο ιατρός σας (ουρολόγος ή φυσίατρος) θα πρέπει να γνωρίζει από κακώσεις νωτιαίου μυελού – συγκεκριμένα, είναι σημαντικό να απευθύνεστε μόνο σε ιατρούς που γνωρίζουν τη λειτουργία της νευρογενούς κύστης.

Ιούλιος 2009, SIA
Απόδοση στα ελληνικά: Ελένη Στρατή