Είναι ένα πολύ συνηθισμένα ερώτημα που απασχολεί τους ανθρώπους που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας αλλά απασχολεί και το περιβάλλον τους. Είναι ωστόσο ένα δύσκολο ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί με απλοϊκούς όρους και όρους καθημερινότητας.

Το μέγεθος του προβλήματος:

Αμέσως μετά την απόκτηση της αναπηρίας τους όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται εξειδικευμένη πληροφόρηση για να μπορέσουν να προμηθευτούν εκείνες τις τεχνολογικές εφαρμογές που χρειάζονται ώστε να πλαισιώσουν τις περιορισμένες ικανότητές τους. Αυτή η ανάγκη είναι υπαρκτή και συνειδητοποιημένη ανάγκη για όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως από το αν ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας ή όχι. Όταν πρόκειται για συμβατικές ανάγκες από συμβατικές και συνηθισμένες εφαρμογές της τεχνολογίας λόγου χάριν για ένα αυτοκίνητο ή για την προμήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή τότε τα πράγματα είναι αρκετά φυσιολογικοποιημένα. Υπάρχουν πολλά ειδικά ή συμβατικά μέσα μαζικής ενημέρωσης που ισχυρίζονται πως ενημερώνουν τους καταναλωτές για αυτές τις συμβατικές και συνηθισμένες καθημερινές ανάγκες. Υπάρχει επίσης και η ενημέρωση στόμα με στόμα που είναι επίσης πολύ διαδεδομένη.
Όταν πρόκειται για τις αναπηρίες τότε τα πάντα εξειδικεύονται. Η ενημέρωση υπάρχει αλλά δεν είναι πανταχού παρούσα. Σε μεγάλο βαθμό η ενημέρωση για τις τεχνολογίες αποκατάστασης εμποδίζεται ή υφίσταται μία ασυνήθιστη εξειδίκευση.
Μολονότι οι τεχνολογίες αποκατάστασης έχουν εξελιχθεί και έχουμε πλέον νέες τεχνολογίες αποκατάστασης του τρόπου ζωής παρόλα αυτά ακόμη στην Ελλάδα οι τεχνολογίες αποκατάστασης θεωρούνται ζήτημα ιατρικής και ζήτημα θεραπείας.

Πόσο εξαρτημένοι είμαστε από τις τεχνολογίες;

Η αλήθεια είναι πως ο άνθρωπος με αναπηρία είναι ότι είναι η τεχνολογία που χρησιμοποιεί. Χωρίς τις κατάλληλες τεχνολογικές εφαρμογές και τα κατάλληλα τεχνολογικά βοηθήματα δεν μπορεί να κάνει σχεδόν τίποτα. Κατά την έννοια της αναπηρίας η τεχνολογία είναι ένας μεγάλος εξομοιωτής. Η τεχνολογία αποτελεί όρο ανεξαρτησίας, επιβίωσης, τρόπου ζωής και σταδιοδρομίας.

Η Τεχνολογία ως μέσο Αξιολόγησης:

Επειδή στην Ελλάδα επικρατεί κατάσταση Γενικευμένου Χάους, είναι σημαντικό να μπορεί να διακρίνεται η αντικειμενική πληροφόρηση από την χυδαία παραπλάνηση. Η διάκριση της αλήθειας, της χρηστικότητας από την παραπλάνηση και τη δημαγωγία μπορεί και είναι εμφανής ΕΦΟΣΟΝ κρίνουμε τις πληροφορίες ΩΣ ΠΡΟΣ αυτόν που τις παράγει ή τις γράφει ή τις λέει.
Όταν μιλάμε για αναπηρίες ή και για τεχνολογίες τότε μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε εάν αυτός που ομιλεί ή γράφει γνωρίζει για αυτά που γράφει ΑΠΛΩΣ ΑΞΙΟΛΟΓΩΝΤΑΣ τις τεχνολογίες εκείνες που εφαρμόζει ο ίδιος για τις δικές του επαγγελματικές ή επιστημονικές ή ιδιωτικές δραστηριότητες.
Στην Πράξη: Δείτε γύρω σας. Πόσοι έχουν κάνει πράξη αυτά που σας λένε ή σας γράφουν; Πόσοι χρησιμοποιούν τις τεχνολογίες αποτελεσματικά; Πόσοι ζουν ανεξάρτητοι ή κάτω από συνθήκες ανεξαρτησίας; Αφήστε τις αισθήσεις σας να κρίνουν.

Η εκχώρηση της επιλογής είναι ζήτημα ευκολίας:

Η αναπηρία ως συνθήκη ζωής εισβάλει αιφνιδιαστικά στη ζωή. Κανείς δεν προειδοποιείται ώστε να προετοιμάσει το μέλλον του.
Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι με αναπηρίες όταν χρειάζονται κάτι για να πλαισιώσουν τις περιορισμένες ικανότητες τους δεν έχουν το χρόνο να ενημερωθούν πρώτα ώστε αφού ενημερωθούν να κάνουν ενημερωμένες επιλογές τεχνολογίας. Χρειάζεται να βρουν κάποιον επαγγελματία (ή ερασιτέχνη) που να είναι αρκετά εξοικειωμένος με τις τεχνολογίες αποκατάστασης για να τους ενημερώσει σχετικά με τις επιλογές που έχουν. Βέβαια τις περισσότερες φορές δεν ενημερώνονται τόσο μόνο για το προϊόν όσο για το κατάστημα από το οποίο θα αγοράσουν.
Αυτού του είδους η κατευθυνόμενη κατανάλωση δεν είναι κατ’ ανάγκη κακή. Εάν λειτουργούσε σωστά το σύστημα τότε τα πράγματα θα ήταν πάρα πολύ απλά και πολύ διευκολυντικά.
Όμως, λειτουργεί σωστά το σύστημα; Αφήστε τις αισθήσεις σας να δώσουν την απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα.

Τι συμβαίνει στο εξωτερικό;

Συνήθως στο εξωτερικό υπάρχουν ειδικά κέντρα και ειδικά ινστιτούτα που αναζητούν της τεχνολογίας αποκατάστασης του είναι διαθέσιμες σε όλο τον πλανήτη. Υπάρχουν ειδικές εκθέσεις, ειδικά περιοδικά, ειδικά σωματεία που ασχολούνταν με τις τεχνολογίες αποκατάστασης. Υπάρχει ένα οργανωμένο δίκτυο παραγωγής, γνωστοποίησης και διαφήμισης των προϊόντων και των τεχνολογιών αποκατάστασης. Οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες δίνουν τεράστια έμφαση στην φιλικότητα των τεχνολογικών εφαρμογών ως προς τις ανάγκες του ίδιου του χρήστη χωρίς να απαιτείται η μεσολάβηση κάποιου ειδικού.
Οι νέες τεχνολογίες αποκατάστασης είναι φιλικότατες στον χρήστη και όλες οι τροποποιήσεις που χρειάζεται να γίνουν πάνω στα βοηθήματα ήδη προβλέπονται από τον ίδιο τον κατασκευαστή. Όλες οι τυποποιημένες διατάξεις βοηθημάτων αποκατάστασης προβλέπουν να γίνονται οι τροποποιήσεις από τον ίδιο τον χρήστη και τους βοηθούς του και μάλιστα χωρίς εργαλεία. Όλα τα μηχανήματα συνοδεύονται και με τα απαραίτητα εργαλεία (όπως συμβαίνει με τα ποδήλατα).
Δεν είναι υπερβολή να αναφέρουμε πως τα σουπερμάρκετ εφαρμογών αποκατάστασης και βοηθημάτων για την καθημερινή ζωή έχουν ήδη δημιουργηθεί σε πολλές μεγάλες πόλεις του εξωτερικού αλλά και στο διαδίκτυο. Είναι πλέον πολύ διαδεδομένο οι καταναλωτές με αναπηρίες να αγοράζουν από το διαδίκτυο. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν περισσότερα από δύο χιλιάδες πολυκαταστήματα προϊόντων αποκατάστασης στο διαδίκτυο. Το διαδίκτυο είναι γεμάτο από καταστήματα, από περιοδικά, αλλά και από ομάδες ειδικών ενδιαφερόντων.
Πάνω στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλοί χρήστες εξειδικευμένων τεχνολογιών αποκατάστασης που διατηρούν πλήρως οργανωμένα sites.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν εξειδικευμένα κέντρα και ινστιτούτα για τις τεχνολογίες αποκατάστασης. Ούτε το κράτος ούτε τα ασφαλιστικά ταμεία ενδιαφέρονται για τις τεχνολογίες αποκατάστασης. Οι τεχνολογίες αποκατάστασης (μάλλον) δεν είναι προτεραιότητα από κανέναν παράγοντα του τομέα αποκατάστασης. Ακόμη και οι σύλλογοι που διοικούνται από ανθρώπους με αναπηρίες ποτέ στο παρελθόν δεν ασχολήθηκαν με τις τεχνολογίες αποκατάστασης. Τα ίδιο συμβαίνει και με τους επαγγελματικούς συλλόγους που μέχρι σήμερα δεν έχουν αναπτύξει κάποια αναπηροκεντρική τεχνολογική αντίληψη.
Υπάρχουν μόνο καταστήματα και επιχειρήσεις που εισάγουν και εμπορεύονται προϊόντα τεχνολογίας αποκατάστασης. Οι ίδιες οι επιχειρήσεις που εμπορεύονται τα προϊόντα αποκατάστασης επιβαρύνονται το οικονομικό κόστος της γνωστοποίησης των προϊόντων που εμπορεύονται τόσο στους θεραπευτές και ιατρούς όσο και στα ιδρύματα.
Είναι αυτονόητο πως ο μεγαλύτερος πελάτης είναι τα κρατικά ιδρύματα αλλά και κάποια μεμονωμένα ιδιωτικά ιδρύματα και φορείς. Όταν ο κλάδος των τεχνολογιών αποκατάστασης είναι τόσο υποανάπτυκτος αλλά και αρνητικά οργανωμένος είναι αυτονόητο πως οι ίδιοι οι επιχειρηματίες κατευθύνονται περισσότερο εκεί όπου συγκεντρώνονται άνθρωποι με αναπηρίες ή επαγγελματίες.

Υπάρχουν ειδικοί;

Στα άλλα κράτη και στις άλλες κοινωνίες το ερώτημα «υπάρχουν ειδικοί;» είναι κενό νοήματος. Στα άλλα κράτη υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σύστημα παραγωγής και διάδοσης της καινοτομίας. Άλλωστε σε αυτό στηρίζεται η ανάπτυξη των τεχνολογιών αποκατάστασης. Σε όλα τα κράτη υπάρχουν αναπτυγμένες βιομηχανίες προϊόντων αποκατάστασης και αυτονόητα αυτές οι βιομηχανίες λειτουργούν με κάποιους ειδικούς ή ερασιτέχνες που ύστερα από κάποιες επιτυχίες γίνονται επαγγελματίες.
Βέβαια η έννοια που έχει ο όρος ειδικός είναι τελείως διαφορετική σε ένα πολιτισμό που έχει αναπτυγμένη βιομηχανία αποκατάστασης από ένα πολιτισμό όπως λ.χ. τον ελληνικό πολιτισμό όπου όλα τα προϊόντα είναι εισαγόμενα με κάποιες λίγες εξαιρέσεις ελληνικών κατασκευών. Πράγματι στην Ελλάδα ίσως χρειαζόμαστε τους ειδικούς ώστε να ερμηνεύσουμε την εισαγόμενη τεχνολογία. Στα άλλα κράτη δεν χρειάζεται: Οι τεχνολογίες που για την Ελλάδα είναι άγνωστες για τα άλλα κράτη είναι μέρος του πολιτισμού και του τρόπου ζωής.
Στα άλλα κράτη έχει δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα εφεύρεσης, παραγωγής, γνωστοποίησης, αξιολόγησης, διάδοσης, χρηματοδότησης και πιστοποίησης τόσο των τεχνολογιών αυτών κάθε αυτών όσο και τον τεχνολογικών εφαρμογών. Υπάρχουν συγκεκριμένα:
– Προκαθορισμένη χρηματοδότηση για αυτούς που θέλουν να καινοτομήσουν και να αναπτύξουν νέες εφαρμογές.
– Ινστιτούτα τεχνολογιών αποκατάστασης που καθορίζουν τις προδιαγραφές ανάπτυξής και χρήσης των τεχνολογιών.
– Δίκτυο γνωστοποίησης των τεχνολογικών εφαρμογών που συγκροτεί από εκθέσεις, περιοδικά, βιβλία, ομάδες ειδικών ενδιαφερόντων, κέντρα για την Ανεξάρτητη Διαβίωση, κέντρα αποκατάστασης κ.ο.κ.
– Οργανωμένες ομάδες έμπειρων και εξοικειωμένων χρηστών.

Η αξιολόγηση των αναγκών του χρήστη:

Η αλήθεια είναι πως η τυποποίηση τόσο στην παραγωγή όσο και στην κατανάλωση των εφαρμογών της τεχνολογίας έχει φτάσει σε μεγάλο βάθος. Επιπλέον η συστηματοποίηση της παραγωγής καινοτόμων προϊόντων αποκατάστασης έχει εξελιχθεί. Έτσι έχει απλοποιηθεί η διαδικασία αξιολόγησης ενώ έχει ελαχιστοποιηθεί το περιθώριο λανθασμένης αξιολόγησης.
Παρόλα αυτά όταν πρόκειται για νέες τεχνολογίες αποκατάστασης το ζήτημα της αξιολόγησης είναι κρίσιμο.
Συνήθως στα κέντρα αποκατάστασης οι ίδιοι οι χρήστες ενθαρρύνονται να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Με αυτή τη έννοια ο ρόλος των κέντρων αποκατάστασης ταυτοχρόνως είναι και ρόλος γνωστοποίησης των διαφορετικών επιλογών. Οι επαγγελματίες στα κέντρα αποκατάστασης ενημερώνουν τους χρήστες για τις δυνατότητες που έχουν στην επιλογή βοηθημάτων. Δεν είναι πάντα επιτυχημένη η επιλογή επειδή συνήθως σε κάθε κράτος προωθούνται τα προϊόντα που παράγονται στο ίδιο το κράτος ενώ δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο κέντρο αποκατάστασης να δείχνουν προτίμηση σε συγκεκριμένους κατασκευαστικούς οίκους.

Υπάρχουν Έλληνες ειδικοί;

Και βέβαια υπάρχουν ειδικοί: Όσοι νομίμως κάνουν έναρξη επαγγέλματος στην εφορία είναι ειδικοί και φορολογούνται ως ειδικοί. Ειδικοί είναι της οι εργαζόμενοι στα κρατικά ή τα ιδιωτικά νοσοκομεία ή στα κέντρα αποκατάστασης ή και της της φορείς. Άλλωστε ακόμη και τα ίδια τα κρατικά ή τα ιδιωτικά νοσοκομεία ή φορείς της που ρωτούν πριν κάνουν την οποιαδήποτε προμήθεια είναι τα ίδια τα επαγγελματικά της στελέχη. Αυτή η διαδικασία ισχύει σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Είναι λογικό και νόμιμο να ισχύει το ίδιο και στην Ελλάδα.

Ποιες τεχνολογίες;

Η τεχνολογία είναι μία και οι τεχνολογικές εφαρμογές πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες, στις προσδοκίες και στην αισθητική των χρηστών τους. Επιπρόσθετα οι τεχνολογικές εφαρμογές πρέπει να είναι συμβατές μεταξύ τους.
Είναι αλήθεια πως ένα αναπηρικό κάθισμα διαφορετικά επιλέγεται όταν πρόκειται να εξυπηρετήσει τις στοιχειώδεις καθημερινές ανάγκες και διαφορετικά επιλέγεται όταν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σε ένα γήπεδο ή σε μια εργασία με ηλεκτρονικό υπολογιστή ή για να μεταφέρεται μέσα και έξω από αυτοκίνητο ή για να χρησιμοποιείται μόνο μέσα στο σπίτι ή να χρησιμοποιείται μόνο για έξω από το σπίτι ή για να χρησιμοποιείται και μέσα και έξω από το σπίτι ή για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε ταξίδια λ.χ. αεροπορικά.
Ανάλογα με τις απαιτήσεις και την χρήση πρέπει να γίνει η επιλογή του βοηθήματος. Όταν κάποιος άνθρωπος λαμβάνει υποστήριξη από τους συγγενείς το πιο πιθανό είναι να διαλέξει διαφορετικό γερανάκι από έναν άνθρωπο που εξαρτάται από επαγγελματίες βοηθούς που χρειάζεται πολύ πιο εξελιγμένες, αξιόπιστες και εύχρηστες τεχνολογίες.
Οι τεχνολογίες αποκατάστασης και της Ανεξάρτητης Διαβίωσης μπαίνουν στη ζωής μας για να συνδεθούν οργανικά με τον δικό μας τρόπο ζωής και να εξυπηρετήσουν τις ειδικές ανάγκες τις δικές μας αλλά και τους περιβάλλοντος μας.
Σε μεγάλο βαθμό οι τεχνολογίες αλλάζουν τη ζωής μας. Άλλωστε για αυτό κάνουμε τόσο μεγάλες οικονομικές επενδύσεις.

Υπάρχει ελληνική τεχνολογία;

Η απάντηση θα ήταν όχι δεν υπάρχει, εάν ωστόσο δεν υπήρχαν κάποιες λιγοστές εξαιρέσεις για τις οποίες θα αναφερθούμε άλλη φόρα.

Είναι κατάλληλα τα εισαγόμενα τεχνολογικά βοηθήματα;

Κάθε τεχνολογία δημιουργείται για να υπηρετήσει και να συνδεθεί οργανικά σε κάποιο συγκεκριμένο πολιτισμό και σε πολύ συγκεκριμένες κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες.
Υπάρχουν κάποια προβλήματα: όταν η Ελλάδα ανεβάζει το καλοκαίρι 40 βαθμούς θερμοκρασία είναι πιθανό να υπάρχουν προβλήματα στα ηλεκτροκίνητα αναπηρικά καθίσματα που δημιούργησαν σε κάποια βόρεια ευρωπαϊκή χώρα.
Η αναπηρία ωστόσο είναι οικουμενική εμπειρία και για αυτό μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως ναι τα εισαγόμενα τεχνολογικά βοηθήματα είναι κατάλληλα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Το πρόβλημα δεν είναι με τα τεχνολογικά βοηθήματα το πρόβλημα είναι με τους Έλληνες που αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε τι που έχει σχέση με αναπηρία και την τεχνολογία.

Η συμβατότητα των τεχνολογικών βοηθημάτων:

Υπάρχει πρόβλημα σε ότι αφορά την συμβατότητα: Δεν χρειάζεται να θεωρούμε ως δεδομένο πως το γερανάκι θα είναι συμβατό με τον ορθοστάτη. Το πιο πιθανό είναι να μην είναι συμβατό. Είναι πολύ συνηθισμένο με τις νέες τεχνολογίες στους ορθοστάτες να μην μπορεί να σηκωθεί αρκετά ψηλά το γερανάκι ώστε ο χρήστης να μετακινηθεί επάνω στον ορθοστάτη.
Αντίστοιχα πρόβλημα συμβατότητα συναντάμε σε πολλά εξελιγμένα μοντέλα ηλεκτροκίνητων αναπηρικών καθισμάτων που δημιουργούν διενέξεις (conflict) με φορητούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές ή άλλα ασύρματα συστήματα ή ενσύρματα.
Υπάρχει επίσης σοβαρό πρόβλημα με τις εναλλακτικές συσκευές τηλεπικοινωνιών που άλλοτε δεν είναι συμβατές με το δίκτυο του ΟΤΕ και άλλοτε δεν είναι συμβατές με την τροφοδοσία σε ηλεκτρικό ρεύμα από τις μπαταρίες είτε των αναπηρικών καθισμάτων είτε των κρεβατιών.

Τα ασφαλιστικά ταμεία:

Το μεγάλο πρόβλημα στην εκλαΐκευση, στην κοινωνικοποίηση, στη γενίκευση και στην φυσιολογικοποίηση των τεχνολογιών αποκατάστασης είναι τα ασφαλιστικά ταμεία που αντιλαμβάνονται τις τεχνολογίες αποκατάστασης και Ανεξάρτητης Διαβίωσης ως ιατρικά εργαλεία που έχουν θεραπευτικές σκοπιμότητες.
Δεν έχει γίνει ακόμα κατανοητό στα ταμεία πως χρησιμοποιούμε τις τεχνολογίες για να είμαστε υγιείς ή για να αποκαταστήσουμε την υγεία μας ή για να διατηρήσουμε την υγεία μας.
Δεν εξυπηρετεί σε τίποτα να κάνουμε πρώτα κατάκλιση για να προμηθευτούμε ύστερα τα τεχνολογικά βοηθήματα που προορίζονται για την θεραπεία της κατάκλισης.
Πρέπει να δοθεί πρωτοβουλία στον χρήστη και στις ομάδες χρηστών: Όμως και εδώ προκύπτει ένα τεράστειο ερώτημα ουσίας: Ποιος είναι ο χρήστης; Πως ορίζουμε τον χρήστη;
Αλήθεια, αλλιώς ορίζεται ο χρήστης από ένα φυσικοθεραπευτή, αλλιώς από ένα εργοθεραπευτή, αλλιώς από ένα γιατρό αποκατάστασης, αλλιώς από ένα επιχειρηματία που πωλεί τέτοια προϊόντα, αλλιώς από τις υγειονομικές επιτροπές.
Και εδώ βρίσκεται το παράδοξο: Ενώ υπόλογος για το λάθος είναι μόνο Ένας και το πορτοφόλι του πολλοί είναι αυτοί που έχουν άποψη και μάλιστα καθοριστική αφού η οικονομική συμμετοχή των ασφαλιστικών ταμείων εξαρτάται από πολλών την υπογραφή.
Όμως πίσω από όλα αυτά υπάρχουν και κάποιες αλήθειες: Η μεγαλύτερη και η πιο φερέγγυα αλήθεια είναι πως όσο καλύτερα είναι ενημερωμένος ο χρήστης τόσο λιγότερο οικονομικό κόστος έχει η επιβίωση του.

Πως επιλέγουμε βοηθήματα;

Μετά φόβου Θεού και πίστεως. Χρειάζεται πάρα πολύ προσοχή! Πριν κάθε επιλογή φροντίστε να ενημερωθείτε. Διαβάστε! Μελετήστε! Αναζητήστε στο internet πληροφορίες. Μπορείτε να ξεκινήσετε από το www.DISABLED.GR που έχει οργανωμένο κατάλογο με συνδέσμους intenet αλλά και πλήθος κειμένων που αφορούν τις τεχνολογίες. Εδώ χρειάζεται να σημειώσουμε πως το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ και το www.DISABLED.GR ασχολούνται με τις τεχνολογίες που υποστηρίζουν την Ανεξάρτητη Διαβίωση και την επιβίωση.
Ρωτήστε σε ΟΛΑ τα καταστήματα. Είναι κρίσιμο να ρωτήσετε και σε εργοθεραπευτές ή γιατρούς αποκατάστασης και ενδεχομένως σε φυσικοθεραπευτές.
Μην ξεχνάτε πως μετά από την απομάκρυνσή από το ταμείο ουδέν λάθος αναγνωρίζεται! Πριν κάνετε την επιλογή σας πρέπει να ενημερωθείτε πάρα πολύ καλά.
Τα βοηθήματα κοστίζουν πολλά χρήματα και αυτός που επιβαρύνεται το λάθος είναι μόνο ο ίδιος ο χρήστης. Για αυτό ΠΡΟΣΟΧΗ!!!