Κάθε χρόνο 24000 Αμερικανοί πεθαίνουν από γρίπη σύμφωνα με το CDCP (κυβερνητικός φορέας υπεύθυνος για τα κέντρα ελέγχου και πρόληψης νοσημάτων). Τον περασμένο χρόνο η νέα γρίπη, (γρίπη των χοίρων), προκάλεσε άλλους 12000 θανάτους (λιγότερους από το αναμενόμενο). Για πολλούς ανθρώπους με αναπηρίες οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι από ό,τι στους άλλους. Οσοι/ες έχουν «πεσμένο» ανοσοποιητικό και/ή αναπνευστικό σύστημα έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από βαρύτερα συμπτώματα, ειδικά δευτερογενείς λοιμώξεις όπως βρογχίτιδα και πνευμονία που μπορούν και να προκαλέσουν τον θάνατο. Αναγνωρίζοντας αυτούς τους κινδύνους και παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε.

Πνευμονία και άλλες επιπλοκές

«Και μόνο η σκέψη να κολλήσω γρίπη με τρομοκρατεί», παραδέχεται η Debbie Hamilton, 51, νοσοκόμα με ατελή τετραπληγία στο Α4. Ο εφιάλτης της δεν είναι μόνο η γρίπη, που είναι δύσκολη από μόνη της, αλλά η πιθανή πνευμονία ή βρογχίτιδα, που μπορούν εύκολα να προκύψουν μετά από μια γρίπη ή ένα βαρύ κρυολόγημα. «Μετά το ατύχημά μου οι πνεύμονές μου λειτουργούν κατά το ¼ των ικανοτήτων τους», λέει η Hamilton. «Δυσκολεύομαι πολύ να βήξω και χρειάζομαι πάρα πολύ χρόνο για να καθαρίσω τους πνεύμονές μου.»

Όταν δεν μπορείς να καθαρίσεις τους πνεύμονες, γίνονται ιδανικός τόπος για την ανάπτυξη μικροβίων και δύσκολων ιών. Τα πράγματα δυσκολεύουν περισσότερο όταν ο οργανισμός σου είναι ήδη εξασθενημένος από τη μάχη του με τη γρίπη. «Ανάλογα με τη βαρύτητα της αναπηρίας, ορισμένοι είναι πιο ευάλωτοι στο να αναπτύξουν επιπλοκές και μπορεί να χρειαστούν επιπρόσθετη ιατρική βοήθεια», λέει ο Δρ. Bill Lewis, ειδικός στο Coccentra, Phoenix. «Εάν μείνει χωρίς θεραπεία η γρίπη, μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές όπως πνευμονία, βρογχίτιδα, ιγμορίτιδα, ή και ωτίτιδα. Ακόμη και αν είναι κάποιος αρκετά τυχερός και αποφύγει τις επιπλοκές, πάλι θα υποφέρει από τη γρίπη περισσότερο από τους άλλους. Όταν κάποιος δυσκολεύεται να αναπνεύσει, έχει άσθμα, άλλα αναπνευστικά προβλήματα, ή χρησιμοποιεί αναπνευστικές συσκευές, δεν μπορεί να καθαρίσει τους πνεύμονές του εξαιτίας της αδυναμίας του να βήξει αποτελεσματικά, και συνήθως χρειάζεται περισσότερη ιατρική φροντίδα», λέει ο Lewis.

Τί να κάνουμε

«Εχω αρκετές έγνοιες για θέματα υγείας, πέρα από την ανησυχία και για τη γρίπη», λέει ο Lex Freiden, 61, A5 τετραπληγικός και καθηγητής στο Baylor College of Medicine και στο Health Science Center, University of Texas, και διευθυντής στο Indipendent Living Research Utilization στο Houston. Ο Freiden υποστηρίζει σθεναρά ότι πρέπει να αποφεύγουμε ασθένειες που μπορούν να προληφθούν, δηλαδή να κάνουμε αντιγριπικό εμβόλιο κάθε χρόνο. Λέει επίσης πως από τότε που κάνει έγκαιρα εμβόλιο κάθε χρόνο το φθινόπωρο δεν αρρώστησε ποτέ από γρίπη.

Εμβόλιο για την πνευμονία, αντιιικά

Αποφεύγουμε κλειστούς χώρους με πολύ κόσμο, δεν πλησιάζουμε αυτούς που βήχουν ή φτερνίζονται, πλένουμε συχνά τα χέρια μας – και εμείς και οι βοηθοί μας.
Η Stevens δεν έπαθε γρίπη ούτε βαρύ κρυολόγημα για αρκετά χρόνια και το αποδίδει στο ετήσιο εμβόλιο που κάνει κάθε χρόνο για τη γρίπη καθώς και στο εμβόλιο για την πνευμονία κάθε 5 χρόνια, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. «Δώστε στους δικούς σας και τους φίλους σας να καταλάβουν πως πρέπει να αποφεύγετε τη γρίπη, μην έρχεστε σε επαφή με άτομα που έχουν γρίπη ή κρυολόγημα, ένα απλό κρυολόγημα ή γρίπη για τους άλλους, μπορεί να είναι μοιραίο για εμάς. Και να μην ξεχνάτε πως οι βοηθοί μπορεί επίσης να σας μεταφέρουν μικρόβια, θα πρέπει να εμβολιάζονται και αυτοί ακόμη και αν χρειαστεί να πληρώσετε εσείς. Δεν μπορώ να υποχρεώσω τους βοηθoύς μου να κάνουν εμβόλιο όμως τους το συνιστώ», λέει ο Hamilton, «και έχω πάντα αντιβακτηριακό σαπούνι στην τουαλέτα για συχνό πλύσιμο των χεριών.» Συνιστά επίσης να υπάρχει πάντα αντισηπτικό χεριών για όταν δεν υπάρχει διαθέσιμο νερό ή σαπούνι. Αν αρρωστήσουν οι βοηθοί σας και δεν έχετε αντικαταστάτες, ας φορέσουν μάσκες, ή φορέστε εσείς.

«Ένα άλλο εφόδιο που έχουμε στη διάθεσή μας ενάντια στη γρίπη είναι το αντιικό φάρμακο Tamiflu. Μπορεί να ληφθεί προληπτικά αλλά και ως θεραπεία, λέει η Flora Macatangay διευθύντρια στο Trinity Senior Living Communities. Μόνο βέβαια μετά από ιατρική συμβουλή και συνταγή, μπορεί να προλάβει όποιον έχει εκτεθεί, ή νομίζει πως έχει εκτεθεί από το να αρρωστήσει από τον ιό, ή να σταματήσει την εξάπλωση του ιού στο σώμα. Το φάρμακο πρέπει να ληφθεί με τα πρώτα συμπτώματα ή μετά την έκθεση στον ιό, και συνήθως για 5 μέρες, πάντα υπό την επίβλεψη και έγκριση του θεράποντος γιατρού.» Ένα άλλο αντιιικό είναι το Relenza, για το οποίο όμως νεότερες έρευνες έδειξαν ότι μπορεί να είναι επικίνδυνο σε άτομα με άσμα ή άλλες αναπνευστικές δυσκολίες.

Νεφελοποιητές και αποχρεπτικά

Αν σταθούμε στα συμπτώματα, μπορούν να βοηθήσουν όσον αφορά τη διάρκεια και την έντασή τους. «Για τους περισσότερους η γρίπη διαρκεί 2 εβδομάδες περίπου, αλλά για μένα κράτησε 5-6 εβδομάδες», λέει ο Billy Kimberlin, 46 ετών, αμερικανός στρατιωτικός, με ατελή τετραπληγία στο Α3, αναφερόμενος στη γρίπη που κόλλησε 4 χρόνια πριν.

Ο νεφελοποιητής μετατρέπει το φάρμακο σε εισπνεύσιμη μορφή. Εάν χρησιμοποιηθεί με αναπνευστήρα, το εκνέφωμα προωθείται στους πνεύμονες με ελάχιστη ή καθόλου προσπάθεια. Ο Kimberlin βάζει στο μηχάνημα συνδυασμό albuterol και ipratropium, ισχυρά βρογχοδιασταλτικά που ανοίγουν τους βρόγχους και κάνουν έτσι ευκολότερη την αναπνοή, αποτελεσματικότερο τον βήχα και την αποβολή των εκκρίσεων.

Ο Kimberlin ακολουθούσε αυτή την αγωγή 4-5 φορές την ημέρα, αλλά όταν ένοιωσε καλύτερα τη σταμάτησε παρά τη συμβουλή των γιατρών για προληπτική χρήση 1-2 φορές την ημέρα, με αποτέλεσμα να ξανακολλήσει ένα χρόνο αργότερα. Από τότε ακολουθεί με θρησκευτική ευλάβεια την αγωγή του για 3 χρόνια και είναι καλά. Όταν νοιώσει πως πάει να κρυώσει αυξάνει λίγο τη δοσολογία. «Και το άλλο που κάνω, όταν νοιώθω γεμάτος φλέματα, είναι να παίρνω Robitussin, αποχρεμπτικό σιρόπι, με βοηθά να βγάλω τα φλέματα ώστε να μη πάθω πνευμονία. Ξεκινώ με χαμηλές δόσεις και τις αυξάνω ανάλογα με τη δυσκολία. Άλλη μια επιλογή είναι το Mucinex, άλλη μορφή της guaifenesin.»

Ο Macatangay σημειώνει επίσης πως αν αρχίσετε να φτερνίζεστε, να βήχετε, να πονά ο λαιμός σας ή να έχετε άλλα συμπτώματα γρίπης, μείνετε στο σπίτι για τουλάχιστον 24 ώρες αφού περάσει ο πυρετός. Αν αποτύχουν όλα τα άλλα, εφαρμόζουμε ξανά τα παλιά στάνταρ, δηλαδή άφθονα υγρά, βιταμίνη C και φυσικά ανάπαυση στο κρεβάτι.

Η γρίπη των χοίρων του 2009

Τον περασμένο Οκτώβριο ο σύζυγος της Μάρσια ήρθε σπίτι με τρομερό πονόλαιμο που χειροτέρευε. «Δεν πήγε στη δουλειά για 3 ημέρες εξαιτίας υψηλού πυρετού», λέει η Μάρσια, 52 ετών, με μυική δυστροφία. Στο τέλος της εβδομάδας ήταν καλύτερα, αλλά κόλλησε η Μάρσια, η οποία χρησιμοποιεί αναπηρικό κάθισμα – ο σύζυγός της δεν έχει αναπηρία. Ξεκίνησε με κάψιμο στο λαιμό και τρομερό πονοκέφαλο, ήταν Σαββατοκύριακο, είχαν κάνει και οι 2 εμβόλιο γρίπης και φοβήθηκαν πως ήταν κάτι διαφορετικό και χειρότερο από ένα κοινό κρυολόγημα.

Τη Δευτέρα ο γιατρός διέγνωσε τη γρίπη των χοίρων που ξεκινούσε την επιδημία και κανείς δεν είχε εμβολιαστεί, και της έκανε εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο – επειδή ήταν άτομο υψηλού κινδύνου για λοίμωξη του αναπνευστικού λόγω της μυικής δυστροφίας και του άσθματος. Της έγραψε επίσης Tamiflu, που πρέπει να ληφθεί τις πρώτες 48 ώρες, με αποτέλεσμα να είναι καλά την 3η ημέρα και φυσικά τα συμπτώματά της ούτε που πλησίασαν τη βαρύτητα των συμπτωμάτων του άνδρα της. Η Μάρσια επίσης χρησιμοποιεί κάθε βράδυ BiPAP, αναπνευστική συσκευή θετικής πίεσης, που τη βοηθά να κρατά τους πνεύμονές της καθαρούς. Θεωρεί πως τη βοηθά πολύ και συμφωνεί φυσικά και ο πνευμονολόγος της. «Πριν από τη χρήση αυτής της συσκευής τα επίπεδα οξυγόνωσης του αίματός μου ήταν πολύ χαμηλά.» Η Μάρσια επιμένει πως θα κάνει πάντα προληπτικά τα εμβόλια της γρίπης, αλλά αν πάλι κολλήσει οποιαδήποτε γρίπη ξανά θα ζητήσει άμεσα από τον γιατρό της Tamiflu.

Του Ben Mattlin, Νοέμβριος 2010
Απόδοση: Δρ. Βαγγελιώ Καμπιλάκη

Σημείωση ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ: Πρέπει να ομολογήσουμε πως αρχικά ήμασταν (τόσο η Δρ. Καμπιλάκη όσο κι εμείς) σκεπτικοί για το αν έπρεπε να δημοσιεύσουμε τα φάρμακα που αναφέρονται στο κείμενο, μιας και η χρήση τους και ο εμβολιασμός σε ανθρώπους με κινητικές αναπηρίες δεν είναι βέβαιο πως δεν προκαλεί παρενέργειες. Στην Ελλάδα πολλοί είναι οι ειδικοί που έρχονται σε οξεία αντιπαράθεση για τον εμβολιασμό και μάλιστα τα τελευταία χρόνια το θέμα έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις στα ΜΜΕ. Σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι με σοβαρές κινητικές αναπηρίες πρέπει να συμβουλεύονται τους γιατρούς τους, μιας και η παράλυση δεν έχει πάντα γνωστούς μηχανισμούς αντίδρασης. Είναι καλό να είμαστε επιφυλακτικοί και να δίνουμε μεγάλη σημασία καταρχήν στην πρόληψη που μπορούμε να επιτύχουμε ακολουθώντας τους βασικούς κανόνες υγιεινής και την αντισηψία.