Πως μπορεί να λειτουργήσει η άρνηση υπέρ ή εναντίον των ανθρώπων με αναπηρίες. Η άρνηση είναι ένας πολύ ισχυρός μηχανισμός άμυνας. Οι άνθρωποι τον χρησιμοποιούν καθημερινά.
Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μας βοηθήσει αλλά σε άλλες μπορεί να αποτελέσει μια καταστροφική δύναμη. Όταν ένα άτομο αποκτά κάποια αναπηρία επηρεάζεται όλος ο τρόπος ζωής του. Η φυσική τάση είναι αρχικά να κλείνεται στον εαυτό του/της, να προσπαθεί να κατανοήσει για να ξεφύγει από αυτό που έχει γίνει. Μπορεί να χρειαστεί να ξανασκεφτεί και να ξανασχεδιάσει τις σχέσεις του/της με τους άλλους ανθρώπους, την εργασία του/της και ακόμα και το χώρο ζωής του/της. Το να κλειστεί στον εαυτό του/της του επιτρέπει να τα κάνει όλα αυτά.
Ένας άνθρωπος αμέσως μετά την απόκτηση της αναπηρίας κινδυνεύει να απομονωθεί και να πληγωθεί.
Πρόσφατα γνώρισα κάποια κυρία μέσω κάποιου δικτύου ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (BBS) και μου είπε ότι για πολύ καιρό αρνούνταν να αποδεχτεί την αναπηρία της. Η άρνηση αυτή της στοίχισε την εργασία της. Κατά τη διάρκεια της δουλειάς της αυτό που έκανε ήταν να ανησυχεί για το πώς θα επανορθώσει αυτά που έχασε εξ αιτίας της αναπηρίας της. Η ανησυχία αυτή την έκανε να νιώθει συχνά άρρωστη, και να πηγαίνει διαρκώς στις τουαλέτες.
Στην εργασία της υπέφερε από διαρκή φόβο για την αναπηρία της, ώσπου τελικά την εγκατέλειψε.
Αυτή η γυναίκα μου έδειξε μια όψη, από τις πολλές όψεις, της άρνησης. Την άρνηση της αλλαγής. Το σώμα της είχε αλλάξει. Δεν μπορούσε να κινηθεί τόσο γρήγορα όπως παλιά. Η αλλαγή δεν ήταν πολύ μεγάλη, αλλά δεν μπορούσε να την αποδεχτεί. Προσπάθησε να την κρύψει και να αρνηθεί την ύπαρξη της αναπηρίας της, αλλά στο τέλος αυτό την έκανε να σκοντάψει.
Ο φόβος, η ντροπή και η ενοχή παίζουν συχνά πολύ σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της άρνησης. Οι άνθρωποι με αναπηρίες φοβούνται την απόρριψη. Ορισμένες φορές ο φόβος αυτός τους κάνει να προσπαθούν να επανορθώσουν με υπερβολικούς τρόπους.
Η προσωπική μου εμπειρία από την αναπηρία ήρθε μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα πριν από μερικά χρόνια. Το ατύχημα επηρέασε το νωτιαίο μυελό. Από τότε αγωνίστηκα να διατηρήσω την ικανότητά μου να βαδίζω. Παρά τις πολλές εγχειρίσεις για να σταθεροποιηθεί η κατάστασή μου, από το να περπατώ χωρίς βοήθημα έφτασα να χρησιμοποιώ βακτηρία, στη συνέχεια από τις βακτηρίες και επέστρεψα πάλι στο αναπηρικό κάθισμα.
Στη διάρκεια αυτών των 5 χρόνων του χαμένου αγώνα πέρασα από πολλές αλλαγές. Όσο περισσότερα δεν μπορούσα να κάνω, τόσο περισσότερα ήμουν αποφασισμένος να κάνω. Εξάλλου ήταν το ΔΙΚΟ ΜΟΥ το σώμα, ήταν ΑΥΤΟ το ίδιο μου το σώμα. Νόμιζα πως μπορούσα να το αλλάξω.
Ο σκληρός αγώνας άφησε το σημάδια του. Χρειαζόμουν τη βοήθεια αναπηρικού καθίσματος, αλλά δεν ήθελα να το παραδεχθώ. Προσπαθούσα να βαδίσω, χωρίς επιτυχία. Τελικά, κατέστρεφα το σώμα μου κάθε φορά που έφθανα κάτι που βρισκόταν μισό μέτρο μακριά. Όταν έπεφτα από το κάθισμά μου αγνοούσα τον πόνο, σκαρφάλωνα πάλι στο κάθισμα και ξαναπροσπαθούσα. Τίποτε δεν άλλαζε στις συνεχείς προσπάθειες αλλά δεν επέτρεπα στον εαυτό μου να αναγνωρίσει την αναπηρία μου.
Για πολύ καιρό αρνιόμουν να τροποποιήσω το αυτοκίνητό μου, για να το οδηγώ με τα χέρια. Έπρεπε να εξαρτιέμαι από άλλους για να με πάνε εκεί που ήθελα. Γρήγορα έμαθα ότι δε χρειαζόταν να πάω σε πολλά μέρη. Ο κόσμος μου συρρικνωνόταν καθώς αποτραβιόμουν από τους φίλους μου και την οικογένειά μου. Αρνούμουν το χάσιμο της ικανότητάς μου να λειτουργώ όπως συνήθιζα στη ζωή μου. Αρνούμουν το χάσιμο των ποδιών μου ως εργαλείου που με βοηθούσε να κάνω τα πράγματα που χρειαζόμουν.
Η άρνηση δεν είναι ποτέ κάτι από το οποίο ξεμπερδεύει κανείς εύκολα. Καθώς εμφανίζονται νέες προκλήσεις ακόμα και άτομα με μακροχρόνιες αναπηρίες μπορούν να πέσουν στην παγίδα της άρνησης.
Όπως λέει και κάποιος φίλος, “η τεχνική είναι να επικεντρωθείς στα πράγματα που μπορείς να κάνεις ακόμα και να αποφύγεις αυτά που δεν μπορείς”.
Όλοι έχουμε δυνάμεις και αδυναμίες, ικανότητες και ανικανότητες. Αν τις αρνηθούμε, αρνιόμαστε τον ίδιο τον εαυτό μας.
του Robert P. Bennett από το περιοδικό Accent on living, Φθινόπωρο 1993. Μετάφραση Αφροδίτη Μπάκα.