Ηταν 16 ετών όταν πρώτα μούδιασαν τα γόνατά της. Παράτησε τις δουλειές στα χωράφια και για έναν χρόνο γαντζωνόταν από τους τοίχους για να σταθεί όρθια. Μετά παρέλυσαν τα πόδια της. Καθηλώθηκε σε αναπηρικό καροτσάκι στο πατρικό της στο Διδυμότειχο, ώσπου οι γονείς της δεν μπορούσαν να τη φροντίζουν άλλο. Το 1976 η Βασιλική Μπουραζανίδου μπήκε στο Ασυλο Ανιάτων, μια μικρή πολιτεία χρονίως πασχόντων στην Κυψέλη της Αθήνας. Τα μέλη της περνούσαν τις πύλες νέοι, γερνούσαν εδώ και έμεναν μέχρι να πεθάνουν.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

– 8 εκατομμύρια ευρώ περίπου είναι τα χρέη του Ασύλου Ανιάτων που αποτελούν κυρίως οφειλές στο ΙΚΑ και την Εφορία

– 35% μειώθηκαν τα έσοδα του ιδρύματος το 2011, όταν και φάνηκαν πιο έντονα στα οικονομικά του τα σημάδια της κρίσης

– 210 είναι οι ασθενείς που έχουν απομείνει στο ίδρυμα, το οποίο κλείνει πτέρυγες και δεν δέχεται νέους νοσηλευομένους. Κάποτε φιλοξενούσε 470 ανθρώπους

– 140 είναι οι εργαζόμενοι που απέμειναν στο ίδρυμα, εννιά μήνες απλήρωτοι κατά μέσο όρο οι περισσότεροι

Το μέλλον…

Τον τελευταίο χρόνο όμως κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί το μέλλον του ιδρύματος αλλά και των ασθενών του. Κάθε τόσο η διοίκηση δημοσιοποιεί με ανακοινώσεις της την οικονομική της ασφυξία και τον κίνδυνο λουκέτου. Πρόσφατα ζητούσε τη βοήθεια της κυβέρνησης με επιστολή της στον Πρωθυπουργό. «Είναι ψυχοφθόρο όλο αυτό. Τη μια κλείνουμε, την άλλη όχι. Μετά δίνουν τελεσίγραφο ενός μήνα. Αμα είναι να χαθούμε από τώρα, ας χαθούμε μια και καλή», λέει η Βασιλική Μπουραζανίδου.

Μειλίχια και ομιλητική, δεν σε συνηθίζει σε απαισιόδοξες κουβέντες. Πάσχει από κάποιο είδος μυοπάθειας. Οσο περνάει ο χρόνος τόσο ατροφούν οι μύες της. Μόνο το δεξί της χέρι, μικρό και μαζεμένο στο σώμα, διεκδικεί ακόμη την αυτοδυναμία του. Για την ίδια η ασθένειά της δεν είναι εμπόδιο. Μιλάει για το πώς διεκδίκησε τις εξόδους στη γειτονιά δεκαετίες πριν, όταν στο ίδρυμα τους έπαιρναν τα καροτσάκια και τους άφηναν στο κρεβάτι εφόσον ξεστράτιζαν πέρα από τη Φωκίωνος Νέγρη. Θυμάται τα μετέπειτα ταξίδια της σε Ελλάδα και εξωτερικό. Τονίζει τις φιλίες που απέκτησε. Οπως όμως και οι περισσότεροι ασθενείς του ιδρύματος, είχε μάθει να στηρίζεται σε κάποιες βεβαιότητες: ότι η κατάσταση της υγείας της είναι μη αναστρέψιμη και ότι το Ασυλο θα είναι το τελευταίο της σπίτι. Τώρα, ο δεύτερος πυλώνας βεβαιότητας κλονίζεται.

ΟΙ ΖΗΜΙΕΣ: Διαχειριστικός έλεγχος από εταιρεία ορκωτών λογιστών κατέγραψε τον περασμένο Οκτώβριο ζημιά 8 εκατομμυρίων ευρώ. Το ίδρυμα χρωστάει περίπου 2 εκατομμύρια ευρώ στο ΙΚΑ για ασφαλιστικές εισφορές και άλλα 3 εκατομμύρια ευρώ στην Εφορία. Οι εργαζόμενοι έχουν συμπληρώσει εννιά μήνες απλήρωτοι.

Εντεκα από αυτούς προχώρησαν σε επίσχεση εργασίας και 22 περιμένουν τις δικαστικές αποφάσεις σε αγωγές που υπέβαλαν κατά της διοίκησης. Νέες προσλήψεις σε προσωπικό δεν γίνονται, παρά τις συνταξιοδοτήσεις των τελευταίων ετών. Προμηθευτές σε τρόφιμα και υλικό δεν έχουν εξοφληθεί και το Ασυλο, παρά τη μεγάλη περιουσία του, στηρίζεται – και – σε προσφορές εθελοντών για να καλύψει τη σίτισή τους.

Η κρατική επιχορήγηση έχει κοπεί εδώ και πολλά χρόνια, καθώς παλιότερες διοικήσεις δεν εξηγούσαν πώς διαχειρίζονταν τα χρήματα και πού τα δαπανούσαν.

«Εάν μέχρι το τέλος Ιανουαρίου δεν βοηθηθούμε από την Πολιτεία, το Ασυλο δεν θα επιβιώσει. Εάν κλείσουμε, θα γκρεμιστεί ο κόσμος των ασθενών», λέει η πρόεδρος του ιδρύματος Ιωάννα Ηλιάδη. Η τωρινή διοίκηση προσπαθεί να αντεπεξέλθει – αρχικά – με περικοπές. Οταν ήρθε η κυρία Μπουραζανίδου, οι ασθενείς ήταν 470. Σήμερα έχουν περιοριστεί στους μισούς. Απέμειναν περίπου 140 εργαζόμενοι ενώ κάποτε ήταν οι διπλάσιοι. Δωμάτια άδειασαν και πτέρυγες σφραγίστηκαν. Από τον περασμένο Μάιο το ίδρυμα δεν δέχεται νέους ασθενείς, αν και υπάρχουν διαθέσιμοι χώροι. Μέχρι σήμερα εκκρεμούν 40 αιτήματα από οικογένειες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να βοηθήσουν τους ανάπηρους συγγενείς τους.

Το Ασυλο Ανιάτων μετρά 120 χρόνια λειτουργίας και οι εγκαταστάσεις του βρίσκονται σε μια έκταση εννιά στρεμμάτων. Εάν δεν ξέρεις τα κατατόπια, είναι εύκολο να χαθείς στις πτέρυγές του. Ανάλογα εντυπωσιακή είναι και η κληρονομική περιουσία του. Η αρχή έγινε το 1899, όταν η Σοφία Χλωρού προσέφερε στη διαθήκη της εκτός από χρήματα και ένα ακίνητο. Σήμερα ο έλεγχος των ορκωτών λογιστών δείχνει ότι στα βιβλία του ιδρύματος εμφανίζονται 1.118 ακίνητα. Για την κυρία Μπουραζανίδου και άλλους ασθενείς είναι παράδοξο που το ίδρυμα, παρά την περιουσία του, έχει οδηγηθεί σε αυτή την κατάσταση.

«ΣΤΗΡΙΖΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΦΙΛΟΤΙΜΟ». Ο 75χρονος Γιάννης Τσαγγαράς μετρά περισσότερα χρόνια από αυτή στο ίδρυμα. Πάσχει από πολιομυελίτιδα, μπήκε στο Ασυλο το 1958 και δεν περίμενε ότι κάποτε θα έφταναν ημέρες σαν κι αυτή. «Εμείς που αναπνέουμε την ατμόσφαιρα των θαλάμων εξαρτόμαστε πια από το φιλότιμο των εργαζομένων», λέει. «Κατανοώ και τις δικές τους δυσκολίες. Κάποτε το προσωπικό ήταν υπεράφθονο. Τώρα δεν αντικαθίστανται όσοι φεύγουν. Αρκετοί υπάλληλοι γνωρίστηκαν εδώ, παντρεύτηκαν και σήμερα που είναι απλήρωτοι δεν φέρνουν κανένα εισόδημα στο σπίτι τους».

Η πρόεδρος του συλλόγου εργαζομένων στο Ασυλο Ανιάτων Δέσποινα Πλάκα μιλάει για συναδέλφους της που έχουν λάβει χαρτιά έξωσης, αλλά συνεχίζουν να προσφέρουν απλήρωτοι. «Ενώ υπάρχουν ελλείψεις σε προσωπικό που αναγνωρίζει και η διοίκηση, δύο νοσηλευτές μεταφέρθηκαν στα γραφεία της διοίκησης ως γραμματείς και δεν καλύφθηκε το κενό που άφησαν», αναφέρει.

Το κρεβάτι του κ. Τσαγγαρά βρίσκεται σε θάλαμο με άλλους επτά ασθενείς. Οι πτέρυγες του ιδρύματος θυμίζουν νοσοκομείο. Λευκοί τοίχοι, μυρωδιά αποστείρωσης και ειδικά στρώματα για να μην πληγιάζουν τα κατάκοιτα σώματα. Οι νοσηλευόμενοι εδώ πάσχουν από τετραπληγίες, εγκεφαλοπάθειες και σκλήρυνση κατά πλάκας. Το Ασυλο εισπράττει για καθέναν νοσήλια 22 ευρώ ημερησίως από τον ΕΟΠΥΥ, ο οποίος του οφείλει όμως πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ.

Ορισμένοι ασθενείς δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν στο ελάχιστο. Ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι μεγάλος, όπως και τα κρούσματα άνοιας. Θα βρεις κάποιους από αυτούς μαζεμένους στα κρεβάτια τους, τυλιγμένους με τα λευκά σκεπάσματα, σε μια κατάσταση βουβής προσμονής.

Αρκετοί βασίζονται πλέον σε αποκλειστικές νοσοκόμες, οι οποίες κοστίζουν έως και 500 ευρώ τον μήνα. Το προσωπικό του ιδρύματος δεν επαρκεί για τις ανάγκες τους. Εάν περιοριστεί κι άλλο, όπως λένε και ασθενείς, μπορεί κάποιοι νοσηλευόμενοι να μείνουν στο κρεβάτι τους για μία εβδομάδα χωρίς πρόσβαση στο μπάνιο.

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ. Οι ορκωτοί ελεγκτές που ανέλαβαν να ερευνήσουν τα οικονομικά και περιουσιακά στοιχεία του Ασύλου Ανιάτων την περίοδο 1990-2012 καλούν το ίδρυμα να δείξει περισσότερη διαφάνεια. Επισημαίνουν ότι παρόμοιες δομές σωματειακού χαρακτήρα εξελίσσονταν συχνά σε κλειστές λέσχες χωρίς ευρεία υποστήριξη. «Στο πλαίσιο ενός ανασχεδιασμού, το Ασυλο, αξιοποιώντας τη μακρόχρονη ιστορία και το κύρος που διαθέτει, πρέπει να ανοιχτεί στην κοινωνία, να αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των μελών του και να θεσμοθετήσει αυστηρές διαδικασίες διαφάνειας στη λειτουργία του», τονίζουν.

OI ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ. Εχοντας κλείσει 19 χρόνια ως φυσικοθεραπεύτρια στο Ασυλο Ανιάτων, η πρόεδρος του συλλόγου εργαζομένων Δέσποινα Πλάκα λέει ότι πριν από το 2012 όλα κυλούσαν ομαλά. Οι πληρωμές γίνονταν στην ώρα τους και το προσωπικό επαρκούσε για τη φροντίδα των ασθενών. «Με το που ανέλαβε η νέα διοίκηση μας έφερε προ τετελεσμένων γεγονότων. Δεν μπορούν να νίπτουν τας χείρας τους και να λένε ότι δεν ευθύνονται. Αρκετά μέλη του διοικητικού συμβουλίου βρίσκονταν σε αυτές τις θέσεις και το 2009», λέει.

Το νέο διοικητικό συμβούλιο συστάθηκε τον Απρίλιο του 2012, όταν απεβίωσε στα 95 της η προηγούμενη πρόεδρος του Ασύλου Μαρία Οικονομοπούλου. Τα μέλη του δεν αμείβονται. «Η διοίκηση ήξερε τι παραλαμβάνει, γνώριζε για την κατάσταση του ασύλου και ευθύνεται για όσες αποφάσεις πήρε ή δεν πήρε», λέει η κυρία Πλάκα. Οσον αφορά τη μισθοδοσία υποστηρίζει ότι θα μπορούσε να καλυφθεί από τα έσοδα που συνεχίζει να έχει το ίδρυμα.

Γιάννης Παπαδόπουλος
tanea.gr 11-1-2014