Στα πλαίσια του Συνεδρίου «Πρόσβαση στη Ζωή – 2007 Έτος Ίσων Ευκαιριών για Όλους» που διοργανώνει ο Σύλλογος Παραπληγικών Νομού Δράμας σε συνεργασία με το Δήμο Δράμας, η Ευρωβουλευτής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. κ. Ευαγγελία Τζαμπάζη απηύθυνε χαιρετισμό στις 20 Οκτωβρίου, σε εκδήλωση του Σχεδίου Δράσης «Εργαζόμαστε για το Περιβάλλον – Εργαζόμαστε για το Μέλλον» της Διεθνούς Οργάνωσης Βιοπολιτικής.
Η εκδήλωση είχε στόχο να προσφέρει την ευκαιρία για δημιουργικό διάλογο σχετικά με την ανάπτυξη βιώσιμης απασχόλησης στο χώρο της περιβαλλοντικής προστασίας, για τη μείωση της ανεργίας και την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του χαιρετισμού:
Κυρίες και κύριοι, κ. συνομιλητές, αγαπητοί εκπρόσωποι κομμάτων και φορέων, κ. Κατσιγιάννη, σας ευχαριστούμε για την πρόσκληση.
Το δικαίωμα στην εργασία αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα όλων των πολιτών της ΕΕ. Ωστόσο δεν έχουμε όλα τα άτομα τις ίδιες ευκαιρίες για πρόσβαση στην απασχόληση. Δεν έχουμε την ίδια αφετηρία όλοι οι πολίτες που συνυπάρχουμε στην ίδια γεωγραφική και πολιτισμική οντότητα. Δε διαθέτουμε τα ίδια αρχικά εφόδια όσον αφορά στην οικονομική ευχέρεια, το πολιτιστικό υπόβαθρο, τη σωματική δύναμη ή την ευστροφία. Όπως ακριβώς δεν έχουμε και τις ίδιες προτιμήσεις σε όλες μας τις επιλογές.
Ειδικότερα όσον αφορά στα άτομα με αναπηρία, η ισότιμη πρόσβαση στην απασχόληση αποτελεί αφενός βασικό παράγοντα οικονομικής αυτονομίας και ενίσχυσης της αυτό–εκτίμησης και αφετέρου θεμελιώδες στοιχείο για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και τη βελτίωση της κοινωνικής συνοχής.
Για να μπορούμε όμως εμείς τα άτομα με αναπηρία να απολαμβάνουμε το δικαίωμά μας στην απασχόληση, απαιτείται η θέσπιση μιας νομοθεσίας ίσης μεταχείρισης και η υιοθέτηση θετικών μέτρων πολιτικής. Άλλωστε, στο άρθρο 21 παράγραφος 6 του αναθεωρημένου Συντάγματος περιλαμβάνεται η συνταγματική επιταγή της θέσπισης μέτρων και πολιτικών για την επαγγελματική ένταξη των ατόμων με αναπηρία, σύμφωνα με την οποία: «Τα άτομα με αναπηρία έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας».
Στην ΕΕ σύμφωνα με την Οδηγία 2000/78 για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και το επάγγελμα και στο πλαίσιο του επαναπροσδιορισμού της στρατηγικής της Λισσαβόνας, υιοθετούνται για τα ΑμεΑ μέτρα πρόσβασης σε ποιοτική και εξειδικευμένη εκπαίδευση, μέτρα ένταξης στην παραγωγική διαδικασία, επιτάχυνσης των διαδικασιών σύγκλισης των κρατών μελών με ενίσχυση των προγραμμάτων και μέτρα παροχής ίσως ευκαιριών και πρόσθετης κοινωνικής στήριξης, ώστε τα άτομα με αναπηρία να συμμετέχουμε ισότιμα και ανταγωνιστικά στην κοινωνική και οικονομική εξέλιξη της ΕΕ.
Ωστόσο, σύμφωνα με πορίσματα ερευνών που διενεργήθηκαν το 2001 σε επίπεδο ΕΕ, μόνο το 42% των ΑμεΑ έχουν απασχόληση, έναντι του σχεδόν 65% των ατόμων χωρίς αναπηρία και το 52% είναι ανενεργοί, έναντι του 28% των ατόμων χωρίς αναπηρία. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η ΕΣΥΕ το 2003, το 84% των ατόμων με αναπηρία βρίσκεται εκτός εργατικού δυναμικού.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε έκθεση της για την Αναθεωρημένη Στρατηγική Απασχόλησης (ΕΣΑ) επισημαίνει ότι η ΕΕ το 2001, άφηνε ανεκμετάλλευτη προσφορά εργασίας που ξεπερνούσε τα 23 εκατομμύρια άτομα. Κατάδηλη είναι λοιπόν η ανάγκη για την αναγνώριση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα ΑμεΑ στην προσβασιμότητα ή στην παραμονή τους στην αγορά εργασίας και τη λήψη αποφασιστικών μέτρων για την καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων εργασίας τους.
Γιατί, εφόσον σήμερα πάνω από 50 εκατομμύρια πολίτες της διευρυμένης πλέον ΕΕ είναι άτομα με αναπηρία και από αυτούς σύμφωνα με ευρωπαϊκές στατιστικές το 67% είναι άτομα ικανά για εργασία, ο αποκλεισμός ενός τόσο αξιοσημείωτου μέρους του εργατικού δυναμικού δεν αποτελεί μεγάλο σφάλμα για τις κοινωνίες, αλλά και αναξιοποίητο δυναμικό για τον κόσμο της οικονομίας;
Η πρόκληση έγκειται στη δημιουργία ενός συστήματος κοινωνικής προστασίας το οποίο θα προωθεί την απασχόληση και τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία. Στην κατεύθυνση αυτή, οι δυνατότητες δράσης για τη διαμόρφωση των απαραίτητων συνθηκών για την προώθηση της ισότιμης απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία, διασφαλίζοντας παράλληλα την αυτονόμησή τους στον συγκεκριμένο τομέα, είναι ποικίλες.
Το πλαίσιο αυτό παρέμβασης ορίζεται από:
– Τις προτεραιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου που εντάσσονται στους στόχους της ΕΣΑ,
– το πρόγραμμα PROGRESS 2007-2013 στα πλαίσια του οποίου, χρηματοδοτούνται δράσεις για την καταπολέμηση των διακρίσεων, τη διατήρηση της ποικιλομορφίας και την ενσωμάτωση στην απασχόληση των ομάδων του πληθυσμού που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση,
– το πρόγραμμα για την αμοιβαία μάθηση, το οποίο ξεκίνησε το 2005 στο πλαίσιο των κινήτρων για την απασχόληση και με στόχο την αξιοποίηση της διάδοσης των αποτελεσματικότερων πολιτικών στους βασικούς τομείς της ΕΣΑ, και
– το πολυετές σχέδιο δράσης για την αναπηρία με χρονικό ορίζοντα το 2010 που αποβλέπει στον καθορισμό μιας αειφόρου και λειτουργικής προσέγγισης των ζητημάτων που αφορούν στην αναπηρία στη διευρυμένη Ευρώπη.
Στην Επιτροπή «Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην οποία μετέχω, προωθούμε τη διαθεσμική συνεργασία, εργαζόμαστε για την ανάπτυξη ενός νομικού πλαισίου για την αντιμετώπιση των διακρίσεων και την προώθηση της ίσης μεταχείρισης στο χώρο της απασχόλησης και επιδιώκουμε τη διαμόρφωση των κατάλληλων προϋποθέσεων για τη δημιουργία ίσων ευκαιριών για τα ΑμεΑ, μέσω της διάχυσης της διάστασης της αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές. Μάλιστα, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προάγοντας την ισότητα των ευκαιριών, θέτουμε σε εφαρμογή από το 2007, ειδικό πρόγραμμα αμειβόμενης πρακτικής άσκησης για άτομα με αναπηρία.
Θεωρούμε ότι η θέσπιση μιας περιεκτικής νομοθεσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τα ζητήματα αναπηρίας που θα ενισχύει την προστασία έναντι των διακρίσεων στον τομέα της απασχόλησης, αλλά και θα την επεκτείνει σε όλους τους τομείς της ζωής είναι πραγματικά πολύτιμη. Στα πλαίσια της προσπάθειάς αυτής, στηρίξαμε την επιτυχημένη εκστρατεία του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία με τίτλο «1million4disability» για συγκέντρωση υπογραφών υπέρ ενός ισχυρού νομοθετικού πλαισίου προστασίας των δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία και με τη σημερινή ευκαιρία θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και προσωπικά για τη δική σας συμβολή.
Η θέσπιση όμως νέων νόμων που θα διασφαλίζουν τα ίσα δικαιώματα δεν είναι από μόνη της αρκετή για να διασφαλίσει ότι όλοι οι πολίτες απολαμβάνουμε ίσες ευκαιρίες. Πέρα από την προσπέλαση των νομοθετικών εμποδίων που δυσχεραίνουν την ενσωμάτωση των ΑμεΑ, χρειάζεται επίσης, να πετύχουμε την αλλαγή των νοοτροπιών έναντι στην αναπηρία και να δώσουμε κίνητρα που να προωθούν αλλαγές στη συμπεριφορά και τον τρόπο σκέψης. Η αλλαγή των νοοτροπιών είναι ένας αρκετά δυσκολότερος στόχος να επιτευχθεί, δεδομένου ότι είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία που απαιτεί να εξετασθεί σε μια δομημένη και σφαιρική προσέγγιση.
Στο πλαίσιο αυτό οι δράσεις που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του 2007, του Ευρωπαϊκού Έτους Ίσων Ευκαιριών είναι καθοριστικής σημασίας καθώς δίνουν πνοή στον αγώνα κατά των διακρίσεων στην ΕΕ και επιδιώκουν να προωθήσουν μια πιο συνεκτική κοινωνία, να ευαισθητοποιήσουν το κοινό στον τομέα της ισότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων και να τονώσουν τη δημόσια συζήτηση, το διάλογο και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών.
Γιατί, εμείς τα άτομα με αναπηρία διεκδικούμε μια άλλη ποιότητα ζωής σε μια κοινωνία που αντιμετωπίζει ισότιμα όλους τους πολίτες της, αναδεικνύει τη διαφορετικότητα και την πολυμορφία και δίνει ίσες ευκαιρίες στην απασχόληση, συνθέτοντας δημιουργικά τις ιδιαιτερότητες του καθενός μας.
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι στην προσπάθεια αυτή εξασφάλισης καλύτερης ποιότητας ζωής και ίσων εύκαιρων σε κάθε πολίτη και πιο συγκεκριμένα στην προσπάθεια ανάπτυξης βιώσιμης απασχόλησης για τα άτομα με αναπηρία, η απασχόληση για την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος έχει τη δυναμική να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίες.
Αν μάλιστα αναλογιστούμε τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης μας, καθώς και την ολοένα αυξανόμενη υιοθέτηση προγραμμάτων διαχείρισης απορριμμάτων, ανακύκλωσης, απορρύπανσης υδάτων, αναδάσωσης, κλπ, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι μπορεί να υπάρξει αμοιβαία λύση.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι η επένδυση σε φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες παραγωγής, οδηγεί μακροπρόθεσμα σε αύξηση κερδών και απελευθέρωση πόρων που μπορούν στη συνέχεια να επενδυθούν για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την ενίσχυση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας. Η περιβαλλοντική λοιπόν προστασία τονώνει την απασχόληση και διασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους.
Έτσι, ως βιώσιμη εναλλακτική λύση για την αντιμετώπιση της ανεργίας των ατόμων με αναπηρία και την ενίσχυση της απασχόλησής τους, προβάλλει η προσφορά εργασίας σε τομείς προστασίας ή αποκατάστασης του περιβάλλοντος με αντάλλαγμα το λεγόμενο «πράσινο μισθό».
Τα προγράμματα μπορούν να αφορούν για παράδειγμα δενδροφυτεύσεις, καθαρισμό πόλεων και ακτών, ανακύκλωση, διαχείριση αποβλήτων, προστασία φυσικών πόρων και άλλες παρόμοιες εποικοδομητικές δραστηριότητες. Από την άλλη πλευρά, ο «πράσινος μισθός» ενισχύει την οικονομική ασφάλεια που συνεπάγεται η εργασία και την κοινωνική συνοχή, συμβάλλοντας στην αποτροπή του κοινωνικού αποκλεισμού και στη μείωση των δεικτών ανεργίας.
Οι ευκαιρίες αφθονούν. Υπάρχουν πολυάριθμα περιβαλλοντικά προβλήματα σήμερα που μπορούν να επιλυθούν με την επέμβαση του ανθρώπου και τα άτομα με αναπηρία που ανήκουν στο ανενεργό εργατικό δυναμικό αποτελούν μια εν δυνάμει πηγή αυτής της εργασίας και συνεπώς οι δυνατότητές τους επιβάλλεται να αξιοποιηθούν.
Για εμάς στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. που θεωρούμε ότι η βιώσιμη ανάπτυξη απελευθερώνει όλες τις δημιουργικές δυνάμεις, δημιουργεί ευκαιρίες, δυνατότητες και επιλογές για όλους, συνδέει τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας και προστατεύει και ανανεώνει το φυσικό περιβάλλον, η απασχόληση των ΑμεΑ σε εργασίες για την προστασία της δημόσιας υγείας, την ενίσχυση της οικολογικής βιομηχανίας και της πράσινης επιχειρηματικότητας και τη διαμόρφωση «πράσινης» συνείδησης, συντελεί αφενός στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων εις βάρος των ατόμων με αναπηρία και στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και αφετέρου στην ποιοτική αναβάθμιση του περιβάλλοντος.
Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι η αναπηρία αντικειμενικά πιθανόν να εμποδίζει και να επιβραδύνει τις κινήσεις, τη μάθηση, τη συγκέντρωση, τις συναισθηματικές σχέσεις και τις σχέσεις με το συνάνθρωπο, αλλά δεν εμποδίζει σε καμία περίπτωση τη δράση.
Η ιστορία έχει αποδείξει πως τα ΑμεΑ, μπορούν και με στενά οικονομικούς όρους να παίξουν ρόλο στην κοινωνική και οικονομική ζωή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιβάλλεται από τους καιρούς αλλά και τις συνθήκες, να συμμετέχουν ισότιμα και αποτελεσματικά στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης και να συμβάλλουν στην παραπέρα ενίσχυση του κοινωνικού μοντέλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για να μπορούμε λοιπόν εμείς τα άτομα με αναπηρία να απολαμβάνουμε το δικαίωμά μας στην αξιοπρέπεια, την ίση μεταχείριση, την ανεξάρτητη διαβίωση και τη συμμετοχή στην κοινωνία, βασική προϋπόθεση είναι η πρόσβαση στην απασχόληση.
Πιστεύουμε σταθερά στην προτεραιότητα της κοινωνικής αλληλεγγύης και της ισότητας, αξίες που αποτελούν τα θεμέλια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Στη διεκδίκηση ίσων
ευκαιριών και ισότιμης συνύπαρξης, είναι ανάγκη όμως να καταστεί σαφές ότι τίποτα δε γίνεται για εμάς χωρίς εμάς. Όλοι μαζί μπορούμε μαζί να συνεισφέρουμε στη διαμόρφωση και υιοθέτηση μιας συνεκτικής και ολοκληρωμένης πολιτικής ενσωμάτωσης και ένταξης των ΑμεΑ.
Θεσσαλονίκη, 20 Οκτωβρίου 2007