Το φαινόμενο της πληθυσμιακής γήρανσης απασχολεί όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη διεθνή κοινότητα. Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας, αποτελούν το 18% του πληθυσμού της χώρας μας, με προοπτική το 2030 να αυξηθεί κατά 10%. Στην αύξηση του ποσοστού των ηλικιωμένων συμβάλλει και η παρατηρούμενη μείωση των γεννήσεων, που αλλοιώνει τα δημογραφικά στοιχεία.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, σήμερα ένας στους δέκα κατοίκους του πλανήτη μας έχει ηλικία 60 ετών και άνω. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι μέχρι το 2050, η αναλογία θα γίνει “ένας στους πέντε”, ενώ για το 2150 εκτιμάται ότι θα ανέρχεται σε “έναν στους τρεις”. Η αύξηση του αριθμού των ατόμων τρίτης ηλικίας σε παγκόσμιο επίπεδο, οδήγησε το 1990 τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. στην καθιέρωση της 1ης Οκτωβρίου ως Διεθνούς Ημέρας για την Τρίτη Ηλικία, προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι κυβερνήσεις και η κοινή γνώμη πάνω στις ανάγκες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ηλικιωμένα άτομα. Η Τρίτη Ηλικία είναι ένα σταυροδρόμι, στο οποίο μπορεί να φτάσουν και να περάσουν πολλοί, έτσι όπως έχει αυξηθεί το όριο ηλικίας στις σύγχρονες κοινωνίες. Οι ηλικιωμένοι όμως, είναι μια πολύ ευάλωτη ομάδα όπως τα παιδιά και οι νέοι και χρειάζονται πρόσθετη στήριξη. Δυστυχώς σήμερα, η αστικοποίηση και η βιομηχανική επανάσταση επέφεραν κοινωνικές και οικονομικές επιδράσεις στο θεσμό της οικογένειας και τη μετάβαση από την εκτεταμένη στην πυρηνική οικογένεια στην οποία συχνά δεν φαίνεται υπάρχει χώρος για τα ηλικιωμένα μέλη. Παράλληλα, αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια ένα μοντέλο που ορισμένοι ονόμασαν επιτυχημένα «άτυπο βιολογικό απαρτχάιντ» δηλαδή ένα ιδιότυπα ρατσιστικό κοινωνικό μοντέλο στο οποίο χωρούν μόνο οι «νέοι, ωραίοι και επιτυχημένοι» που ωστόσο είναι και γρήγορα αναλώσιμοι. Η οικογένεια και το κράτος συχνά δεν αναγνωρίζουν και δεν αποδέχονται το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί στην αντιμετώπιση των ζητημάτων που αφορούν την Τρίτη Ηλικία. Και είναι πράγματι πολλά και σημαντικά τα ζητήματα αυτά: Βγαίνοντας από την παραγωγική διαδικασία οι ηλικιωμένοι αισθάνονται περιθωριοποιημένοι, νιώθουν αίσθημα ανασφάλειας, παραγκωνισμού και εγκατάλειψης. Συχνά η έκπτωση σωματικών ικανοτήτων οδηγεί σε αδυναμία αντίστασης στις ασθένειες η ακόμη και σε βαθμιαία ψυχολογική αποδιοργάνωση. Οικονομικά προβλήματα που έχουν να κάνουν τόσο με την έλλειψη επαρκούς σύνταξης όσο και με την ανυπαρξία αποτελεσματικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης μπορούν να οδηγήσουν σε περαιτέρω απομονωτισμό και να επιδεινώσουν την κατάσταση των ηλικιωμένων. Εξάλλου σε κάθε κοινωνία υπάρχει μια ευρεία γκάμα περιπτώσεων ηλικιωμένων από απολύτως αυτόνομα και αυτοεξυπηρετούμενα άτομα και εξαρτημένα που χρειάζονται εξειδικευμένη μεταχείριση. Εξετάζοντας την προσφορά των ηλικιωμένων ατόμων θα δούμε ότι αυτή δεν εξαντλείται στο παρελθόν(προσφορά διόλου ευκαταφρόνητη στην ευημερία μιας κοινωνίας) αλλά και στο παρόν και το μέλλον αφού διαθέτουν συμπυκνωμένη γνώση και εμπειρία που μπορεί να φανεί χρήσιμη στις νεότερες γενιές. Οι ηλικιωμένοι είναι απλώς οι απόμαχοι της δουλειάς, όχι και απόμαχοι της ζωής, δεν είναι προς απόσυρση Αν αναρωτηθούμε τι χρειάζεται να κάνουμε σήμερα για την Τρίτη ηλικία μπορούμε να δώσουμε μερικές σχετικά απλές και πρακτικές απαντήσεις: Καταρχήν χρειάζεται να υιοθετήσουμε το αξιακό τρίπτυχο: Ποιότητα ζωής-Δημιουργική συμμετοχή-Αποτελεσματικό επίπεδο υγείας. Να θέσουμε ως κύριο στόχο την αυτόνομη είτε εξαρτημένη διαβίωση των ηλικιωμένων σε κλίμα αυτοεκτίμησης αλλά και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε εθνικό επίπεδο, να παρέμβουμε μέσα από τους θεσμούς της κεντρικής εξουσίας αποτελεσματικό σύστημα υγείας, αξιοπρεπείς συντάξεις, όχι προνοιακές και επιδοματικές πολιτικές αλλά και μέσα από αποκεντρωμένους θεσμούς όπως οι Νομαρχίες και οι Δήμοι, ΚΑΠΗ, βοήθεια στο σπίτι, καθώς και με σχεδιασμό για προσβασιμότητα και αυτόνομη διαβίωση στα αστικά κέντρα αλλά και τις απομακρυσμένες περιοχές, πολιτικές και πρακτικές που δημιουργήθηκαν, στηρίχτηκαν και στηρίζονται από το ΠΑΣΟΚ. Τέλος με στήριξη, πλαισίωση και ενδυνάμωση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας όταν παρέχει παραδείγματα καλής πρακτικής αναπληρώνοντας τα κενά και τις ελλείψεις του κράτους. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αξιοποιώντας τα εργαλεία της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας και πρακτικής εμπειρίας όπως Ευρωπαϊκή στρατηγική για την Απασχόληση- Πολιτικές Κοινωνικής Προστασίας- Πολιτικές για την Υγεία και τη Φροντίδα των Ηλικιωμένων-Συμμετοχή στην Οικονομική και Κοινωνική Ζωή-Πρότυπο Πρόγραμμα ΕΝΕΑ υπέρ της κινητικότητας των ηλικιωμένων-Προς μια Ευρώπη για όλες τις ηλικίες. Σε Διεθνές επίπεδο χρησιμοποιώντας τις κατευθύνσεις του Διεθνούς Σχεδίου Δράσης για την Τρίτη Ηλικία, που μορφοποιήθηκε το Μάρτιο του 2002 στη Μαδρίτη, και τις αποφάσεις που λήφθηκαν στη Διάσκεψη των Υπουργών στο Βερολίνο, το Σεπτέμβριο του 2002, για υιοθέτηση του διεθνούς σχεδίου δράσης. Είναι