Ακολουθεί ένας πολύ σημαντικός ΟΔΗΓΟΣ που αφορά στις κατακλίσεις (αιτιολογία, εξέλιξη, πρόληψη) και περιγράφει με απλό και κατανοητό τρόπο (και με τη βοήθεια σχετικής εικονογράφησης) όλα τα στάδια και τους τρόπους αντιμετώπισης των δερματικών ελκών.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΤΟ ΔΕΡΜΑ

ΔΕΡΜΑΤΙΚΑ ΕΛΚΗ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
Αιτίες
Παρατεταμένη Πίεση
Μώλωπες και Εκδορές
Παρατεταμένη Υγρασία στο Δέρμα
Όταν καθόμαστε ή ξαπλώνουμε σε σκληρά αντικείμενα
Κρυοπαγήματα
Άλλες καταστάσεις που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης δερματικών ελκών

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΚΩΝ
Πώς εξελίσσεται η κατάκλιση

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΚΩΝ
Έλεγχος του Σώματος
Ανακούφιση από την πίεση
Πώς ανακουφιζόμαστε από την πίεση στα πόδια
Πώς ανακουφίζουμε την πίεση στο κρεβάτι
Τακτικές στροφές
Τοποθέτηση μαξιλαριών κατά την πρηνή θέση (μπρούμυτα)
Τοποθέτηση των μαξιλαριών σε πλάγια θέση
Τοποθέτηση μαξιλαριών σε ύπτια θέση (ανάσκελα)
Πώς ανακουφίζουμε την πίεση στο αμαξίδιο
Μετατόπιση βάρους
Μαξιλάρια
Φροντίδα του δέρματος
Ενδείξεις και αντενδείξεις για την πρόληψη των δερματικών ελκών
Ενδείξεις
Αντενδείξεις

ΑΛΛΑ ΔΕΡΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
—————————————————————————————————————————————————————-

ΤΟ ΔΕΡΜΑ

Το δέρμα αποτελεί την εξωτερική κάλυψη του σώματος. Είναι σκληρό και παράλληλα εύκαμπτο. Η βασική του λειτουργία είναι η προστασία των εσωτερικών οργάνων. Όπως η καρδιά και το συκώτι, έτσι και το δέρμα, είναι κι αυτό ένα όργανο. Στην πραγματικότητα, θεωρείται το μεγαλύτερο όργανο στο ανθρώπινο σώμα και ίσως το πιο πολύπλοκο από όλα τα άλλα όργανα του σώματος.
Το δέρμα εξυπηρετεί πολλές προστατευτικές λειτουργίες:
Η επιφάνειά του αποτελεί το προστατευτικό φράγμα ενάντια στον αέρα, το νερό, τις διάφορες ουσίες και τα μικρόβια.
Το δέρμα έχει την ικανότητα να επισκευάζει τις πληγές του όπως τις εκδορές και τους μώλωπες.
Η ρύθμιση της θερμοκρασίας είναι άλλη μια λειτουργία του δέρματος. Το σώμα δροσίζεται από την εξάτμιση του ιδρώτα και την ακτινοβολία της θερμότητας μέσα από το δέρμα.
Το δέρμα έχει νεύρα για την αίσθηση του πόνου, της πίεσης, της αφής και της θερμοκρασίας.
Το δέρμα έχει την ικανότητα να αποβάλλει νερό, άλατα και έλαια.
Κάτω από το δέρμα υπάρχει μια στοιβάδα ιστού που περιέχει λιπώδη κύτταρα με μονωτικές και χαλαρωτικές ιδιότητες. Τόσο το δέρμα όσο και το λίπος επικαλύπτουν και προστατεύουν τους μυς.

ΔΕΡΜΑΤΙΚΑ ΕΛΚΗ

Τα δερματικά έλκη αποτελούν τις πιο συνηθισμένες και καταστρεπτικές επιπλοκές της κάκωσης του νωτιαίου μυελού. Αλλιώς ονομάζονται και πληγές πίεσης ή κατακλίσεις ή δερματικές εξελκώσεις, και δημιουργούνται συνήθως έπειτα από την ΚΝΜ, λόγω της έλλειψης αισθητικότητας και κινητικότητας και της αλλαγής στην κυκλοφορία του αίματος.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις των κατακλίσεων είναι πολύ πιο σοβαρές από όλες τις άλλες καταστάσεις που πιθανόν αντιμετωπίζετε λόγω της κάκωσης. Μια κατάκλιση μπορεί να σημαίνει ότι θα χρειαστείτε αρκετές εβδομάδες παραμονής στο νοσοκομείο ή ξαπλωμένοι στο κρεβάτι ώστε να θεραπευτεί η πληγή. Έτσι χάνεται σημαντικός χρόνος μακριά από την εργασία ή το σχολείο σας.
Το πιο σημαντικό ωστόσο είναι ότι τα προβλήματα του δέρματος μπορούν να αποφευχθούν. Μειώνοντας τις αιτίες που προκαλούν τα δερματικά έλκη και με συχνή επιθεώρηση του δέρματος, τα έλκη μπορούν να εξαλειφθούν. Πρέπει να είστε υπεύθυνοι για τη φροντίδα του δέρματός σας. Πρέπει να γνωρίζετε την κατάσταση του δέρματός σας και να αναγνωρίζετε τα προειδοποιητικά σημάδια εμφάνισης των κατακλίσεων. Γι’ αυτό, η φροντίδα του δέρματος δεν θα πρέπει να παραμελείται, και είναι ζωτικής σημασίας για εσάς και για τη διατήρηση της λειτουργικότητάς σας.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Αιτίες

Λόγω του ότι το αίμα κυκλοφορεί πιο αργά έπειτα από την ΚΝΜ, η ικανότητα θεραπείας μειώνεται. Επίσης, το δέρμα δεν αντέχει αρκετά στην πίεση όπως παλιότερα. Το δέρμα τώρα μπορεί να αντέξει ένα μικρό μόνο ποσό πίεσης για παρατεταμένο χρόνο, ενώ μεγάλο ποσό πίεσης μπορεί να ανεχθεί για μικρό μόνο χρονικό διάστημα, από ό,τι συνέβαινε πριν το κυκλοφορικό σύστημα διαταραχθεί, με αποτέλεσμα την δημιουργία ελκών δέρματος ή κατακλίσεων.
Η μείωση της κυκλοφορίας του αίματος μειώνει την αντοχή στην πίεση και επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο λόγω της ελλιπούς αισθητικότητας στα άτομα με ΚΝΜ. Η έλλειψη της αισθητικότητας σημαίνει ότι δεν υπάρχει πια ο μηχανισμούς ανατροφοδότησης που σας δείχνει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα – π.χ. ότι είστε καθισμένοι για αρκετή ώρα ή ότι έχετε τραυματιστεί.
Οι βασικότερες αιτίες δερματικών ελκών είναι οι εξής:
Παρατεταμένη πίεση.
Μώλωπες ή εκδορές.
Παρατεταμένη υγρασία στο δέρμα.
Εγκαύματα.
Κρυοπαγήματα.
Όταν καθόμαστε ή ξαπλώνουμε σε σκληρά αντικείμενα.

Παρατεταμένη Πίεση

Η παρατεταμένη πίεση σημαίνει ότι κάθεστε ή είστε ξαπλωμένοι στην ίδια θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκαλώντας συμπτώματα δερματικών αλλοιώσεων. Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να προκληθούν και από οποιοδήποτε ρούχο, στήριγμα ή αντικείμενο που ασκεί πίεση στο δέρμα. Το πρώτο σύμπτωμα -προειδοποιητικό σημάδι- είναι η έντονη ερυθρότητα σε μια περιοχή του δέρματος. Καμιά αλλοίωση ή καταστροφή του ιστού δεν θα δημιουργηθεί εάν μετατοπίσετε την πίεση και η ερυθρότητα εξαφανιστεί από τα σημεία αυτά μέσα σε 15 λεπτά από την μετακίνησή σας.
Οι δερματικές αλλοιώσεις λόγω της πίεσης συνήθως συμβαίνουν σε σημεία που τα οστά προεξέχουν, σε οποιοδήποτε σημείο δηλαδή που τα οστά είναι πολύ κοντά στην επιφάνεια του δέρματος, όπως το ισχίο. Οι προεξοχές των οστών έχουν την τάση να ασκούν πίεση από μέσα. Εάν υπάρχει μια συμπαγής επιφάνεια στο εξωτερικό, το δέρμα σφίγγει μεταξύ του οστού και της συμπαγής εξωτερικής επιφάνειας με αποτέλεσμα τη μείωση της κυκλοφορίας του αίματος.
Λόγω της ελλιπούς κυκλοφορίας του αίματος στα άτομα με ΚΝΜ υπάρχει λιγότερο οξυγόνο στο δέρμα. Αυτό έχει ως συνέπεια την μείωση της αντοχής του δέρματος. Εάν το δέρμα στερείται οξυγόνου λόγω της πίεσης, το σώμα θα προσπαθήσει να το αναπληρώσει αυξάνοντας την αιμάτωση στην περιοχή. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διόγκωση, ασκώντας ακόμα περισσότερη πίεση στα αιμοφόρα αγγεία, παρεμποδίζοντας ακόμα περισσότερο την κυκλοφορία.
Έχετε δει τα αποτυπώματα που αφήνει, για παράδειγμα, μια πολυθρόνα στο χαλί εφόσον έχει παραμείνει μεγάλο χρονικό διαστήματα στο ίδιο σημείο, και γνωρίζετε ότι η πολυθρόνα μπορεί να δημιουργήσει ακόμα και τρύπα στο χαλί εάν δεν μετακινείται συχνά. Η ίδια διαδικασία συμβαίνει και στους ανθρώπους, αλλά πολύ γρηγορότερα. Η πίεση αναγκάζει το αίμα να διασπάσει τα αγγεία που θρέφουν το δέρμα και τον ιστό κάτω από αυτό. Η πίεση είναι πιο πιθανό να δημιουργηθεί στο δέρμα πάνω από περιοχές που εξέχουν οστά.

Μώλωπες και Εκδορές

Οι μώλωπες κι οι εκδορές μπορούν να συμβούν λόγω μιας πρόσκρουσης ή πτώσης. Συχνές αιτίες είναι οι προσκρούσεις των ποδιών στους τοίχους ή στις πόρτες ή όταν σέρνουμε τους γλουτούς μας κατά τις μεταφορές. Λόγω της έλλειψης αισθητικότητας μπορεί να μην συνειδητοποιήσουμε έγκαιρα ότι έχουμε τραυματιστεί. Εξαιτίας των αλλαγών στην κυκλοφορία του αίματος, οι πληγές δεν επουλώνονται γρήγορα, οπότε μπορεί να δημιουργηθεί κάποιο δερματικό έλκος.

Παρατεταμένη Υγρασία στο Δέρμα

Πιθανές πηγές υγρασίας είναι ο ιδρώτας, τα ούρα και τα κόπρανα. Η υγρασία οποιασδήποτε μορφής προκαλεί ερεθισμούς στο δέρμα. Οι γάζες μπορεί να προκαλέσουν εκτεταμένη συσσώρευση υγρασίας στην περιοχή που προστατεύουν. Η υγρασία παρατείνει την διαδικασία επούλωσης. Η παρατεταμένη υγρασία οδηγεί στην απώλεια στοιβάδων του δέρματος που οδηγούν στη δημιουργία κατακλίσεων.

Εγκαύματα

Τα Εγκαύματα μπορεί να προκληθούν λόγω της ζέστης, της τριβής, διάφορων χημικών ουσιών ή εμπλάστρων. Οι πιθανές πηγές εγκαυμάτων περιλαμβάνουν:
Εγκαύματα από την έκθεση στον ήλιο.
Καυτό νερό στην μπανιέρα ή το ντους.
Καυτοί σωλήνες ύδρευσης.
Η μεταφορά καυτών τροφών ή η τοποθέτηση καυτών υγρών στα πόδια σας.
Οι εστίες της κουζίνας κατά την διαδικασία του μαγειρέματος.
Το άγγιγμα ή η μεταφορά καυτών τροφών ή ποτών, όπως η πίτσα ή το τηγανισμένο κοτόπουλο.
Ηλεκτρικές συσκευές, όπως το σίδερο ή το σεσουάρ.
Ηλεκτρικές κουβέρτες, θερμοφόρες ή ζεστά μπουκάλια με νερό.
Πορτατίφ.
Τσιγάρα.
Το κάθισμα σε καυτές επιφάνειες, όπως οι βράχοι ή το τσιμέντο που είναι εκτεθειμένα πολύ ώρα στον ήλιο.
Τα πεζοδρόμια.
Οι εξατμίσεις, τα καθίσματα, οι ζώνες ασφαλείας, το τιμόνι, η ταπετσαρία, ο κλιματισμός που εκπέμπει ζεστό αέρα με κατεύθυνση στα πόδια ή οποιαδήποτε άλλο αντικείμενο ή επιφάνεια μέσα στο αυτοκίνητο που μπορούν να εκπέμπουν θερμότητα.
Τα εγκαύματα λόγω τριβής μπορούν να προκληθούν όταν οι επιφάνειες τριφτούν πάνω σε μια σκληρή επιφάνεια π.χ. λόγω σπασμών ή όταν καθόμαστε στο κρεβάτι σε μια κλίση 45 μοιρών. Κάποιες χημικές ουσίες όπως τα απολυμαντικά μπορούν επίσης να προκαλέσουν εγκαύματα, καθώς και κάποια έμπλαστρα (γι’ αυτό χρησιμοποιείται αυτά που είναι υπό αλλεργικά).

Όταν καθόμαστε ή ξαπλώνουμε σε σκληρά αντικείμενα

Όταν καθόμαστε ή ξαπλώνουμε σε σκληρές επιφάνειες ή αντικείμενα μπορεί να προκαλέσουμε κάποιο δερματικό έλκος. Οι πιο πιθανές πηγές είναι οι εξής:
Οι διάφορων ειδών καρφίτσες.
Τα κουμπιά στα στρώματα.
Τα κουμπιά στα παντελόνια ή τα τζιν.
Οι μεγάλες ραφές.
Αντικείμενα που υπάρχουν στις τσέπες των παντελονιών.
Οι συνδετήρες καθετήρων.
Οι σφιγκτήρες των καθετήρων.
Τα στενά εσώρουχα που πιέζουν το σωλήνα του καθετήρα.

Κρυοπαγήματα

Τα κρυοπαγήματα μπορούν να συμβούν ως αποτέλεσμα της έκθεσης σε κρύο περιβάλλον χωρίς την απαιτούμενη προστασία. Πάντα να ντύνεστε ζεστά όταν θα πρέπει να βγείτε έξω στο κρύο. Επίσης, οι παγοκυψέλες, όταν δεν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα, μπορεί να αποτελέσουν πηγή κρυοπαγημάτων.

Άλλες καταστάσεις που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης δερματικών ελκών

Η υγρασία στο δέρμα που προέρχεται από τον ιδρώτα, τα ούρα ή τα κόπρανα.
Η κακή διατροφή που προκαλεί αναιμία και η φτωχή κατανάλωση πρωτεϊνών.
Το γλίστρημα στο αμαξίδιο ή το κρεβάτι.
Ο πυρετός.
Οι κακώσεις κι άλλοι τραυματισμοί στο δέρμα.
Οι τριβές στο δέρμα που προέρχονται από το σύρσιμο ή το τράβηγμα πάνω σε μια σκληρή επιφάνεια ή λόγω της σπαστικότητας.
Ρούχα, τιράντες ή νάρθηκες, κτλ., που είναι πολύ σφιχτοί.
Φθαρμένος ή ακατάλληλος εξοπλισμός.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΚΩΝ

Τα δερματικά έλκη αρχικά ξεκινούν ως ερυθρά σημάδια στο δέρμα. Αυτή η ερυθρότητα μπορεί να συνοδεύεται από αίσθημα σκληρότητας και / ή καψίματος. Εάν έχετε σκούρο ή μαύρο δέρμα, η περιοχή θα φαίνεται πιο ανοιχτή αντί για κόκκινη. Σε αυτό το στάδιο η εξέλιξη είναι αναστρέψιμη. Θα πρέπει να αποσυμφορίσετε την περιοχή από την πίεση, έως ότου το δέρμα αποκτήσει ξανά το φυσιολογικό του χρώμα.
Εάν δεν αποσυμπιέσετε την περιοχή, τότε μπορεί να διαμορφωθεί μια φουσκάλα, ένα σπυράκι ή κρούστα πάνω από την ερυθρή περιοχή. Αυτό σημαίνει ότι ο ιστός που υπάρχει από κάτω νεκρώνεται. Σε αυτήν την περίπτωση απαλλάξετε την περιοχή από την πίεση και συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Στο επόμενο στάδιο, μια τρύπα ή έλκος διαμορφώνεται στον νεκρωμένο ιστό. Συχνά η νέκρωση είναι μικρή στην επιφάνεια, αλλά πολύ πιο μεγάλη στον εσωτερικό ιστό. Αυτός ο κατεστραμμένος ιστός μπορεί να επεκταθεί μέχρι το κόκαλο.
Στο τελευταίο στάδιο εμφανίζεται μόλυνση και καταστροφή του οστού.

Πώς εξελίσσεται η κατάκλιση

Τα δερματικά έλκη δημιουργούνται λόγω της πίεσης.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΚΩΝ

Έλεγχος του Σώματος

Μπορείτε να προλάβετε τις κατακλίσεις. Γι’ αυτό θα πρέπει να:
Ελέγχετε το σώμα σας τακτικά.
Αποσυμφορείτε την περιοχή από την πίεση.
Φροντίζετε συχνά το δέρμα σας.

Ελέγχετε συχνά το σώμα σας και ιδιαίτερα τις περιοχές όπου προεξέχουν οστά.
Με την συχνή επιθεώρηση του δέρματος μπορούμε να επισημάνουμε ένα πρόβλημα αμέσως μόλις δημιουργηθεί. Ο έλεγχος του δέρματος κι η επισήμανση κάποιου προβλήματος αποτελούν δική σας ευθύνη. Μην ζητάτε απλά από κάποιον άλλο να ελέγξει το δέρμα σας για εσάς. Εάν χρειάζεστε βοήθεια από κάποιον τρίτο θα πρέπει να του πείτε τί ακριβώς να κοιτάξει .

Ανακούφιση από την πίεση

Μαζί με τον συχνό έλεγχο του δέρματος, ένας εξίσου σημαντικός τρόπος για την πρόληψη των κατακλίσεων είναι η ανακούφιση από την πίεση με την αλλαγή στη στάση ή την τοποθέτηση του σώματος σε τέτοια θέση που να μην ασκείται πίεση σε περιοχές με προεξέχοντα οστά. Στόχος της ανακούφισης από την πίεση είναι η σωστή αιμάτωση του δέρματος. Όταν η πίεση σε κάποια σημεία είναι μεγάλη και συνεχής, το αίμα θα πιέζει τα αγγεία και δεν θα φτάνει στο δέρμα για να το διατηρήσει υγιές.
Θα δούμε πώς μπορούμε να ανακουφίσουμε σημεία από την έντονη πίεση:
Στα πόδια.
Στο κρεβάτι.
Στο αμαξίδιο.

Πώς ανακουφιζόμαστε από την πίεση στα πόδια

Η θέση των ποδιών :

Πώς ανακουφίζουμε την πίεση στο κρεβάτι

Τακτικές στροφές :

Διατηρείστε ένα τακτικό πρόγραμμα στροφών ώστε να μην επιτρέπετε την εμφάνιση ερυθρότητας στα σημεία που προεξέχουν οστά. Ανάλογα με τον σωματότυπό σας διατηρήστε ένα πρόγραμμα από 2 έως 5 ώρες (στροφή από την μια πλευρά σε ύπτια θέση και στην συνέχεια στην άλλη πλευρά, κτλ). Το χρονικό διάστημα μεταξύ των στροφών μπορεί να αυξηθεί σταδιακά μέχρι τα 30 λεπτά σε μια συγκεκριμένη θέση. Στην συνέχεια ελέγχετε το δέρμα.
Θα χρειαστείτε ένα ξυπνητήρι ή κάποιον άλλο τρόπο αφύπνισης κατά την διάρκεια της νύχτας για να αλλάξετε θέση. Τελικά, είναι στη δική σας ευθύνη να αλλάξετε την θέση σας από μόνοι σας ή να ζητήσετε από κάποιον τρίτο να σας βοηθήσει σε αυτό.
Η μόνη εξαίρεση στη διατήρηση ενός προγράμματος τακτικών στροφών είναι όταν είμαστε ξαπλωμένοι σε πρηνή θέση (μπρούμυτα).

Τοποθέτηση μαξιλαριών κατά την πρηνή θέση (μπρούμυτα) :

Κεφάλι: Μικρά υποστηρίγματα (μαξιλαράκια) από αφρό κάτω από κεφάλι. Η περιεκτικότητα σε αφρό εξαρτάται από την άνεση που θέλει ο καθένας. Η επένδυση των υποστηριγμάτων θα πρέπει να είναι από υλικό που δεν ερεθίζει το δέρμα.
Στήθος: Χρησιμοποιείστε ένα ή δυο μαξιλάρια ανάλογα με την προτίμηση σας.
Μηροί: Μαξιλαράκια με αφρό τοποθετημένα κάτω από τα γόνατα για την αποφυγή ερυθρότητας.
Κνήμες: Μαξιλάρια ή προστατευτικά κάτω από τις κνήμες για την ανύψωση των ποδιών ώστε να αποφευχθεί η πίεση στα δάχτυλα (βοηθά και την πρόληψη δημιουργίας παρανυχίδων). Εναλλακτική λύση είναι να αφήνετε τις άκρες το ποδιών να κρέμονται έξω από το κρεβάτι. Τα πόδια θα πρέπει να βρίσκονται σε σωστή γωνία με τις κνήμες όπως φαίνεται στο σχέδιο.
Μεταξύ των γονάτων: Προστατευτικά μαξιλαράκια τοποθετούνται τόσο ανάμεσα στα γόνατα όσο και στους αστραγάλους, ώστε να μην έρχονται σε επαφή μεταξύ τους με κίνδυνο την εμφάνιση κατακλίσεων.

Προσοχή: Μην αντικαταστείτε τα προστατευτικά μαξιλαράκια ή τα μαξιλάρια με κουβέρτες ή τυλιγμένες πετσέτες. Μπορεί να είναι αρκετά σκληρές και να προκαλέσουν δερματικά προβλήματα.

Το να κοιμάστε τη νύχτα σε πρηνή θέση είναι πολύ σημαντικό για δυο λόγους:
Τόσο εσείς όσο και το άτομο που σας βοηθά μπορείτε να κοιμηθείτε άνετα για 8 ώρες χωρίς καμιά διακοπή.
Η πρηνή θέση ευθυγραμμίζει τα ισχία και προφυλάσει τα γόνατα και τα ισχία από συγκάμψεις.

Εναλλακτικές λύσεις είναι η ύπτια θέση και η στάση στη μια ή την άλλη πλευρά. Η στάση που θεωρείται πιο κατάλληλη για εσάς έγκειται στη δική σας προτίμηση.

Τοποθέτηση των μαξιλαριών σε πλάγια θέση

Τοποθετείστε ένα μαξιλάρι στην πλάτη σας:

Κεφάλι: Μικρό υποστήριγμα με αφρό κάτω από το κεφάλι. Το μέγεθος εξαρτάται από την δική σας άνεση. Η επένδυση των υποστηριγμάτων θα πρέπει να είναι από υλικό που δεν ερεθίζει το δέρμα.
Πλάτη: Υποστηρίξτε την πλάτη για να διατηρήσετε την θέση στο πλάι. Βεβαιωθείτε ότι το κάτω ισχίο είναι τραβηγμένο προς τα πίσω για να μην κυλίσετε πίσω και πιέσετε το ιερό οστό.
Ισχία: Μαξιλάρια τοποθετούνται πάνω και κάτω από την άρθρωση του ισχίου. Όταν τα μαξιλάρια είναι τοποθετημένα σωστά ένα χέρι μπορεί να γλυστρίσει ανάμεσα στο σώμα και το κρεβάτι για να ελεγχθεί εάν έχει ανακουφιστεί από την πίεση. Ένα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο μπορεί να τοποθετηθεί κάποιο επιπλέον μαξιλάρι.
Αστράγαλος: Τοποθετείστε ένα μαξιλάρι πάνω από τον αστράγαλο.
Μεταξύ των ποδιών: Μαξιλάρια τοποθετούνται κατά μήκος των ποδιών για να αποφευχθεί η πίεση στις αρθρώσεις των γονάτων και αστραγάλων. Μην τοποθετείτε το ένα πόδι ακριβώς πάνω στο άλλο.

Προσοχή: Μην αντικαθιστάτε τα προστατευτικά μαξιλαράκια και τα μαξιλάρια με τυλιγμένες πετσέτες ή κουβέρτες. Μπορεί να είναι πολύ σκληρά και να προκαλέσουν δερματικά προβλήματα.

Τοποθέτηση μαξιλαριών σε ύπτια θέση (ανάσκελα)

Τοποθετείστε ένα μαξιλάρι ανάμεσα στα πόδια:

Κεφάλι : Μικρό προστατευτικό με αφρό κάτω από το κεφάλι. Το μέγεθός του εξαρτάται από την δική σας προτίμηση. Η επένδυση των υποστηριγμάτων πρέπει να είναι από υλικό που δεν προκαλεί ερεθισμούς.
Πλάτη: Τοποθετείστε χαμηλά στην πλάτη ένα μαξιλάρι για να αποτρέψετε την ανύψωση του ιερού οστού. Αυτό θα σας ανακουφίσει από την πίεση στο ιερό και την μυική καταπόνηση της πλάτης.
Γόνατα: Η κάμψη στα γόνατα δημιουργεί μια φυσική κυρτότητα. Τοποθετείστε ένα μαξιλάρι πάνω από την πίσω περιοχή του γονάτου. Μην τοποθετείτε το μαξιλάρι πίσω από τα γόνατα. Επίσης, τα ισχία πρέπει να μην ακουμπάνε στο κρεβάτι για να αποφευχθούν τυχόν δερματικές αλλοιώσεις.
Αστράγαλοι: Ένα μικρό προστατευτικό πρέπει να τοποθετηθεί πίσω από την φτέρνα για να ανακουφιστεί η πίεση στην γάμπα. Επίσης, οι φτέρνες δεν πρέπει να ακουμπούν στο κρεβάτι για να αποφευχθούν οι δερματικές αλλοιώσεις.
Πόδια: Ένα μαλακό μαξιλάρι τοποθετείται στις άκρες των ποδιών για να αποφευχθεί η πίεση από το βάρος του ποδιού στα πέλματα.
Μεταξύ των ποδιών: Μαξιλαράκια με αφρό ή απλά μαξιλάρια τοποθετούνται ανάμεσα στο γόνατα για να αποτραπεί η πιθανότητα κατακλίσεων μεταξύ των γονάτων και αστραγάλων.

Προσοχή: Μην αντικαθιστάτε τα προστατευτικά μαξιλαράκια και τα μαξιλάρια με τυλιγμένες πετσέτες ή κουβέρτες. Μπορεί να είναι πολύ σκληρά και να προκαλέσουν δερματικά προβλήματα.

Πώς ανακουφίζουμε την πίεση στο αμαξίδιο

Μετατόπιση βάρους :

Οι μετατοπίσεις βάρους αποτελούν την πιο σημαντική τεχνική απελευθέρωσης της πίεσης στο δέρμα, τους μυς του ιερού οστού και τα ισχία. Χρησιμοποιήστε την μέθοδο που έχετε υιοθετήσει εσείς κι οι θεραπευτές σας ως την πιο κατάλληλη για εσάς. Πρέπει να γνωρίζεται την αντοχή του δέρματός σας κάθε στιγμή. Η συχνότητα που κάνετε μετατοπίσεις του βάρους σας διαφέρει κάθε φορά.

Μαξιλάρια :

Ένα ειδικό μαξιλάρι για το αμαξίδιό σας είναι πολύ σημαντικό. Τα μαξιλάρια προσφέρουν ανακούφιση από την πίεση, ενώ κατανέμουν και το βάρος κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μην ασκείται μεγάλη πίεση στα επικίνδυνα σημεία. Υπάρχουν πολλά είδη μαξιλαριών, αλλά δεν υπάρχει το «τέλειο» μαξιλάρι. Χρησιμοποιείστε το μαξιλάρι που σας έχει προτείνει ο φυσικοθεραπευτής σας ή ο φυσίατρός σας.
Εάν χρησιμοποιείτε μαξιλάρι με αέρα, ελέγχετε εάν είναι καλά φουσκωμένο. Εάν θέλετε διαφορετικό ύψος θα χρειαστεί να κάνετε κάποιες αλλαγές στο μαξιλάρι σας.
Εάν χρησιμοποιείτε μαξιλάρι με στρώματα αφρού, ελέγξτε την σταθερότητά του κι αν είναι σε καλή κατάσταση. Εάν γίνεται ξηρό και αν ο αφρός κονιορτοποιείται κι έχει χάσει την σταθερότητά του, αντκαταστείστε το άμεσα. Χρησιμοποιείστε μόνο καλής ποιότητας αφρό. Συνήθως προτείνεται αφρός με πυκνότητα 1,2 και πίεση 30 με 35.
Σε περίπτωση αλλαγής του βάρους σας θα χρειαστεί να αλλάξετε το πλάτος του καθίσματος, την συχνότητα των μετατοπίσεων του βάρους σας και το είδος του μαξιλαριού που χρησιμοποιείτε.

Ποτέ μην χρησιμοποιείτε λαστιχένιες κουλούρες ή σαμπρέλες. Είναι πολύ επικίνδυνες γιατί εμποδίζουν την ροή του αίματος στο δέρμα στο εσωτερικό των ποδιών.
Οι μετατοπίσεις του βάρους είναι σημαντικές. Από μόνο του το μαξιλάρι δεν μπορεί να προφυλάξει από τις κατακλίσεις.

Επί προσθέτως:
Βεβαιωθείτε ότι τα υποπόδια του αμαξιδίου σας είναι στο σωστό ύψους για εσάς. Εάν είναι πολύ ψηλά, τότε επιβαρύνονται πολύ τα ισχία.
Να κάθεστε ίσια στο αμαξίδιό σας. Το καμπούριασμα και το γλίστρημα του κορμού προς τα εμπρός επιβαρύνει σημαντικά το ιερό οστό.
Γέρνετε συχνά προς την μια ή την άλλη πλευρά.

Φροντίδα του δέρματος

Ο τρίτος τρόπος για την πρόληψη των κατακλίσεων, είναι η διατήρηση της σωστής υγιεινής του δέρματος. Ένα υγιές δέρμα είναι αυτό που δεν έχει πληγές, είναι καλά ενυδατωμένο με φυσικά έλαια και τρέφεται σωστά με την κατάλληλη ποσότητα αίματος. Το δέρμα διατηρείται καλά με σωστή διατροφή, καλή υγιεινή, συχνούς ελέγχους, και τακτικές ανακουφίσεις από την πίεση. Ήδη έχουμε αναφερθεί στην ανακούφιση από την πίεση και στον έλεγχο. Εδώ θα εστιάσουμε στην υγιεινή και την διατροφή.
Υγιεινή: Θα πρέπει να διατηρείται τα δέρμα σας καθαρό και στεγνό. Το δέρμα που συνήθως έχει υγρασία λόγω του ιδρώτα, των ούρων και των κοπράνων έχει μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστεί αλλοιώσεις. Στεγνώστε καλά το δέρμα σας μετά το μπάνιο, αλλά μην το τρίβετε με την πετσέτα. Το τρίψιμο μπορεί να προκαλέσει φθορές. Ίσως έχετε ακούσει ότι οι εντριβές με οινόπνευμα πάνω από περιοχές του δέρματος που προεξέχουν οστά κάνουν καλό. Αυτό είναι λάθος. Το οινόπνευμα ξηραίνει το δέρμα και δημιουργεί σκασίματα κάτι το οποίο δεν είναι καλό. Εάν το τρίψιμο στην πλάτη σάς κάνει καλό, τότε οι μαλακές εντριβές με μια λοσιόν είναι επιθυμητές.
Διατροφή και λήψη υγρών: Η σωστή και ολοκληρωμένη διατροφή και λήψη υγρών κάνει πολύ καλό στο δέρμα. Μια διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνες, σίδηρο και βιταμίνες είναι ό,τι χρειάζεται το δέρμα για να παραμείνει υγιές.

Ενδείξεις και αντενδείξεις για την πρόληψη των δερματικών ελκών

Ενδείξεις:

• Βεβαιωθείτε ότι τα υποπόδια είναι ρυθμισμένα και προσαρμοσμένα στο σωστό ύψος.
• Χρησιμοποιείτε μαξιλάρια όπως σας έχει προτείνει ο γιατρός σας.
• Να κάθεστε ίσια πάνω στο αμαξίδιο. Μην καμπουριάζετε και μην πέφτετε μπροστά, γιατί έτσι πιέζεται η περιοχή του ιερού οστού και του κόκκυγα.
• Ελέγχετε τα πόδια σας όταν φοράτε καινούργια παπούτσια. Τα παπούτσια δεν πρέπει να είναι πολύ στενά ή φαρδιά.
• Φοράτε ειδικές ελαστικές κάλτσες που δεν ζαρώνουν και δεν αποτελούν κίνδυνο για την εμφάνιση ελκών.
• Διατηρείστε το δέρμα καθαρό και στεγνό. Ούρα που παραμένουν στο δέρμα μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα.
• Χρησιμοποιείτε ένα σταθερό κι όχι σκληρό στρώμα που να στηρίζει σωστά το σώμα. Τα στρώματα αφρού είναι καλύτερα από τα κανονικά στρώματα γιατί κατανέμουν το βάρος ισότιμα.
• Ξαπλώνετε σε πρηνή θέση για την αποφυγή των συγκάμψεων στα ισχία. Επίσης, με τον τρόπο αυτό κατανέμεται καλύτερα το βάρος, μειώνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης κατακλίσεων.
• Κάντε συχνές ανυψώσεις και μετατοπίσεις του βάρους σας στο αμαξίδιο κάθε 15 λεπτά.
• Διατηρείστε το πρόγραμμα τακτικών στροφών στο κρεβάτι.
• Χρησιμοποιείτε υδατικές κρέμες όταν έχετε ξηρό δέρμα.

Θυμηθείτε: Ακόμα κι οι ελάχιστες μετατοπίσεις βάρους βοηθούν.

Αντενδείξεις:

• Μην χρησιμοποιείτε λαστιχένιες σαμπρέλες ή κουλούρες. Ασκούν μεγάλη πίεση εκεί που δεν χρειάζεται και παρεμποδίζουν την ροή του αίματος στο εσωτερικό μέρος των ποδιών.
• Μην φοράτε σφιχτές ζώνες. Μπορεί να δημιουργήσουν δερματικά προβλήματα.
• Μην φοράτε ρούχα με μεγάλες ραφές, νάιλον εσώρουχα και στενά ρούχα.
• Μην βάζετε αντικείμενα στις τσέπες ή στο κάθισμα του αμαξιδίου.
• Μην χρησιμοποιείτε οινόπνευμα σε ξηρό δέρμα.
• Μην ξαπλώνετε στο κρεβάτι με ανασηκωμένο το κεφάλι για πολύ ώρα. Έτσι πιέζεται το κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης και μπορεί να προκληθεί κατάκλιση.

ΑΛΛΑ ΔΕΡΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Απόδοση στα ελληνικά:
Ζουρνατζίδης Παναγιώτης, Εργοθεραπευτής
panos@disabled.gr