Πριν απαντήσουμε αυτό το ερώτημα, αγαπητοί αναγνώστες, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε μέσα στο μυαλό μας ένα αξίωμα: σε όλους τους ασθενείς με τραυματική ή άλλη βλάβη του Νωτιαίου Μυελού η ουροδόχος κύστη τους είναι «νευρογενής».

Αυτή ακριβώς η νευρογενή κύστη πολλές φορές δεν αδειάζει καθόλου, ή αδειάζει μερικώς ή το χειρότερο από όλα αδειάζει αναπτύσσοντας μεγάλες ενδοκυστικές πιέσεις. Αυτή η τελευταία μορφή είναι και η χειρότερη για τον άνθρωπο με νευρογενή κύστη, γιατί ακριβώς η πίεση αυτή μεταδίδεται δια της παλινδρόμησης προς τα νεφρά με καταστρεπτικά αποτελέσματα με το πέρασμα του καιρού. Παλαιότερα, θα πρέπει να αναφέρουμε, ότι συχνότερη αιτία θανάτου των ασθενών με νευρογενή κύστη ήταν η νεφρική ανεπάρκεια η οποία οφειλόταν ακριβώς σε αυτή την καταστροφή των νεφρών από τις υψηλές πιέσεις μέσα στην κύστη.
Ο σημαντικότερος τρόπος αντιμετωπίσεως αυτού του τρόπου είναι η κένωση της ουροδόχου κύστης τη στιγμή που πρέπει, και χωρίς να αφήνουμε ούρα να παραμένουν μέσα σε αυτή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό το είχαν κατανοήσει και αρχαίοι Έλληνες οι οποίοι μη διαθέτοντας βεβαίως τους σημερινούς καθετήρες χρησιμοποιούσαν αυτοσχέδιους καθετήρες από λεπτά καλάμια τους οποίους τους άλειφαν με μέλι για να υπάρχει λιπαντικό αποτέλεσμα.

ΠΟΙΟΙ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΟΥΣ ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΥΣ?

Διαλείποντες καθετηριασμούς (Δ.Κ.) δεν χρειάζονται μόνο οι ασθενείς με τραυματικές κακώσεις νωτιαίου μυελού, αλλά και ασθενείς με νευρογενή κύστη λόγω κατά πλάκας σκλήρυνσης, μηνιγγομυελοκήλης, σακχαρώδη διαβήτη, ή εγκεφαλικού επεισοδίου και άλλες παθήσεις. Όμως θα πρέπει να τονίσουμε ότι η νευρογενής κύστη ασθενών με τραυματική κάκωση Νωτιαίου μυελού είναι η πιο «ατίθαση» του είδους, και δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή από τον ασθενή και από τον θεράποντα Ουρολόγο.
Η ομάδα αυτή των ανθρώπων (με νευρογενή κύστη λόγω τραυματικής κάκωσης νωτιαίου μυελού) είναι ακριβώς αυτή που έχει μεγαλύτερη ανάγκη από διαλείποντες καθετηριασμούς σε σύγκριση με τους ασθενείς με νευρογενή κύστη από άλλη αιτία.

ΠΟΣΟΥΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΥΣ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ;

Πολλοί ασθενείς μας ρωτάνε, όταν τους ανακοινώνουμε τον αριθμό των καθετηριασμών που χρειάζονται κάθε ημέρα, γιατί υπάρχει διαφορά στον αριθμό αυτό μεταξύ των ιδίων και των φίλων ή συναδέλφων τους που πάσχουν φαινομενικά από την ίδια αναπηρία;. Η απάντηση έγκειται στο ότι παρόλο που δύο άνθρωποι μπορεί να πάσχουν από την ίδια φαινομενικά αναπηρία ( π.χ. Παραπληγία), στην πραγματικότητα οι βλάβες στον νωτιαίο μυελό είναι πολύ ανόμοιες. Αυτό τον κανόνα ακολουθεί και το νευρικό σύστημα της ουροδόχου κύστης αυτών των ασθενών (αλλά με την επεξήγηση και ταξινόμηση του φαινομένου της νευρογενούς κύστης θα ασχοληθούμε σε κάποιο από τα επόμενα άρθρα μας).
Ο αριθμός των ημερήσιων καθετηριασμών που είναι απαραίτητοι σε ένα ασθενή με νευρογενή κύστη είναι αυστηρά προσωποποιημένος και βασίζεται στα αποτελέσματα του ουροδυναμικού ελέγχου.
Με λίγα λόγια ο αριθμός που ο ουρολόγος προτείνει στον ασθενή σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να είναι τυχαίος ή ένας αριθμός ρουτίνας ο οποίος εφαρμόζεται σε ένα ασθενή ανεξάρτητα με το πρόβλημα που αυτός έχει αλλά να βασίζεται στον ουροδυναμικό έλεγχο.

ΠΟΙΟΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΓΙΑ ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΥΣ?

Υπάρχει ένας αριθμός ανθρώπων με νευρογενή κύστη οι οποίοι παρόλο που χρήζουν διαλειπόντων καθετηριασμών δεν μπορούν να τους εκτελέσουν. Αυτοί οι ασθενείς χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με την αιτία που τους δυσκολεύει να εκτελέσουν τους Δ.Κ. Συγκεκριμένα:

α) Άτομα με κινητικά προβλήματα των άνω άκρων, όπως οι φίλοι τετραπληγικοί οι οποίοι όπως είναι φυσικό δεν μπορούν να εκτελέσουν λεπτές κινήσεις με τα χέρια τους, και οι οποίοι τις περισσότερες φορές στηρίζονται σε βοηθό νοσηλεύτρια, ή σε άτομα του περιβάλλοντός τους για την πραγματοποίηση των καθετηριασμών. Εδώ βέβαια το πρόβλημα έγκειται στα άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές τις διευκολύνσεις και το πρόβλημα σαφώς έχει μια κοινωνική βάση.
Β) Άτομα παχύσαρκα που λόγω του σωματικού τους όγκου δεν μπορούν να κατευθύνουν σωστά τον καθετήρα
Γ) Άτομα που δεν έχουν την πνευματική ικανότητα να κατανοήσουν την λογική της χρήσης και την τεχνική των Δ..Κ.
Δ) Γυναίκες που λόγω της ανατομίας τους η αναπηρία τους δεν τους επιτρέπει να βρίσκουν εύκολα το έξω στόμιο της ουρήθρας τους
Ε) Άτομα με ουρολογικά προβλήματα όπως στενώματα της ουρήθρας, κακώσεις της ουρήθρας, ή με στένωμα του αυχένα της κύστης. Αυτή η κατηγορία χρήζει οπωσδήποτε ουρολογικής αντιμετώπισης πριν αποφασιστεί ότι ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε Δ.Κ.

Στο επόμενο άρθρο μας θα ασχοληθούμε τις τεχνικές των διαλειπόντων καθετηριασμών και με την ουρολογική παρακολούθηση των ασθενών που εκτελούν διαλείποντες καθετηριασμούς

ΚΑΛΥΒΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ F. E. B. U.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ-ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ
Fellow of Neurourology ans Urodynamics Department, Aberdeen, UK