Τα άτομα με κάκωση νωτιαίου μυελού (ΚΝΜ) βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο παρουσίασης Διαβήτη τύπου 2. Είναι γνωστό ότι τόσο η καθιστικη ζωή όσο και η παχυσαρκία είναι επιβαρυντικοί παράγοντες για την εμφάνιση διαβήτη, και στα άτομα με ΚΝΜ τα χαρακτηριστικά αυτά υφίστανται, έστω και μερικώς, αρκετά συχνά.
Ιδιαίτερα η παχυσαρκία, συνδέεται σημαντικά με την παρουσία διαβήτη τύπου 2. Τα λιποκύτταρα «εξουδετερώνουν» την επίδραση της ινσουλίνης (η οποία εξασφαλίζει τη χρησιμοποίηση της ενέργειας/γλυκόζης από τα κύτταρα), ωθώντας προς την ινσουλινοαντίσταση (δηλ. τα κύτταρα του σώματος παρουσιάζουν μειωμένη ικανότητα να χρησιμοποιήσουν την ινσουλίνη). Σαν αποτέλεσμα, παρατηρείται υπερπαραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας με τα επίπεδα γλυκόζης όμως να παραμένουν υψηλά – γιατί η γλυκόζη αυτή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Σε βάθος χρόνου δε, ενεργοποιείται ο βασικός μηχανισμός που οδηγεί στον διαβήτη. Το πάγκρεας δεν δύναται να παράγει ινσουλίνη εξ αιτίας της υπερδραστηριότητας αυτής, και άρα γίνεται αναγκαία η λήψη ινσουλίνης εξωτερικά.
Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο να μην γνωρίζει κάποιος ότι έχει διαβήτη. Τα συμπτώματα είναι πολύ γενικά και κοινά, και δεν αποτελούν αξιόπιστες ενδείξεις για τη διάγνωση του διαβήτη. Στα συμπτώματα αυτά συγκαταλέγονται η υπερβολική δίψα, η έντονη πείνα, η υπερβολική ούρηση, ακόμα και η κόπωση και η απώλεια βάρους. Η επίσκεψη στον ιατρό και οι κατάλληλες εξετάσεις καλό είναι να γίνονται στα χρονικά διαστήματα που συνιστά ο ιατρός, χωρίς υπερβολές. Ο διαβήτης μπορεί να ανιχνευθεί από αιματολογική εξέταση και εφόσον ανιχνευθεί στα πρώιμα στάδια, ο έλεγχος του διαβήτη γίνεται ευκολότερος. Τυπικές εξετάσεις είναι η FPG και η OGTT.
Όταν το άτομο παρουσιάζει διαβήτη, η αντιμετώπισή του θα πρέπει να είναι άμεση, για την αποφυγή των συνεπειών του διαβήτη σε βάθος χρόνου. Σημειώνεται πως σε άτομα με διαβήτη, ο κίνδυνος καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού επεισοδίου είναι -τουλάχιστον- διπλάσιος, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ο διαβήτης μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε τύφλωση, νευροπάθειες, νεφροπάθεια, στυτική δυσλειτουργία και πολλά άλλα. Πολύ συχνό φαινόμενο επίσης είναι οι ακρωτηριασμοί των κάτω άκρων, ως αποτέλεσμα μακροχρόνιου διαβήτη, λόγω διαταραχής της αιμάτωσης των άκρων. Δεν είναι τυχαίο ότι ενα συντριπτικό ποσοστό των μη τραυματικών ακρωτηριασμών του κάτω άκρου έχεις ως αιτία τον διαβήτη. Ειδικά για τα άτομα με κάκωση νωτιαίου μυελού, η επισκόπηση και ο συχνός έλεγχος του δέρματος -και γενικά του παράλυτου άκρου- είναι αναγκαία.
Ωστόσο, είναι δυνατό να προληφθεί ο διαβήτης, και κάποιες φορές ακόμα και να εξαλειφθεί. Τα επίπεδα της γλυκόζης είναι αναγκαίο να τεθούν υπο έλεγχο μέσω της σωστής διατροφής, της άσκησης και της ενδεδειγμένης φαρμακευτικής αγωγής. Η σωστή διατροφή είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του ελέγχου των επιπέδων γλυκόζης. Η εξάρτηση από την ινσουλίνη δεν είναι -μακροχρόνια- η επιθυμητή λύση, μιας και το άτομο εφησυχάζει και δεν επιχειρεί να τροποποιήσει κατάλληλα την διατροφή του ή να ασκηθεί. Προσοχή πρέπει να δίδεται στην αναζήτηση οδηγιών για την διατροφή από ιατρό και ειδικό διαιτολόγο και όχι από άλλες αμφιλεγόμενης ποιότητας και αξιοπιστίας πηγές.
Στα άτομα με κάκωση νωτιαίου μυελού χαρακτηριστική είναι η περιορισμένη δυνατότητα κίνησης και η -συνήθως- αναπόφευκτη πρόσθεση βάρους. Κατά συνέπεια, η σημασία της κίνησης και της διατροφής είναι αδιαμφισβήτητη σ’ αυτούς τους ανθρώπους. Η παθητική κίνηση των παράλυτων άκρων και η ενεργητική κίνηση στο υπόλοιπο σώμα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Η παθητική κίνηση είναι δυνατό να πραγματοποιείται με μηχανήματα που μπορεί να διαθέτει στο σπίτι του το άτομο με ΚΝΜ (όπως το στατικό ποδήλατο παθητικής κινητοποίησης), ενώ η ενεργητική άσκηση μπορεί να πραγματοποιείται όχι κατ’ ανάγκη σε «θεραπευτικό» επίπεδο, αλλά και στα πλαίσια ενός αθλήματος ή οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας που ευχαριστεί το άτομο. Η σωστή διατροφή καλό είναι να βασίζεται στις συμβουλές των ειδικών.
Τέλος, ένα σημαντικό εργαλείο για κάποιον που είναι ήδη διαβητικός, είναι ο γλυκαιμικός δείκτης, που καθιστά εφικτή την παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης. Η χρήση αυτού του «εργαλείου» θα πρέπει να γίνεται υπό ιατρική καθοδήγηση. Ειδικά για το διαβητικό άτομο με κάκωση νωτιαίου μυελού -που επιδιώκει να ελέγξει τα επίπεδα γλυκόζης-, ο δείκτης αυτός είναι ένα απαραίτητο εργαλείο.
Του Κωνσταντίνου Μπαλακατούνη, PT, MSc, email:balakatounis@gmail.com