Σκοπός της μελέτης είναι να παρουσιάσει δείκτες νοσηρότητας σε τραυματίες τροχαίων ατυχημάτων, να εντοπίσει παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τα τροχαία ατυχήματα και να μελετηθεί η δυνατότητα παρεμβολής ώστε να επιτευχθεί ουσιαστική πρόληψη.
Μελετήθηκαν 124 τραυματίες (94 άνδρες, 30 γυναίκες, μέση ηλικία 32 έτη, φάσμα ηλικιών 13-78 έτη) που εισήχθησαν για νοσηλεία σε χειρουργικά τμήματα του Νοσοκομείου Μυτιλήνης σε διάστημα ενός έτους.
Οι πιο συχνές κακώσεις εντοπίζονται στην περιοχή της κεφαλής, 44 τραυματίες (44/124, 35,4%) χρειάστηκαν χειρουργική επέμβαση για αποκατάσταση των κακώσεων, 14 τραυματίες (14/124,11,3%) παρουσίασαν μόνιμη αναπηρία ή σοβαρά προβλήματα λειτουργικής αποκατάστασης. Τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν τις νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες των αργιών. Σε 40 από τους 92 οδηγούς (40/92, 43,5%) διαπιστώθηκε λήψη αλκοόλ. Κανένας οδηγός δεν φορούσε ζώνη ασφαλείας και μόνο 4 οδηγοί και συνοδοί δίκυκλων οχημάτων από τους 56 φορούσαν κράνος (4/56, 7%). 82 τραυματίες (82/124, 66,1%), θεώρησαν την υπερβολική ταχύτητα σαν το κυριότερο αίτιο του ατυχήματος.
Συμπερασματικά τα τροχαία ατυχήματα προκαλούν σημαντική νοσηρότητα στους τραυματίες και αφορούν άτομα νέων ηλικιών. Η κατανάλωση αλκοόλ με την έλλειψη ασφαλών συνθηκών οδήγησης είναι οι σπουδαιότεροι παράγοντες κινδύνου στα τροχαία ατυχήματα. Για την πρόληψη, οι προσπάθειες της Τροχαίας θα πρέπει να εντείνονται ώστε να εξασφαλίζονται σε όλους τους οδηγούς ασφαλείς συνθήκες οδήγησης.
Λέξεις κλειδιά: α) Τροχαία ατυχήματα, β) δείκτες νοσηρότητας, γ) παράγοντες κινδύνου, πρόληψη .
Εισαγωγή
Το τραύμα αποτελεί το σημαντικότερο αίτιo θανάτου σε νέα και μέσης ηλικίας άτομα, στο γενικό πληθυσμό είναι η τρίτη αιτία θανάτου μετά τα καρδιοαγγειακά νοσήματα και τις κακοήθειες, επειδή όμως στο τραύμα εμπλέκονται κυρίως μικρές ηλικίες, υπολογίζεται ότι τα έτη ζωής που χάνονται λόγω θανάτων, είναι περισσότερα από όσα χάνονται λόγω των θανατηφόρων καρδιαγγειακών παθήσεων και των νεοπλασιών.
Τα τροχαία ατυχήματα προκαλούν σοβαρά τραύματα και θανάτους. Διεθνώς τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται σημαντική μείωση τόσο στον αριθμό όσο και στη σοβαρότητα των τραυματικών κακώσεων από τροχαιά ατυχήματα και αυτό οφείλεται στη λήψη προληπτικών μέτρων που εξασφαλίζουν ασφαλείς συνθήκες οδήγησης. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να ισχύει για την Ελλάδα, όπου ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων παρουσιάζει μία σημαντική στασιμότητα σε υψηλά επίπεδα ή και αύξηση σε ορισμένα διαμερίσματα της χώρας. Σκοπός της μελέτης είναι: α) να προσδιορίσει τους δείκτες νοσηρότητας στους τραυματίες τροχαίων ατυχημάτων που εκφράζουν και το μέγεθος του προβλήματος και β) να εντοπίσει τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τα τροχαία ατυχήματα, γ) να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τον τρόπο παρεμβολής, ώστε να επιτευχθεί ουσιαστική πρόληψη.
Ασθενείς και μέθοδοι
Μελέτη με προοπτικό χαρακτήρα που άρχισε τον Αύγουστο του 1997 και διήρκεσε ένα έτος. Έγινε καταγραφή όλων των τραυματιών τροχαίων ατυχημάτων που εισήχθησαν για νοσηλεία σε Χειρουργικά τμήματα του Γ.Ν.Ν. Μυτιλήνης. Χρησιμοποιήθηκαν τα βιβλία των εξωτερικών ιατρείων και τα τμήματα όπου νοσηλευόντουσαν οι ασθενείς.
Εισήχθησαν 124 τραυματίες (94 άνδρες, 30 γυναίκες, μέση ηλικία 32 έτη, εύρος ηλικιών από 13-78 έτη). Αποκλείστηκαν από τη μελέτη άτομα με θανατηφόρες κακώσεις που προσκομίστηκαν νεκροί για διενέργεια νεκροτομής καθώς και άτομα με ήπιες κακώσεις που δεν νοσηλεύτηκαν αλλά έγινε διαγνωστική και θεραπευτική παρέμβαση στα εξωτερικά Ιατρεία. Έγινε κλινικοεργαστηριακή μελέτη για τη λήψη ή όχι αλκοόλ σε όλους τους οδηγούς των οχημάτων. Με τη βοήθεια ενός επιδημιολογικού δελτίου μελέτης αξιολόγησης και παρακολούθησης των τραυματιών έγινε καταγραφή της εντόπισης και του είδους των τραυματικών κακώσεων, καταγράφηκαν οι έκτακτες χειρουργικές επεμβάσεις που έγιναν για αντιμετώπιση των κακώσεων, είτε τις πρώτες ώρες μετά την εισαγωγή, είτε τις πρώτες ημέρες μετά την εισαγωγή γισ την αντιμετώπιση ορθοπεδικών κυρίως κακώσεων. Μελετήθηκε ο χρόνος νοσηλείας και οι άμεσες και επείγουσες αεροδιακομιδές που έγιναν σε εξειδικευμένα χειρουργικά τμήματα των Αθηνών, για αντιμετώπιση κυρίως σοβαρών νευροχειρουργικών και αγγειοχειρουργικών περιστατικών. Με κλινικά κριτήρια καταγράφηκαν τα περιστατικά που προκάλεσαν μόνιμη αναπηρία ή σοβαρά προβλήματα λειτουργικής αποκατάστααης. Μελετήθηκαν επίσης οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με το ατύχημα, το είδος του οχήματος (δίκυκλο ή τετράτροχο όχημα), εξετάσθηκε η χρήση μέτρων ασφαλείας (ζώνες, κράνος) και έγινε καταγραφή της χρονικής περιόδου του ατυχήματος (νύχτα ή ημέρα – αργία ή καθημερινή ημέρα της εβδομάδος). Μετά από την ανάρρωση των τραυματιών και πριν λάβουν εξιτήριο ζητήθηκε λεπτομερώς η γνώμη τους για το ατύχημα και να εντοπίσουν το πιθανό αίτιο του ατυχήματος. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε κατάλληλο ερωτηματολόγιο, το οποίο συμπληρώθηκε μετά από συνέντευξη με τους ασθενείς.
Αποτελέσματα
Από τους 124 τραυματίες, 68 επέβαιναν σε τετράτροχο όχημα (68/124, 54,8%) και 56 σε δίκυκλο όχημα (56/124, 45,2%).
Η εντόπιση των κακώσεων ήταν: κακώσεις της κεφαλής σε 100 άτομα (100/124, 80,6%), αυχένα σε 14 (14/124, 11,2%), άνω και κάτω άκρων σε 58 (58/124, 46,7%), θώρακα σε 38 (38/124, 30,6%), κοιλίας σε 10 (10/124, 8%), σπονδυλικής στήλης σε 14 (14/124, 11,3%), (Πίνακας Ι). Η βαρύτητα των τραυματικών κακώσεων ήταν η ακόλουθη: πολλαπλές εκδορές, εκχυμώσεις και θλαστικά τραύματα σε 74 άτομα (74/124, 57,6%), μεγάλα αιματώματα ή σημαντική αιμορραγία που αντιμετωπίστηκε είτε στα εξωτερικά ιατρεία με διαθερμία και απολινώσεις αγγείων, είτε με χειρουργική θεραπεία σε 26 άτομα (26/124, 21%), κατάγματα οστών σε 48 άτομα (48/124, 38,7%).
Τα αποτελέσματα από τη θεραπευτική αντιμετώπιση των τραυματιών ήταν:
80 άτομα (80/124, 64,5%), είχαν ελαφρές κακώσεις και νοσηλεύτηκαν με μέσο όρο νοσηλείας 3.3 ημέρες
Έγιναν 18 επείγουσες αεροδιακομιδές (18/124, 14,5%), 12 άτομα χρειάστηκαν αντιμετώπιση σε νευροχειρουργική κλινική, 2 άτομα με οξεία ισχαιμία των κάτω άκρων διακομίστηκαν για αγγειολογικό έλεγχο και αποκατάσταση, 3 άτομα με συνθλιπτικές και πολλαπλές κακώσεις κάτω άκρων, χρειάστηκαν αντιμετώπιση σε εξειδικευμένο κέντρο τραύματος, ένα άτομο με βαρύ τραύμα οφθαλμού διακομίστηκε σε χειρουργικό κέντρο οφθαλμού. Συνολικά από τα 18 άτομα που διακομίστηκαν, 15 άτομα χειρουργήθηκαν, ενώ 3 άτομα με ενδοκρανιακά αιματώματα αντιμετωπίστηκαν συντηρητικά.
Συνολικά 44 άτομα χρειάστηκαν χειρουργική αποκατάσταση των τραυματικών κακώσεων (44/124, 35,4%). Από αυτούς οι 15 χειρουργήθηκαν όπως αναφέρθηκε σε εξειδικευμένα χειρουργικά τμήματα των Αθηνών. Οι υπόλοιποι 29 τραυματίες χειρουργήθηκαν στο Γ.Ν.Ν. Μυτιλήνης με μέσο όρο νοσηλείας 12 ημέρες. 19 άτομα χειρουργήθηκαν για ορθοπεδική αποκατάσταση και 10 στη Γενική Χειρουργική Κλινική (7 άτομα με ρήξη ήπατος ή σπλήνας 2 με ρήξη νεφρού και ένα άτομο με ρήξη μεσεντερίων αγγείων και νέκρωση λεπτού εντέρου). Κανένας θάνατος δεν σημειώθηκε από τη στιγμή της προσέλευσης των τραυματιών στα εξωτερικά ιατρεία και μετέπειτα.
Τελικά 14 τραυματίες (14/124, 11,3%) παρουσίασαν αναπηρία, προβλήματα κινητικότητας ή λειτουργικής αποκατάστασης. Από αυτούς 5 άτομα είχαν σοβαρή κάκωση σπονδυλικής στήλης, 3 άτομα είχαν προβλήματα κινητικότητας κάτω άκρων, 2 άτομα υπέστησαν ακρωτηριασμό στα κάτω άκρα, σε ένα άτομο έγινε εξεντέρωση οφθαλμού, ένα άτομο παρουσίασε τραυματικό εκτρόπιο κάτω βλεφάρου, μετά από δύο πλαστικές επεμβάσεις αποκατάστασης το αποτέλεσμα ήταν χείριστο, 2 τραυματίες με κρανιοεγκεφαλική κάκωση ετέθησαν σε αντιεπιληπτική αγωγή.
Σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου και τη συμβολή τους στο ατύχημα (Πίνακας ΙΙ) διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:
Από τους 124 τραυματίες που νοσηλεύτηκαν, οι άμεσα υπεύθυνοι για το ατύχημα ήταν οι 92 οδηγοί και στους 40 (16 οδηγοί τετράτροχων οχημάτων και 24 δίκυκλων οχημάτων) διαπιστώθηκε λήψη αλκοόλ (40/92, 43,5%).
Κανένας οδηγός τετράτροχου οχήματος δεν φορούσε ζώνη ασφαλείας και μόνο 4 οδηγοί δίκυκλων οχημάτων από τους συνολικά 56 επιβαίνοντες σε δίκυκλα οχήματα φορούσαν κράνος (4/56, 7%).
Από τους 124 τραυματίες οι 46 (46/124, 37%), θεώρησαv ότι η υπερβολική ταχύτητα ήταν το βασικό αίτιο του ατυχήματος, 36 τραυματίες (36/124, 29%) θεώρησαν ότι η αυξημένη ταχύτητα σε συνδυασμό με την ολισθηρότητα του οδοστρώματος ή τις επικίνδυνες κλίσεις ήταν το αίτιο του ατυχήματος. 24 τραυματίες (24/124, 19,3%) δεν εξέφρασαν γνώμη για το αίτιο του ατυχήματος, ενώ δεν ελήφθη η γνώμη από 18 τραυματίες που λόγω βαρύτητας του περιστατικού μεταφέρθηκαν επειγόντως σε εξειδικευμένα χειρουργικά τμήματα των Αθηνών. Κανείς όμως από τους τραυματίες και κυρίως από τους οδηγούς που ήταν σε κατάσταση μέθης, δεν παραδέχτηκε ότι το αλκοόλ ήταν το βασικό αίτιο του ατυχήματος, ενδεχομένως φοβούμενοι νομικές κυρώσεις.
Σχετικά με το χρόνο του ατυχήματος (Πίνακας ΙΙΙ): α) 78 τραυματίες (78/124, 63%) διακομίστηκαν στα εξωτερικά ιατρεία σε περίοδο ημερολογιακής αργίας και από αυτούς οι 50 (50/78, 64%) τις νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες, ενώ οι 28 (28/78, 36%) κατά τη διάρκεια της ημέρας, β) 46 τραυματίες (46/124, 37%) διακομίστηκαν στα εξωτερικά ιατρεία σε καθημερινή ημέρα της εβδομάδας και από αυτούς οι 14 κατά τη διάρκεια της νύχτας (14/46, 30,5%), ενώ οι 32 κατά τη διάρκεια της ημέρας (32/46, 69,5%).
Συζήτηση
Όσον αφορά το μέγεθος του προβλήματος, τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν ένα σύνθετο κοινωνικοοικονονικό πρόβλημα. Εκτός από τις μονάδες υγειάς που εμπλέκονται στα τροχαία ατυχήματα στα ασφαλιστικά ταμεία, τα τμήματα ασφαλείας, οι νομικές και οικονομικές υπηρεσίες του κράτους εμπλέκονται αρκετά συχνά και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το μέγεθος του προβλήματος στην υγεία των τραυματιών φαίνεται από τα ακόλουθα στοιχεία: 1) Τα τροχαία ατυχήματα συμβαίνουν κυρίως σε άτομα νέων ηλικιών (μέσος όρος ηλικίας 32 έτη στην παρούσα μελέτη) που αποτελούν ένα ιδιαίτερα ενεργό τμήμα του πληθυσμού, 2) Για τη σωστή αντιμετώπηση των τραυματιών, αρκετές φορές χρειάζεται πλήρης ενεργοποίηση μεγάλου φάσματος και μεγάλου αριθμού ιατρονοσηλευτικού προσωπικού και μάλιστα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Το πρόβλημα αρχίζει με την είσοδο των πολυτραυματιών στα εξωτερικά ιατρεία, απαιτείται σωστή, πλήρης και πολύ γρήγορη διαγνωστική προσπέλαση των κακώσεων, πολύ συχνά απαιτούνται δυναμικές επεμβατικές μέθοδοι διάγνωσης αλλά και θεραπείας (τοποθέτηση υποκλειδίου καθετήρα, τοποθέτηση Bullau, διαγνωστικές περιτοναϊκές πλύσεις κ.ά.) ή ακόμα και έκτακτη χειρουργική επέμβαση για τη διάσωση του τραυματία. Είναι γνωστό ότι οι πρώτες ώρες νοσηλείας και αντιμετώπισης του πολυτραυματία είναι οι πιο κρίσιμες για τη ζωή του. Το γεγονός ότι κατά την περίοδο της μελέτης (ένα έτος) κανείς τραυματίας δεν πέθανε από την είσοδό του στα εξωτερικά Ιατρεία και μετέπειτα, αντικατοπτρίζει τη χρήση όλων των υπαρχόντων ιατρονοσηλευτικών μέσων για τη διάσωση του τραυματία. άλλωστε βαριές οργανικές βλάβες ασύμβατες με την επιβίωση, είναι μοιραίες και οι τραυματίες καταλήγουν σε μικρό χρονικό διάστημα μετά το ατύχημα πριν διακομιστούν στο νοσοκομείο. 3) Ακόμη και στην περίπτωση των πλέον ελαφρών κακώσεων, όπου έγινε συντηρητική αντιμετώπιση και αξιολόγηση των κακώσεων, ο μέσος όρος νοσηλείας ήταν 3,3 ημέρες, ενώ για το ποσοστό που χειρουργήθηκε και ο μέσος όρος νοσηλείας ήταν σαφώς ανώτερος (12 ημέρες), 4) Αρκετά συχνά οι τραυματίες χρειάστηκαν (αντιμετώπιση σε εξειδικευμένα και πολυσύνθετα χειρουργικά τμήματα, ο χρόνος νοσηλείας σε τέτοια τμήματα είναι πολύ μεγαλύτερος και στο συνολικό κόστος θα ιτρέπει να προστεθεί και αυτό των αεροδιυτκομ ιών (14,5% των τραυματιών στην παρούσα μελέτη χρειάστηκε διακομιδή σε εξειδικευμένα χειρουργικά τμήματα των Αθηνών), 5) Ακόμη και στις πιο ήπιες κακώσεις (θλάσεις μαλακών μοριών, θλάσεις θώρακος, κακώσεις κεφαλής με ήπια νευρολογικά συμπτώματα κ.ά.) μετά την έξοδό τους οι τραυματίες συνηθίζεται να λαμβάνουν πολυήμερες αναρρωτικές άδειες για αποκατάσταση, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις απαιτούνται κλινικο-εργαστηριακοί επανέλεγχοι, 6) Μόνιμες αναπηρίες και προβλήματα αποκατάστασης δεν είναι σπάνια (11,3% των τραυματιών στην παρούσα μελέτη), 7) Το μέγεθος του προβλήματος είναι ακόμα μεγαλύτερο αν συνυπολογίσει κανείς δύο ακόμη παράγοντες: α) τα θανατηφόρα τροχαία. Πράγματι κατά την περίοδο της μελέτης σημειώθηκαν 9 περιστατικά θανάτων. Όλοι έφεραν οργανικές κακώσεις ασύμβατες με την επιβίωση, όπως έδειξε η νεκροτομή και β) τα περιστατικά που χρειάζονται αντιμετώπιση και θεραπεία μόνο στα εξωτερικά ιατρεία, ακόμα όμως και σε ελαφρές κακώσεις (διαστρέμματα, μικρά ρωγμώδη κατάγματα) απαιτούνται πολυήμερες αναρρωτικές άδειες για αποκατάσταση.
Όσον αφορά τα αίτια των τροχαίων ατυχημάτων υπάρχουν πολλές φορές παράγοντες μη εμφανείς που δύσκολα ενοχοποιούνται, όπως για παράδειγμα η υπνηλία, ο παράγοντας αυτός σχετίςεται κυρίως με τις συνθήκες εργασίας1, ενώ σε άλλες μελέτες γίνεται προσπάθεια ώστε περιβαλλοντικοί παράγοντες σε συνδυασμό με τη συμπεριφορά των πεζών να συσχετισθούν με τα ατυχήματα2. Σε σοβαρά και θανατηφόρα ατυχήματα φαίνεται ότι η χρήση αλκοόλ και η μη ασφαλής οδήγηση είναι οι σπουδαιότεροι παράγοντες κινδύνου3. Στην παρούσα μελέτη όμως αξιολογήθηκε η συμβολή των πλέον κοινών παραγόντων που καθορίζουν όχι μόνον τον αριθμό αλλά και τη βαρύτητα των κακώσεων:
Χρήση αλκοόλ στο 43,5% των οδηγών σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν τις νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες των αργιών, φανερώνει ότι τα ατυχήματα είναι το αποτέλεσμα της διασκέδασης. Υπάρχουν μελέτες στις οποίες φαίνεται ότι η χρήση αλκοόλ είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη σε οδηγούς δίτροχων και υπάρχει αυξημένη πιθανότητα για θανατηφόρα τροχαία, ενώ η συμβολή της χρήσης αλκοόλ σε αναβάτες δίτροχων είναι σημαντικότατος παράγοντας ατυχήματος.
Η έλλειψη χρήσης ζώνης ασφαλείας συνηθίζεται στον Ελληνικό χώρο, αλλά είναι ιδιαίτερα εμφανής στο επαρχιακό οδικό δίκτυο μιας νησιώτικης περιοχής όπου οι αποστάσεις που διανύονται είναι μικρές και η πιθανότητα ατυχήματος θεωρείται σπάνια από τους οδηγούς των οχημάτων. Η χρησιμότητα της ζώνης ασφαλείας είναι αδιαμφισβήτητη, ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι τραυματίες με σημείο ζώνης” στην κοιλιακή χώρα έχουν αυξημένη πιθανότητα για ενδοκοιλιοικές κακώσεις
Χαμηλό ποσοστό (7,5%) χρήσης κράνους σε αναβάτες δίκυκλων οχημάτων. Το κράνος που προσθέτει βάρος στην περιοχή της κεφαλής, ενοχοποιήθηκε παλαιότερα για ειδικές κακώσεις στην περιοχή κεφαλής και τραχήλου, πρόσφατες όμως μελέτες αποδεικνύουν τη χρησιμότητά του και την προστασία που παρέχει για όλους τους τύπους των κακώσεων στην περιοχή της κεφαλής, η πρόληψη των ατυχημάτων στους οδηγούς δίτροχων οχημάτων φαίνεται ότι είναι πιο δύσκολη και τα ατυχήματα συνδέονται άμεσα με τη συμπεριφορά ασφαλείας των οδηγών που διαφέρει από χώρα σε χώρα4.
Συμπεράσματα
α) Μεγάλος αριθμός τραυματιών παρουσιάζει σημαντική νοσηρότητα κατά τη νοσηλεία εξαιτίας του ατυχήματος, ενώ σημαντικός αριθμός τραυματιών χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για αποκατάσταση των τραυματικών κακώσεων. Ο μέσος όρος νοσηλείας είναι αρκετά υψηλός, ενώ μόνιμες αναπηρίες και προβλήματα αποκατάστασης δεν είναι σπάνια ενώ σημαντικός αριθμός τραυματιών χρειάζεται αντιμετώπιση σε εξειδικευμένες χειρουργικές μονάδες,
β) Σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου κατά την οδήγηση διαπιστώθηκαν, υψηλά ποσοστά χρήσης αλκοόλ σε οδηγούς δίκυκλων και τετράτροχων οχημάτων καθώς και μη χρησιμοποίηση ζωνών ασφαλείας και κράνους στους περισσότερους τραυματίες. Η αυξημένη ταχύτητα είναι σημαντικός παράγοντας ατυχήματος και τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν τις νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες των αργιών,
γ) Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης τα βασικά προληπτικά μέτρα για τον περιορισμό των τροχαίων ατυχημάτων θα πρέπει να είναι: 1) έλεγχοι της τροχαιάς για αλκοτέστ τις νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες των αργιών όπου σημειώνσνται τα περισσότερα ατυχήματα, καθώς και μακρόχρονη εφαρμογή προγραμμάτων για την καταπολέμηση της χρήσης αλκοόλ σε οδηγούς οχημάτων. 2) κατά τη διάρκεια των καθημερινών ημερών της εβδομάδας, όπου τα περισσότερα τροχαία σημειώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, θα πρέπει να γίνονται έλεγχοι της τροχαίας για ασφαλείς συνθήκες οδήγησης (ζώνη ασφαλείας, κράνος και όρια ταχύτητας). Τα ως άνω αποτελέσματα είναι σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, όπου η καταπολέμηση της χρήσης αλκοόλ σε οδηγούς και η εξασφάλιση ασφαλών συνθηκών οδήγησης στους οδηγούς είναι τα βασικά προληπτικά μέτρα για τον περιορισμό των τροχαίων ατυχημάτων5.
Βιβλιογραφία
1. Home J. Reyner L. Vehicle accidents related to sleep: a review. Occup-Environ-Med 56:289-294, 1999.
2. Khan F.M., Jawaid M., Chotani H., Luby S. Pedestrian environment and behaviour in Karachi, Pakistan. Accid-anal-Prev 31:335-339, 1999.
3. Crilly M. Contributory factors to traffic accident deaths indentified at coroners inquest. J-Public-Health-Med. 20:139-143, 1998.
4. Osberg J.S., Stiles S.C., Asare O.K. Bicycle safety behavior in Paris and Boston. Accid-Anal-Prev. 30:679-687, 1998.
5. De Jong W., Hingson R. Strategies to reduce driving under the influence of alcohol. Ann-Rev-Public Health 19:359-378, 1987.
Α. Χαραλαμπόπουλος1, Δ. Γιαννόπουλος2, Σ. Βουλιώτη3, Σ. Ζαμτράκης4
Β’ Χειρουργική Κλινική Γ.Ν.Ν. Μυτιλήνης Βοστάνειο, 1Επιμ. Β Ε.Σ.Υ. Γενικής Χειρουργικής, 2Ειδικευόμενος Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής, 3Ειδικευόμενη Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής, 4Δ/ντής Β’ Χειρουργικής Κλινικής Γ.Ν.Ν. Μυτιλήνης
Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας 2000