Λένε πως οι δραστηριότητες και οι ενασχολήσεις συχνά συνδέονται με τη μακροζωία και την ευτυχία. Στο άρθρο αυτό θα γνωρίσουμε τρεις ηλικιωμένους «ροδάτους», των οποίων η ζωή επιβεβαιώνει αυτόν τον κανόνα.
Χάουαρντ Ντέιβις: ένας πολυμήχανος μηχανικός
Αν είναι Τετάρτη, τότε ο ηλεκτρολόγος-μηχανολόγος Χάουαρντ Ντέιβις είναι στο γραφείο του και μελετάει σχεδιαγράμματα ηλεκτρικών συστημάτων που σχεδιάστηκαν από συναδέλφους του που έχουν τα μισά του χρόνια. Ο 75χρονος Χάουαρντ εργάζεται σε τεχνικό γραφείο στο Μάντισον του Ουισκόνσιν εδώ και 40 χρόνια. Το 2004 πέθανε η γυναίκα του κι εκείνος πήρε μερική σύνταξη, ωστόσο εξακολουθεί να πηγαίνει στο γραφείο μία μέρα την εβδομάδα. «Αν δεν εργαζόμουν, θα μαράζωνα και θα πέθαινα», λέει ο Ντέιβις, τετραπληγικός με κάκωση στον Α5-6 ύστερα από ατύχημα κατά τη διάρκεια κατάδυσης το 1963.
Όταν εργαζόταν με πλήρες ωράριο, ο Χάουαρντ ήταν υπεύθυνος για το σχεδιασμό ηλεκτρικών συστημάτων για κτίρια όπως το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ουισκόνσιν. «Την εποχή εκείνη ήταν το μεγαλύτερο κτίριο στην πολιτεία του Ουισκόνσιν από την άποψη εμβαδού, κι είναι το σπουδαιότερο επίτευγμά μου», λέει ο Χάουαρντ. Βεβαιώθηκε πως κάθε ηλετρολογική λεπτομέρεια ήταν στη θέση της, από το σύστημα για να καλούνται οι νοσηλεύτριες έως τις ηλεκτρολογικές ανάγκες κάθε χειρουργείου, του τμήματος επειγόντων περιστατικών, ακόμα και του τμήματος διαιτητικής. «Το μέγεθος και μόνο του έργου το καθιστούσε ιδιαίτερα πολύπλοκο, αλλά και διασκεδαστικό» θυμάται.
Όταν τραυματίστηκε ο Χάουαρντ, οι τετραπληγικοί δεν ζούσαν για πολύ και σπάνια ζούσαν ανεξάρτητοι. Στη αρχή, κι ο Χάουαρντ, πατέρας έξι παιδιών όταν τραυματίστηκε, δεν φαινόταν πως θα αποτελούσε εξαίρεση. Πήγε από το νοσοκομείο σε κέντρο αποκατάστασης και, στη συνέχεια, σε γηροκομείο.
Η πρώτη του προσπάθεια να ξανακερδίσει την ανεξαρτησία του ήταν να ανοίξει ένα τεχνικό γραφείο μ’ έναν φίλο. «Χάσαμε χρήματα, δεν πήρε μπρος ποτέ», λέει ο Χάουαρντ. «Αποφάσισα να αυτοκτονήσω». Ζήτησε από έναν φίλο του να του φέρει ένα όπλο. «Έβαλα το όπλο στον κρόταφο, αλλά δεν είχα τη δύναμη να το καρατήσω και να τραβήξω τη σκανδάλη».
Όλα αυτά συνέβησαν πριν την εποχή της ευαισθητοποίησης στην αναπηρία. «Εκείνο τον καιρό, αν ήσουν σε αμαξίδιο, ο κόσμος θεωρούσε πως ήσουν κωφάλαλος κι ότι ζούσες απ’ το επίδομα απορίας. Σε απέφευγαν», λέει ο Χάουαρντ. «Αποφάσισα πως δεν θα το δεχόμουν αυτό κι ότι κάπως θα κατάφερνα να βγω απ’ το γηροκομείο».
Τότε ήταν που εμφανίστηκε ο τωρινός του εργοδότης, το τεχνικό γραφείο Συνδεδεμένοι Μηχανικοί. Ο Χάουαρντ είχε δουλέψει εκεί πριν το ατύχημα, αλλά το γραφείο δεν ήταν προσβάσιμο. Στη συνέχεια όμως η εταιρεία έχτισε ένα προσβάσιμο γραφείο, κι ο Χάουαρντ ξαναέκανε αίτηση και επαναπροσλήφθηκε. «Αυτό συνέβη στις 24 Ιανουαρίου 1974 κι είμαι ακόμα εδώ».
Ο Χάουαρντ εξηγεί πως όλα θα είχαν πάει κατά διαόλου αν δεν είχε παραμείνει στο πλευρό του η γυναίκα του. «Αν είχε πει “φεύγω”, τότε το μόνο που θα μπορούσα να της είχα απαντήσει ήταν “γειά σου”, και δεν θα μπορούσα να την κατηγορήσω. Δεν ξέρω τι θα είχα κάνει αν οι ρόλοι μας είχαν αντιστραφεί».
Τώρα, παρότι η γυναίκα του δεν υπάρχει πια, ο Χάουαρντ χαίρει μεγάλης φροντίδας. Ζει με τη μεγάλη του κόρη, Τέρι, κι έχει και τρεις προσωπικούς βοηθούς. Ο ένας φροντίζει τον Χάουαρντ εδώ και τρία χρόνια, ο άλλος εδώ και δέκα, και ο τρίτος –που είναι πλέον ο αναπληρωματικός του βοηθός– για πάνω από 30 χρόνια. Με τη βοήθειά τους, μπορεί κι έχει το νου του στις κατακλίσεις. «Ζητάω στους προσωπικούς μου βοηθούς να με ελέγχουν συχνά για κατακλίσεις. Αν τύχει να μας ξεφύγει μία, ή αν συμβεί και πάθω μια αμυχή, χρησιμοποιούμε τριπλό αντιβιοτικό και στεγνό επίθεμα. Ύστερα προσπαθώ να υπάρχει όσο το δυνατόν λιγότερη πίεση σ’ εκείνο το σημείο. Συνήθως εξαφανίζονται μέσα σε τρεις-τέσσερις μέρες».
Ποιο είναι το μυστικό του Χάουαρντ που κάνει τους βοηθούς του να μένουν μαζί του για τόσο καιρό, δεδομένου ότι στην Αμερική το ποσοστό εναλλαγής σ’ αυτό το επάγγελμα είναι πολύ ψηλό; Ο Ντέιβις το αποδίδει σε τέσσερα πράγματα.
«Τα δύο πρώτα είναι η πίστη στον εαυτό σου και στον Θεό, και ανάλογα με την περίσταση μπορεί να επικρατήσει είτε το μεν είτε το δε», λέει ο Χάουαρντ. «Όποια κι αν είναι η θρησκεία σου, να την τηρείς».
Το τρίτο πράγμα είναι η οικογένεια. Ο Χάουαρντ κι η γυναίκα του, που ήσαν παντρεμένοι 51 χρόνια, προέρχονταν και οι δύο από μεγάλες, πολύ αγαπημένες οικογένειες, και χαίρεται που και η δική του οικογένεια είναι έτσι. Ο ίδιος έχει έξι παιδιά, 16 εγγόνια και πέντε δισέγγονα.
Το τελευταίο πράγμα είναι οι φίλοι. «Έχω δύο φίλους που τους έχω από πριν το ατύχημα και που πραγματικά μου έχουν σταθεί», μας λέει, και παρατηρεί πως πολλοί φίλοι του απομακρύνθηκαν μετά το ατύχημα. «Ύστερα έχω μια ολόκληρη ομάδα φίλων που με δέχονται έτσι όπως είμαι γιατί έτσι με γνώρισαν. Και τους υπεραγαπώ». Ίσως ο Χάουαρντ θα έπρεπε να προσθέσει και τον σεβασμό στην εξίσωσή του. «Μια μέρα, ρώτησα έναν φίλο στη δουλειά, έτσι για πλάκα, πώς νιώθει που δουλεύει με κάποιον σαν εμένα. Κι εκείνος απάντησε: “Για μένα δεν είσαι τίποτα παραπάνω από ένας ικανότατος μηχανικός”».
«Δεν θέλω να μου δοθεί μια δουλειά ή μια θέση επειδή είμαι σε αμαξίδιο. Θέλω να ανταγωνιστώ. Μπορεί να χάσω, αλλά θα το δεχτώ αν δεν αδικηθώ. Δεν θέλω ειδική μεταχείριση… Δεν θέλω να με λυπούνται».
Και ποιος θα τολμούσε να λυπηθεί έναν τέτοιο άνθρωπο;
Γουόλι Ντάτσερ: Κάνει αυτό που αγαπάει
Ο Γουόλι Ντάτσερ «φοράει πολλά καπέλα». Εβδομήντα χρονών σήμερα, εξακολουθεί να κάνει αυτό που λατρεύει. «Το χόμπι μου είναι ο σχεδιασμός εσωτερικών χώρων, κι από κει και πέρα πάω όπου με βγάλει. Απλώς δεν εργάζομαι 9 με 5, όπως όταν είχα δική μου επιχείρηση».
Ο Γουόλι, τετραπληγικός με κάκωση στον Α5-7 από το 1956, πέρασε σχεδόν δύο χρόνια σε νοσοκομεία προτού πάρει εξιτήριο. Από τότε, πέρα από το σχεδιασμό προσβάσιμων σπιτιών (τρία από αυτά για τον εαυτό του και την οικογένειά του), έχει αναλάβει δουλειές που θα απαιτούσαν πτυχίο νομικής. «Όχι, δεν είμαι δικηγόρος», λέει, γελώντας. «Αναγκάστηκα να μάθω τη νομοθεσία για τα χρεόγραφα από το μηδέν, όταν μου ζητήθηκε πριν χρόνια να διαχειριστώ ένα αμοιβαίο κεφάλαιο».
Αυτοδίδακτος, κατάφερε να στήσει μια εταιρεία, στη συνέχεια εργάστηκε ως υπεύθυνος συμμόρφωσης του Ομίλου αμοιβαίων κεφαλαίων Τέμπελτον, ύστερα ασχολήθηκε με ξυλουργικές εργασίες, δούλεψε σ’ ένα κέντρο ανεξάρτητης διαβίωσης, και ίδρυσε δύο τοπικές οργανώσεις του Εθνικού Ιδρύματος Παραπληγίας (που μετονομάστηκε σε Εθνική Ένωση ΚΝΜ). Σήμερα, στο γραφείο του στο Σέιντ Πίτερσμπεργκ της Φλόριδας, εργάζεται ως σύμβουλος σε θέματα τροποποίησης σπιτιών.
Ο Γουόλι ήταν πάντα πολυάσχολος. «Ως παιδί, μ’ άρεσε να αποσυναρμολογώ το ποδήλατό μου για να δω πώς λειτουργούσε. Σκέφτομαι τρισδιάστατα». Αν συνδυάσει κανείς αυτά τα χαρίσματα με μια καλλιτεχνική κλίση, τότε είναι εύκολο να δει από πού πηγάζει το ταλέντο του ως σχεδιαστή. «Εκείνη την εποχή, αν χρειαζόσουν κάτι που δεν υπήρχε, έπρεπε να πας ν’ αγοράσεις τα υλικά και να κάτσεις να βρεις πώς θα το κατασκευάσεις. Είχα από παιδί αυτήν την περιέργεια».
Όπως κι άλλοι με ΚΝΜ, ο Γουόλι αντιμετωπίζει διάφορες επιπλοκές σε σχέση με την υγεία του.
Οι ουρολοιμώξεις είναι πιο συχνές τώρα επειδή τα μικρόβια είναι πιο ανθεκτικά, και προσπαθεί να επουλώσει μια επίμονη πληγή στο γοφό του, αλλά ως επί το πλείστον έχει μπόλικη ενέργεια, την οποία αποδίδει σε μια άλλη μεγάλη του αγάπη: «Τραγουδάω σε μια χορωδία», εξηγεί. «Είναι θαυμάσια γυμναστική. Τη δεκαετία του ’60 είχα πάει σε σχολή ραδιοφωνίας. Η σωστή αναπνοή είναι πολύ σημαντικό πράγμα».
Ο Γουόλι είναι μέλος της χορωδίας –της οποίας το ρεπερτόριο περιλαμβάνει αφροαμερικανικά σπιρίτσουαλ, κλασική μουσική και θρησκευτικούς ύμνους– από το 1985. «Είμαι η μειονότητα – ο μόνος λευκός», λέει. Είναι επίσης ο ταμίας της χορωδίας. Το τραγούδι μειώνει το στρες, έτσι δεν είναι; «Αν γνωρίζατε τον μαέστρο μας δεν θα το λέγατε αυτό», απαντά αστειευόμενος. «Πάντως εγώ δεν στρεσάρομαι. Αν κάποιος μού τη δώσει στα νεύρα, όπως ο δήμαρχος ας πούμε, θα κάτσω και θα του γράψω ένα γράμμα για να εκτονωθώ».
Το βράδυ που μιλήσαμε, ο Γουόλι ήταν σπίτι και χαλάρωνε μετά από δύο πολύωρες συνεδριάσεις στις οποίες είχε συμμετάσχει εκείνη τη μέρα. Ο Γουόλι είναι μέλος της επιτροπής οικονομικής στέγασης καθώς και της συμβουλευτικής επιτροπής του δήμου.
Ο Γουόλι προσπαθεί να μην εργάζεται για πάνω από οκτώ ώρες τη ημέρα, αλλά ακολουθεί τα ενδιαφέροντά του εκεί όπου τον οδηγούν. Πριν από ένα χρόνο περίπου, έδωσε μια διάλεξη σε δύο τμήματα σπουδαστών και σπουδαστριών νοσηλευτικής, ύστερα από την τυχαία γνωριμία του με την καθηγήτριά τους. «’Ημουν σ’ ένα μαγαζί με λευκά είδη και είδα μια γυναίκα που φορούσε στολή χειρουργείου. Πιάσαμε την κουβέντα για αρκετή ώρα. Μου ζήτησε να πάω να μιλήσω στην τάξη της για την καθημερινότητα των ατόμων με ΚΝΜ και τα διάφορα πράγματα που θα αντιμετώπιζαν ως νοσηλευτές και νοσηλεύτριες. Τους έδειξα τις διάφορες συσκευές που χρησιμοποιώ». Οι δουλειές κι οι δραστηριότητες είναι σαν να του έρχονται ουρανοκατέβατες. Η πιο πρόσφατη ήταν μια συνεργασία μ’ έναν χτίστη, τον Τζον Φατσίνι, του οποίου η εταιρεία σχεδίαζε μια φρουρούμενη κοινότητα 59 σπιτιών όταν εκείνος γνωρίστηκε με τον Γουόλι. «Ήταν μια από αυτές τις ευτυχείς συγκυρίες», είπε ο Γουόλι, ο οποίος κατέληξε να συνεισφέρει τέσσερα διαφορετικά σπίτια οικουμενικού σχεδιασμού, δηλαδή με προσβασιμότητα για όλους.
Ίσως οι ευτυχείς συγκυρίες τυχαίνουν στον Γουόλι επειδή κι ο ίδιος διαρκώς ψάχνει για ευκαιρίες. «Πολλές φορές έχω ανακατευτεί με δουλειές άλλων, είτε μου το ζητούσαν είτε όχι», λέει. Κάποιος του έστειλε ένα e-mail ζητώντας σχόλια πάνω σε μια πρόταση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαχείρισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης για τη Νέα Ορλεάνη. Ο αποστολέας ζητούσε σχόλια πάνω στην προτεινόμενη πολιτική, όχι το σχεδιασμό, αλλά ο Γουόλι απάντησε με νέο σχεδιασμό για όλα τα «προσβάσιμα» λυόμενα σπίτια, ώστε να γίνουν πραγματικά προσβάσιμα.
Ο Γουόλι και η γυναίκα του Κρις –που πάσχει από προβληματικά γόνατα και εμφύσημα– χρησιμοποιούν και οι δύο αμαξίδιο. Ζουν στο σπίτι τους στο Σέιντ Πίτερσμπεργκ από το 1978. Η κόρη τους ζει στο Τέξας με τη δική της οικογένεια. Ένας προσωπικός βοηθός έρχεται το πρωί και για το πρόγραμμα κενώσεων, και η Κρις μπορεί και τον βοηθάει το βράδυ.
Πέρυσι, ο Γουόλι αναγορεύτηκε μέλος των Διακεκριμένων Προσώπων του Κολεγίου του Σέιντ Πίτερσμπεργκ για το έργο του ως ακτιβιστή για τα δικαιώματα των ΑμΕΑ, σε μια ειδική τελετή στην οποία παρευρέθηκε ο κυβερνήτης της Φλόριδας Τζεμπ Μπους. Μοιάζει σαν λογική συνέπεια, δεδομένης της φιλοσοφίας του Γουόλι: «Μόλις βγήκα από το νοσοκομείο, αποφάσισα ότι θα έπαιρνα το πτυχίο μου. Αυτός ήταν ο πρώτος μου στόχος. Κι ότι θα ζούσα τη ζωή μου, αντί να κάθομαι να την παρακολουθώ».
Μαίρη Πίνιον-Χάρι: Κρασί, γυναίκες και τραγούδι
Το κρασί, οι γυναίκες και το τραγούδι κρατούν την 86χρονη Μαίρη Πίνιον Χάρι οξυδερκή, υγιή, και μακριά από την υποβοηθούμενη διαβίωση.
«Λένε πως αν παίζεις μπριτζ, μάθεις να παίζεις ένα μουσικό όργανο και παίζεις και σκάκι, τότε το μυαλό σου θα παραμείνει κοφτερό και θα ζήσεις μέχρι τα βαθιά γεράματα», λέει η Μαίρη. «Εγώ παίζω μπριτζ με τις φίλες μου για πάνω από 60 χρόνια, λατρεύω τη μουσική και παίζω σκάκι όποτε μπορώ».
Το 1977, η Μαίρη έμεινε παραπληγική στον Θ7 κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης για την αφαίρεση όγκου από τη σπονδυλική της στήλη. Έχοντας μεγαλώσει δέκα παιδιά, επιστράτευσε αμέσως την προσαρμοστικότητά της και δεν άργησε να μάθει το αμαξίδιο. Όταν, έξι χρόνια αργότερα, ο άντρας της πέθανε από καρκίνο του πνεύμονα, η Μαίρη μετακόμισε σ’ ένα διώροφο σπίτι, κι ύστερα σε μια πολυκατοικία πριν τέσσερα χρόνια.
«Όταν ζούσα μόνη στο σπίτι μου, συνέβησαν δυο-τρία πράγματα που άγχωσαν τα παιδιά μου. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες, αλλά μια φορά έπεσα, και ήμουν στο πάτωμα για 20 ώρες».
Ευτυχώς, ήταν η μέρα του μπριτζ, και μια από τις φίλες της κοίταξε από το παράθυρο και είδε κάτι που της έμοιασε μ’ ένα βουνό ρούχα στο πάτωμα. Όταν η Μαίρη σήκωσε το κεφάλι, έκανε νεύμα στη φίλη της κι εκείνη έτρεξε κι έφερε βοήθεια. Ύστερα ήρθαν και οι υπόλοιπες και κάθισαν κι έπαιξαν μπριτζ μέχρι το σούρουπο.
Η Μαίρη έχει καταγωγή από Γερμανια, Γαλλία και Ολλανδία. Ο πατέρας της έζησε μέχρι τα 99 και η μητέρα της μέχρι τα 80. Ο ένας της παππούς πέθανε επειδή έβαζε τόση ζάχαρη στα δημητριακά του, που μοιάζανε με το όρος Φουτζιγιάμα. Έτσι, η Μαίρη προσέχει τι τρώει, διατηρεί το βάρος της κάτω από 45 κιλά και προτιμάει τις φυτικές θεραπείες αντί για τα φάρμακα.
«Όταν γεννούσα, το μαιευτήριο έδινε σε όλες μας υπνωτικό χάπι, για να κοιμάται όλος ο θάλαμος και το προσωπικό να καλοπερνάει», λέει η Μαίρη. «Εγώ πέταξα το υπνωτικό στα σκουπίδια, οπότε μου έκαναν ένεση. Είπα στον γιατρό ότι έτσι και με ξαναπλησίαζε θα τον έπαιρνε και θα τον σήκωνε. Ένας λόγος που επιβιώνω είναι επειδή πολεμάω το κατεστημένο».
Παλιά έπαιρνε υπογλώσσια νιτρογλυκερίνης όταν πάθαινε στηθάγχη, αλλά ύστερα ανακάλυψε τυχαία πως τρεις γουλιές κρασί προκαλούν ευρυαγγεία και ελαττώνουν τον πόνο.
Τρώει πολλές πρωτεΐνες για να μην παθαίνει δερματικά έλκη, και μάλιστα την περίοδο αυτή πολεμάει να ξεφορτωθεί μια κατάκλιση.
Μια νοσοκόμα, που την καλύπτει η ασφάλειά της, έρχεται δυο-τρεις φορές την εβδομάδα και τη βοηθάει να παρακολουθεί και να φροντίζει την πληγή.
«Αναγκάστηκα να μπω σε γηροκομείο για τρεις μήνες εξαιτίας μιας κατάκλισης, και μέχρι να βγω πήγε να μου στρίψει», μας λέει. «Εγώ είμαι νυχτοπούλι, κι εκείνοι κατεβάζαν τα ρολά απ’ τις 9 το βράδυ, κι ύστερα στις 6 το πρωί ξυπνούσαν φρέσκοι φρέσκοι… δεν μου πήγαινε καθόλου». Η Μαίρη τρώει βραδινό στις 9, μένει ξύπνια μέχρι τις 12 ή και τις 2 τη νύχτα, και ξυπνάει μετά τις 9 το πρωί.
«Γράφω πολλές επιστολές. Αν κάτι συμβαίνει στη χώρα που με απασχολεί, γράφω ένα γράμμα και ηρεμώ», εξηγεί. «Γράφω στο BBC, έχω γράψει στον Πάπα, και τώρα γράφω στον Ομπάμα – θα ήθελα να τον ψηφίσω, αλλά πρέπει να ρίξει πολλή φασίνα».
Η Μαίρη γράφει επίσης βιβλίο, αλλά δεν λέει σε κανέναν περί τίνος πρόκειται, μόνο ότι θα συζητηθεί πολύ. Παίρνει το λεωφορείο για να κάνει τα ψώνια του σπιτιού, για να πάει στο εμπορικό κέντρο ή για να κάνει άλλες δουλειές, και κάθε Κυριακή πηγαίνει στην εκκλησία, όπου κουβεντιάζει με τον πάστορα τα καλώς και κακώς κείμενα της εκκλησίας. Μετά την εκκλησία, κάνει μάθημα πιάνου στον εγγονό της, και τελειώνουν μ’ ένα ζωηρό ντουέτο.
Κάθε μέρα, καιρού επιτρέποντος, η Μαίρη πηγαίνει με το αμαξίδιό της στο πίσω μέρος της πολυκατοικίας της, κι από κει κατεβαίνει μια κατηφορίτσα μέχρι το πεζοδρόμιο. Η ενδυνάμωσή της συνίσταται στην επιστροφή, καθώς ανεβαίνει το επικλινές έδαφος για να ξαναφτάσει στην πολυκατοικία. Κάνει επίσης 30 με 40 πους-απς κάμποσες φορές την ημέρα.
Όλοι λένε συνέχεια στη Μαίρη πως θα ’πρεπε να πάρει ηλεκτρική καρέκλα, αλλά εκείνη αρνείται.
«Είναι κάτι τεράστιες γκουμούτσες. Δεν ξέρω πού θα την έβαζα», λέει. «Κι αν έπαιρνα, θα έχανα δέκα χρόνια απ’ τη ζωή μου, γιατί τώρα που πρέπει να σπρώχνω όπου πάω, διατηρώ δυνατά τα μπράτσα μου».
Μια φορά το χρόνο, μια φίλη που παίζει τσέλο έρχεται και την επισκέπτεται, και μαζί παίζουν το «Kol Nidrei», το οποίο είναι ένα εβραϊκό μουσικό κομμάτι για τσέλο και ορχήστρα. Η Μαίρη καλεί και την 30χρονη γειτόνισσά της –που ήταν πιανίστρια μέχρι που έπαθε ένα βαρύ εγκεφαλικό– να έρθει να τις ακούσει.
«Για μένα, η μουσική είναι σαν ναρκωτικό. Όταν έρχονται τα παιδιά μου, παίζουμε Μότσαρτ ή Μπετόβεν. Η μια μου κόρη έχει πολύ καλή φωνή για όπερα, μια άλλη παίζει τσέλο, μια άλλη γαλλικό κόρνο, κι έτσι φτιάχνουμε μια μικρή ορχήστρα».
Μετάφραση: Μαίρη Κιτροέφ. Σεπτέμβριος 2014.