Έχουμε χάσει την επαφή με την πραγματικότητα. Κάτι περίεργο μας ψέκαψαν και έχουμε χάσει κάθε επαφή με την κοινή λογική και ακόμη περισσότερο με τον δυτικό ορθολογισμό. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ανέκαθεν υπήρχαν προβλήματα, αλλά επίσης δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως προσπαθούμε να λύσουμε αυτά τα προβλήματα δημιουργώντας γραφειοκρατίες που αφήνουν πολύ μεγαλύτερα περιθώρια για διαφθορά και παράγουν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα που δεν μπορούν να επιλυθούν ούτε με ενστάσεις ούτε με την συνδρομή της «δικαιοσύνης». Δεν υπάρχει πολιτική που να μην υπακούει σε αυτή την λογική: Στην αύξηση της γραφειοκρατίας και στην κατασκευή σοβαρότερων προβλημάτων. Όλες οι «νέες» πολιτικές πάσχουν από αυτή την γραφειοκρατίτιδα.

Γύρω στο 2005, λίγο μετά το 2004 και τον θρίαμβο της ελληνικής Ολυμπιάδας, το κράτος αποφάσισε πως το σύστημα αξιολόγησης των ανικανοτήτων με ποσοστά αναπηρίας δεν ήταν επαρκές και θέλησε να κάνει ένα νέο σύστημα στηριγμένο στο ICF. Η υλοποίηση έγινε με λεφτά της Ε.Ε., και μολονότι ήταν ευρωπαϊκό πρόγραμμα, οι κυβερνήσεις το παρουσίαζαν ως δική τους πολιτική. Όταν ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα παρέμεινε στις αποθήκες της διαχειριστικής αρχής και ξεχάστηκε από όλους. Ούτε τα υπουργεία ούτε τα ασφαλιστικά ταμεία θέλησαν ποτέ να εφαρμόσουν αυτό για το οποίο ξοδεύτηκαν τόσα πολλά λεφτά.

Εδώ και δεκαετίες ξοδεύονται πολλά χρήματα γι’ αυτή την περίφημη ηλεκτρονική διακυβέρνηση και ακόμη δεν έχουμε δει ούτε ηλεκτρονική ούτε διακυβέρνηση. Τα συστήματα παραμένουν παρκαρισμένα σε αυτοσχέδια data centers και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Όποιος πατήσει δηλαδή το ΟΝ του server είναι πολύ αμφίβολο εάν, μετά από τόσα χρόνια, θα μπορέσει να κάνει εκκίνηση το μηχάνημα. Το κακό είναι πως κάθε κρατικό μαγαζί έχει πολλούς server που αγόρασε μαζί με λογισμικό για να απλοποιηθούν οι διαδικασίες και να εξυπηρετηθεί ο πολίτης (όπως κατ’ ευφημισμόν αποκαλούν τους υπηκόους).

Μαζί με την οικονομική κρίση εισήχθη και η έννοια των «μαϊμούδων». Αντί να απλοποιήσουν τη διαδικασία ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα για λανθασμένες αποφάσεις, την έκαναν ακόμη πιο πολύπλοκη, με αποτέλεσμα τα «μαϊμού» περιστατικά να μπορούν να προκύπτουν αβίαστα, χωρίς κανείς να μπορεί να εξερευνήσει τη δαιδαλώδη πορεία της κατασκευής της μαϊμουδιάς:

Πρώτα άλλαξαν δύο φορές τον ΚΕΒΑ (κανονισμό εκτιμήσης βαθμού αναπηρίας) επειδή την πρώτη φορά έκαναν σοβαρότατα λάθη και ποσοστό αναπηρίας μπορούσαν να πάρουν ακόμη και οι πυρομανείς και οι παιδεραστές (κάτι που καταρχήν δεν είναι λάθος, αφού η παιδεραστία και η πυρομανία είναι αντικειμενικές ανικανότητες, οι οποίες όμως δεν πρέπει να επιδοτούνται!). Ένας σοβαρός ΚΕΒΑ θα πρέπει να είναι σοβαρό εργαλείο για την εκτίμηση του βαθμού της αναπηρίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως κάθε αναπηρία και κάθε ανικανότητα θα πρέπει να επιδοτείται. Ακόμη και ο πιο ελλιπής ΚΕΒΑ θα μπορούσε να κάνει τη δουλειά του εάν υποστηριζόταν από ένα σοβαρό σύστημα χορήγησης επιδομάτων.

Τα βασικότερα προβλήματα υπάρχουν επειδή έχουμε μπερδέψει το βαθμό αναπηρίας με το βαθμό ανικανότητας. Σε όλα τα μέρη του κόσμου τα disabilities δεν επιδοτούνται. Επιδοτούνται μόνο τα handicaps. Αυτό όμως είναι όμως λεπτομέρεια για το ελληνικό κράτος.

Παρά τις διανοητικές ανεπάρκειες και την ανικανότητα να αντιληφθούν τις προτεραιότητες που πρέπει να έχει το κάθε κράτος, δημιούργησαν τα ΚΕΠΑ για να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά, αλλά τα έπνιξαν στη γραφειοκρατία. Πρέπει να παραδεχθούμε πως τα ΚΕΠΑ έχουν μειώσει δραστικά τα προϊόντα διαφθοράς, αλλά όχι επειδή αποτελούν ένα σοβαρό εργαλείο αξιολόγησης των ανικανοτήτων, αλλά επειδή έχουν πνιγεί στη γραφειοκρατία και δεν μπορούν να διεκπεραιώσουν τις αιτήσεις των πολιτών – επειδή το κράτος που προΐσταται στέλνει κάθε τόσο τους μισούς πολίτες στα ΚΕΠΑ. Όσο καλά εργαλεία και εάν είναι τα ΚΕΠΑ, αποκλείεται να αποδώσουν όταν πρέπει να διεκπεραιώσουν τις αιτήσεις της μισής Ελλάδας.

Αυτό που σήμερα υπάρχει ως ΚΕΠΑ δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα αστυνομικής εμπνεύσεως σύστημα που εμποδίζει τους πολίτες χωρίς καμία διάκριση.

Τα ΚΕΠΑ και ο ΚΕΒΑ δεν μπορούν να υποστηρίξουν τις ανάγκες των πολιτών που έχουν κάποια προσωρινή αναπηρία και ανικανότητα και έχουν άμεσα ανάγκη (για διάστημα πχ. λίγων μηνών) μια απόφαση ΚΕΠΑ. Γι’ αυτούς τους ανθρώπους κανείς δεν προέβλεψε καμία μέριμνα.

Όλοι έχουν συνδέσει τα ΚΕΠΑ με τα ΑμεΑ που έχουν μη αναστρέψιμες σοβαρότατες αναπηρίες και διεκδικούν κάποιο επίδομα. Αυτό όμως είναι ένα τεράστιο λάθος που συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα και πουθενά αλλού.

Το ίδιο συνέβη και με τον ΕΟΠΥΥ που μέσα στο 2012 εξέδωσε 3 διαφορετικούς ΕΚΠΥ, χωρίς κανένας πολίτης, πολιτικός ή συνδικαλιστής να αναρωτηθεί για τη σοβαρότητα των συντακτών των ΕΚΠΥ. Δεν είναι δυνατόν μέσα σε ένα χρόνο να εκδίδονται 3 ΕΚΠΥ και περισσότερες από 6 διευκρινιστικές εγκύκλιοι για τους διαλείποντες καθετηριασμούς και να επαναλαμβάνουν πάντα τα ίδια λάθη που υποτίθεται ότι διορθώνουν. Δεν είναι δυνατόν σε όλες σχεδόν τις επιτροπές και τις υποεπιτροπές να συμμετέχουν και οι συνδικαλιστές με αναπηρίες και να μην βγαίνει ούτε ένα δελτίο τύπου για να ενημερώσει την κοινότητα των ΑμεΑ για το έργο και τις προθέσεις αυτών των συνδικαλιστών.

Ποια θεραπευτικά πρωτόκολλα υπηρετούν τα ΕΚΠΥ; Ποιες αντιλήψεις για την αποκατάσταση και για την ανεξάρτητη διαβίωση εφαρμόζουν όλα αυτά τα ΕΚΠΥ; Για ποιο λόγο δημιουργήθηκαν τα ΕΚΠΥ; Για τη λογιστικοποίηση των δαπανών και των περικοπών ή για την οικονομική συμμετοχή στο κόστος της αποκατάστασης και της ανεξάρτητης διαβίωσης;

Βρισκόμαστε όμηροι σε ένα κράτος όπου το κάθε κρατικό στέλεχος κατασκευάζει νέες γραφειοκρατίες, άλλοι για να πάρουν την αμοιβή για τη σύνταξη των μελετών (και υπάρχουν πάρα πολλές μελέτες που δεν έχουν δει ποτέ το φως της δημοσιότητας) και άλλοτε για να «χώσουν» εντός της γραφειοκρατίας που κατασκευάζουν τον εαυτό τους και τους ομοίους τους.

Ένα μεγάλο κακό είναι πως οι υπήκοοι αυτού του κράτους τα παίρνουν όλα στα σοβαρά. Τους λέει το κράτος ΚΕΠΑ; Αυτόματα παίρνουν στα σοβαρά την κρατική ανοησία και χορεύουν στο ρυθμό των ΚΕΠΑ, που επιβάλλει μια ανόητη εξουσία ανόητων πολιτικών παραγόντων. Τους λέει το κράτος ΕΚΠΥ και οι υπήκοοι αποδέχονται αδιαμαρτύρητα τον ΕΚΠΥ χωρίς καν να τον διαβάσουν για να καταλάβουν τί εστί. Τους λέει το κράτος κάτι για το «κοινωνικό τιμολόγιο» και χωρίς να ενημερωθούν παίρνουν στα σοβαρά όλη την ανοησία. Τους λέει το κράτος για αποκωδικοποιητές για την ψηφιακή τηλεόραση και γεμίζουν τα τηλέφωνα του ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ για να μάθουν πότε θα παραδοθούν οι αποκωδικοποιητές στα σπίτια τους.

Το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο από τη μείωση των κοινωνικών δαπανών. Ακόμη και τις εποχές που έρεε το (δανεικό) χρήμα ακόμη και τότε δεν υπήρχε ούτε κοινωνική πρόνοια, ούτε παροχές των ασφαλιστικών ταμείων, ούτε ΕΣΥ, ούτε υγειονομικές επιτροπές, ούτε φάρμακα. Ακόμη και εκείνες τις καλές εποχές που, εκ των υστέρων μάθαμε πως, υπήρχε άφθονο χρήμα, «έβγαινε η Παναγία» των ανθρώπων με σοβαρές αναπηρίες να στήνονται στην ουρά για να πάρουν τα φάρμακά τους, για να χρησιμοποιήσουν υγειονομικές υπηρεσίες στα κρατικά νοσοκομεία, για να προμηθευτούν με το σταγονόμετρο αναπηρικά βοηθήματα, για να κάνουν φυσικοθεραπείες και λογοθεραπείες.

Το πρόβλημα στη βάναυση μεταχείριση του πολίτη με σοβαρή αναπηρία είναι πάρα πολύ παλιό και δεν έχει να κάνει με την οικονομική κρίση. Απλά τώρα με την οικονομική κρίση έχουν επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο οι παροχές και ο λόγος είναι ότι τα χρήματα δεν φτάνουν για να χρηματοδοτήσουν τη διαφθορά, τα υπερκέρδη, τα λειτουργικά έξοδα του γραφειοκρατικού τέρατος και των προμηθευτών πόσο μάλλον να συντηρήσουν τις περιορισμένες παροχές των ανθρώπων με πολύ σοβαρές αναπηρίες.

Δεν είναι δυνατόν σε αυτό το κράτος σε κάθε γειτονιά να υπάρχει και από ένα Ι.Κ.Α. μαζί με ΕΟΠΥΥ και προφανώς και ΚΕΠΑ και να στριμώχνονται συνεχώς οι άνθρωποι στην ουρά χωρίς τελικά να μπορούν να εξυπηρετηθούν. Όσα λεφτά και να πληρώσει ο φορολογούμενος αποκλείεται να φτάσουν για να χρηματοδοτήσουν τις λειτουργικές δαπάνες των Ι.Κ.Α., του ΕΟΠΥΥ και των κάθε λογής ΚΕΠΑ, και αποκλείεται να περισσέψουν χρήματα για τους αναπήρους.

Όλοι μας καταλαβαίνουμε πως τα χρήματα δεν μπορούν να φτάσουν για όλους και προτεραιότητα του κράτους είναι η κρατική γραφειοκρατία και μόνο εάν περισσέψουν κάποια λιγοστά ευρώ δίνονται σε παροχές για να δικαιολογήσουν την ύπαρξη του μηχανισμού χορήγησης.

Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα στην πατρίδα μας.

Για να αλλάξει αυτή η πραγματικότητα θα πρέπει οι πολίτες να πάρουν στα σοβαρά το ρόλο τους. Το πρώτο βήμα είναι να μην παίρνουν ποτέ στα σοβαρά τους πολιτικούς και τους άλλους παράγοντες. Το δεύτερο είναι να καλλιεργήσουν κριτική σκέψη, και κάθε φορά που ακούν την οποιαδήποτε κρατική ανοησία να προσπαθούν να την αποκωδικοποιήσουν για να αντιληφθούν αυτά που βρίσκονται πίσω από την ανοησία.

Πρέπει να καταλάβουμε πως τα τελευταία 30 χρόνια δημιουργήθηκε μια τάξη παραγόντων που κατασκευάζει γραφειοκρατίες εκεί που δεν χρειάζονται. Εκπονεί μελέτες που δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Προμηθεύει προϊόντα που γεμίζουν τις αποθήκες των ασφαλιστικών ταμείων. Συντάσσονται νόμοι κυριολεκτικά στο πόδι από αδαείς που αυτοανατρέπονται και ψηφίζονται από άσχετους που δεν μπαίνουν στον κόπο να διαβάσουν το πλήρες κείμενο για να καταλάβουν τί περίπου θέλει να πει ο νυσταγμένος (εάν όχι μαστουρωμένος από την εξουσία) «νομοθέτης». Ακούγονται εισηγήσεις βουλευτών στη «βουλή» που ακόμη και οι πιο άσχετοι με τα της αναπηρίας καταλαβαίνουν πως όχι μόνο δεν έχουν ιδέα γι’ αυτά που λένε, αλλά ούτε τα πιστεύουν – και αυτό φαίνεται από τα βλακώδη επιχειρήματα που χρησιμοποιούν και τις εκφράσεις που χρησιμοποιούν όταν απευθύνονται στους υπηκόους με αναπηρίες.

Εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε πως ένας βουλευτής, παράγοντας ή υπουργός όταν βρίσκεται σε σχέση ευθύνης και έχει μπροστά του τζίρους δισεκατομμυρίων για φαρμακοβιομηχανίες, για εισηγμένες εταιρείες τεράστιων νοσοκομείων, για πολυεθνικές, αποκλείεται να ασχοληθεί με τις παροχές των ΑμεΑ. Για τους πολιτικούς και τους παράγοντες γενικότερα, οι παροχές των ΑμεΑ είναι ένα ελάχιστο μέρος της κερδοφορίας των επιχειρήσεων. Ακόμη και εάν αυτοί οι παράγοντες, οι βουλευτές και οι υπουργοί είναι τελείως άσχετοι και έχουν άριστες προθέσεις, οι ίδιες οι εταιρείες θα τους υπενθυμίσουν πως το «όφελος» βρίσκεται εκεί που βρίσκεται.

Και σε άλλα κράτη γίνονται μεγάλες περικοπές, και συχνά πολύ μεγαλύτερες από τις περικοπές που γίνονται στην Ελλάδα, αλλά πουθενά η κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες δεν καταναλώνει τόσο παθητικά τα πολιτικά σκουπίδια. Κάθε φορά που εμφανίζεται υπόνοια για νέες περικοπές, οι ίδιοι οι πολίτες αυτοργανώνονται και με πολύ σοβαρά επιχειρήματα οργανώνουν την αντιπαράθεσή τους.

Κάτι τέτοιο χρειάζεται να γίνει και στην Ελλάδα. Είναι αμφίβολο εάν οι Έλληνες έχουν τη διάθεση να προτείνουν εναλλακτικές προς την εξουσία και να επιβάλουν τη σοβαρότητα ως όρο πολιτικής επικοινωνίας και δημόσιας συναλλαγής. Είναι, εξίσου, αμφίβολο εάν θα μπορέσουν να συγκεντρωθούν έστω και δύο άνθρωποι με αντίστοιχες ανάγκες για να προσπαθήσουν να επαναφέρουν τον πολιτικό λόγο από την ανοησία στην πραγματικότητα και να του χαρίσουν την υλική υπόσταση.

Δεν υπάρχει όμως καμία αμφιβολία πως είμαστε άξιοι της μοίρας μας και πως «όπως στρώσαμε θα κοιμηθούμε».

Νίκος Βουλγαρόπουλος, περιοδικό Αυτονομία (πρώην περιοδικό ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ)
www.disabled.gr – admin@disabled.gr – Αύγουστος 2013