Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν τα εξής:
1. Υπάρχει μεγαλύτερη συχνότητα της νόσου στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες ( 1.2 : 1).
2. Ο αριθμός των ασθενών παρουσίαζε προϊούσα αύξηση (δηλαδή περισότεροι ασθενείς με ΣΚΠ τα τελευταία χρόνια της εικοσαετίας από τα πρώτα), γεγονός που ίσως οφείλεται αφ’ ενός στην πιο γρήγορη διάγνωση της νόσου (περισσότεροι μαγνητικοί τομογράφοι, ανοσολογικός έλεγχος, νευροφυσιολογικός έλεγχος κλπ) και αφ’ ετέρου στην αλλαγή του τρόπου ζωής των Ελλήνων. Ο μέγιστος αριθμός των ασθενών παρουσιάσθηκε στην τριετία 1985, 1986, 1987 και ίσως σχετίζεται με ατυχήματα που προκάλεσαν μόλυνση του περιβάλλοντος πχ έκρηξη αντιδραστήρα στο Τσέρνομπιλ.
3. Στις γυναίκες ασθενείς η νόσος διεγνώσθηκε σε μικρότερη ηλικία γεγονός που ίσως έχει σχέση με το πόσο εύκολα προσέρχονται οι γυναίκες στο γιατρό ή με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
4. Παρατηρήθηκαν συχνότερες υποτροπές της ΣΚΠ την ανοιξη και το καλοκαίρι με κορύφωση το Μάιο. Το στοιχείο αυτό αναφέρεται και απο άλλους συγγραφείς και ίσως να οφείλεται στην ηλιοφάνεια, στην αύξηση της θερμοκρασίας, στην παρουσία ιώσεων, αλλεργιογόνων ή άλλων εξωγενών παραγόντων.
5. Τα συνηθέστερα συμπτώματα που παρουσιάσθηκαν στην έναρξη της νόσου ήταν η διπλωπία και οι παραισθησίες (πχ μυρμηγκιάσματα, άτυποι πόνοι κλπ) ενώ στα τελικά στάδια της νόσου ήταν οι αισθητικές διαταραχές είτε με την μορφή των παραισθησιών ή της υπαισθησίας και η σπαστικότητα. Δύο ασθενείς κατέλειξαν από καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια. Είναι γνωστή η σχέση των αρχικών συμπτωμάτων με το πώς θα εξελιγχθεί η νόσος. Αναφέρεται σαν καλύτερο προγνωστικό στοιχείο η έναρξη της νόσου με οπτική νευρίτιδα και χειρότερο με παρεγκεφαλιδικές διαταραχές (αστάθεια, ίλιγγοι, αταξία) και κινητικές διαταραχές.
6. Συχνές είναι οι ψυχιατρικές διαταραχές συνήθως όχι στην έναρξη της νόσου αλλά καθώς αυτή εξελίσσεται. Η επικρατέστερη διαταραχή ήταν η κατάθλιψη. Σε τέσσερεις ασθενείς οι διαταραχές αυτές αποτελούσαν το αρχικό σύμπτωμα. Οι διαταραχές αυτές έχουν σχέση αφ’ ενός με την προϊούσα λειτουργική έκπτωση των ασθενών (δηλαδή συχνότερες σε ασθενείς με αναπηρίες) και αφ’ ετέρου με τις υποφλοιώδεις κροταφικές αλλοιώσεις της νόσου. Πολύ συχνά αγχώδης κατάσταση προηγείται των κλινικών συμπτωμάτων στην διάρκεια των υποτροπών.
7. Δεν είναι σπάνιες οι επιληπτικές κρίσεις στην σκλήρυνση κατα πλάκας είτε στην έναρξη της νόσου είτε στην πορεία.
8. Παρουσιάστηκε σχέση της εμφάνισης της νόσου με αλλεργικές αντιδράσεις όπως δερματίτιδες, λεύκη, ψωρίαση, βρογχικό άσθμα κλπ Η σχέση της σκλήρυνσης κατα πλάκας και των αλλεργιών είναι τόσο μεγάλη που οδήγησε αρκετούς μελετητές στην υπόθεση ότι αποτελούν την αιτία της νόσου.
9. Υπάρχει σχέση της εμφανισης της νόσου με μετανάστευση σε χώρες που παρουσιάζουν μεγαλύτερη απο την Ελλάδα συχνότητα της ΣΚΠ δηλαδή συχνότερα παρουσιάζεται η νόσος σε άτομα που έζησαν την πρώτη δεκαπενταετία της ζωής τους στη Γερμανία, Σκαδιναυϊκά κράτη, Αμερική και γενικά χώρες με συχνότερη εμφάνιση της ΣΚΠ. Ο Alter είχε δείξει σε μεταναστες απο το Ισραήλ ότι κριτικής σημασίας είναι η ηλικία των 25 ετών όσο αφορά την έναρξη της νόσου καθώς και ότι οι μετανάστες φέρουν την συχνότητα της χώρας που γεννήθηκαν.
10. Η μελέτη των επιβαρυντικών παραγόντων έδειξε σαν τέτοιους το ψυχικό stress, επεμβάσεις με γενική αναισθησία, ιώσεις, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και ορμονικούς παράγοντες.
11. Στην εργασία μας βρέθηκαν πέντε οικογενείς μορφές. Απ’ αυτές φαίνεται ότι μεγαλύτερη επιβάρυνση παρουσιάζουν οι κόρες των μητέρων με ΣΚΠ στοιχείο που συμφωνεί και με διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα. Επίσης όταν η μία αδελφή πάσχει και η άλλη έχει μεγάλη πιθανότητα νόσησης. Αυτό έχει βέβαια σχέση και με την μεγαλύτερη επικράτηση της νόσου στις γυναίκες. Στην μοναδική περίπτωση ασθενούς με δίδυμο αδελφό ο τελευταίος δεν νοσούσε.
Το τελικό συμπέρασμα της επιδημιολογικής μας μελέτης, όπως και πολυάριθμων άλλων απο την διεθνή βιβλιογραφία, είναι ότι η ΣΚΠ παρουσιάζει εντελώς διαφορετική έναρξη και πορεία από ασθενή σε ασθενή. Ακριβώς το πολυσχιδές και απρόβλεπτο της νόσου είναι που την καθιστά δύσκολη στην αντιμετώπιση τόσο από τους ασθενείς όσο και από τους γιατρούς.
Η εργασία παρουσιάστηκε από την κ. Ε. Κουτσουράκη, στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νευρολογίας και δημοσιεύθηκε στα πρακτικά του συνεδρίου και στο περιοδικό ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ, 31, 103-111, 1994
Εφροσύνη Κουτσουράκη, Νευρολόγου, email: efrosini@med.auth.gr