Προϋπόθεση για την ευαισθητοποίηση είναι η γνωστοποίηση και η αναγνώριση του μεγέθους του προβλήματος κάποιων κοινωνικών ομάδων πάνω στην δυνατότητα μετακίνησης και μεταφοράς.

Ευαισθητοποίηση είναι η έναρξη για την κατανόηση και την επίλυση ενός προβλήματος. Αναλύεται στην γνώση ενός προβλήματος που είναι φανερό ή απλώς υποβόσκει και αναζητεί διαδικασίες αποτελεσματικής επίλυσης.
Διαδικασίες ευαισθητοποίησης:
Ενας κλασικός τρόπος σε τέτοιες παρουσιάσεις είναι
1) η Ενοχοποίηση λ.χ. κάποιο happening με αναπηρικά καθίσματα. Αυτή η διαδικασία ενοχοποίησης δεν είναι η απλή ιστορία ενός happening που μπορεί να είναι στην μόδα, αλλά είναι και ο ακρογωνιαίος λίθος του αναπηρικού κινήματος. Αναρωτιέμαι πραγματικά όποιο και αν είναι το μέγεθος του προβλήματος σου, αν έχεις το δικαίωμα να ενοχοποιείς ή να βοηθάς τον άλλον και τον εαυτό σου να έλθει πιο κοντά στην πραγματικότητα. Πάντως είναι ένα πάρα πολύ λεπτό ζήτημα, γιατί μπορεί η ενοχοποίηση η ίδια να είναι ίσως και ο μόνος συνεκτικός κρίκος “μεταξύ μας”.
2) η Αναγκαιότητα. Ανάλυση του ότι η κοινωνία, δηλαδή το σύνολο, έχει ανάγκη της συμμετοχής τόσο των πιο πολλών όσο και του συγκεκριμένου ατόμου.

Παραδείγματα

Ατομα νεαρής ηλικίας που από αυτοκινητιστικά ατυχήματα μετακινούνται με αναπηρικό κάθισμα. Η κοινωνική επένδυση πάνω σε ένα τέτοιο άτομο μας οδηγεί στο να ενταχθεί πάλι στο κοινωνικό τροχό. Εδώ έχει χώρο και η ηρωοποίηση, όπου για να μπορέσει κάποιος να συνεχίζει να συμμετάσχει είτε ο ίδιος είτε οι γύρω του καταβάλουν επιπλέον κόπο.
Ο Καραϊσκάκης πάνω σε ένα φορείο ηγείται των μαχών του ’21. Ο πρόεδρος Rousvelt που από την αρχή του πολέμου προσβάλλεται από πολιομυελίτιδα και συνεχίζει απτόητος. (Βέβαια τα επίκαιρα της εποχής έντεχνα παραλείπουν να δείχνουν την κατάσταση της υγείας του).
Αναρωτιέται λοιπόν κανείς αν πρέπει να μιλάμε για μία διαδικασία ευαισθητοποίησης αλλά και συνειδητοποίησης του συνόλου της αναισθησίας που το χαρακτηρίζει. Από την άλλη μεριά αρχίζει κανείς να αναρωτιέται για ποια διαδικασία ευαισθητοποίησης δικαιούται να μιλά όταν ένας ολόκληρος πολιτισμός της διαφήμισης, της υποτιθέμενης ελεύθερης διάδοσης των ιδεών αναπτύσσουν μία νέου είδους ατομική αδράνεια που γεννιέται σαν αντίδραση στο συνεχή και ανεξέλεκτο βομβαρδισμό ειδήσεων και πληροφοριών.

Η Ντροπή του να είσαι ανάπηρος

Φαίνεται ότι είναι από τα πιο βασικά κοινωνικά συστατικά του να αισθάνεται κανείς ντροπή για την αδυναμία του ή την αναπηρία του. (Ετσι είναι, παρά τα μεγαλόσχημα πολιτικά ή λογοτεχνικά λόγια, “Εμείς οι καταδυναστευμένοι” κ.α. Ας δούμε και όλο το σύστημα της διαφήμισης που θα σου λέει ότι αυτό που έχεις δεν είναι τελικά τόσο κακό ή θα σου λένε τους άπειρους τρόπους για να μπορέσεις να ξεπεράσεις την αδυναμία σου). Είναι αρκετά σκληρό έτσι όπως διατυπώνεται, όμως είναι εισαγωγικό για το θέμα των προτύπων που ακολουθεί μία κοινωνία. Η κοινωνική εγγραφή όσον αφορά τον τρόπο εμφάνισης της αποδεκτής δράσης που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι πάρα πολύ έντονη και σχεδόν διαπιστώνει κανείς ότι δεν αλλάζει, αν εννοιολογικά κατανοήσει απλώς την προσαρμογή της φόρμας με το χρόνο. Η εγγραφή της ντροπής=αμηχανίας είναι αρκετά συνδεδεμένη με την ανυπαρξία προτύπων για το άτομο με ειδικές ανάγκες. Το δε πρότυπο έχει να κάνει με τη δυνατότητα ένταξης στην παραγωγική διαδικασία. Υπάρχει και το ηθικό στίγμα και μη μου πει κανείς ότι υπάρχουν κοινωνίες που αυτά τα έχουν ξεπεράσει γιατί θα αντιπροτείνω τόσο τις θηριωδίες του ναζισμού όσο και το προσωπικό παράδειγμα του συμβουλευτικού σταθμού για το A.I.D.S. στα Καμίνια (ξεσηκώθηκαν οι περίγυροι ότι αυτοί εδώ θα μας κολλήσουν).

Τα πρότυπα της Αρχιτεκτονικής

Η Αρχιτεκτονική κυριαρχείται από πρότυπα που δε “μας κάνουν” πιά. Είναι κλασσικό ο άνθρωπος με τα ανοικτά χέρια και πόδια μέσα στον κύκλο του “Leonardo da Vinci” δείγμα υγείας και αναλογιών που δεν υπάρχει Αρχιτεκτονική σχολή που να μην το έχει διδάξει . (Είναι πολύ σημαντικό να γίνει μία αναφορά στην εκπαιδευτική διαδικασία των μηχανικών οι οποίοι δεν έχουν εντάξει το πρόβλημα των ατόμων με ειδικές ανάγκες).
Το πρότυπο των μηχανικών, των σχεδιαστών γίνεται μία προσπάθεια να αλλάξει και αν αυτό το πρότυπο είναι το άτομο με ειδικές ανάγκες, τα αποτελέσματα στο δομημένο περιβάλλον και στα προϊόντα θα είναι σίγουρα γεια όλους καλύτερα.

Τα παιδιά.

Τα παιδιά ζούν σε ένα περιβάλλον που δεν τα λαμβάνει υπ’ όψιν του στο σχεδιασμό του. Ολοι αυτοί οι Αρχιτεκτονικοί φραγμοί οδηγούνται σε διαδικασία επίλυσης αν πρότυπο σχεδιασμού γίνει το άτομο με ειδικές ανάγκες. Πάντως για να αρχίζουμε να τα συνθέτουμε, όλα τα εθιμικά και κοινωνικά πρότυπα είναι αυτά που πρέπει πάνω από όλα τα προσβάλλουμε γιατί τότε θα μπορέσουμε όχι μόνο να αρχίσουμε να καταργούμε τα αρχιτεκτονικά και χωρικά εμπόδια αλλά να βάλουμε τις βάσεις και για την παραγωγή ντόπιων προτύπων και λύσεων τόσο απαραίτητων στην μικροκλίμακα μας και στο κλίμα μας.

Η Δράση

Οντας σε κατάσταση δράσης κάποιος λαμβάνει υπ’ όψιν του, τους παράγοντες που συνιστούν το πρόβλημα και λαμβάνει φροντίδα ώστε να μη δημιουργηθούν ή όπου αυτό δε γίνεται οι επιπτώσεις να είναι όσο το δυνατόν πιο ανώδυνες προς την κατεύθυνση που επιδιώκει. Αυτό είναι μία ιδεατή προβολή και τα πράγματα θα ήταν απλούστερα για μας αν ήταν έτσι. Ανάμεσα στην ευαισθητοποίηση και τη δράση υπεισέρχονται οι αμείλικτοι και δεσμευτικοί παράγοντες της πραγματικότητας. Το αποτέλεσμα είναι σχεδόν πάντοτε οι ανάγκες να υποβαθμίζονται και οι λύσεις που προτείνονται να μη θεραπεύουν το πρόβλημα αλλά όμως σε πολλά πράγματα στην χώρα μας να το αγνοούν συνειδητά. Εδώ ακριβώς βρίσκεται ο ρόλος ο δικός σας που συνιστάτε στο να αναλάβουμε να προωθήσουμε την υπόθεση της διευκόλυνσης στην μεταφορά και μετακίνηση και στον σχεδιασμό και ισότιμη συμμετοχή γιά όλους. Ουσιαστικά το πρόβλημα αναλύεται στην διαδικασία κοινωνικής αλλαγής στις επιμέρους εκφάνσεις της κοινωνίας όπως είναι τα πρότυπα και ο τρόπος που κτίζουμε. Ο τρόπος που κτίζουμε, ο τρόπος που κρίνουμε τι είναι συμφέρον ή όχι είναι, μία εθιμική διαδικασία και η κοινωνία αποδέχεται αλλαγές στα ήδη αποδεκτά μόνο όταν αποδεχτεί ότι τα προτεινόμενα είναι αποδοτικότερα.

του Γεράσιμου Πόλη, Αρχιτέκτονα