Ένα από τα βασικά επιχειρήματα των μελετητών και των ερευνητών των επιστημών για την αναπηρία διεθνώς ήταν (και είναι) πως η αναπηρία είναι μια διαταξική εμπειρία και πως στην κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες μπορεί να προσχωρήσει ο καθένας ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, κοινωνικής προέλευσης, οικονομικής επιφάνειας, πολιτικών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων.
Αυτό το επιχείρημα πραγματικά ισχύει σε όλους τους πολιτισμούς και σε όλες τις κοινωνίες. Όταν όμως πρόκειται για την ελληνική κοινωνία, την ελληνική οικονομία και τον ελληνικό πολιτισμό, τότε το λιγότερο που μπορεί να συμβεί στον Έλληνα και στην Ελληνίδα, είναι η αναπηρία. Στο νεοελληνικό πλαίσιο, η αναπηρία πολλά συνεπάγεται και το κυριότερο που συνεπάγεται είναι η ολοκληρωτική οικονομική, κοινωνική και πολιτική έκπτωση.
Ένα τέτοιο παράδειγμα, σύμφωνα με την εφημερίδα Espresso, της 22ης Απριλίου 2011, είναι ο ηθοποιός Κώστας Τσάκωνας. Το πλήρες κείμενο του δημοσιεύματος έχει ως εξής:
Το δικό του μαρτυρικό Γολγοθά ανεβαίνει εδώ και χρόνια ο γνωστός κωμικός ηθοποιός Κώστας Τσάκωνας, ο οποίος έχοντας δύο ανήμπορα αδέρφια και μην μπορώντας πια να εργαστεί στο θέατρο, εξαιτίας ενός ατυχήματος που είχε, προσπαθεί να φροντίσει την οικογένειά του με μία σύνταξη των 1.200 ευρώ.
Η φοβερή περιπέτεια της υγείας του, τα 7 χρόνια δικαστικής διαμάχης, τα δυο άρρωστα αδέλφια που φροντίζει μόνος του, έχουν φέρει σε απόγνωση το γνωστό ηθοποιό, σύμφωνα με την Espresso.
Ο Κώστας Τσάκωνας μετά από ατύχημα που είχε δεν μπορεί να εργαστεί στο θέατρο και παλεύει με τη σύνταξη των 1.200 ευρώ να φροντίσει την οικογένειά του και τα αδέλφια του. Ο ηθοποιός από το 2004 έχει εμπλακεί σε δικαστικό αγώνα με το δήμο Αθηναίων, όταν διερχόμενος με τη βέσπα του από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης, στο ύψος της οδού Ηλία Ηλίου, όπου εκτελούνταν έργα διαμόρφωσης χώρου, έπεσε στο κεφάλι του ένα δέντρο.
Ο γνωστός ηθοποιός τραυματίστηκε σοβαρά και οδηγήθηκε στο νοσοκομείο, όπου διέγνωσαν πως έχει απώλεια πρόσφατης μνήμης, κάτι που δεν του επιτρέπει να εργαστεί στο θέατρο. Εκείνη την περίοδο μάλιστα, πρωταγωνιστούσε στην επιθεώρηση «Τα θέλει ο Κωλοτράβας» και το ατύχημα τον ανάγκασε να μείνει κλινήρης χάνοντας 58.800 ευρώ.
Παρόλο όμως που εξουσιοδότησε το δικηγόρο του να αρχίσει το δικαστικό αγώνα κατά του δήμου Αθηναίων και του εργολάβου που διεξήγαγε τα έργα, η υπόθεσή του έχει πάρει τέσσερις αναβολές, όπως ο ίδιος λέει στην εφημερίδα. Σήμερα, ο ίδιος δεν μπορεί να εργαστεί στο θέατρο και παίρνει σύνταξη 1.200 ευρώ, με τα οποία πρέπει να φροντίσει την οικογένειά του και τα δυο αδέλφια του που έχουν αναπηρία πάνω από 67%. Ο γνωστός ηθοποιός βρίσκεται σε απόγνωση και σκέφτεται να κατέβει μετά το Πάσχα σε απεργία πείνας.
Όπως φαίνεται, ακόμη και όταν πρόκειται για κατά τεκμήριο εύπορους και «επώνυμους» ανθρώπους, οι αφαιρέσεις που προκύπτουν εξαιτίας της αναπηρίας μετρούν, όχι με τη μορφή κάποιου ποσοστού 67%, αλλά αυστηρά σε χρήμα και σε ευρώ. Η επωνυμία και το χρήμα δεν είναι ποτέ αρκετά για να μπορέσουν να εξαργυρώσουν το κάθε κιλό «ανάπηρης σάρκας».
Όταν μάλιστα συντρέχουν και άλλοι λόγοι, όπως η αναπηρία των συγγενών του Κώστα Τσάκωνα, τότε η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη, αλλά και καθόλου διαπραγματεύσιμη. Η κοινωνία μας, η οικονομία μας, η παραγωγική μας διαδικασία, η έλλειψη αξιόπιστης υγείας και αποκατάστασης, οδηγούν τον καθένα στο περιθώριο, αμέσως μετά την απόκτηση της αναπηρίας του. Σε ό,τι αφορά την αποζημίωση, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα: Η μόνη πραγματικότητα είναι η αναβολή, που διαδέχεται την προηγούμενη αναβολή της δίκης.
Έτσι, ακόμη και οι ευκατάστατοι Έλληνες και Ελληνίδες οδηγούνται σύντομα σε οικονομικό και επαγγελματικό περιθώριο. Δεν είναι τυχαίο πως στην Ελλάδα δεν υπάρχουν (ακόμη) επαγγελματίες και επιχειρηματίες καριέρας που να ζουν κάτω από συνθήκες κάποιας σοβαρής αναπηρίας.
Σε ό,τι αφορά τα ασφαλιστικά ταμεία, αυτά γνωρίζουν να εισπράττουν χρήματα μόνο για να πληρώσουν τους μισθούς των υπαλλήλων τους. Όταν ο ασφαλισμένος φτάνει στο σημείο να χρειαστεί τη συμμετοχή του ασφαλιστικού ταμείου, συναντά τον τοίχο των «εγκυκλίων» και είναι αδύνατη η διαπραγμάτευση με τους γραφειοκράτες που «διοικούν» την αυτονόμηση του ασφαλιστικού συστήματος από τους ασφαλισμένους.
Όταν ένας επιφανής καλλιτέχνης οδηγείται στην αφάνεια εξαιτίας ενός ατυχήματος και το ασφαλιστικό του ταμείο τού αναγνωρίζει ως σύνταξη το αστρονομικό ποσό των 1200€, τότε τί συμβαίνει με όλες εκείνες τις χιλιάδες των αφανών Ελλήνων και Ελληνίδων που έχουν την ατυχία να αποκτήσουν κάποια πολύ σοβαρή και περιοριστική αναπηρία;
Η Ελλάδα, με ή χωρίς την οικονομική κρίση, υποχρέωνε τους Έλληνες και τις Ελληνίδες να ζουν σε κρίση αμέσως μετά την απόκτηση ακόμη και μιας επιπόλαιης αναπηρίας – που θα μπορούσε να επιδιορθωθεί στοιχειωδώς εάν το εθνικό (!) «σύστημα» υγείας λειτουργούσε προς όφελος των χρηστών του και όχι μόνο προς όφελος αυτών που εργάζονται και επωφελούνται της μίζας και των παράνομων και αφορολόγητων προμηθειών.
Η ιστορία του Κώστα Τσάκωνα είναι η ιστορία και όλων των άλλων Ελλήνων και Ελληνίδων. Είναι η στερεότυπη πορεία που ακολουθεί κάθε Έλληνας και κάθε Ελληνίδα αμέσως μετά την απόκτηση της αναπηρίας του – εάν και εφόσον είναι τυχερός και στο εντωμεταξύ δεν πεθάνει σε κάποια μονάδα εντατικής «παρακολούθησης».
Απρίλιος 2011
Περιοδικό ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ, www.disabled.gr