Η σεξουαλική υγεία είναι η φυσική και συναισθηματική κατάσταση που μας επιτρέπει να απολαμβάνουμε και να δρούμε βάσει των σεξουαλικών μας επιθυμιών. Μπορούμε να είμαστε σεξουαλικά υγιείς με το να μάθουμε το σώμα μας και ό,τι μας δίνει ικανοποίηση, αλλά και με το να μειώνουμε τον κίνδυνο εγκυμοσύνης και σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Σε ορισμένες κοινωνίες, προκαταλήψεις για το τί σημαίνει να είσαι γυναίκα, εμποδίζουν τις γυναίκες να έχουν μια υγιή σεξουαλική ζωή. Το γεγονός πως συχνά οι γυναίκες έχουν ελάχιστο έλεγχο στο θέμα του σεξ, καθώς και το ότι τις περισσότερες φορές δεν μπορούν να το αρνηθούν, έχει σαν συνέπεια εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο να μολύνονται από τον ιό του HIV (AIDS) και από άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (Σ.Μ.Ν).

Ο κόσμος πολλές φορές πιστεύει (λανθασμένα) πως οι γυναίκες με αναπηρία δεν μπορούν να μολυνθούν. Αυτό βεβαίως δεν είναι αλήθεια. Οι γυναίκες με αναπηρία μπορεί να έχουν ακριβώς τα ίδια νοσήματα με τις γυναίκες χωρίς αναπηρία. Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες με αναπηρία έχουν περισσότερες πιθανότητες να μολυνθούν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα από ό,τι οι γυναίκες χωρίς αναπηρία: Όχι μόνο είναι δύσκολο να βρουν πληροφορίες για την σεξουαλική τους υγεία, αλλά τείνουν να έχουν μικρότερο έλεγχο στο πώς και με ποιον κάνουν σεξ. Αυτό τις κάνει περισσότερο ευάλωτες στην σεξουαλική εκμετάλλευση και αυξάνει τις πιθανότητες για Σ.Μ.Ν, συμπεριλαμβανομένου και του HIV.

Τί είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα;

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (Σ.Μ.Ν) είναι νοσήματα που μεταφέρονται από τον έναν άνθρωπο στον άλλον με την σεξουαλική επαφή. Τα Σ.Μ.Ν μπορούν να μεταδοθούν με κάθε είδους σεξουαλική επαφή (κολπικό, πρωκτικό, στοματικό σεξ). Κάποιες φορές, μπορεί να μεταδοθούν ακόμα και με την απλή επαφή των γενετικών περιοχών. Πολλά Σ.Μ.Ν μπορούν να θεραπευτούν με φαρμακευτική αγωγή. Αν όμως δεν αντιμετωπιστούν νωρίς, υπάρχει ο κίνδυνος να προκαλέσουν στείρωση (και στα δύο φύλα), να οδηγήσουν σε γέννηση βρέφους με ανωμαλίες, σε καρκίνο του τραχήλου ή ακόμα και στον θάνατο από σοβαρές λοιμώξεις.

Συμπτώματα των Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων

Υπάρχει περίπτωση να έχετε κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα εάν παρατηρήσετε κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα:

• ασυνήθιστες εκκρίσεις κολπικών υγρών
• ασυνήθιστη οσμή του κόλπου
• ασυνήθιστο πόνο στην κοιλιά, ειδικά κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης
• κνησμό, εξάνθημα, όγκο ή πληγή στα γεννητικά σας όργανα

Ενδεχομένως η αναπηρία σας να σας εμποδίζει να αντιληφθείτε και να εντοπίσετε αυτά τα συμπτώματα, γι’ αυτό αμέσως μόλις καταλάβετε κάποια αλλαγή στον οργανισμό σας θα χρειαστεί να ζητήσετε από κάποιον άλλον, πχ. τον προσωπικό βοηθό σας ή τον σύντροφό σας, να σας βοηθήσει να ελέγξετε καλύτερα το σώμα σας. Στην περίπτωση που δεν αυτοεξυπηρετείστε, θα πρέπει ο προσωπικός βοηθός σας να σας ενημερώνει καθημερινά για οποιαδήποτε αλλαγή παρατηρεί στη γεννητική σας περιοχή.

Αλλαγές στα κολπικά υγρά
Είναι απολύτως φυσιολογικό να υπάρχει σε μόνιμη βάση μια μικρή ποσότητα κολπικών υγρών, γιατί με αυτόν τον τρόπο καθαρίζεται και προστατεύεται ο κόλπος. Τα κολπικά υγρά αλλάζουν κατά τη διάρκεια του μήνα. Γίνονται πιο πυκνά, περισσότερο διαυγή ή πιο ρευστά τις ημέρες πριν την έμμηνο ρύση. Άλλες αλλαγές στο χρώμα ή στην οσμή των υγρών ίσως κάποιες φορές να υποδηλώνουν μόλυνση, αλλά είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθεί κανείς μόνο από τα υγρά το είδος της μόλυνσης.

Πώς να ελέγχετε για συμπτώματα των Σ.Μ.Ν.

–> Αν έχετε περιορισμένη ή καθόλου συλληπτική ικανότητα στα χέρια σας: Εάν δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα δάχτυλά σας ώστε για να αισθανθείτε κάποιες αλλαγές στη γεννητική περιοχή, χρησιμοποιείστε έναν καθρέφτη για να μπορέσετε να κοιτάξετε. Σε περίπτωση που δεν μπορείτε να κρατήσετε τον καθρέφτη, στηρίξτε τον στο πάτωμα ή ακουμπήστε τον οπουδήποτε έχετε καλύτερη ορατότητα.

–> Αν έχετε κάκωση νωτιαίου μυελού: Σε περίπτωση που δεν έχετε αίσθηση στη γεννητική περιοχή σας ή δεν μπορείτε εύκολα να τη δείτε, προσπαθήστε να το κάνετε όταν πηγαίνετε για μπάνιο. Τότε είναι συνήθως πιο εύκολο να παρατηρήσετε το σώμα σας – μόνη σας ή με τη βοήθεια του προσωπικού σας βοηθού. Θα πρέπει να γνωρίζετε πως ενδέχεται να μην είστε σε θέση να καταλάβετε αν και πόσο πονάει η κοιλιά σας ή αν έχετε κνησμό στα γεννητικά σας όργανα. Είναι σημαντικό όμως να ξέρετε πως αν έχετε κάποιο Σ.Μ.Ν, τότε είναι πιθανό να παρουσιάσετε αυτόνομη δυσρεφλέξια (autonomic dysreflexia) αν δεν το αντιμετωπίσετε εγκαίρως.
Σημειώνουμε πως η δυσρεφλέξια είναι πολύ επικίνδυνη κατάσταση (συνήθως σε άτομα με κάκωση νωτιαίου μυελού πάνω από το Θ4) και τα συμπτώματα είναι ο ιδιαίτερα έντονος πονοκέφαλος, η σημαντική άνοδος της αρτηριακής πίεσης, τα δερματικά εξανθήματα και η συμφόρηση της ρινικής κοιλότητας. Αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα αυτή η κατάσταση, μπορεί να προκληθεί εγκεφαλική αιμορραγία, οπότε όταν αντιληφθείτε αυτά τα συμπτώματα και δεν είστε σε θέση να σταματήσετε την αιτία που τα προκαλεί, θα πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας. Τα συμπτώματα της δυσρεφλέξιας μπορούν να υποχωρήσουν για λίγο αν το άτομο βρεθεί σε όρθια στάση.

–> Εάν έχετε περιορισμένη ή καθόλου κίνηση στα πόδια: Μπορείτε να βρείτε μια θέση στην οποία να μπορείτε να αισθανθείτε τα γεννητικά σας όργανα με τα δάχτυλά σας ή να τα ελέγξετε χρησιμοποιώντας έναν καθρέφτη. Ενδεχομένως να χρειαστείτε βοήθεια για να κρατήσετε τα πόδια σας σταθερά.

Τί να κάνετε εάν υποψιάζεστε πως έχετε ένα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενο Νόσημα

Εάν εσείς ή ο σύντροφός σας εμφανίζετε συμπτώματα πιθανού Σ.Μ.Ν.:

• Κάντε άμεσα το σχετικό ιατρικό τεστ. Πηγαίνετε στον προσωπικό σας γιατρό ή σε μια κλινική ή κέντρο υγείας που κάνουν εξετάσεις για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ώστε να είστε σίγουρη πως θα ακολουθήσετε την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
  

  Για την Αθήνα: απευθυνθείτε στο Νοσοκομείο Αφροδίσιων και Δερματικών Νόσων «Ανδρέας Συγγρός», στη διεύθυνση Ι. Δραγούμη 5, τηλ: 210 7265100, fax: 210 7235546 – η εξέταση γίνεται αυθημερόν στα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου, πρωινές ώρες.
  Για τη Θεσσαλονίκη: απευθυνθείτε στο Ειδικό Νοσοκομείο Αφροδισίων & Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης, Δελφών 124, με ραντεβού στα τηλ: 2310 847833/854712, fax: 2310 850762

• Ξεκινήστε άμεσα θεραπεία υπό την καθοδήγηση του γυναικολόγου σας ή του αφροδισιολόγου. Η έγκαιρη θεραπεία θα σας προστατεύσει από σοβαρότερα μελλοντικά προβλήματα και θα αποτρέψει την μετάδοση της νόσου σε τρίτους.
• Παροτρύνετε τον σύντροφό σας να ακολουθήσει αντίστοιχη θεραπεία παράλληλα με εσάς. Εάν δεν το κάνει, θα σας μολύνει ξανά.
• Ακολουθήστε με συνέπεια τη φαρμακευτική αγωγή που σας χορηγήθηκε, ακόμα και όταν τα σημάδια δείχνουν να εξασθενούν. Ούτε εσείς ούτε ο σύντροφός σας θα θεραπευτείτε εάν δεν πάρετε ολοκληρωμένη αγωγή.
• Πάρτε προφυλάξεις. Εάν δεν μάθετε να προφυλάσσετε τον εαυτό σας, θα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να κολλήσετε κάποιο άλλο Σ.Μ.Ν.

Κάντε σεξ με ασφάλεια

Ασφαλές σεξ σημαίνει χρήση προφυλακτικών ή άλλων μέσων ή τρόπων σεξουαλικής πράξης ώστε να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι μόλυνσης και μετάδοσης μιας νόσου. Κάποιοι από τους τρόπους είναι οι ακόλουθοι:

• Η ύπαρξη μοναδικού ερωτικού συντρόφου που γνωρίζετε με βεβαιότητα (μετά από ιατρικό τεστ) ότι δεν έχει μολυνθεί από προηγούμενη σεξουαλική σχέση.
• Σεξουαλική πράξη χωρίς επαφή των γεννητικών οργάνων και την ανταλλαγή βιολογικών υγρών.
• Χρήση προφυλακτικού (ανδρικού ή γυναικείου) κατά τη διάρκεια του σεξ (κολπικό, στοματικό, πρωκτικό). Ειδικά κατά το στοματικό σεξ υπάρχει ο κίνδυνος μετάδοσης έρπη ή γονόρροιας, ενώ η χρήση προφυλακτικού προφυλάσσει επίσης από τον μικρό έστω κίνδυνο μετάδοσης του HIV μέσω ενδεχόμενων αμυχών στη στοματική κοιλότητα.
• Χρήση λιπαντικών ώστε να διατηρείται υγρός ο κόλπος και να αποφεύγεται ο τραυματισμός του δέρματος και ο κίνδυνος μόλυνσης. Μην χρησιμοποιείτε λάδι ή βαζελίνη όταν χρησιμοποιείτε προφυλακτικό, γιατί συνήθως σπάζει.
• Τέλος, αποφύγετε το σεξ χωρίς προφυλακτικό κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης, γιατί αυξάνει ο κίνδυνος μετάδοσης των Σ.Μ.Ν.

Απόδοση στα ελληνικά:
Γεωργία Φύκα, Κοινωνική λειτουργός