Οι άνθρωποι με αναπηρίες έχουν ανάγκη στενών διαπροσωπικών σχέσεων όπως όλοι. Γιατί όμως η κοινωνία αρνείται, αδιαφορεί ή λειτουργεί με στερεότυπα όταν το θέμα φτάνει στην σεξουαλικότητα των νθρώπων με αναπηρίες;
Πέρσι ένας άγνωστος πλησίασε την Karen Shook μέσα σε ένα supermarket « Με ρώτησε εάν μπορώ να κάνω σεξ, γιατί κάθομαι σε αναπηρικό κάθισμα.» αφηγείται η Karen γελώντας, του απάντησα «Ναι, εάν βάλω τα φρένα μπορώ
Και μετά μου είπε ότι είμαι αγενής»
Η Elena που έχει και αυτή αναπηρία γελά όταν θυμάται ένα γεγονός που συνέβη με έναν οδηγό ταξί. «Καθώς επιστρέφαμε σπίτι μου λέει: Ε λοιπόν εσύ πρέπει να είσαι λεσβία δεν γίνεται να σου αρέσουν οι άντρες γιατί είσαι στο καροτσάκι».
Οι άνθρωποι βγάζουν περίεργα συμπεράσματα όταν πρόκειται για την σεξουαλικότητα των ανθρώπων με αναπηρίες- ή ακόμα πιο συνηθισμένο είναι να μην βγάζουν κανένα συμπέρασμα απλά γιατί δεν μας θεωρούν σεξουαλικά όντα λέει η Shook. Περίεργo ή όχι η κοινωνία μας θεωρεί, ότι μόνο οι σωματικά ικανοί έχουν δικαίωμα στο σεξ. Η γενική ιδέα είναι ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες δεν κάνουν σεξ. Όπως συμβαίνει και με τους ηλικιωμένους ή τα ανήλικα ο κόσμος προτιμά να πιστεύει ότι είμαστε κουκουλωμένοι και ασφαλείς, μόνοι στο κρεβάτι.
«Η επικρατούσα άποψη υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες δεν έχουν σεξουαλικές ανάγκες και ότι οι μοναδικές τους ανάγκες είναι το φαγητό και το πλύσιμο» λέει η Dipa που έχει μια εξελικτική αναπηρία. «Οι άνθρωποι με αναπηρίες αντιμετωπίζονται σαν παιδιά -και όπως ο κόσμος δεν θέλει να ξέρει ότι τα παιδιά του έχουν σεξουαλικές ανάγκες το ίδιο συμβαίνει και με εμάς».
Πότε ήταν η τελευταία φορά που είδες στην τηλεόραση ένα ζευγάρι με αναπηρία να κάνει σεξ ή έναν άνθρωπο με αναπηρία να παρουσιάζεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως κάτι άλλο εκτός, από ήρωα ή ως τραγική φιγούρα; Το σεξ και αναπηρία είναι ένα θέμα ταμπού όμως η άρνηση της ύπαρξης του δεν το έχει εξαφανίσει. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η άρνηση της σεξουαλικής φύσης των ανθρώπων είναι άρνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.
Οι άνθρωποι με αναπηρίες που θέλουν να έχουν σεξουαλικές σχέσεις δεν υποστηρίζουν μόνο ότι δεν κάνουν σεξ. Υπάρχουν και πρακτικά ζητήματα. Ένα ζευγάρι για να συνάψει κάποια σχέση πρέπει να συναντηθεί πρώτα. Οι μεταφορές και η προσπελασιμότητα εμποδίζουν τους ανθρώπους με αναπηρίες να βγουν έξω από το σπίτι τους και να κοινωνικοποιηθούν. Συχνά ο «ιδρυματικός κόσμος» που τους περιβάλλει συνωμοτεί εναντίον της δημιουργίας σχέσεων μεταξύ τους και ιδιαίτερα δε των σεξουαλικών.
O Ρον που είναι τυφλός χρησιμοποιεί ένα ειδικό γραφείο γνωριμιών. «Έχω προσπαθήσει τα κανονικά, γραφεία γνωριμιών αλλά δεν δέχονται ανθρώπους με αναπηρίες».
Για τους ανθρώπους με αναπηρίες που ζουν σε κάποιο ίδρυμα η έλλειψη του προσωπικού χώρου και χρόνου είναι σημαντικό πρόβλημα. Το προσωπικό μπαίνει στα δωμάτια χωρίς να ειδοποιήσει πρώτα. Σε κάποια χριστιανικά ιδρύματα μπορεί να επιτρέπουν μόνο τους/τις συζυγούς να επισκέπτονται τα υπνοδωμάτια και για αυτούς που ζουν στο σπίτι με την οικογένεια τους οι γονείς μπορεί να είναι φοβερά υπερπροστατευτικοί.
Η Elena που έχει εγκεφαλική παράλυση μιλά για τότε που τηλεφώνησε μια εθνική φιλανθρωπική οργάνωση για να μιλήσει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σχετικά με τις σχέσεις. Ο άνθρωπός που της απάντησε είχε και αυτός εγκεφαλική παράλυση και «Μου είπε ότι πρέπει να παντρευτώ και να αρχίσω IVF θεραπεία αμέσως, εάν θέλω να κάνω παιδιά. Όταν έκλεισα το τηλέφωνο ήμουν σε κατάθλιψη».
Ο Simon Barnes έχει κάκωση νωτιαίου μυελού από τα 21 του. Ήταν σεξουαλικά ενεργός αρκετά χρόνια πριν το ατύχημα. «Όταν δεν μπορείς πια να σπείρεις τον σπόρο σου μέρος του ανδρισμού σου αφαιρείται» λέει ο Barnes «Όμως οι σεξουαλικές σου επιθυμίες δεν σταματούν».
Ήμουν τυχερός λέει ο ίδιος Αρχικά ήμουν μπερδεμένος σχετικά με την σεξουαλική μου ικανοποίηση. «Ήταν το 1984 και δεν υπήρχε ψυχολογική υποστήριξη όπως τώρα». Όμως δημιούργησε σχέση με μια νοσοκόμα που γνώρισε στο νοσοκομείο και όπως λέει ο ίδιος του «άνοιξε τα μάτια». «Συνειδητοποίησα ότι αν και μέρος της σεξουαλικότητας μου δεν μπορούσε να εκφραστεί όπως εκφραζόταν στο παρελθόν, υπήρχε ακόμα ένα μεγάλο μέρος της που μπορούσε. Έμαθα τη χαρά και τη σημασία του αγγίγματος, της αγκαλιάς, του φιλιού, κάτι που οι άντρες χωρίς αναπηρίες συχνά ξεχνούν».
Κάποιοι άλλοι δεν ήταν τόσο τυχεροί, είτε λόγω λανθασμένων συμπεριφορών που υιοθέτησαν οι ίδιοι είτε λόγω έλλειψης συμβουλευτικής υποστήριξης. «Κάποιοι άντρες που συνάντησα στο νοσοκομείο είχαν ήδη αποφασίσει ότι δεν θα ξανακάνουν σχέση στη ζωή τους» λέει ο Barnes « Και γνωρίζω ότι εδώ και 20 χρόνια έχουν κολλήσει σε αυτό».
Σύμφωνα με τον Owens εκπρόσωπο του Outsiders Club (μία οργάνωση γνωριμιών) οι άλλες οργανώσεις αναπήρων αισθάνονται άβολα να συζητήσουν για το σεξ για διάφορους λόγους. «Φέτος επικοινώνησα με περισσότερους από 32 φιλανθρωπικούς οργανισμούς για να μας βοηθήσουν και ούτε ένας από αυτούς δεν μας είπε ναι. Είναι πολύ καχύποπτοι εναντίον μας. Νομίζουν ότι επειδή ασχολούμαστε με το σεξ είμαστε ύποπτοι.»
Μπορεί οι ανησυχίες τους να οφείλονται στο ότι το θέμα που ασχολούμαστε δεν είναι αποδεκτό ή καλοδεχούμενο από τον περισσότερο κόσμο. Όμως αυτοί που παρέχουν υποστήριξη σε ανθρώπους με αναπηρίες πρέπει να εκτιμούν σωστά τι είδους υποστήριξη χρειάζεται να παρέχουν. Στην Ολλανδία ένας οργανισμός, ο SAR, ο οποίος επιχορηγείται από το κράτος χρηματοδοτούν τους ανθρώπους αναπηρίες να για να καταναλώσουν υπηρεσίες οίκων ανοχής. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το νομικό και ηθικό καθεστώς που επικρατεί κάνει κάτι τέτοιο πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί.
Η Leonard Cheshire είναι ένας μεγάλος οργανισμός που παρέχει υποστήριξη σε ανθρώπους με αναπηρίες και λειτουργεί με μια «πολιτική διαπροσωπικών σχέσεων».
H Ann Smyth είναι σύμβουλός της φιλανθρωπικής οργάνωσης εξηγεί «Αυτές λειτουργούν για να υποστηρίζουν τους ανθρώπους που έχουν ήδη κάποια σχέση και αν βοηθήσουν αυτούς που θέλουν να αποκτήσουν κάποιο σύντροφο».
Σε πρακτικό επίπεδό αυτό σημαίνει ότι «υποστηρίζουμε κάποιον άνθρωπο στη μεταφορά του πχ. Έναν ομοφυλόφιλο να επισκεφτεί ένα gay club ή δίνουμε διπλό κρεβάτι σε ανθρώπους που ζουν και οι δυο σε ίδρυμα. Η υποστήριξη μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τη μεταφορά από το αναπηρικό κάθισμα στο κρεβάτι και στη θέση εκείνη που θα μπορέσει να κάνει σεξ. Αυτό πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό. Πρέπει να σταματήσουμε να προσποιούμαστε ότι δεν υπάρχει σεξ στην αναπηρία».
Η Leonard Cheshire δημοσίευσε ένα βιβλίο στο οποίο καλύπτονται όλες πλευρές και απόψεις για το σεξ, για τις σχέσεις και τη σεξουαλικότητα όπως η φιλία, η σεξουαλική διαπαιδαγώγιση, ο αυνανισμός, η πορνεία. Υπάρχουν πολύ αυστηροί κανόνες σχετικά με το τελευταίο. Ένα μέλος του προσωπικού μπορεί να τηλεφωνήσει σε μια ιερόδουλη αν του ζητηθεί ή μπορεί να οδηγήσει το αυτοκίνητο για να συναντηθεί ο χρήστης με την ιερόδουλη αλλά η συνάντηση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί στο χώρο του Leonard Cheshire και δεν πρέπει τα μέλη της δεχτούν πληρωμή για αυτό. Μέλη του προσωπικού τα οποία λόγω ηθικών αναστολών και πιστεύω είναι αντίθετα σε αυτό, μπορούν να αρνηθούν να υποστηρίξουν σε αυτό τον τομέα.
Πιθανόν οι άνθρωποι με μαθησιακές αναπηρίες είναι εκείνοι οι οποίοι είναι πιο δύσκολο να έχουν μια υγιή σεξουαλική ζωή. Η Victoria McKenzie είναι σύμβουλος για ζητήματα σεξ λέει ότι αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα . «Η σεξουαλικότητα είναι δικαίωμα και όχι προνόμιο. Παρόλα αυτά οι άνθρωποι με μαθησιακές δυσκολίες πρέπει να κατανοήσουν ότι το σεξ είναι επιλογή και έχει τις συνέπιες του».
BBC 2004, Απόδοση στα Ελληνικά: Γεωργία Φύκα, Κοινωνική Λειτουργός, email: info@disabled.gr