Ο Bryan Kirkland, 41 έτους και χρυσός Παραολυμπιονίκης, μπορούσε πάντα να «τους» αναγνωρίζει. Ιδρωμένα χέρια και τρέμουλο στα πόδια είναι τα αναγνωριστικά σημάδια αυτής της επικίνδυνης πρακτικής («boosting»), που ενισχύει την απόδοση ενός αθλητή και γι’ αυτό είναι απαγορευμένη στους Παραολυμπιακούς Αγώνες. «Για ποιο λόγο να το κάνει κάποιος όταν είναι τόσο επικίνδυνο; Για να κερδίσει έναν αγώνα;», λέει ο ίδιος. Όπως και το ντόπινγκ αίματος, έτσι και το «boosting», η «ενίσχυση» δηλαδή, αυξάνει την ποσότητα του οξυγονωμένου αίματος στο σώμα.
Αντί όμως να χρησιμοποιούν μεταγγίσεις αίματος και ενέσεις ερυθροποιητίνης, οι «boosters» αυτοτραυματίζονται, σπάζουν επίτηδες τα δάχτυλα των ποδιών τους, μπλοκάρουν τους καθετήρες τους ή τραυματίζουν σκόπιμα τα γεννητικά τους όργανα.
«Αυτή η πρακτική γίνεται συγκεκριμένα σε άτομα με υψηλές κακώσεις με πλήρη διατομή νωτιαίου μυελού», αναφέρει ο Δρ. Yagesh Bhambhani, καθηγητής ιατρικής αποκατάστασης στο University of Alberta στο Edmonton (Καναδάς), εξηγώντας πως ο συγκεκριμένος τραυματισμός εμποδίζει τα σήματα πόνου που στέλνει το σώμα στον εγκέφαλο. «Ένας άνθρωπος που δεν έχει κάκωση νωτιαίου μυελού και έχει φυσιολογική αισθητικότητα στο σώμα του, δεν θα άντεχε ποτέ να κάνει κάτι τέτοιο».
Το «boosting» χρησιμοποιεί αυτοτραυματισμούς για να προκαλέσει αυτόνομη δυσρεφλέξια, μία κατάσταση που θεωρείται εξαιρετικά επείγουσα και επικίνδυνη, καθώς ανεβάζει την πίεση και μπορεί άμεσα να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο. Παρ’ ότι οι boosters δεν μπορούν να νιώσουν τον πόνο, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα ενεργοποιείται έτσι και αλλιώς, προκαλώντας επικίνδυνη αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
«Όταν αυξάνεται η αρτηριακή πίεση, η καρδιά προωθεί περισσότερο αίμα. Όταν η καρδιά προωθεί περισσότερο αίμα, ο οργανισμός λαμβάνει περισσότερο οξυγόνο, και κατ’επέκταση, βελτιώνεται η απόδοσή του», λέει ο Bhambhani, συγγραφέας της έρευνας (1994) που αποκάλυψε ότι το boosting μπορούσε να βελτιώσει τους χρόνους ενός αθλητή κατά 10%.
Το «boosting» απαγορεύτηκε στους Παραολυμπιακούς του 2004, «όχι μόνο επειδή ενισχύει την απόδοση των αθλητών, αλλά κι επειδή θέτει σε μεγάλο κίνδυνο την υγεία του αθλητή», σύμφωνα με τη Διεθνή Παραολυμπιακή Επιτροπή. «Χρειαζόμαστε αθλητές που παίζουν βάσει κανόνων, ισότιμα και δεν κινδυνεύουν από καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό για ένα μετάλλιο.»
Οι αθλητές ελέγχονται για υψηλή πίεση πριν από τους αγώνες, αλλά επειδή η δυσρεφλέξια μπορεί να συμβεί και κατά λάθος – παραδείγματος χάρη, αν ένας αθλητής είναι δεμένος στο αμαξίδιο πολύ σφιχτά – δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσεις αν έχει υποστεί «boosting».
Ο Kirkland, δρομέας και παίκτης ράγκμπι σε αμαξίδιο, είπε ότι δεν έχει κάνει «boosting» ποτέ. Έχει όμως βιώσει αυτόνομη δυσρεφλέξια από άλλους λόγους. «Η κύστη μου είχε γεμίσει και δεν μπορούσα να την αδειάσω», αναφέρει καθώς θυμάται τον πανικό που του προκάλεσε η ξαφνική αύξηση της αρτηριακής του πίεσης. «Το στομάχι μου άρχισε να έχει σπαστικότητα, είχα ρίγος και τρομακτικό πονοκέφαλο. Ένιωθα την καρδιά μου να χτυπάει μέσα στο κεφάλι μου!»
Ο Kirkland απέκτησε κάκωση νωτιαίου μυελού στο επίπεδο του αυχένα σε ατύχημα με μοτοκρός όταν ήταν 20 χρόνων, και σύντομα έμαθε να ξεχωρίζει τα σημάδια της αυτόνομης δυσρεφλέξιας, η οποία μπορεί να προκληθεί και από κάτι πολύ απλό, όπως μια παρωνυχία στα δάχτυλα των ποδιών.
«Η αυτόνομη δυσρεφλέξια είναι μία συνηθισμένη κατάσταση που πρέπει να μάθεις να διακρίνεις άμεσα, ειδικά όταν είσαι “αρχάριος” στο χώρο της αναπηρίας».
Ωστόσο, περισσότερο από το ένα τρίτο των αθλητών σε αναπηρικό αμαξίδιο στους Παραολυμπιακούς του Πεκίνου δήλωσαν ότι δεν γνώριζαν τί είναι η αυτόνομη δυσρεφλέξια. Και ένας στους έξι αθλητές – όλοι άντρες – παραδέχτηκαν ότι τουλάχιστον μία φορά έχουν αυτοτραυματιστεί για να ενισχύσουν την επίδοσή τους. Παρ’ όλα αυτά, 37 αθλητές ελέγχθηκαν στο Πεκινό, όμως κανείς δεν βρέθηκε θετικός στο «boosting».
Για τον Kirkland, η σκέψη ότι μπορεί κάποιος να προκαλέσει στον εαυτό του οικειοθελώς μία τόσο επικίνδυνη βιολογική διαταραχή, τον κάνει να ανατρωτιέται: «Όταν είχα το ατύχημά μου νόμιζα ότι θα πέθαινα. Γιατί να επιχειρήσω να πεθάνω τώρα, μόνο και μόνο για λίγο boosting σε έναν αγώνα;!».
Επιμέλεια: Κιούση Θάλεια
Για το περιοδικό Αυτονομία – www.disabled.gr
Δεκέμβρης 2012