Ο Gerrad κι η Laurie (υπαρκτά πρόσωπα που τους έχουμε αλλάξει τα ονόματα) ανέπτυξαν μια εξ’ αποστάσεως σχέση για περίπου 2 χρόνια. Η τυπική σχέση σιγά – σιγά εξελίχθηκε σε οικεία, και στη συνέχεια σε ερωτική. Έπειτα από 24 μήνες αποφάσισαν ότι είχε έρθει η ώρα που θα πρέπει να συναντηθούν από κοντά.
Το σχέδιό τους ήταν να ολοκληρώσουν την σχέση τους και σεξουαλικά. Όμως κάτι τέτοιο ήταν αρκετά δύσκολο λόγω των αναπηριών τους. Ο Gerrad πάσχει από μια νευρομυική ασθένεια που έχει σαν αποτέλεσμα οι μυς του να είναι πολύ αδύναμοι. Η Laurie είναι τετραπληγική. Ενώ είχε αρκετή δύναμη στους δικέφαλους για να βοηθήσει τον Gerrad να ανέβει πάνω της – η μόνη στάση που μπορεί να ολοκληρώσει εκείνος – δεν μπορούσαν να τοποθετήσουν τα σώματά τους για την πράξη.
Ο Gerrad κι η Laurie ήρθαν σε μένα για να τους συμβουλέψω. Γνώριζαν ότι το καλό σεξ κι η οικειότητα μπορούν να υπάρχουν και χωρίς την κολπική επαφή, και είχαν διερευνήσει κι άλλες εναλλακτικές για τη σεξουαλική τους έκφραση. Αναγνώριζαν ότι ένα απλό άγγιγμα και ερχόμενοι ο ένας κοντά στον άλλον, μπορεί να προσφέρει ικανοποίηση, επιδίωκαν όμως παρόλ’ αυτά να ολοκληρώσουν και σεξουαλικά .
Αφού δοκίμασαν αρκετές στάσεις και σεξουαλικά βοηθήματα, συζήσαμε την πιθανότητα να ζητήσουν τη βοήθεια από κάποια από τις προσωπικές βοηθούς – συνοδούς της Laurie. O Gerrad ήταν πολύ θετικός στην ιδέα. Για διάφορους λόγους, η Laurie δεν ένιωθε άνετα με κάτι τέτοιο. Δεν ήθελε ένα τρίτο άτομο – πολύ περισσότερο μια από τις βοηθούς της – να είναι παρούσα σε αυτές τις πολύ προσωπικές της στιγμές, και γενικά η ιδέα τής φαινόταν ριψοκίνδυνη. Φοβόταν ότι όχι μόνο η βοηθός θα αρνιόταν, αλλά ακόμα κι αν συμφωνούσε θα την έκανε να νιώθει άβολα στην καθημερινή εργασιακή τους σχέση.
Υπήρχαν επίσης και κάποια ελοχεύοντα ζητήματα που αφορούσαν στην αναπηρία της. Αναρωτιόταν γιατί ο Gerard έμπαινε σε αυτή την διαδικασία από τη στιγμή που, κατά τη γνώμη της, θα μπορούσε να είχε μια άλλη σεξουαλική σχέση με κάποια μη ανάπηρη γυναίκα, κι ανησυχούσε στην ιδέα ότι μπορεί να άρεσε στον Gerard η αίσθηση της παρουσίας μιας άλλης γυναίκας που θα τον βοηθούσε να τοποθετηθεί.
Για τον Gerard και την Laurie, όπως και για πολλούς ανάπηρους, το θέματα αυτά εινα άγνωστα. Επιφανειακά, κάποιος θα μπορούσε να πιστέψει ότι η διαφορά στο επίπεδο της άνεσης με το συγκεκριμένο θέμα, έχει σχέση με το φύλο. Δεν αποτελεί συχνή φαντασίωση για πολλούς ετεροφυλόφιλους άντρες η ιδέα ότι κάνουν έρωτα με δυο γυναίκες, και δεν είναι επόμενο κάθε ανάπηρη γυναίκα να νιώθει ότι απειλείται και να ζηλεύει την παρουσία μιας ελκυστικής μη ανάπηρης γυναίκας; Επίσης, κάποιοι θα μπορούσαν να συμπεράνουν ότι όλα αυτά μπορεί να έχουν σχέση με την ηλικία που παρουσιάστηκε η αναπηρία. Η αναπηρία του Gerard εμφανίστηκε πολύ πριν την ενηλικίωση, οπότε κι ήταν συνηθισμένος να ζητάει βοήθεια σε πολλά πράγματα. Η Laurie έμεινε ανάπηρη πολύ αργότερα και της ήταν δύσκολο να δεχτεί βοήθεια. Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε αν κάποια ή όλες από αυτές τις υποθέσεις ευσταθούν, διότι πολύ λίγα πράγματα έχουν διερευνηθεί και γραφτεί για τη χρήση των συνοδών – φροντιστών που βοηθούν στην επίτευξη της σεξουαλική πράξης.
Τρεις άνθρωποι είναι πολλοί
Κάποια μέρα, η Laurie ζήτησε από μια βοηθό της αν μπορούσε να βάλει το προφυλακτικό στον Gerard. H βοηθός θεώρησε το αίτημα αυτό σαφές και θαρραλέο, αν και στην αρχή νόμιζε ότι η Laurie αστειευόταν. Η βοηθός σκέφτηκε ότι κάτι τέτοιο θα τη βοηθούσε να ωριμάσει και συμφώνησε να βοηθήσει. Έτσι, η αρχική βοήθεια με το προφυλακτικό προοδευτικά εξελίχθηκε στη βοήθεια τοποθέτησης του Gerard για την πράξη. Η βοηθός κατανοούσε πλήρως την κατάστασή τους και ήταν πολύ θετική στο να βοηθήσει.
Στην πράξη, η όλη κατάσταση άρχισε να δυσκολεύει τον Gerard. Αισθάνθηκε το πόσο άβολα ένιωθε η Laurie, το είδε στα μάτια της και ένιωσε την ένταση στο κορμί της. Έχοντας λοιπόν την ανησυχία για το πώς νιώθει εκείνη, δεν μπορούσε να διατηρήσει τη στύση του. Όταν λοιπόν πήραν τις θέσεις τους, ζήτησαν από τη βοηθό να βγει από το δωμάτιο. Όταν της ζήτησαν να ξαναμπεί, ο Gerard είπε ότι ένιωσε πάλι την ένταση της Laurie.
H Laurie από την άλλη, ένιωθε ότι η σχέση τους ήταν καλή όταν ήταν μόνοι, ενώ ένιωθε άβολα με την είσοδο της βοηθού στο δωμάτιο. Δεν ήταν τόσο άσχημα, μας λέει, απλά ένιωθα σαν να είχε γίνει το σεξ μια δουλειά που πρέπει να γίνει. Επίσης, μας είπε ότι θα προτιμούσε η βοήθεια να προερχόταν από κάποιον πιο πεπειραμένο. «Δεν μπορώ να σηκώσω το κεφάλι για να δω τι πρέπει να κουνήσω», μας λέει. « Κι ο Gerard επίσης δεν μπορεί. Χρειαζόμαστε κάποιον που να αναλάβει την ευθύνη».
Αν ήμουν θεραπευτής κι όχι εκπαιδευτικός, θα έλεγα ότι κι οι δυο σε κάποιο βαθμό πρόβαλλαν τις προσωπικές τους ανησυχίες στην κατάσταση αυτή. Ο Gerard σε άλλη περίπτωση, με μια άλλη βοηθό ένιωθε και πάλι άσχημα, καθώς η βοηθός φορούσε λαστιχένια γάντια για να του εφαρμόσει το προφυλακτικό, υπενθυμίζοντάς τους ότι η δουλειά αυτή δεν ήταν στην αρμοδιότητά της. Είχε συμφωνήσει με δισταγμό για χάρη της Laurie και μόνο. Ο Gerrad έλεγε ότι δεν μπορούσε να αγνοήσει ότι ήταν τρεις μέσα στο δωμάτιο προσπαθώντας να επιτύχουν κάτι που συνήθως γίνεται με δυο.
Ανεπίσημη έρευνα
Αποφασισμένος να μάθω αν η χρησιμοποίηση βοηθών για διευκολύνσεις στο σεξ είναι κοινά αποδεκτό θέμα, όπως πιστεύουν αρκετοί υποστηρικτές των σεξουαλικών δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, απευθύνθηκα σε έξι άτομα με αναπηρίες που είχαν παρόμοια εμπειρία.
Μια νεαρή γυναίκα με εγκεφαλική παράλυση μου έγραψε, με μια δόση χιούμορ, ότι αυτή κι ο φίλος της, που έπασχε από μυϊκή δυστροφία, ζήτησαν τη βοήθεια της γυναίκας που την φρόντιζε, όμως αντί αυτό να βοηθήσει τη σχέση, τελικά χώρισαν. Πιστεύει ότι οι διευκολύνσεις του σεξ είναι ένα σύνθετο θέμα, όμως θα ξαναζητούσε βοήθεια αν κι όποτε ερωτευτεί πάλι.
Δυστυχώς, κανείς άλλος δεν μου μετέφερε την εμπειρία του.
Έπειτα απευθύνθηκα στον Ray Aguilera, που είναι διευθυντής των υπηρεσιών προσωπικής βοήθειας του τμήματος Ανεξάρτητης Διαβίωσης του Κέντρου Μπέρκλευ. Θεώρησα ότι αν κάπου η χρήση βοηθών για διευκόλυνση στο σεξ θα υφίσταται, τότε το πιο κατάλληλο μέρος θα ήταν στο Bay Area, εκεί που όλοι είναι πολύ ανοιχτοί στα ζητήματα σεξουαλικότητας. Αν και ο Aguilera μού είπε ότι το Κέντρο δεν ασχολείται επίσημα με τέτοια θέματα , παρόλ’ αυτά, σε κάποιες περιπτώσεις, χρησιμοποίησε τις γνώσεις του σε θέματα σεξουαλικής αγωγής για να δώσει ανεπίσημα κάποιες πληροφορίες σε μέλη της κοινότητας.
«Τέσσερις ή πέντε άντρες απευθύνθηκαν σε μένα ζητώντας μου τέτοιου είδους βοήθεια», λέει ο Aguilera.
«Συχνά, οι βοηθοί είναι γυναίκες, οπότε οι άντρες φοβούνται ότι οι βοηθοί θα θεωρήσουν ότι απειλούνται ή παρενοχλούνται σεξουαλικά αν τις προσεγγίσουν και τις ζητήσουν κάτι τέτοιο. Είναι πράγματι δίκοπο μαχαίρι για τα άτομα αυτά. Δεν θέλουν να απορριφθεί το αίτημά τους από την βοηθό επειδή θέλουν ή χρειάζονται να κάνουν σεξ, κι από την άλλη φοβούνται ότι ζητώντας κάτι τέτοιο θα επηρεάσει την σχέση τους με τη βοηθό».
Ο Aguilera λέει ότι οι γυναίκες μέλη του Κέντρου δεν έχουν συζητήσει το θέμα μαζί του, όμως εκείνος υποπτεύεται ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι άντρας, κι οι γυναίκες δεν νιώθουν άνετα να απευθυνθούν σε αυτόν για τέτοιου είδους ζητήματα.
Ρώτησα τον Aguilera αν το θέμα της διευκόλυνσης στο σεξ περιλαμβάνεται στο ερωτηματολόγιο και στις προϋποθέσεις πρόσληψης ενός προσωπικού συνοδού- βοηθού. Μου απάντησε πως όχι. Τα άτομα με αναπηρίες που γνώριζε ότι είχαν διαπραγματευτεί αυτού του είδους τη βοήθεια συνήθως το έκαναν αφού είχαν αποκτήσει οικειότητα και καλή εργασιακή σχέση την/τον βοηθό.
«Γενικά ενθαρρύνω τον κόσμο να συζητάνε για τις ανάγκες τους», λέει ο Aguilera, «πολλοί φοβούνται ακόμα να ζητήσουν κάποιες διευκολύνσεις στο σεξ ή τον αυνανισμό». Αν και οι διευκολύνσεις για τον αυνανισμό είναι πιο κοινές από ότι για το σεξ, εντούτοις , θεωρεί ότι όλα αυτά είναι εικασίες. Γενικά οι διευκολύνσεις στο σεξ και τις σεξουαλικές δραστηριότητες είναι πολύ προσωπικά ζητήματα.
Αν και η ανταπόκριση σε αυτήν την ανεπίσημη έρευνά μου ήταν σε γενικές γραμμές θετική, στην παραπέρα διερεύνηση του θέματος, εντούτοις, κάποια από τις γυναίκες που ρώτησα, μου εξέφρασε την άποψη ότι από τη στιγμή που κάποιοι ζητάνε βοήθεια για την ολοκλήρωση της σχέσης, η σχέση αυτή παύει να είναι οικεία. Μου είπε ότι θα προτιμούσε την αγαμία κι ότι «καμία γυναίκα δεν θα τολμούσε να ζητήσει κάτι τέτοιο». Με ρώτησε γιατί δεν ασχολούμαι με τους αρουραίους από το να σκαλίζω την προσωπική ζωή του καθενός. Καταλαβαίνω ότι η αποχή από το σεξ μπορεί να είναι και επιλογή, όπως σέβομαι και το γεγονός ότι αρκετοί άντρες και γυναίκες μοιράστηκαν μαζί μου πολύ προσωπικά ζητήματα της σεξουαλικής τους ζωής. Όσον αφορά στους αρουραίους, δεν πιστεύω ότι μπορεί να είναι πολύ διαφωτιστικοί όσον αφορά στις κοινωνικές και συναισθηματικές πτυχές της σεξουαλικότητας.
Περισσότερες λεπτομέρειες
Υπάρχουν πολλά ζητήματα που θα πρέπει να διερευνηθούν σχετικά με τις διευκολύνσεις στο σεξ.
Ο Rusell Shuttleworth είναι γιατρός και ανθρωπολόγος, που μελετά το πώς οι άντρες με εγκεφαλική παράλυση διαχειρίζονται τις σεξουαλικές τους σχέσεις, και είχε εργαστεί ως συνοδός-βοηθός για 16 χρόνια. Λέει πως οι περισσότεροι άντρες στην έρευνά του, που έχουν μια επιτυχημένη σεξουαλική σχέση, εμμένουν στην άποψη ότι είναι πολύ σημαντικό να ριψοκινδυνέψουν την απόρριψη.
Πότε όμως το να ζητήσει κάποιος μια σεξουαλική διευκόλυνση από τον/την βοηθό αγγίζει τα όρια της σεξουαλικής παρενόχλησης;
Πότε κάτι τέτοιο θεωρείται από τον βοηθό ως μια ανεπιθύμητη πρόταση;
Και ποιες οι επιπτώσεις στην εργασιακή σχέση μεταξύ του βοηθού και του ανάπηρου ή της σχέσης με τον σύντροφο;
Αν κι οι δυο σύντροφοι έχουν από ένα βοηθό, τότε ο κύκλος μεγαλώνει. Επίσης, αν ο ένας ή και οι δυο τους είναι κάτω των 18 ετών, τότε πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν και οι δύο έχουν αναπτύξει την σχέση τους μέσα σε ένα νοσοκομείο, ξενώνα ή ίδρυμα.
Ο Gerrad κι η Laurie είναι ενήλικα άτομα που ζουν στην κοινότητα. Η σχέση τους μόνο απλή δεν θα χαρακτηριζόταν. Το σεξ μεταξύ τους χωρίς την ολοκλήρωση της πράξης ήταν διασκεδαστικό, όμως όταν αποφάσισαν να προσθέσουν και την ολοκληρωμένη επαφή τούς φάνηκε πολύ πιο δύσκολο και τους δημιουργούσε μεγαλύτερη ένταση από ό,τι περίμεναν.
Αν η χρήση του βοηθού που θα τους διευκόλυνε στο σεξ ήταν κοινά αποδεκτή κι από τους δυο, τότε ίσως να είχε ωφελήσει πιο πολύ τη σεξουαλική τους ζωή.
Όπως και να έχει όμως, δεν είναι ζευγάρι πια.
Η αντιμετώπιση του σύνθετου αυτού προβλήματος, της χρησιμοποίησης κάποιου βοηθού-συνοδού για τη διευκόλυνση του σεξ, είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να απασχολήσει στο μέλλον την έρευνα και μελέτη της σεξουαλικότητας και αναπηρίας.
Μετάφραση: Πάνος Ζουρνατζίδης, Εργοθεραπευτής, allejestem@hotmail.com