Η Επιβίωση είναι Τέχνη και μπορεί να είναι τέχνη μόνο όταν είναι ευφυής. Η ποιότητα ζωής του ανθρώπου είναι προϊόν της τεχνολογίας που χρησιμοποιεί. Η αποδοτικότητα και η παραγωγικότητα των ανθρώπων είναι ανάλογη της τεχνολογίας που χρησιμοποιούν.

Η τεχνολογία είναι ένας Μέγας Εξομοιωτής και Εξισωτής όταν δεν εμποδίζει και όταν είναι διαδεδομένη και εύχρηστη από μεγάλους αριθμούς ανθρώπων. Με αυτή την έννοια ο Οικουμενικός Σχεδιασμός αφορά όλους τους ανθρώπους με ή χωρίς αναπηρίες.

Το μέγεθος του προβλήματος

Το πρόβλημα είναι τεράστιο. Τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα είναι απροσπέλαστα: Τα κινητά τηλέφωνα είναι μικροσκοπικά. Τα laptop είναι απροσπέλαστα. Οι τηλεφωνικοί θάλαμοι έχουν κοντά καλώδια. Οι οικιακές συσκευές χρειάζονται σχεδόν πάντα βοήθεια για να χρησιμοποιηθούν. Τα αυτοκίνητα χρειάζονται τροποποίηση.
Το πρόβλημα μεγιστοποιείται και εξ αιτίας της ασυμβατότητας των συσκευών και των βοηθημάτων. Έτσι πολλά λ.χ. ανυψωτικά μηχανήματα (γερανάκια) είναι ασύμβατα με πολλούς ορθοστάτες.
Το πρόβλημα βρίσκεται στην προσπελασιμότητα των δραστηριοτήτων που πραγματώνονται εντός του κτιστού περιβάλλοντος. Το πρόβλημα είναι διττό: η πλαισίωση των περιορισμένων ικανοτήτων των ανθρώπων με αναπηρίες από εφαρμογές της τεχνολογίας και ο εξοπλισμός των χώρων και η τεχνολογικοποίηση των διαδικασιών που αναπτύσσονται εντός των χώρων ώστε η υποδοχή των ανθρώπων με αναπηρίες να προκύπτει ως αυτονόητη σε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας της παραγωγής και της κατανάλωσης.
Φυσιολογικά προκύπτει ζήτημα ασυμβατότητας των προδιαγραφών μεταξύ του μηχανολογικού εξοπλισμού που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι με αναπηρίες και του μηχανολογικού εξοπλισμού των χώρων και των μαζικών μεταφορών. Το ζήτημα της συμβατότητας είναι κρίσιμο: ήδη το αντιμετωπίζουν με πολύ δυσμενή αποτελέσματα όλοι οι δραστήριοι πολίτες με αναπηρίες σε όλα τα δυτικά κράτη.

Ίση μεταχείριση

Στο πλαίσιο της τεχνολογίας το ζήτημα δεν είναι οι ίσες ευκαιρίες. Το ζήτημα είναι η ίση μεταχείριση: Η ίση μεταχείριση των χρηστών και των καταναλωτών.
Το ζήτημα δεν είναι η προσπελασιμότητα των πεζοδρομίων. Ακόμη κι ένα απροσπέλαστο πεζοδρόμιο δεν είναι τόσο περιοριστικό όσο περιοριστικό είναι το απροσπέλαστο των καταστημάτων, των επιχειρήσεων, των χώρων αναψυχής, των κοινόχρηστων χώρων κ.ο.κ.
Ακόμη και το πιο απροσπέλαστο πεζοδρόμιο ή δρόμος μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως η προσπελασιμότητα των πεζοδρομίων και των δρόμων το μόνο που μπορεί να εξυπηρετήσει είναι αυτό που ο λαός αποκαλεί ως «βόλτα». Η βόλτα δεν είναι αναπτυξιακή, απλώς αναπαράγει την κοινωνική εικόνα του ανενεργού ατόμου με ειδικές ανάγκες.
Αναπτυξιακή είναι η προσπελασιμότητα των μέσων μαζικών μεταφορών, των επιχειρήσεων, των καταστημάτων, των χώρων κατανάλωσης κ.ο.κ. επειδή ο άνθρωπος με αναπηρία δεν λειτουργεί μόνο ως καταναλωτής (που θα επισκεφτεί το κατάστημα για να αγοράσει κάποιο προϊόν ή υπηρεσία) αλλά και ως παραγωγός ή ως επαγγελματίας ή ως επιχειρηματίας ή ως προμηθευτής που θα επισκεφτεί το κατάστημα ή την επιχείρηση για να κλείσει δουλειές.
Δυστυχώς στην Ελλάδα και σε μεγάλο βαθμό στην Ευρώπη ο άνθρωπος με αναπηρία γίνεται αντιληπτός μόνο ως υπάλληλος που θα τοποθετηθεί αναγκαστικά από τον ΟΑΕΔ και πιθανόν ως πελάτης. Όμως η αναπηρία έχει πολλές όψεις: ο ανάπηρος μπορεί να είναι και επιχειρηματίας ή manager ή ακαδημαϊκός ή τεχνοκράτης ή υπουργός ή δήμαρχος ή καταστηματάρχης ή πρωθυπουργός και τότε εμποδίζεται. Σε ό,τι αφορά όμως την Ελλάδα ο ανάπηρος εμποδίζεται προληπτικά γι’ αυτό θα αργήσουμε πολύ να δούμε επιχειρηματίες με αναπηρίες ή υπουργούς με αναπηρίες ή πρωθυπουργούς με αναπηρίες. Όχι γιατί δεν υπάρχουν ανάπηροι αλλά επειδή η κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες κρατείται αγκυλωμένη στην ιστορία και στο χρόνο.

Η τεχνολογία είναι απελευθερωτική

Η τεχνολογία είναι η μοναδική αξιόπιστη λύση για τη μείωση του κόστους ζωής των ανθρώπων με αναπηρίες και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του συνόλου του πληθυσμού.
Είμαστε πολύ τυχεροί που αποκτήσαμε την αναπηρία μας σε μία εποχή που η τεχνολογία έχει βρει λύσεις για πολλές από τις ανάγκες μας. Είμαστε ωστόσο και άτυχοι επειδή η ίδια η τεχνολογία έχει βρει αποσπασματικές λύσεις για την κάθε διαφορετική ανάγκη χρησιμοποιώντας διαφορετική τεχνολογική εφαρμογή ή βοήθημα. Δεν είναι τυχαίο πως σήμερα εάν κάποιος άνθρωπος με μία σοβαρή τετραπληγία θέλει να ζει κάτω από συνθήκες ανεξαρτησίας πρέπει ταυτόχρονα να συντηρεί μέσα στην κατοικία του και στον χώρο της εργασίας του ένα γκαράζ βοηθημάτων.
Σίγουρα το οικονομικό κόστος είναι υπερβολικά υψηλό για εμάς τους έλληνες επειδή τα ασφαλιστικά ταμεία δεν καλύπτουν παρά μόνο τα στοιχειώδη βοηθήματα. Όμως ακόμη και αν συμμετείχαν τα ασφαλιστικά ταμεία στην αγορά των βοηθημάτων πάλι θα υπήρχε πρόβλημα αποθηκευτικού χώρου. Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι μόνο ο αποθηκευτικός χώρος. Το πρόβλημα είναι και η υπονόμευση των επαγγελματικών στελεχών που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας επειδή με την παρούσα τεχνολογία εμποδίζεται τόσο η κινητικότητά τους από επιχείρηση σε επιχείρηση όσο και από πόλη σε πόλη ή από κράτος σε κράτος.
Σίγουρα στη σημερινή βαθμίδα ανάπτυξης της τεχνολογίας η τεχνολογία αποκατάστασης είναι απελευθερωτική. Είναι όμως απελευθερωτική μόνο όταν συγκρίνεται ο σημερινός ανάπηρος με τον ανάπηρο του πρόσφατου παρελθόντος.
Όμως το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ και το WWW.DISABLED.GR διεκδικούν το δικαίωμα στο όνειρο και επιδιώκει μία υποστηρικτική τεχνολογία που να έχει χρηστική αξία και να ενισχύσει τον κάθε άνθρωπο με ή χωρίς αναπηρία στην προσπάθειά του να υλοποιήσει τα όνειρά του.

Η τεχνολογία είναι επικοινωνία

Η κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες έχει ωφεληθεί περισσότερο από την οποιαδήποτε άλλη ομάδα του πληθυσμού από τις συνέπειες αυτού που συμβατικά ονομάζουμε κοινωνία της πληροφορίας.
Το όφελος προκύπτει από την κοινωνικοποίηση της γνώσης και από την διαθεσιμότητα της ταξινομημένης πληροφορίας. Ποτέ στην ιστορία η κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες δεν βρισκόταν τόσο κοντά στη γνώση, στην ενημέρωση και στην επικοινωνία. Ποτέ στην ιστορία της ανθρώπινης δραστηριότητας δεν μπόρεσε ο λόγος των ανθρώπων με διαφορετικές αναπηρίες να αποκτήσει μαζική βάση όπως συμβαίνει σήμερα. Σήμερα η πλειοψηφία την ανθρώπων με διαφορετικές αναπηρίες εάν χρησιμοποιήσει σωστά τις τεχνολογίες μπορεί να έχει μαζική βάση και να απευθυνθεί σε μεγάλα ακροατήρια.
Το πρόβλημα είναι πως βελτιώνουμε αυτή την τεχνολογία διευρύνοντας την βάση των χρηστών της και κάνοντάς την πιο φιλική σε όλες τις μειονότητες του πληθυσμού. Μόνο έτσι θα μπορεί ο λόγος του κάθε ανθρώπου να έχει μαζική βάση.
Η επικοινωνιακή και πληροφοριακή αξία της σημερινής τεχνολογίας συμβάλλει στη μείωση του κόστους αποκατάστασης και εκπαίδευσης του πληθυσμού που ζει κάτω από συνθήκες αναπηρίας. Συμβάλλει επίσης στην κοινωνικοποίηση της γνώσης και απλοποιεί τις μεθόδους για την ανεξάρτητη διαβίωση. Η επικοινωνία πλέον έχει αλλάξει χαρακτήρα και εκτός από επικοινωνία έχει γίνει και συμβουλευτική αλλά και συμβουλευτική ομοτίμων (peer support) με συνέπεια να έχουν ανοίξει νέοι ορίζοντες για οικονομικά λιγότερο δαπανηρούς τρόπους αποκατάστασης σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού που ζει κάτω από συνθήκες αναπηρίας.
Επιπλέον ένα τεράστιο ζήτημα που προκύπτει είναι πως η τεχνολογία αποτελεί ένα άριστο εργαλείο για την αναπαραγωγή της κοινότητας των ανθρώπων με αναπηρίες. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως οι δρόμοι της αποκατάστασης μπορεί να είναι μόνο ψηφιακοί και πως ο νέος πολιτισμός αναπηρίας θα προκύψει καταρχήν μέσα από ψηφιακά εργαλεία.

Εργαλεία πληροφόρησης

Η σημερινή τεχνολογία έχει πολλά σημαντικά, χρήσιμα και φθηνά εργαλεία. Όμως είναι πολύ δύσκολη η ενημέρωση του χρήστη με αυτή την εξειδικευμένη πληροφορία.
Πρέπει να δημιουργηθούν σύγχρονα δυνατά εργαλεία που να δίνουν την πρόσβαση στην ταξινομημένη πληροφορία ώστε ο χρήστης και καταναλωτής να μη χάνεται σε εκατομμύρια σελίδες με άχρηστες πληροφορίες.
Εδώ προκύπτει ένα τεράστιο ζήτημα προδιαγραφών και τεχνολογικών επιλογών. Η τεχνολογία πρέπει να πάρει θέση, με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει.
Πρέπει να αλλάξουν πολλά και για να αλλάξουν πρέπει να δημιουργήσουμε ψηφιακά εργαλεία που να είναι χρηστικά ώστε να πιέσουν την κοινωνία να τα χρησιμοποιήσει.
Πρέπει να δώσουμε λύση σε μεγάλα προβλήματα που έχουν να κάνουν με το content management, την αναζήτηση πληροφοριών, την πληροφορία αυτή καθεαυτή και την επικοινωνία.
Πρέπει βέβαια να δημιουργήσουμε σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία που να αφορούν την ανεξάρτητη διαβίωση, το disability marketing, το advocation, τις ειδικές καταναλωτικές ανάγκες κ.ο.κ.

Εργαλεία διαπραγμάτευσης

Προσφάτως δημιουργήθηκε το www.e-accessibility.gr που φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα φόρουμ διαρκών συζητήσεων για τον Οικουμενικό Σχεδιασμό των τεχνολογικών εφαρμογών και της τεχνολογίας γενικότερα. Ας συμμετέχουμε και ας παραμείνουμε εντός θέματος ώστε να κατακτήσει η αναπηρία την βαθμίδα του δημόσιου ορθού λόγου. Το www.e-accessibility.gr είναι ένα εργαλείο διαπραγμάτευσης αποσπασματικών ζητημάτων που σχετίζονται με τον Οικουμενικό Σχεδιασμό μόνο. Δεν αφορά συζητήσεις επί πάσης αναπηρίας. Για τέτοιες συζητήσεις υπάρχει το WWW.DISABLED.GR στο πλαίσιο του οποίου λειτουργούν αρκετές mailing lists με αρκετές εκατοντάδες συζητητών.