Διευκρινίσεις για θέματα συνταξιοδότησης συζύγων, γονέων και αδελφών αναπήρων και για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 37 του Ν. 3996/2011 («Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας») δίνονται με νέα εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας (αρ.πρωτ.: Φ80000/οικ. 18562/1230) που δημοσιεύθηκε στις 17 Αυγούστου 2011, με θέμα: ««Παροχή οδηγιών για την υλοποίηση των διατάξεων του άρθρου 37 του ν. 3996/2011 (ΦΕΚ Α’ 170)».

Μέχρι σήμερα, οι γονείς και οι σύζυγοι αναπήρων είχαν δυνατότητα συνταξιοδότησης εφόσον είχαν τουλάχιστον 7.500 ημέρες πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης ή 25 έτη ασφάλισης. Με τις διατάξεις του νέου νόμου (Ν. 3996/2011, άρθρο 37), αυστηροποιούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις διευρύνονται οι κατηγορίες των δικαιούχων.

Πιο συγκεκριμένα:

1. Σύζυγοι αναπήρων.

Οι προϋποθέσεις (οι οποίες θα πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά) για τη συνταξιοδότηση των συζύγων αναπήρων είναι οι εξής:
α) ο σύζυγος να είναι ανάπηρος με ποσοστό 80% και άνω,
β) να υφίσταται έγγαμος βίος διάρκειας τουλάχιστον 10 ετών πριν από την υποβολή της αιτήσεως συνταξιοδότησης,
γ) ο σύζυγος του ανάπηρου να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 7.500 ημέρες πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης ή 25 έτη ασφάλισης, ανεξαρτήτως της ηλικίας του ή του χρόνου υπαγωγής του στην ασφάλιση και να μη λαμβάνει ήδη σύνταξη από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το δημόσιο.

2. Γονείς αναπήρων.

Οι προϋποθέσεις (οι οποίες θα πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά) για τη συνταξιοδότηση του γονέα αναπήρου παιδιού είναι οι εξής:

α) το παιδί πρέπει:

• να είναι άγαμο και ανάπηρο με ποσοστό 67% και άνω,
• να μην εργάζεται και
• να μη νοσηλεύεται σε ίδρυμα με δαπάνη ασφαλιστικού ή άλλου δημόσιου φορέα

β) ο γονέας που θα συνταξιοδοτηθεί με αυτές τις διατάξεις πρέπει:

• να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 7.500 ημέρες ασφάλισης ή 25 έτη ασφάλισης, ανεξαρτήτως της ηλικίας του ή του χρόνου υπαγωγής του στην ασφάλιση, και
• να μη λαμβάνει ήδη σύνταξη από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το δημόσιο.

γ) ο έτερος γονέας πρέπει, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης του γονέα που ασκεί το δικαίωμα,

• να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 2.400 ημέρες ή 8 έτη πραγματικής ασφάλισης σε φορείς κύριας ασφάλισης ή/και το δημόσιο, εκ των οποίων οι 600 ημέρες ή τα 2 έτη να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 4 χρόνια,
• να εργάζεται,
• να μη λαμβάνει και να μην έχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το δημόσιο,
• να έχει υποβάλει υπεύθυνη δήλωση προς τον ασφαλιστικό φορέα ή τους ασφαλιστικούς φορείς που είναι ασφαλισμένος ότι δεν έχει ασκήσει, ούτε προτίθεται να ασκήσει στο μέλλον δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προϋποθέσεις της διάταξης αυτής.

3. Αδελφοί/ές αναπήρων

Οι προϋποθέσεις (οι οποίες θα πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά) για τη συνταξιοδότηση των αδελφών αναπήρων παιδιών είναι οι εξής:
α) ο ανάπηρος αδελφός πρέπει

• να είναι άγαμος και ανάπηρος με ποσοστό 67% και άνω,
• να μην εργάζεται,
• να μη νοσηλεύεται σε ίδρυμα με δαπάνη ασφαλιστικού ή άλλου δημόσιου φορέα,
• για τουλάχιστον μία πενταετία από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης να συνοικεί αποδεδειγμένα και να βαρύνει οικονομικά τον αδελφό που θα συνταξιοδοτηθεί. Η συνοίκηση και η οικονομική επιβάρυνση αποδεικνύονται από τα έντυπα ΕΙ της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος που υπέβαλε ο αδελφός που βαρύνεται κατά τα τελευταία πέντε οικονομικά έτη που προηγούνται του χρόνου υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.

β) ο αδελφός που θα συνταξιοδοτηθεί με αυτές τις διατάξεις θα πρέπει

• να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 7.500 ημέρες πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης ή 25 έτη ασφάλισης, ανεξαρτήτως της ηλικίας του ή του χρόνου υπαγωγής του στην ασφάλιση,
• να μη λαμβάνει ήδη σύνταξη από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το δημόσιο,
• να έχει τεθεί δικαστικός συμπαραστάτης του ανάπηρου αδελφού με αμετάκλητη δικαστική απόφαση λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή λόγω σωματικής αναπηρίας αυτού για τουλάχιστον μία πενταετία από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο παύσει η δικαστική συμπαράσταση ή διακοπεί η συνοίκηση, η σύνταξη θα διακοπεί από την ημερομηνία της παύσης ή της διακοπής αντίστοιχα και θα επαναχορηγηθεί σε περίπτωση που συντρέξουν εκ νέου όλες οι προϋποθέσεις της παρούσας διάταξης.

γ) οι γονείς των δύο αδελφών θα πρέπει να μη βρίσκονται εν ζωή ή να είναι ανάπηροι με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω.

Επιπλέον, στις γενικές ρυθμίσεις του νέου νόμου περιλαμβάνονται τα εξής:

1. Ο γονέας, σύζυγος ή αδελφός ανάπηρου ατόμου, ασφαλισμένος σε φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης με την παρούσα διάταξη με την προϋπόθεση ότι έχει συμπληρώσει 7.500 ημέρες ασφάλισης ή 25 έτη ασφάλισης, ανεξαρτήτως της ηλικίας του ή του χρόνου υπαγωγής του στην ασφάλιση.
2. Ο γονέας, σύζυγος ή αδελφός ανάπηρου ατόμου που επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις της διάταξης αυτής, θα πρέπει να μην έχει καταστεί ήδη συνταξιούχος οποιουδήποτε ασφαλιστικού φορέα κύριας ασφάλισης ή του δημοσίου.
3. Σε περίπτωση που το ανάπηρο άτομο (παιδί, σύζυγος, αδελφός/ή) μετά τη συνταξιοδότηση του γονέα, συζύγου ή αδελφού, εργαστεί ως μισθωτός ή αυτοαπασχολούμενος, τότε ο γονέας, σύζυγος ή αδελφός πρέπει να δηλώσει την εργασία στο φορέα από τον οποίο συνταξιοδοτείται, ώστε η σύνταξη που λαμβάνει να ανασταλεί για το χρονικό διάστημα που διαρκεί η εργασία και να επαναχορηγηθεί μετά τη διακοπή της.
4. Ο γονέας, σύζυγος ή αδελφός ανάπηρου ατόμου, ασφαλισμένος του ΟΓΑ, θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης με την παρούσα διάταξη, υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις μέχρι 31.12.2012 με την προϋπόθεση ότι έχει συμπληρώσει 20 έτη ασφάλισης και καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης Αγροτών, ενώ από 1.1.2013 και εφεξής με την προϋπόθεση ότι έχει συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης και καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης Αγροτών.
5. Εξαιρούνται από την επιβολή της ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης συνταξιούχοι οι οποίοι λαμβάνουν το εξωϊδρυματικό επίδομα και συνταξιούχοι οι οποίοι λαμβάνουν προσαύξηση της σύνταξής τους λόγω απόλυτης αναπηρίας.
6. Δικαιούνται ένα ολόκληρο μηνιαίο επίδομα απολύτου αναπηρίας ως δώρο επιδόματος εορτών Χριστουγέννων και μισό μηνιαίο επίδομα απολύτου αναπηρίας ως δώρο Πάσχα και επίδομα αδείας, συνταξιούχοι οι οποίοι είναι τυφλοί και λαμβάνουν προσαύξηση της σύνταξής τους λόγω απόλυτης αναπηρίας.
7. Διευρύνονται οι ειδικές κατηγορίες ασφαλισμένων με αναπηρία που συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 15 ετών ή 4.050 ημερών ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.
8. Οι νέες διατάξεις ισχύουν και για τους γονείς ή τους συζύγους των αναπήρων οι οποίοι είχαν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης πριν από την έναρξη της ισχύος του νέου νόμου, όμως δεν έχει εκδοθεί οριστική απόφαση συνταξιοδότησης.

–> Το πλήρες κείμενο της εγκυκλίου του υπουργείου Εργασίας βρίσκεται στο http://www.disabled.gr/, στην ενότητα «Νομοθεσία».