Οι «Ευκαιρίες στους Κοινωνικά Αποκλεισμένους» αποτελούν το θέμα μιας από τις εννέα ευρωπαϊκές θεματικές προτεραιότητες που καθόρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις Πρωτοβουλίες
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ & ADAPT, στα τέλη του 1997 και αφορά τον Άξονα INTEGRA της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ. Το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας ως Εθνική Δομή Στήριξης της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας συμμετέχει ενεργά στις εργασίες της ομάδας σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας και Κ.Α.
Στόχος της ευρωπαϊκής ομάδας είναι να προωθήσει την ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων των σχεδίων στις εφαρμογές της πολιτικής, μέσα από τον προσδιορισμό των καλύτερων σχεδίων και την ανάδειξη των επιτυχημένων μεθοδολογιών και προσεγγίσεων.
Η ευρωπαϊκή ομάδα εργασίας έχει επεξεργαστεί ένα σύστημα Δεικτών Ενδυνάμωσης για τις ευκαιρίες στους κοινωνικά αποκλεισμένους. Οι συγκεκριμένοι δείκτες συνδέονται με την αύξηση της αυτοπεποίθησης, την ανάπτυξη βασικών προσωπικών δεξιοτήτων, την ενεργό συμμετοχή στην τοπική κοινωνία, την ένταξη στην απασχόληση, καθώς και την υγεία, την κατοικία και την ψυχολογική υποστήριξη. Επίσης, μέσω των δεικτών, εντοπίζεται ο βαθμός στον οποίο πραγματοποιείται η Ενδυνάμωση.
Πιο συγκεκριμένα, οι εν λόγω περιγραφικοί δείκτες αναλύονται σε τρία επίπεδα: α. Σε ατομικό επίπεδο μέσα στην ίδια την ομάδα-στόχο. β. Σε ομαδικό επίπεδο ομάδας-στόχου, ως σύνολο. γ. Σε επίπεδο κοινότητας με τη στενή έννοια, δηλαδή τοπικής κοινωνίας, όπου μπορεί να εκληφθεί ως τέτοια και η γειτονιά.
Η «Ενδυνάμωση» είναι η διαδικασία η οποία θα πρέπει να καταστήσει ικανά τα άτομα εκείνα, που για κάποιο λόγο έχουν «εξαιρεθεί» από την αγορά εργασίας και να τα «εντάξει» πάλι σε αυτή. Είναι σημαντικό ότι οι άνθρωποι αυτοί θα πρέπει να βοηθηθούν για να βγουν από μια κατάσταση έλλειψης ευκαιριών, στέρησης βασικών δικαιωμάτων, απομάκρυνσης από κοινωνικούς κανόνες, από μια κατάσταση περιθωριοποίησης και εξάρτησης.
Ορισμένα από τα σχέδια του α΄ γύρου 1995-1997 της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ επικεντρώνονται αρκετά στην ψυχολογική στήριξη των ομάδων-στόχων, ενώ ορισμένα άλλα στην κοινωνική ζωή. Παράλληλα, με την πορεία της ομάδας εργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και με πρωτοβουλία της Δομής Στήριξης, σε εθνικό επίπεδο έχει συσταθεί και λειτουργεί αντίστοιχη Εθνική Ομάδα Εργασίας, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των αρμοδίων φορέων και η πληροφόρηση μεταφέρεται στην ευρωπαϊκή ομάδα.
Παράλληλα, σε εθνικό επίπεδο έχει συσταθεί και λειτουργεί και η Τεχνική Ομάδα Εργασίας, με στόχο να διερευνήσει τους τρόπους εφαρμογής στο πλαίσιο των προγραμμάτων του Άξονα INTEGRA, των «Δεικτών Ενδυνάμωσης» που έχει επεξεργαστεί η Ευρωπαϊκή Ομάδα Εργασίας του θεματικού πεδίου με τίτλο «Ευκαιρίες στους κοινωνικά αποκλεισμένους». Η Τεχνική Ομάδα Εργασίας αποτελείτε από εκπροσώπους προγραμμάτων που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Άξονα INTEGRA και που επελέγησαν ως παραδείγματα καλών πρακτικών.
Προϊόν των ομάδων που λειτουργούν σε εθνικό επίπεδο είναι η «Συνθετική Έκθεση για την εφαρμογή Δεικτών Ενδυνάμωσης σε προγράμματα για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού», στην οποία αναλύονται ποιοι από τους δείκτες αυτούς εφαρμόζονται σε κάθε πρόγραμμα και με ποιο τρόπο καταλήγοντας σε συμπεράσματα και προτάσεις, όπως ενδεικτικά θα αναφέρουμε τις ακόλουθες:
• Πολλοί φορείς ανάλογα με τις ελλείψεις τους χρειάζεται να ενισχυθούν με στελέχη εξειδικευμένα: α) στην κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη και στην ανάπτυξη των βασικών κοινωνικών δεξιοτήτων, β) στη διαμεσολάβηση και τοποθέτηση στην αγορά εργασίας.
• Επειδή αρκετά από τα υπάρχοντα στελέχη με τις παραπάνω εξειδικεύσεις χρειάζεται να μπορούν να εφαρμόζουν πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές μεθόδους, είναι αναγκαίο να δοθεί έμφαση σε προγράμματα εκπαίδευσης εκπαιδευτών και στελεχών.
• Χρειάζονται διαδικασίες πληρέστερης ενημέρωσης των φορέων, αλλά και της εργοδοσίας, σχετικά με τις δυνατότητες αξιοποίησης των προγραμμάτων επιδότησης της απασχόλησης που προσφέρει ο Ο.Α.Ε.Δ.
• Χρειάζεται να συστηματοποιηθούν και να ενισχυθούν οι διαδικασίες για τη δημιουργία και τη βιωσιμότητα αξιόλογων και βιώσιμων δομών, που θα αποβλέπουν στη συνεχή κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη των επωφελούμενων, τόσο κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των σχεδίων όσο και κατά το στάδιο της τοποθέτησης σε θέσεις εργασίας.
Είναι ιδιαίτερα σκόπιμο οι δομές αυτές να ανήκουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια της λειτουργίας τους και να είναι στενά συνδεδεμένες με τα Κέντρα Προώθησης της Απασχόλησης.
Σημαντικό είναι πως η Συνθετική Έκθεση θα εκδοθεί από το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και θα διανεμηθεί σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του Άξονα INTEGRA και στους φορείς των υπολοίπων τριών Αξόνων της Κ.Π. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, καθώς και σε όλους τους εμπλεκόμενους ή μη φορείς του Κοινωνικού Αποκλεισμού, τους οργανισμούς κατάρτισης, τους δημοσίους φορείς, τους Κοινωνικούς Εταίρους κ.λ.π., ώστε να επιτύχουμε διάχυση της σχετικής πληροφόρησης και των συμπερασμάτων.
Σημαντικό είναι επίσης, τώρα που οι εργασίες της Ευρωπαϊκής Ομάδας Εργασίας φθάνουν στο τέλος τους, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε πως θα εισάγει ως κύριο στοιχείο στη νέα Πρωτοβουλία EQUAL –πέρα από την καινοτομία και τη διακριτική συνεργασία- την «Ενδυνάμωση», που αποτέλεσε το θέμα της συγκεκριμένης Ευρωπαϊκής Ομάδας Εργασίας.
Τρίτη 25 Ιουλίου 2000
Αθανασία Πιπεργιά, στελέχους του ΕΙΕ, υπεύθυνης του Άξονα Integra της κοινοτικής πρωτοβουλίας Απασχόληση.