Μπορεί να έχετε ακούσει από κάποιους γιατρούς, κάποια άλλα άτομα με ΚΝΜ ή κάποια μέλη των οικογενειών τους και γενικότερα από πολύ κόσμο ότι η εφαρμογή μόνιμου καθετήρα μπορεί να προκαλέσει καρκίνο στην ουροδόχο κύστη. Ισχύει κάτι τέτοιο; Κανείς δεν ξέρει.
Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου είναι μεγαλύτερος στα άτομα με ΚΝΜ; Ναι.
Αυξάνεται με την χρησιμοποίηση μόνιμων καθετήρων; Πάλι η απάντηση είναι ναι.

Ο λόγος που προκαλείται είναι άγνωστος; Μάλλον ναι.
Υπάρχουν τρόποι να μειωθεί ο κίνδυνος; Πιθανόν.
Το μυστικό βρίσκεται στην γνώση των κινδύνων αυτών, στην κατανόηση των επιλογών και στον καθορισμό των απαραίτητων τρόπων αντιμετώπισης που βασίζονται στις υπάρχουσες γνώσεις και πληροφορίες.

Τα τρία κομμάτια του παζλ

Υπάρχουν τρία διαφορετικά και σημαντικά κομμάτια στο παζλ του καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Πρώτα από όλα είναι η συχνότητα. Πόσο πιο συχνά είναι τα περιστατικά του καρκίνου στα άτομα με ΚΝΜ; Πόσες είναι οι πιθανότητες εμφάνισης του; Έπειτα, είναι οι παράγοντες που εντείνουν τον κίνδυνο. Ποια πράγματα αυξάνουν – ή μειώνουν- την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου; Τέλος, εσείς. Τί μπορείτε να κάνετε ώστε να αλλάξετε, να μειώσετε ή έστω να κατανοήσετε τους κινδύνους; Σε αυτό το άρθρο προσπαθούμε να λύσουμε όλες τις απορίες που έχουμε σχετικά με αυτό το ζήτημα.

Συχνότητα

Η αλήθεια είναι ότι ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι συχνότερος στα άτομα με ΚΝΜ. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια σπάνια μορφή καρκίνου στον γενικό πληθυσμό που απλά παρουσιάζεται λίγο πιο συχνά στα άτομα με κάκωση. Στο γενικό πληθυσμό το ποσοστό εμφάνισης καρκίνου είναι 1 στα 5000 άτομα. Δηλαδή ποσοστό μικρότερο του 1%, ακόμα και του ενός δεκάτου του 1%. Στις κακώσεις νωτιαίου μυελού τα ποσοστά είναι σαφώς πιο ενισχυμένα., καθώς τα περιστατικά που έχουν αναφερθεί είναι 150 στα 5000 δηλαδή 3%. Αυτός είναι ένας μέσος όρος βασισμένος στα αποτελέσματα ερευνών. Κάποιες μελέτες έδειξαν χαμηλότερα ποσοστά. Για παράδειγμα, μια έρευνα του 1999 σε 2900 άτομα με ΚΝΜ από τρία νοσοκομεία των ΗΠΑ, μόλις 8 άτομα παρουσίασαν καρκίνο, (ποσοστό μικρότερο του 1%). Σε πρόσφατη έρευνα του Stoke Mandeville Hospital στην Αγγλία, υπήρχαν 25 περιπτώσεις σε 6744 άτομα (4%), ενώ σε κάποια άλλη στην Βιρτζίνια των ΗΠΑ ανάμεσα σε 1052 άτομα εμφανίστηκαν 10 διαγνώσεις καρκίνου (ποσοστό 1%). Τέλος, στο Craig Hospital εξετάστηκαν οι φάκελοι 2660 ατόμων, πρώην νοσηλευομένων, όπου και αποκαλύφθηκαν 13 περιστατικά καρκίνου (λιγότερο του 1%). Έτσι, το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι αν και η παρουσία καρκίνου στα άτομα με ΚΝΜ είναι 100 φορές συχνότερη από τον γενικό πληθυσμό, εν τούτοις, τα ποσοστά είναι εξαιρετικά χαμηλά αν σκεφτεί κανείς για παράδειγμα ότι οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού στις γυναίκες είναι 1 στις 8! Και καθώς λόγω της ΚΝΜ, είναι πιο συχνά τα προβλήματα που προκύπτουν από τις πληγές των κατακλίσεων, τις φλεγμονές στην κύστη και τους νεφρούς, την παρουσία παθολογικών αντανακλαστικών κτλ, καταλαβαίνουμε ότι ο κίνδυνος θανάτου από τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης είναι σαφώς μικρότερος. Στα άτομα με ΚΝΜ οι συχνότερες αιτίες θανάτου είναι οι καρδιοπάθειες και οι διαταραχές του αναπνευστικού.

Επικίνδυνοι Παράγοντες

Η χρήση των μόνιμων καθετήρων έχει ενοχοποιηθεί ως παράγοντας που συμβάλλει στην εμφάνιση καρκίνου. Εν τούτοις, κάτι τέτοιο φαίνεται ότι απλοποιεί υπερβολικά το πρόβλημα, καθώς στην πραγματικότητα είναι πιθανοί πολλοί άλλοι παράγοντες που μπορούν να αλληλεπιδράσουν αυξάνοντας τον κίνδυνο διάγνωσης καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Και απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι και τα άτομα που εκτελούν διαλείποντες καθετηριασμούς ή δεν ακολουθούν κάποια άλλη μέθοδο διαχείρισης της κύστης, παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου από τον γενικό πληθυσμό.

Ο ερεθισμός της κύστης είναι το κλειδί: Οι πιο πολλοί παράγοντες που σχετίζονται με την αύξηση του κινδύνου διάγνωσης του καρκίνου είναι ο χρόνιος και συνεχής ερεθισμός της κύστης. Πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι λόγω των αλλαγών που επιφέρει στο ουροποιητικό σύστημα η κάκωση, μεταβάλλοντας το περιβάλλον μέσα στην κύστη, μπορεί να αυξήσει τον τύπο και τη συχνότητα ερεθισμού της. Μια τέτοια περίπτωση είναι οι λοιμώξεις. Όσο πιο συχνές και επίμονες είναι, τόσο περισσότερο ερεθίζεται η κύστη. Κι ο επικίνδυνος αυτός ρόλος τους δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ή όχι του καθετήρα. Επί προσθέτως, κάποιοι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι ουρολοιμώξεις πιθανόν να προκαλούν την έκκριση μίας ουσία που ονομάζεται nitrosamine. Αυτή η ουσία επηρεάζει τη διαμόρφωση του καρκίνου με τον ίδιο τρόπο που και ο καπνός του τσιγάρου μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα. Οι επιπτώσεις των ουρολοιμώξεων και της nitrosamine εξηγούν εν μέρει τη διάγνωση καρκίνου της ουροδόχου στα άτομα με ή χωρίς ΚΝΜ, που δεν χρησιμοποιούν καθετήρες.

Οι λίθοι της κύστης επίσης προκαλούν ερεθισμό. Αν και έχουν μελετηθεί λιγότερο από ό,τι οι ουρολοιμώξεις, εν τούτοις, ο ρόλος τους είναι πασιφανής. Πρώτα απ’ όλα, πιστεύεται ότι δημιουργούνται από κάποια τρίχα ή άμμο ή ίζημα στην κύστη. Έπειτα, αν δεν αφαιρεθούν από την κύστη μπορεί να αποτελέσουν πηγές ερεθισμού, διότι οδηγούν στη δημιουργία ουρολοιμώξεων.

Το κάπνισμα, τέλος, αποτελεί άλλον ένα κίνδυνο ερεθισμού της κύστης, κι επομένως αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου. Οι ασθενείς με ΚΝΜ που καπνίζουν παίρνουν λοιπόν ένα επιπλέον ρίσκο. Οι καρκινογόνες ουσίες του τσιγάρου πιθανόν να μεταφέρονται στα ούρα. Ένας επιστήμονας ανακάλυψε ότι οι ουρολοιμώξεις που συχνά παθαίνουν τα άτομα με ΚΝΜ καθιστούν πολύ ευαίσθητη την κύστη στις καρκινογόνες ουσίες του τσιγάρου.

Ο ρόλος του καθετήρα:
Χωρίς αμφιβολία ο καθετήρας αποτελεί τη βασικότερη πηγή ερεθισμού της κύστης. Σε ορισμένα άτομα διαγνώστηκαν όγκοι της κύστης στα σημεία που διατρέχει ή στα σημεία τριβής του καθετήρα. Επίσης, τα περιστατικά καρκίνου είναι σαφώς περισσότερα σε εκείνους που χρησιμοποιούν μόνιμους καθετήρες από εκείνους που διαχειρίζονται την κύστη τους με άλλες μεθόδους, όπως διαλείποντες καθετηριασμούς, πεοκαλύτρες κτλ. Σε μια έρευνα του Craig Hospital, από τους 2660 ασθενείς με ΚΝΜ που εξετάστηκαν, η εμφάνιση καρκίνου της ουροδόχου σε εκείνους που εφάρμοζαν μόνιμους καθετήρες ήταν 3,8% υψηλότερη από τους υπόλοιπους που χρησιμοποιούσαν άλλη μέθοδο.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος σχετικά με τους καθετήρες είναι το χρονικό διάστημα εφαρμογής τους. Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι όσο πιο πολλά χρόνια ο ασθενής χρησιμοποιεί μόνιμους καθετήρες τόσο πιο μεγάλος ο κίνδυνος διάγνωσης καρκίνου. Στην έρευνα του Craig Hospital, από τα 2660 άτομα μόλις το 0,2% εμφάνισε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου μετά από 10 χρόνια χρήσης καθετήρων. Όμως στα 30 χρόνια χρήσης, το ποσοστό ανέρχεται στο 9% για τους χρηστές μόνιμων καθετήρων.

Άλλος κίνδυνος σχετίζεται με την εποχή που συνέβη η κάκωση. Κάποιοι γιατροί υποστηρίζουν ότι μεγαλύτερο κίνδυνο παρουσιάζουν εκείνοι οι ασθενείς που τραυματίστηκαν πολλά χρόνια πριν σε μια εποχή που τα αντιβιοτικά, τα αντιχολινεργικά φάρμακα, οι καθετήρες κτλ. δεν ήταν ασφαλή ή διαθέσιμα. Κάποιοι μάλιστα λένε ότι τα ποσοστά καρκίνου θα μειωθούν ακόμα περισσότερο στους πρόσφατα τραυματισμένους ασθενείς λόγω της προόδου των μοντέρνων μεθόδων αποκατάστασης.

Η διάγνωση του καρκίνου της κύστης

Το πιο συχνό σύμπτωμα του καρκίνου είναι η παρουσία αίματος στα ούρα: αίμα που είναι χρόνιο και συνεχές και που δεν σχετίζεται με ουρολοιμώξεις. Ωστόσο, επειδή πολλές άλλες λιγότερο σοβαρές καταστάσεις έχουν σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση αίματος από την κύστη, καλό είναι πρώτα να γίνει κάποιος έλεγχος από ουρολόγο. Με μια μέθοδο που ονομάζεται κυστοσκόπηση, ο γιατρός μπορεί να δει το εσωτερικό της κύστης. Αν υπάρξει κάτι ύποπτο μπορεί να προτείνει κάποια βιοψία, δηλαδή την αφαίρεση ιστού από την κύστη και την προσεκτική εξέτασή του με μικροσκόπιο. Με τη βιοψία ίσως προκληθεί και πάλι κάποια αιμορραγία στην κύστη για μια-δυο μέρες, είναι όμως ανώδυνη διαδικασία και μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με την κυστοσκόπηση.

Βιοψίες:
Πολύ συχνά με τη βιοψία αναφέρεται η διάγνωση της λεπιδοειδούς μεταπλασίας. Αυτός είναι ο ιατρικός όρος μίας κυτταρικής αλλαγής που συμβαίνει στην κύστη. Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η λεπιδοειδής μεταπλασία αποτελεί προπομπό μίας μορφής καρκίνου που ονομάζεται καρκίνωμα από πλακώδες επιθήλιο. Τόσο η λεπιδοειδής μεταπλασία όσο και το καρκίνωμα του πλακώδους επιθηλίου πιστεύεται ότι οφείλονται στον συνεχή ερεθισμό της κύστης από τις λοιμώξεις, τους καθετηριασμούς κτλ, όπως έχουν αναφερθεί παραπάνω. Έτσι οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι και οι δυο αυτές καταστάσεις θα πρέπει να εξετάζονται με πολλή προσοχή κυρίως στους ασθενείς που κάνουν χρήση μόνιμων καθετήρων. Η αλήθεια είναι όμως ότι δεν βρίσκει σύμφωνους κάτι τέτοιο όλους τους επιστήμονες. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αν και η μεταπλασία αποτελεί πρόδρομη μορφή καρκίνου, δεν θα πρέπει να μας ανησυχεί πάντα. Γιατί αυτό; Απλά διότι η μεταπλασία είναι πολύ συχνή τόσο στα υγιή άτομα όσο και στα άτομα με ΚΝΜ. Πολλοί άνθρωποι που έχουν μεταπλασία δεν παρουσίασαν καρκίνο. Σε μια μελέτη 450 ατόμων με λεπιδοειδή μεταπλασία κανένας δεν εμφάνισε καρκίνο.
Ανάμεσα στα άτομα με ΚΝΜ το 80% εκείνων που εφαρμόζουν καθετήρες παρουσιάζουν λεπιδοειδή μεταπλασία, και τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότι ελάχιστοι από αυτούς θα αναπτύξουν καρκίνο. Σε μια άλλη έρευνα του Craig Hospital, έγινε βιοψία σε 172 άτομα με ΚΝΜ που έκαναν χρήση μόνιμου καθετήρα. Περισσότεροι από τους μισούς παρουσίασαν λεπιδοειδή μεταπλασία αλλά σε κανέναν δεν εξελίχθηκε σε καρκίνο.

Η ερμηνεία των κινδύνων

Τί σημαίνουν όλα αυτά; Πριν προχωρήσουμε στην αναφορά τρόπων για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων του καρκίνου ας κάνουμε μια μικρή ανακεφαλαίωση:

-Οι ασθενείς με ΚΝΜ κινδυνεύουν περισσότερο να παρουσιάσουν καρκίνο από ό,τι τα άτομα που δεν έχουν ΚΝΜ. Το ποσοστό ανέρχεται στο 3%, αριθμός που δεν είναι αστρονομικός βέβαια, αλλά ούτε και αμελητέος.
-Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται στους χρήστες μόνιμων καθετήρων. Αυτό οφείλεται είτε στον μηχανικό ερεθισμό της κύστης –από την τριβή του καθετήρα μέσα σε αυτήν- είτε από χημικό ερεθισμό λόγω των ουρολοιμώξεων που προκαλούνται. Και φαίνεται ότι όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε τους καθετήρες τόσο πιο πολύς κι ο κίνδυνος.
– Το κάπνισμα θεωρείται ότι αυξάνει την εμφάνιση καρκίνου.
-Οι βιοψίες είναι πολύ σημαντικές για τη διάγνωση του καρκίνου, όμως η σημασία της λεπιδοειδούς μεταπλασίας ως προειδοποιητικό σημάδι καρκίνου είναι αμφισβητούμενη. Εν τούτοις, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε ότι η μη ύπαρξη μεταπλασιας είναι προτιμότερη από την παρουσία της.

Μείωση των κινδύνων

Άσχετα με το αν χρησιμοποιείτε μόνιμο καθετήρα ή όχι, η καλύτερη συμβουλή είναι η σχολαστικότητα σχετικά με το προγραμματισμό του τρόπου διαχείρισης της κύστης σας. Ακολουθείτε πιστά τις εντολές του γιατρού σας που αφορούν τα φάρμακα, τη λήψη υγρών, την καθαριότητα, τους χειρισμούς και τους συχνούς ελέγχους. Και το πιο σημαντικό, να ενημερώνεστε καθημερινά. Οι συνεχείς έρευνες δίνουν καινούριες πληροφορίες από όπου μπορείτε να ωφεληθείτε.

Αν χρησιμοποιείτε μόνιμο καθετήρα, να κάποια πράγματα που θα πρέπει να προσέξετε για να ελαχιστοποιήσετε τους κινδύνους:

Μειώστε τους ερεθισμούς της κύστης:
-Αν πρέπει να παίρνετε κάποια φάρμακα μην τα αγνοείτε. Χάπια όπως το Ditropan, το Oxybutinin και το Daricon χαλαρώνουν την κύστη μειώνοντας τους ερεθισμούς.
– Κάθε μέρα να αλλάζετε το πόδι που δένετε τον ουροσυλλέκτη. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, τοποθετήστε τον, όταν ξαπλώνετε στο κρεβάτι, στην άλλη μεριά από αυτή που τον έχετε την ημέρα. Θεωρητικά, με τον τρόπο αυτό θα μετακινηθεί κι ο σωλήνας και το μπαλονάκι του καθετήρα μέσα στην κύστη και δεν θα ερεθίζει συνέχεια το ίδιο σημείο του τοιχώματός της.
-Χρησιμοποιήστε τους νέους πιο ουδέτερους και υδρόφιλους καθετήρες. Είναι αυτο-λιπαινόμενοι και φτιαγμένοι από υλικά που δεν ερεθίζουν πολύ την κύστη. Όπως και να έχει, αλλάζετε συχνά τον τύπο του καθετήρα όποτε σας προταθεί και μην σκέφτεστε το χρηματικό κόστος.
-Ελέγχετε την κύστη σας για λίθους. Οι συχνές ουρολοιμώξεις κι η άμμος στα ούρα ίσως αποτελούν ενδείξεις ότι υπάρχουν λίθοι. Αν ο ουρολόγος σας ανακαλύψει κάτι τέτοιο, αφαιρέστε τους σύντομα.
-Αν ανησυχείτε για τον μόνιμο καθετήρα σας, τους ερεθισμούς που προκαλεί και την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου, εξετάστε τη δυνατότητα αλλαγής του προγράμματος διαχείρισης της κύστης σας με μια πιο εύκολη και ευέλικτη μέθοδο. Λάβετε υπόψη σας όμως ότι οι αλλαγές στο πρόγραμμα δεν σημαίνουν απαραίτητα και τη μείωση των κινδύνων. Θα ξαναλειτουργήσει η κύστη σας φυσιολογικά; Πιθανόν όχι. Θα μειωθεί ο ερεθισμός της κύστης; Ίσως. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Πρόληψη των λοιμώξεων και των λίθων:

Πίνετε αρκετά υγρά. Πίνετε τόσα ώστε να αποβάλετε τρία με τέσσερα γαλόνια ούρων καθημερινά. Λόγω των διαφορετικών αναγκών του καθενός από εμάς μην θεωρείτε ότι η λήψη τριών ή τεσσάρων γαλονιών θα έχει ως αποτέλεσμα και ανάλογη ποσότητα ούρων. Συνήθως καταναλώνουμε πιο πολλά υγρά από ό,τι αποβάλλουμε.
Αν λόγω του ιστορικού της κύστης σας, ο γιατρός σας συστήνει τη λήψη φάρμακων, μην τα αγνοείτε.
Αν αισθάνεστε ότι η συχνότητα των ουρολοιμώξεων που παθαίνετε είναι μεγάλη, συζητήστε το με τον γιατρό σας για να προσδιορίσετε και να καταπολεμήσετε τις αιτίες. Δύο με τρεις λοιμώξεις ετησίως είναι πολύ συχνές στα άτομα με ΚΝΜ, όμως όσο πιο πολλές τόσο περισσότεροι κι οι κίνδυνοι διαταραχών της κύστης, του γεννητικού σας συστήματος και της υγείας σας γενικότερα.
Να είστε σχολαστικοί με την καθαριότητα για να προλαμβάνετε την έκθεσή σας στα βακτήρια. Αν χρησιμοποιείτε μόνιμους καθετήρες διατηρείτε καθαρή και ξυρισμένη την περιοχή. Χρησιμοποιείτε καθαριστικά με βάση το χλώριο για να πλένετε τους ουροσυλλέκτες σας και τα σωληνάκια των καθετήρων.

Μείωση βασικών παραγόντων που προκαλούν καρκίνο

Μην καπνίζετε. Αν καπνίζετε, σταματήστε!

Μάθετε περισσότερα για τον αντί-οξειδωτικό χαρακτήρα πολλών βιταμινών. Αυτές είναι κυρίως η C, η E και η B6, αλλά κι άλλες. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης λένε ότι μπορούν οι ουσίες αυτές να μειώσουν τις πιθανότητες καρκίνου. Κάποιες ανεπίσημες μελέτες δείχνουν ότι οι αντί-οξειδωτικές ουσίες μειώνουν τις μεταστάσεις του καρκίνου σε άτομα που έχουν προσβληθεί ήδη, όμως κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί στην πράξη και χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση. Αν καταναλώνετε υπερβολικά αυτές τις βιταμίνες θα πρέπει να το συζητήσετε με τον γιατρό σας.

Να θυμάστε πάντα ότι οι λοιμώξεις μπορεί να εκκρίνουν ουσίες που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας αν έχετε υποψίες ουρολοίμωξης. Συμπτώματα όπως πυρετός και ρίγη, σκούρα και δύσοσμα ούρα, ξηρότητα του καθετήρα, αυτόματα αντανακλαστικά όπως η δυσρυφλέξια, ροδόχροα ή κόκκινα ούρα είναι πολύ ύποπτα. Μην αμελήσετε την παρουσία αίματος στα ούρα, μπορεί να αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι.

Αν χρησιμοποιείτε μόνιμους καθετήρες οποιουδήποτε τύπου, προγραμματίστε συχνές κυστοσκοπήσεις , όπως σας έχει συμβουλεύσει ο γιατρός σας, γιατί μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση. Αν χρησιμοποιείτε μόνιμο καθετήρα για πάνω από 10 χρόνια μην περιμένετε 1 ή 2 χρόνια για να επαναλάβετε κάποια κυστεοσκόπηση. Βάσει αυτής θα γίνει βιοψία και είναι πολύ σημαντικό όπως προ αναφέραμε.
Σίγουρα δεν μπορείτε να αναστρέψετε τη βλάβη του νωτιαίου μυελού σας, όμως η λήψη αυτών των μέτρων μπορεί να προλάβει την εμφάνιση καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Το μεγάλο ερώτημα που παραμένει είναι: Πρέπει να εγκαταλείψετε την εφαρμογή του μόνιμου καθετήρα και να την αντικαταστήσετε με άλλη μέθοδο πιο ασφαλή; Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Αν η μέθοδος που επιλέξατε είναι ισότιμη, βοηθά την καλή λειτουργία της κύστης και δεν επηρεάζει αρνητικά την ανεξαρτησία και την ποιότητα ζωής σας, τότε πιθανόν να είναι πιο ασφαλές να μην χρησιμοποιείτε μόνιμους καθετήρες. Κάτι τέτοιο όμως πολύ σπάνια είναι εφικτό.

Οι ερωτήσεις- κλειδιά που πρέπει να θέσετε στον εαυτό σας

Πόσα χρόνια χρησιμοποιείτε τον μόνιμο καθετήρα; Υπάρχει κάποιο σημείο όπου ο αυξανόμενος κίνδυνος για καρκίνο ξεπερνά την ευκολία και ανεξαρτητοποίηση που προσφέρει ο καθετήρας;

Υπάρχει κάποια άλλη μέθοδος διαχείρισης της κύστης που να μειώνει τις λοιμώξεις και τις επιπλοκές; Μπορεί να λειτουργήσει προς όφελός σας; Μπορείτε να δεχτείτε οποιοδήποτε αλλαγή στη διευκόλυνση και ανεξαρτησία σας με τη νέα τεχνική;

Ποια μέθοδος μπορεί να ακολουθήσει τους ρυθμούς ζωής που έχετε επιλέξει;

Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερώτημα δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη. Πάρτε πληροφορίες που χρειάζεστε για να αξιολογήσετε την κατάστασή σας. Οι επιστημονικές έρευνες, ο γιατρός, η οικογένειά σας και άλλα άτομα με ΚΝΜ θα σας βοηθήσουν σε αυτό, όμως η τελική επιλογή είναι δική σας.

Απόδοση στα ελληνικά:
Παναγιώτης Ζουρνατζίδης, Εργοθεραπευτής,
allejestem@hotmail.com