Η 4η κατά σειρά Autonomia EXPO ολοκληρώθηκε στις 30 Μαΐου κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Ύστερα από τέσσερα χρόνια επιτυχημένων διοργανώσεων αυτό που θα μπορούσαμε να πούμε είναι πως «κάθε χρόνο και χειρότερα».
Η Ελλάδα βρέθηκε ανέτοιμη για να μπορέσει να ανεχθεί, πόσο μάλλον να υποστηρίξει, μια «βαριά» διοργάνωση όπως αυτή της Autonomia EXPO. Δεν είναι μόνο η έλλειψη προσπελάσιμων υποδομών. Είναι μια γενικότερη κατάσταση ωχαδελφισμού, υψηλών τιμών και δυσλειτουργιών της δημόσιας διοίκησης που υπονομεύουν κάθε σοβαρή προσπάθεια που θέλει να είναι προσπελάσιμη, παραγωγική, δημιουργική και αναπτυξιακή για να απευθυνθεί στη μειονότητα των ανθρώπων που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
Μία ακόμη επιτυχημένη Autonomia EXPO το Μάιο 2010
Αντικειμενικά, η Autonomia EXPO 2010 ήταν μια επιτυχημένη διοργάνωση: Χιλιάδες άνθρωποι με αναπηρίες και χιλιάδες επαγγελματίες στους χώρους της αποκατάστασης, της ειδικής εκπαίδευσης και της ανεξάρτητης διαβίωσης επισκέφτηκαν το Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου από τις 28 έως τις 30 Μαΐου.
Το Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου γέμισε από προϊόντα και υπηρεσίες που απευθύνονται στους καταναλωτές με αναπηρίες και με ειδικές καταναλωτικές ανάγκες και για ένα τριήμερο υπήρξε το κέντρο της αναπηρίας, της αποκατάστασης και της ανεξάρτητης διαβίωσης για όλους τους Έλληνες και τις Ελληνίδες που έχουν κάποιο σοβαρό ενδιαφέρον για την αναπηρία ως εμπειρία και ως διαφορά συνθηκών και όρων ζωής.
Στο τριήμερο που διήρκεσε η Autonomia EXPO 2010 συγκεντρώθηκαν στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου όλες οι υπηρεσίες και τα προϊόντα που απευθύνονται για να χρησιμοποιηθούν από ανθρώπους με αναπηρίες και από επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της αναπηρίας.
Περισσότεροι από 5000 επισκέπτες με τις παρέες και τους συνεργάτες τους πέρασαν από το Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου. Ο αριθμός αυτός θεωρείται ρεκόρ στην Ελλάδα, όπου δεν υπάρχουν οι στοιχειώδεις υποδομές για την υποδοχή των ανθρώπων με αναπηρίες.
Έλλειμμα προσπελάσιμων μαζικών μεταφορών
Και στην Autonomia EXPO 2010 έλαμψε το ολοκληρωτικό έλλειμμα προσπελάσιμων υποδομών.
Το Μετρό, μολονότι είχε ανακοινωθεί από όλες τις κυβερνήσεις πως θα βρίσκεται έξω από το Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου το Δεκέμβριο του 2009, δεν μπόρεσε ποτέ να φτάσει, μέχρι και τον Μάιο του 2010. Στο διάστημα που είχε μεσολαβήσει είχαν υπάρξει πολλές ανακοινώσεις στον ημερήσιο τύπο από κυβερνητικά στελέχη και των δύο κομμάτων πως το μετρό σίγουρα θα βρίσκεται έξω από το Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου.
Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν ίσχυσε και τελικά η Autonomia EXPO 2010 έγινε χωρίς προσπελάσιμα μέσα μαζικών μεταφορών.
Η έλλειψη της προσπελασιμότητας των μαζικών μεταφορών υποκαταστάθηκε από το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ, που έβαλε 8 προσπελάσιμα αυτοκίνητα με ράμπες για να εκτελούν μεταφορές χειριστών αναπηρικών καθισμάτων από τον σταθμό του μετρό «Άγιος Αντώνιος» προς το Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου και αντιστρόφως.
Όλοι οι επισκέπτες της Autonomia EXPO εξυπηρετήθηκαν αμέσως μετά την έξοδό τους από το ασανσέρ του μετρό και με προσπελάσιμα αυτοκίνητα μεταφέρθηκαν στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου. Σε όλο το τριήμερο υπήρξε μόνο μια φορά καθυστέρηση 6 λεπτών.
Η Ελλάδα είναι μια ακριβή χώρα με ακριβές υπηρεσίες
Είναι πραγματικότητα πως η Ελλάδα είναι μια πολύ ακριβή χώρα με πολύ ακριβές υπηρεσίες, και πιο συγκεκριμένα: Το κόστος διοργάνωσης εκθέσεων και μεγάλων εκδηλώσεων είναι ευδιάκριτα πιο υψηλό από κάθε άλλο κράτος.
Τα ελληνικά εκθεσιακά κέντρα είναι υπερβολικά ακριβά σε σχέση με τα αντίστοιχα του εξωτερικού, μολονότι οι υπηρεσίες που παρέχονται είναι απείρως χαμηλότερης ποιότητας και ποσότητας από τις υπηρεσίες που παρέχονται στα εκθεσιακά κέντρα του εξωτερικού.
Διοργάνωση εκθέσεων χωρίς καμία υποστήριξη από την οργανωμένη κοινωνία
Παντού σε όλα τα κράτη οι οργανωτές των εκθέσεων υποστηρίζονται από τα υπουργεία εμπορίου, τουρισμού, μεταφορών, ώστε να παρέχεται μια λογική και ανθρώπινη υποδοχή στους χιλιάδες επισκέπτες των εκθέσεων.
Στην Ελλάδα το κράτος απουσιάζει από κάθε διοργάνωση. Οι επισκέπτες οφείλουν από μόνοι τους να βρουν προσπελάσιμα ξενοδοχεία, προσπελάσιμες μαζικές μεταφορές, προσπελάσιμα εστιατόρια, αλλά και άλλες υπηρεσίες που ενδεχομένως να χρειαστούν κατά τη διάρκεια που θα επισκεφθούν την κάθε διαφορετική έκθεση.
Από το 2007 που ξεκίνησε η Autonomia EXPO το κράτος ήταν απόν και έκανε φανερή την παρουσία του μόνο όταν επρόκειτο να δημιουργήσει προβλήματα στη λειτουργία της Autonomia EXPO, είτε με τη διακοπή της λειτουργίας του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, είτε με την πολιορκία του Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας από τα ΜΑΤ και τον Ολυμπιακό, είτε από τα πρόστιμα για «παράνομη» αφισοκόλληση, είτε από τα πρόστιμα για ελλιπή δικαιολογητικά και ελλιπή αδειοδότηση.
Ακριβές εκθέσεις για τους επισκέπτες και για τους εκθέτες
Το κόστος της διοργάνωσης μιας έκθεσης στην Ελλάδα είναι υπερβολικά ακριβό: Η ενοικίαση των εκθεσιακών κέντρων είναι πολύ ακριβότερη από τα ποσά που απαιτούνται για την ενοικίαση εκθεσιακών κέντρων στο εξωτερικό. Το ίδιο ισχύει και για τον τεχνολογικό εξοπλισμό (δομές, μοκέτες, λειτουργικά) που απαιτείται για τη διοργάνωση των εκθέσεων και ο οποίος είναι επίσης ευδιάκριτα ακριβότερος όταν συγκρίνεται με τα άλλα κράτη.
Ακόμη και τα εκθεσιακά κέντρα που δεν σχεδιάστηκαν για να λειτουργήσουν ως εκθεσιακά κέντρα, όπως για παράδειγμα το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας και το Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου, είναι ακριβότερα από τα αντίστοιχα κέντρα του εξωτερικού.
Από την άλλη, τα καλά σχεδιασμένα εκθεσιακά κέντρα βρίσκονται εκτός του πολεοδομικού ιστού και δεν εξυπηρετούνται από προσπελάσιμες μαζικές μεταφορές με αποτέλεσμα διοργανώσεις που επιδιώκουν να έχουν επισκέπτες με αναπηρίες να μην μπορούν να πραγματοποιηθούν σε αυτά τα εκθεσιακά κέντρα.
Τελική συνέπεια είναι το να μην μπορούν να γίνουν διοργανώσεις εκθέσεων και εκδηλώσεων χαμηλού κόστους.
Η εμπειρία στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου
Εν πρώτοις, το Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου θα μπορούσε να είναι μια καλή επιλογή επειδή θεωρητικά θα έπρεπε να είναι χαμηλού κόστους. Δυστυχώς όμως το κόστος του Εκθεσιακού Κέντρου Περιστερίου είναι το ίδιο και ίσως ακριβότερο από τα άλλα εκθεσιακά κέντρα.
Συγκεκριμένα, στην Autonomia EXPO 2010 αντιμετωπίσαμε το πρόβλημα έλλειψης χώρων στάθμευσης, επειδή κατά τη διάρκεια της Autonomia EXPO ο σύλλογος ραδιοερασιτεχνών είχε την ετήσια συνάντηση των μελών του στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου με αποτέλεσμα για μιάμιση ολόκληρη ημέρα να μην έχουμε ούτε χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων ούτε κυλικείο επειδή ήταν καταλυμένα από τα μέλη του συλλόγου.
Για το συγκεκριμένο συμβάν ευθύνη είχε ο Δήμος Περιστερίου και όχι η εταιρία που διαχειρίζεται το εκθεσιακό κέντρο. Ο συγκεκριμένος σύλλογος πήρε την άδεια να διοργανώσει την ετήσια συνάντηση απευθείας από τον Δήμο Περιστερίου και μάλιστα σε μια υπερβολικά χαμηλή τιμή.
Την ίδια στιγμή, το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ δεν μπορούσε να εξασφαλίσει δωρεάν περίπτερα σε συλλόγους και σε σωματεία ΑμεΑ στην Autonomia EXPO επειδή το οικονομικό κόστος ήταν υπερβολικά ακριβό.
Κατά τα άλλα, η διοργάνωση στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου ήταν άψογη από κάθε άποψη, και την Παρασκευή 28 Μαΐου όλα ήταν έτοιμα για να υποδεχθούν τους χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο.
Η μεγαλύτερη διαφημιστική καμπάνια που έγινε ποτέ στην ιστορία της αναπηρίας στην Ελλάδα
Με την εμπειρία που αποκομίσαμε από τις προηγούμενες διοργανώσεις της Autonomia EXPO, η διοργάνωση του 2010 υποστηρίχθηκε από την πιο άρτια, προσπελάσιμη και τεχνολογικά ολοκληρωμένη διαφημιστική καμπάνια, που διήρκησε περισσότερο από δύο μήνες.
Το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ ήταν περισσότερο έτοιμο από ποτέ:
Το www.disabled.gr από τον Ιανουάριο ενημέρωνε (από κάθε του σελίδα) τους περισσότερους από 190.000 επισκέπτες που δέχεται κάθε μήνα. Περισσότεροι από 100.000 παραλήπτες ενημερώθηκαν με e-mail από τα δελτία τύπου της Autonomia EXPO, 6 φορές μέσα σε δύο μήνες.
Τηλεφωνικές προσκλήσεις έγιναν σε όλους τους συνδρομητές του περιοδικού ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ σε όλη την Ελλάδα, ενώ με φαξ ενημερώθηκαν περισσότεροι από 1200 παραλήπτες και με SMS περισσότεροι από 7500 παραλήπτες.
Για δύο ολόκληρους μήνες η Αθήνα ήταν γεμάτη από αφίσες της Autonomia EXPO τόσο στους δρόμους όσο και στις θέσεις των στάσεων λεωφορείων, αλλά και σε πολλές από τις κεντρικές οδικές αρτηρίες στο λεκανοπέδιο Αττικής.
Από την 1η Μαΐου όλοι οι συνδρομητές του περιοδικού ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ ενημερώθηκαν από το περιοδικό, αλλά και με επιστολές στις οποίες υπήρχαν αναλυτικές οδηγίες για τις δυνατότητες πρόσβασης στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου οδικά, αλλά και με το εναλλακτικό σύστημα μεταφοράς ανθρώπων με βαριά αναπηρικά καθίσματα από τον σταθμό του μετρό «Άγιος Αντώνιος» προς το Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου και αντιστρόφως.
Για πρώτη φορά έγινε και τηλεοπτική προβολή της Autonomia EXPO για περίπου 15 ημέρες πριν από την διοργάνωση.
Πιο προσπελάσιμη από ποτέ
Η Autonomia EXPO 2010 ήταν η πιο προσπελάσιμη διοργάνωση που έχει γίνει – ακόμη και από το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ, που φημίζεται για την προσπελασιμότητά του. Από την Παρασκευή 28 Μαΐου έως την Κυριακή 30 Μαΐου όλα λειτούργησαν ρολόι (και μάλιστα προσπελάσιμο ρολόι) χωρίς να παρουσιαστεί κανένα κρούσμα έλλειψης προσπελασιμότητας ή ελλιπούς υποδοχής των επισκεπτών.
Το μέλλον της Autonomia EXPO
Μια τόσο δυνατή διοργάνωση στην Ελλάδα, που υποχρεούται για λόγους συνείδησης να είναι προσπελάσιμη και ταυτοχρόνως υποστηρικτική, δεν εξαρτάται μόνο από τους εκθέτες και τους επισκέπτες, αλλά εξαρτάται και από το περιβάλλον των εμποδίων μέσα στο οποίο υποχρεούται να λειτουργήσει.
Για να είναι υποστηρικτική η Autonomia EXPO θα πρέπει οπωσδήποτε όλες οι επιχειρήσεις και οι φορείς που παρέχουν υπηρεσίες και προϊόντα για την αποκατάσταση και για την ανεξάρτητη διαβίωση να βρίσκονται με περίπτερο σε κάθε Autonomia EXPO, ώστε οι επισκέπτες να διαμορφώνουν μια ολοκληρωμένη άποψη για τα διαθέσιμα ενδεχόμενα που υπάρχουν στην Ελλάδα και που μπορούν να χρησιμοποιήσουν ώστε να διατηρήσουν έναν προσπελάσιμο, ανεξάρτητο, παραγωγικό και δημιουργικό τρόπο ζωής.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, όχι μόνο εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αλλά και εξαιτίας άλλων παραγόντων, όπως για παράδειγμα επεισοδίων στο κέντρο της Αθήνας, προβλημάτων στις μεταφορές εξαιτίας της στάχτης του ηφαιστείου, δυσλειτουργιών που παρατηρούνται όταν υπάρχουν απεργιακές κινητοποιήσεις, η διοργάνωση της Autonomia EXPO μπορεί ανά πάσα στιγμή να ματαιωθεί για εξωγενείς παράγοντες.
Ως παράδειγμα, μπορούμε να αναφέρουμε το πρώτο εικοσαήμερο του Μαΐου 2010 που πρακτικά το κέντρο της Αθήνας ήταν κλειστό από διαδηλώσεις, ενώ η στάχτη από το ηφαίστειο έκανε αμφίβολες τις αεροπορικές μεταφορές.
Από την άλλη, ούτε το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας ούτε ο Δήμος Περιστερίου μπόρεσαν να ανεχθούν την ύπαρξη της Autonomia EXPO, και πρακτικά, η Autonomia EXPO όλα αυτά τα χρόνια έγινε μόνο με τις παρεμβάσεις του ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ και μόνο για το τριήμερο που λειτούργησε.
Για πρακτικούς λόγους υποστήριξης, η Autonomia EXPO δεν μπορεί να γίνει το 2011 χωρίς να ρισκάρουμε τόσο τη λειτουργία της όσο και τη λειτουργία των μέσων μαζικών μεταφορών που αναπόφευκτα χρειάζονται σε μια διοργάνωση που δέχεται τόσες χιλιάδες ανθρώπων με τόσο σοβαρές αναπηρίες.
Για οικονομικούς λόγους, το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ δεν μπορεί να αντέξει το οικονομικό κόστος των πανάκριβων ελληνικών εκθεσιακών κέντρων και πρέπει να βρει έναν εναλλακτικό τρόπο στέγασης της Autonomia EXPO ώστε να μπορεί να συνεχίσει να διοργανώνεται με χαμηλό κόστος.
Η Autonomia EXPO ως χόμπι
Για το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ, και για εμένα προσωπικά, η Autonomia EXPO δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα επικοινωνιακό και τεχνολογικό παιχνίδι. Έναν ολόκληρο χρόνο παίζαμε με τις τεχνολογίες που επρόκειτο να μπουν σε λειτουργία τον τελευταίο μήνα πριν από την κάθε Autonomia EXPO.
Την ίδια στιγμή, η Autonomia EXPO είναι το καλό παράδειγμα και για τους άλλους φορείς που διοργανώνουν μικρότερες εκδηλώσεις αλλά δεν πετυχαίνουν τους υποστηρικτικούς τους σκοπούς.
Η Autonomia EXPO από το 2007 έως 2010 υπήρξε ένα παράδειγμα οργάνωσης, λειτουργίας και υποστήριξης της κοινότητας των ανθρώπων με αναπηρίες.
Θα εξακολουθήσει να είναι ένα χόμπι και ένα τεχνολογικό στοίχημα, μέχρι να ξαναγίνει.
Το 2011 χωρίς Autonomia EXPO
Προς το παρόν, το 2011 δεν θα γίνει η Autonomia EXPO. Δεν υπάρχει εκθεσιακό κέντρο χαμηλού κόστους που να μπορεί να υποδεχθεί μία τόσο εξειδικευμένη διοργάνωση και γι’ αυτό αναστέλλεται για μετά το 2011.
Μέχρι τότε, βρισκόμαστε σε αναζήτηση ενός προσπελάσιμου εκθεσιακού κέντρου που να εξυπηρετείται από προσπελάσιμα μέσα μαζικών μεταφορών. Εάν δεν υπάρχει τέτοιο προσπελάσιμο εκθεσιακό κέντρο, τότε το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ είναι πρόθυμο να βοηθήσει το οποιοδήποτε εκθεσιακό κέντρο να γίνει προσπελάσιμο και χαμηλού κόστους.
Τρυφερή ανάμνηση
Για το 2010 και για το 2011 ας μείνουμε με την τρυφερή ανάμνηση της Autonomia EXPO και ας οργανώσουμε την Autonomia EXPO του μέλλοντος σε μια Ελλάδα εχθρική για την ανάπηρη κανονικότητα που διεκδικεί να παραμείνει ελεύθερη από ΑμεΑ.
Η Autonomia EXPO είναι μάλλον η μόνη έκθεση που αναστέλλει τη λειτουργία της στη στιγμή της κορύφωσής της. Καμία άλλη έκθεση δεν θα επρόκειτο να ανασταλεί εάν σημείωνε συνεχή και συνεπή ανοδική πορεία.
Αυτή είναι όμως και διαφορά του ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ από την υπόλοιπη Ελλάδα. Οραματίζεται την υποστήριξη, διεκδικεί με το παράδειγμά του την ολοκλήρωση, και πραγματοποιεί αυτό που αξίζει στην κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες, των οποίων την αναπηρία υπηρετεί.
Το αντιστάθμισμα στην Autonomia EXPO
Είναι μια δύσκολη εποχή για να γίνει ο οποιοσδήποτε αξιόπιστος προγραμματισμός που δεν θα αποκλίνει από τους αρχικούς του στόχους.
Στον χρόνο που ακολουθεί, χωρίς Autonomia EXPO, θα γίνουν προσπάθειες για να βελτιωθεί ο υποστηρικτικός, ο ενημερωτικός και ο επικοινωνιακός χαρακτήρας του www.disabled.gr και του περιοδικού ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ.
Και αυτό είναι πλέον βέβαιο πως θα γίνει – η ομάδα που βρίσκεται πίσω από το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ έχει τεράστια εμπειρία, τόσο από τη λειτουργία του www.disabled.gr όσο και από την έκδοση του περιοδικού, και με βεβαιότητα θα μπορέσει να συμβάλει στην ενημέρωση, στην επικοινωνία και στην υποστήριξη των χιλιάδων ανθρώπων που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας.
Νίκος Βουλγαρόπουλος, Ιούνιος 2010