Ακολουθήστε τη Μαριάννα Διαμαντοπούλου στη βόλτα της με το ηλεκτροκίνητο αμαξίδιό της στον Άγιο Νικόλαο, στην Κρήτη, λίγο πριν μπει το 2011.
Κάθε χρόνο που πλησιάζει η 3 Δεκέμβρη, Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία αρχίζω να γράφω ένα άρθρο. Είμαι της πεποίθησης ότι η αναπηρία δεν πρέπει να συνδυάζεται στο μυαλό του κόσμου με μιζέρια, γκίνια και με γκρίζα χρώματα. Το γκρι δεν είναι ελκυστικό χρώμα και απωθεί, δεν σου διεγείρει την φαντασία για να έλθεις κοντά στο διαφορετικό, να το γνωρίσεις, να το αποδεχτείς. Γι’ αυτο ακριβώς τον λογο είχα επιλέξει να γράφω παραμύθια και διηγήματα που ναι μεν να περνάει το μήνυμα της διαφορετικότητας και των προβλημάτων που απορρέουν έχοντας μια αναπηρία, αλλά συγχρόνως και το μήνυμα ότι η ζωή δεν σταματάει με αυτή.
Φέτος όμως δεν μπόρεσα να αντισταθώ στο πειρασμό να καταθέσω την εμπειρία μου από μια βόλτα στον Άγιο Νικόλαο με σκοπό να φτιάξουμε ένα βίντεο που θέμα του είχε την προσβασιμότητα της πόλη μας μαζί με έναν φίλο μου.
Έχετε σκεφτεί πόση ώρα χρειάζεται ή ποσά εμπόδια συναντάει ένας χρηστής αμαξιδιου για να κάνει καθημερινές δουλειές όπως να πάει στο φούρνο, στο σούπερ μαρκετ ή σε δημόσιες υπηρεσίες όπως νοσοκομείο, εφορία, ικα, δημοτικές υπηρεσίες, δημαρχείο ή στην δημοτική βιβλιοθήκη;
Κάνοντας την συγκεκριμένη βόλτα εκείνη την μέρα θέλαμε να διαπιστώσουμε ακριβώς αυτό. Κατά πόσο τα πεζοδρομία και οι υπηρεσίες τηρούν τους κανόνες προσβασιμότητας που επιβάλλονται από τους νόμους. Δεν σκοπεύω να σας κουράσω με αριθμούς και ευρωπαϊκές διατάξεις. Αυτά θα ειπωθούν αναλυτικά σε μια ημερίδα που σχεδιάζουμε να διοργανώσουμε στο άμεσο μέλλον. Προς το παρόν θα μιλήσω καθαρά εμπειρικά.
Ξεκινήσαμε λοιπόν με το ηλεκτροκίνητο αμαξίδιό μου εγώ και ο φίλος μου με την φωτογραφική μηχανή στο χέρι. Την διαδρομή από την Αθανάσιου Διάκου έως την διασταύρωση του κυκλοφοριακού πάρκου αναγκαστήκαμε να προχωράμε στο δρόμο αφού από την μια μεριά το πεζοδρόμιο είναι πολύ μικρό και από την άλλη δεν υπάρχει καν. Έτσι, η μοναδική μας επιλογή ήταν να πηγαίνουμε κατά μήκος των παρκαρισμένων αυτοκίνητων με τον κίνδυνο να πέσει πάνω μας κάποιος απρόσεχτος οδηγός.
Στο τέλος βρήκα μια ράμπα και ανέβηκα στο πεζοδρόμιο πηγαίνοντας προς το φούρνο της γειτονιάς μου. Φτάνοντας στην άλλη άκρη του πεζοδρομίου διαπιστώνουμε ότι ράμπα για να κατεβώ και να περάσω απέναντι δεν υπάρχει. Βέβαια αυτό το συναντάω συνεχεία και δεν μου έκανε εντύπωση, εν αντίθεση με τον συνοδό μου που τα αντιμετώπιζε αυτά πρώτη φορά και η απορία του πώς είναι δυνατόν να κατασκευάζουν ράμπα στην αρχή ενός πεζοδρομίου και να μην κατασκευάζουν στο τέλος του ήταν εύλογη. Πόσο δύσκολο είναι να σκεφτούν οι αρμόδιοι ότι αφού ανεβαίνει κάποιο καροτσάκι σε ένα πεζοδρόμιο, από κάποιο σημείο πρέπει και να κατεβεί; Σε τέτοιες περιπτώσεις οι χρηστές αμαξίδιων πρέπει να επινοήσουν λύσεις για να κατεβούν από το πεζοδρόμιο, όπως να γυρίσουν το καροτσάκι και να κατεβούν με την όπισθεν. Αυτή την μέθοδο θα την συνιστούσα μόνο αν έχει συνοδό το άτομο με αναπηρία μαζί του για να τον βοηθάει, αλλιώς μπορεί να ανατραπεί το καρότσι.
Περνάμε απέναντι στο πεζοδρόμιο του νοσοκομείο και την μοναδική κακοφτιαγμένη ράμπα την είχε κλείσει ένα αυτοκίνητο. Εδώ χρειάστηκα πάλι την βοήθεια του φίλο μου για ανέβω. Από εκεί μέχρι στην διασταύρωση στην μπροστινή μεριά του νοσοκομείο δεν συναντάμε ιδιαίτερα προβλήματα, εκτός από κάποια μηχανάκια που ήταν πάνω στο πεζοδρόμιο και ένα αυτοκίνητο που ήταν σε θέση στάθμευσης για ανάπηρους χωρίς να έχει το σηματάκι. Πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι σταθμεύοντας παράνομα σε θέση για ανάπηρους παίρνουμε την θέση ενός συνανθρώπου μας στην ζωή. Και αν εμείς δεν το αντιλαμβανόμαστε είτε από αδιαφορία είτε από έλλειψη παιδείας να μας επιβάλουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερα πρόστιμα. Γιατί δυστυχώς μόνο έτσι καταλαβαίνουμε.
Φτάνοντας στην διασταύρωση αποφασίζουμε να κατεβούμε προς ιταλικό, να επισκεφτούμε τις δημόσιες υπηρεσίες. Κατεβαίνω με το προηγούμενο καλπάκι που ανέφερα, αφού ράμπα φυσικά και δεν υπήρχε, περνάω απέναντι και παραμένω στην άκρη του δρόμου, αφού το σκηνικό με την έλλειψη ράμπας επαναλαμβάνεται. Βέβαια, καθώς περνάω δίπλα από το πεζοδρόμιο, διαπιστώνω ότι υπάρχει ράμπα στο τελείωμά του… Συνεχίζω να προχωρώ στην άκρη του δρόμου με τον συνοδό μου να είναι σε συνεχή επιφυλακή για να μην μας κτυπήσει κάποιο διερχόμενο αυτοκίνητο. Ευτυχώς βρίσκουμε μια είσοδο γκαράζ και ανεβαίνουμε πάνω στο πεζοδρόμιο πριν προκριθεί κάποιο ατύχημα. Προχωρώντας πέφτει το μάτι μου στην απέναντι νησίδα που χωρίζει το πάρκινγκ από το δρόμο στην οποία συμβαίνει το εξής εξωφρενικό. Στην πάνω πλευρά της νησίδας δεν υπάρχει ράμπα, ενώ στη κάτω υπάρχουν 2 ράμπες. Βέβαια μπορεί να ανέβει ένα καροτσάκι και να έχει την διάθεση να κάνει στροφές γύρω-γύρω. Με συγχωρείτε για το ειρωνικό ύφος, αλλά λογική εξήγηση αδύνατον να βρω για το συγκεκριμένο.
Και κάπως έτσι φτάνουμε στην εφορία, η πρώτη είσοδος ήταν κλεισμένη από μηχανάκια και αυτοκίνητα. Πήγαμε από την δεύτερη είσοδο που είχε και αυτή ράμπα όπως και η πρώτη, μπήκα στο ασανσέρ και με ευχαρίστηση διαπίστωσα ότι το αμαξιδιο χωρούσε και τα κουμπιά ήταν στο ιδανικό ύψος. Επίσης οι αριθμοί για τους ορόφους είναι σε μορφή Braille για τους τυφλούς συμπολίτες μας. Επιτέλους βρήκα μια υπηρεσία που είναι προσβασιμη. Την ίδια ευχάριστη εντύπωση ως προς την προσβασιμότητα μου άφησε και το ικα. Είχε ράμπα στην είσοδο, μεγάλο ασανσέρ και τουαλέτες για ΑΜΕΑ.
Όμως αυτή την αισιοδοξία, ότι κάτι αλλάζει προς το καλύτερο για την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες και γενικά για το σεβασμό του δικαιώματος της ανεμπόδιστης διέλευσης του χρήστη αναπηρικού αμαξίδιο στην πόλη του, μου την χάλασε ένα παρκαρισμένο αυτοκίνητο σε ράμπα πεζοδρομίου. Θα μου πείτε μα και παραπάνω έχεις ξαναναφερθει σε κλείσιμο ράμπων από αυτοκίνητα, γιατί απογοητεύτηκες από το συγκεκριμένο αυτοκίνητο. Θα σας λύσω αμέσως την απορία. Στο παρμπρίζ του είχε ιατρικό σήμα… Γροθιά στο στομάχι ήταν αυτό για μένα. Υποτίθεται ότι ο γιατρός λόγω επαγγέλματος έχει κάποιες γνώσεις παραπάνω αν όχι ευαισθησίες. Θα έπρεπε, είχε την υποχρέωση, να ξέρει ότι κλείνοντας μια ράμπα κλείνει έναν άνθρωπο με ειδικές ανάγκες στο σπίτι του. Ειλικρινά εκείνη την ώρα μου ήλθε να μην συνεχίσω αυτήν την βόλτα και να εγκαταλείψω την ιδέα για το βίντεο…
Όμως εγκαταλείποντας δεν πετυχαίνουμε τίποτα, απλώς αφήνουμε να διαιωνίζεται αυτή η κατάσταση. Σκεφτήκαμε με τον φίλο που με συντρόφευε σε αυτή την ιδιάζουσα βόλτα πως έστω και αν κάποιοι, ελάχιστοι ίσως, από αυτούς που θα δουν το βίντεο, τις φωτογραφίες και θα διαβάσουν το κείμενο αυτό, την επόμενη φορά που θα σκεφτούν ως εύκολη λύση το παρκάρισμα σε ράμπα, θα φέρουν στο μυαλό τους τις εικόνες που αποτυπώνουν τις δυσκολίες που δημιουργεί σε ένα συνάνθρωπό τους μια τέτοια πράξη και δεν θα την κάνουν, τότε αξίζει τον κόπο να τελειώσουμε αυτό που αρχίσαμε.
Συνεχίσαμε λοιπόν προς τις δημοτικές υπηρεσίες οι οποίες είναι απόλυτα απροσπέλαστες. Όταν ρώτησα τον φίλο μου τί υπηρεσίες στεγάζονται εκεί, του έκανε εντύπωση που δεν ήξερα ούτε είχα ξανάπαει. Την ίδια εντύπωση του είχε κάνει και όταν τον είχα ρωτήσει πώς πάμε στην εφορία. Δεν σας κρύβω ότι ένιωσα άβολα που τόσα χρόνια δημότης αυτής της πόλη δεν ήξερα πού βρίσκονται οι συγκεκριμένες υπηρεσίες. Αλλά μήπως η ευθύνη δεν είναι όλη δική μου; Πώς θα έφτανα ως εκεί χωρίς συνοδό; Πιστεύω ότι με όσα έχετε διαβάσει ως τώρα θα έχετε αντιληφθεί την δυσκολία. Φεύγοντας από τις δημοτικές υπηρεσίες κατευθυνόμαστε στην δημοτική βιβλιοθήκη. Σκαλιά και εδώ. Ειδικά στην δημοτική βιβλιοθήκη όπως παρατήρησα η κατασκευή μια μικρής ράμπας θα ήταν εύκολη υπόθεση αφού το ύψος είναι μικρό. Γι’ αυτο ακριβώς το λόγο είναι κρίμα που δεν υπάρχει.
Και αφού για μένα ως χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου είναι απαγορευτική η είσοδος στην βιβλιοθήκη, συνεχίζω προς το τελευταίο προορισμό μας για εκείνη την μέρα. Στο Δημαρχείο του Άγιου Νικολάου. Έξω από το δημαρχείο υπάρχει θέση στάθμευσης ΑΜΕΑ και μάλιστα ήταν άδεια. Δυστυχώς ήταν μοιραίο εκείνη την μέρα πάνω που πήγαινα να νιώσω ότι δεν είναι όλα τόσο άσχημα για τους πολίτες με αναπηρία στον τόπο που ζω, το επόμενο λεπτό να διαψεύδομαι οικτρά. Ψάχνουμε για ράμπα εκεί που ήταν η θέση ή έστω κατά μήκος του πεζοδρομίου για να μπορέσω να μπω στο δημαρχείο της πόλης που ζω για 30 χρόνια. Δεν βρήκαμε…
Και εδώ δεν έχει καμία άξια να μου πείτε «τα παράπονα σου στο δήμαρχο» για ευνόητους λόγους.
Λίγες μέρες μετά ξαναπήγαμε για το γύρισμα του βίντεο, ακολουθώντας την ίδια διαδρομή, μόνο που αυτή την φορά φτάσαμε ως το RΕΧ. Από την πλατεια έως το REX – με εξαίρεση μια κολώνα της ΔΕΗ που είναι μπροστά σε μια ράμπα στα «ΑΣΤΕΡΙΑ» – η προσβασιμότητα είναι πολύ καλή. Οι ράμπες δεν είναι υπερυψωμένες, ξεκινούν από το ύψος του δρόμου και έχουν την σωστή κλίση ώστε το αμαξίδιο να μην κινδυνεύει να ανατραπεί. Και υπάρχουν σε όλα τα πεζοδρομία. Χαρακτηριστικό για το ότι έγινε μια σωστή μελέτη για την προσπελασιμότητα σε αυτό το κομμάτι της πόλης είναι ότι δεν χρειάστηκα ούτε μια φορά την βοήθεια του συνοδού μου.
Αλλά επειδή η πόλη δεν περιορίζεται στην πλατεια και στην Ρούσσου Κουνδουλου, είναι επιτέλους καιρός να φτιαχτούν όλα τα «κακώς κείμενα» ως προς την προσβασιμότητα του Αγίου Νικολάου. Και όχι μόνο για τους δημότες με αναπηρίες. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Άγιος Νικόλαος είναι κατεξοχήν τουριστική πόλη και είναι ζημιογόνο για την οικονομία της πόλης να χάνονται πόροι από εναλλακτικές μορφές τουρισμού όπως είναι ο τουρισμός για ΑμεΑ.
Δυστυχώς το βίντεο λόγω τεχνικών προβλημάτων που αντιμετωπίσαμε σε όλη την διάρκεια της εκδήλωσης στο REX αναγκαστήκαμε να μην το δείξουμε στο σύνολό του. Επιφυλασσόμαστε για μια μελλοντική προβολή υπό καλύτερες τεχνικές συνθήκες.
Φθάνοντας στο τέλος αυτού του άρθρου, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον φίλο μου, Χάρη Αλεξάκη, που μαζί επνευστήκαμε και πραγματοποιήσαμε την ιδέα να διαπιστώσουμε στην πράξη αν ο Άγιος Νικόλαος είναι μια προσβάσιμη πόλη και την Μαρία Σπαθαράκη για την πολύτιμη βοήθειά της.
Δεκέμβριος 2010
Διαμαντοπούλου Μαριάννα, diamantopoulou@msn.com