Ιδού το νέο λογότυπο του περιοδικού Αυτονομία που είναι η συνέχεια του παλιού, καλού και θρυλικού περιοδικού ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ. Ίσως φταίει το ότι είμαι αθεράπευτα ερωτευμένος με το περιοδικάκι μας, αλλά αντικειμενικά μιλώντας, αυτό το λογότυπο είναι ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να υπάρξει σε περιοδικό, που υπηρετεί μια θεματική ενότητα που έχει τεθεί υπό κατάργηση.
Το νέο λογότυπο του περιοδικού Αυτονομία έτσι όπως εμφανίζεται από το τεύχος 85 το Μάιο του 2012.
Είκοσι χρόνια έχουν περάσει από τότε που εκδόθηκε το περιοδικό μας, έχουν αλλάξει πολλά, αλλά όπως όλα δείχνουν επιστρέφουμε με γοργό βήμα εκεί από όπου ξεκινήσαμε, στο 1993, όταν προσπαθούσαμε να εισάγουμε τις έννοιες της αναπηρίας, της ανικανότητας, της αποκατάστασης και της ανεξάρτητης διαβίωσης σε ένα αναγνωστικό κοινό που ήθελε μεν να μάθει, αλλά δεν είχε τις δυνατότητες και τα μέσα για να προσαρμόσει τα διαθέσιμα από την κοινωνία και την τεχνολογία εργαλεία ώστε να συγκροτήσει ένα δικό του προσωπικό ανεξάρτητο τρόπο ζωής.
Στο διάστημα των 20 ετών της έκδοσης του περιοδικού, η μόνη μεγάλη αλλαγή που συνέβη χωρίς να έχει αμφισβητηθεί ακόμη, είναι οι τεχνολογίες του διαδικτύου, που έφεραν τα πάνω-κάτω στις ζωές μας, στους τρόπους που επικοινωνούμε και ενημερωνόμαστε. Όμως, εάν εξαιρέσουμε τις τεχνολογίες του διαδικτύου, δεν έχουν συμβεί άλλες αλλαγές.
Οι τεχνολογίες αποκατάστασης παραμένουν οι ίδιες. Οι βελτιώσεις που υπάρχουν στα πολύπλοκα βοηθήματα αποκατάστασης είναι ελάχιστες και δεν δικαιολογούν τις νέες τεχνολογίες που εν τω μεταξύ έχουν δημιουργηθεί. Οι τεχνολογίες αποκατάστασης είναι προσανατολισμένες στο δόγμα «από το φθηνό στο φθηνότερο» και όχι στο δόγμα «από το απελευθερωτικό στο απελευθερωτικότερο».
Κάποιες μικρές βελτιώσεις έχουν παρατηρηθεί στο σχεδιασμό και στα κράματα για τα χειροκίνητα αναπηρικά καθίσματα, αλλά οι αλλαγές που έχουν ενσωματωθεί στις τεχνολογίες των χειροκίνητων αναπηρικών καθισμάτων είναι ελάχιστες ως προς την τεχνολογία που στο εν τω μεταξύ έχει δημιουργηθεί.
Σε ό,τι αφορά τις τεχνολογίες των ηλεκτροκίνητων αναπηρικών καθισμάτων, εκεί παρατηρείται μια περίεργη στασιμότητα. Από το 1993 μέχρι σήμερα, δεν έχει παρουσιαστεί κάποια ουσιαστική καινοτομία που να παρηγορήσει τους χρήστες. Οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ηλεκτροκίνητων αναπηρικών καθισμάτων εξακολουθούν και είναι οι ίδιες ύστερα από 20 χρόνια.
Τα συστήματα αποκατάστασης δεν έχουν αλλάξει σε τίποτα. Η αποκατάσταση είναι σχεδόν η ίδια, όπως ήταν και πριν από 30 χρόνια. Η μόνη βελτίωση που υπάρχει στα προγράμματα αποκατάστασης είναι οι τεχνολογίες που έχουν κοινωνικοποιηθεί και διευκολύνουν τους χρήστες να αναλάβουν τον έλεγχο στις ζωές τους, αφού πλέον μπορούν να επιλέξουν μόνοι τους εμπορικά βοηθήματα αποκατάστασης, χωρίς να χρειάζονται τη βοήθεια ειδικών.
Σε ό,τι αφορά τις πολιτικές για την ανεξάρτητη διαβίωση στην Ελλάδα, αυτές έχουν καταργηθεί και επιχειρείται η ολοκληρωτική διαγραφή της ύπαρξής τους από την μνήμη των πολιτών… τουλάχιστον γι’ αυτή τη ζωή. Ίσως σε μια επόμενη ζωή οι γενιές του μέλλοντος των αναπήρων να μπορέσουν να απολαύσουν προϊόντα ορθολογικών και χρήσιμων πολιτικών για την ανεξάρτητη διαβίωση. Όπως όλα δείχνουν, για τα επόμενα 10 χρόνια, η ανεξάρτητη διαβίωση βρίσκεται σε βαθιά κρίση σε όλες τις ηπείρους και μία προς μία οι πολιτικές για την ανεξάρτητη διαβίωση αναστέλλονται, χωρίς προειδοποίηση.
Το lifestyle ήταν το τελευταίο μέτωπο της κοινότητας των ανθρώπων με αναπηρίες, αλλά όπως φαίνεται έχει αυτοϋπονομευθεί και αυτοκαταργηθεί διεθνώς. Άλλωστε, ύστερα από τις γενικευμένες περικοπές που έχουν υποστεί οι βασικές «παροχές» των ατόμων με αναπηρίες διεθνώς, η έννοια του lifestyle φαίνεται να θολώνει και να σβήνει – αφού δεν υπάρχουν οι βασικοί πόροι για να δικαιολογηθεί όχι το lifestyle, αλλά ούτε καν η απλή καθημερινή επιβίωση.
Με κάποιο περίεργο και μαγικό τρόπο έχουμε επανέλθει στη δεκαετία του ’80, αλλά, διεθνώς, δεν το έχουμε καταλάβει και αντιστεκόμαστε. Πρόκειται για μια ολοκληρωτική οικουμενική επαναφορά όλων των προνοιακών συστημάτων, των επιδοματικών πολιτικών, των προσαρμοσμένων τεχνολογιών, των συστημάτων υγείας, αποκατάστασης και εκπαίδευσης, των μηχανισμών κοινωνικής υποστήριξης, των μεθόδων αυτοοργάνωσης και αντιπροσώπευσης και των κοινωνικών ασφαλίσεων, σε χρόνο που ακόμη δεν έχει καθορισθεί.
Το περιοδικό Αυτονομία (το πρώην περιοδικό ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ) δεν έχει αιφνιδιαστεί. Από το 1993 που εκδόθηκε το πρώτο τεύχος, απορούσε για την κατεύθυνση που είχε πάρει το σύνολο του δυτικού πολιτισμού και ενημέρωνε πως το «μοντέλο» ανάπτυξης ήταν ανορθολογικό και γι’ αυτό αδιέξοδο.
Ξεφυλλίστε το περιοδικό από τα πρώτα του τεύχη για να ξαναδιαβάσετε την κραυγή αγωνίας του περιοδικού για το μέλλον. Είκοσι χρόνια τώρα το περιοδικό Αυτονομία, από τότε που ήταν περιοδικό ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ, προσπαθεί να ενημερώσει για να επαναφέρει την κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες στην πραγματικότητα, αλλά δυστυχώς οι «αντίπαλες» αντιλήψεις ήταν πιο ισχυρές και το περιοδικό θεωρείτο περιθωριακό.
Τώρα, λίγο πριν από το μέσο του 2012, δεν υπάρχουν και πολλές επιλογές για να ανακαλέσουμε τα λάθη του παρελθόντος. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα μέλλον που δεν γνωρίζουμε τί μας επιφυλάσσει. Πρέπει να τα «πάρουμε από την αρχή», αφού πρώτα μετρήσουμε αυτά που έχουμε και αυτά που ενδεχομένως να χάσουμε στο εγγύς μέλλον.
Τί έχουμε;
Δεν έχουμε και πολλά, εκτός από έναν ΕΟΠΥΥ που λειτουργεί όπως λειτουργεί, αλλά εξαρτόμαστε από τις παροχές του επειδή συμβάλλουν στη μείωση του κόστους ζωής μας και στην εξομοίωση των ανθρώπων με αναπηρίες με τους ικανούς σωματικά. Όμως, οι παροχές του ΕΟΠΥΥ υπολείπονται του παρελθόντος και αυτό το υπόλοιπο δύσκολα υποκαθίσταται από τους ίδιους τους ασφαλισμένους με αναπηρίες.
Τί ενδεχομένως να μην έχουμε;
Πιθανόν να μην έχουμε ή να περικοπούν τα αναπηρικά επιδόματα που αυτή τη στιγμή διατίθενται, αλλά κανείς δεν μας διαβεβαιώνει πως θα τα έχουμε στα σημερινά μεγέθη. Αντιθέτως, οι αρμόδιοι υπουργοί δεν χάνουν ευκαιρία να προειδοποιήσουν για το σκοτεινό μέλλον που μας επιφυλάσσεται.
Αυτό που σίγουρα έχουμε είναι η αμφιβολία για το μέλλον. Ποτέ η διεθνής κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες δεν έπασχε από τόσο υπερβολική δόση αμφιβολίας.
Ιστορικά, τα περιοδικά για την αναπηρία ξεκίνησαν να εκδίδονται γύρω στα 1980 και η αρθρογραφία τους αφορούσε στον καθορισμό αυτής καθεαυτής της αναπηρίας ως προς την κοινωνία που πραγματώνεται. Γύρω στα 1985 τα περιοδικά ασχολήθηκαν με τα ζητήματα της αποκατάστασης και της επιβίωσης. Στα 1990 άρχισαν να μετασχηματίζονται σε εργαλεία αυτοσυνηγορίας και συστηματικής ενημέρωσης. Το 1995 δόθηκε τεράστια έμφαση στις τεχνολογίες για την αποκατάσταση και για την ανεξάρτητη διαβίωση. Λίγο πριν από το 2000, το ενδιαφέρον του κλαδικού τύπου εστιάστηκε στην ανεξάρτητη διαβίωση και από το 2002 άρχισαν να εκδίδονται τα πρώτα περιοδικά που υπηρετούν το προσπελάσιμο lifestyle.
Το 2012 όλα δείχνουν πως επιστρέφουμε ταχέως στην παλιά εποχή. Εν πολλοίς, το lifestyle φαίνεται να είναι μια ειρωνεία σε συνδυασμό με τις περικοπές των βασικών ζωτικών παροχών.
Ίσως ήρθε η εποχή του «do it yourself» ή αλλιώς του «κάντο μόνος σου». Ακούγεται ειρωνικό, αλλά δεν υπάρχει μεγαλύτερη ειρωνεία από την πραγματικότητα που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά – καθώς κάθε αναβολή μπορεί να έχει θανατηφόρες συνέπειες.
Περιοδικό Αυτονομία – http://www.disabled.gr/ – Απρίλιος 2012.