Οι καθυστερήσεις στα ΚΕΠΑ είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που όλοι μας το αντιμετωπίζουμε καθημερινά. Όμως εάν αντιληφθούμε συνολικά το πρόβλημα της πιστοποίησης του βαθμού αναπηρίας ως προς το μέγεθος που αποκτά στην πραγματική ζωή και στις πραγματικές υποχρεώσεις των πολιτών, τότε έχουμε σοβαρό πρόβλημα ως πολιτισμός και ως κράτος.
Ο τρόπος που έχουν οργανωθεί και λειτουργούν τα ΚΕΠΑ αποκλείει όλους αυτούς που αποκτούν προσωρινές ανικανότητες και αναπηρίες, όπως για παράδειγμα, άνθρωποι με πολλαπλά κατάγματα και σοβαρές ασθένειες, που, εάν δεν συνεπάγονται κάποια μόνιμη ανικανότητα ή αναπηρία, δεν προλαβαίνουν να αποκτήσουν την πολυπόθητη απόφαση των ΚΕΠΑ ώστε να χρησιμοποιήσουν αυτά που προβλέπει ο πολιτισμός μας για όσο διάστημα ζουν κάτω από συνθήκες σοβαρής και αντικειμενικής ανικανότητας. Αυτοί οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως του περιορισμού των ικανοτήτων τους, είναι ίσοι απέναντι στην εφορία και στις παροχές των ασφαλιστικών ταμείων.
Όμως με αυτούς τους ανθρώπους κανείς δεν ασχολείται…
Για τους υπόλοιπους, που έχουν «μόνιμες» αναπηρίες, τις περισσότερες φορές η απόφαση των ΚΕΠΑ χρησιμεύει για την φορολογία, τη χρήση κάποιου «αναπηρικού» αυτοκινήτου, τη χρήση κάποιων απαλλαγών από τις ΔΕΚΟ, την προμήθεια βοηθημάτων από τον ΕΟΠΥΥ χωρίς συμμετοχή.
Αντί λοιπόν η πατρίδα να επιλέξει κάποιον πιο απλό τρόπο για την εξασφάλιση αυτής της πιστοποίησης, επιλεγεί για μια ακόμη φορά τον δύσκολο, το χρονοβόρο, το σοβαροφανή και τον οικονομικά δαπανηρό τρόπο.
Θα μπορούσε για παράδειγμα να αλλάξει η διαδικασία, και σε ό,τι αφορά τον ΕΟΠΥΥ, η αξιολόγηση του «ασθενούς» να γίνεται απευθείας από το γιατρό και ενδεχομένως από κάποια πιο εξειδικευμένο κοινωνικό λειτουργό. Αυτό συμβαίνει σε όλα σχεδόν τα δυτικά κράτη και αυτός ο έλεγχος γίνεται κάθε έξι μήνες ή και περισσότερο. Προφανώς και γίνονται λάθη στις αποφάσεις, αλλά διορθώνονται εύκολα, γρήγορα, και με πολύ χαμηλό κόστος, από άλλες πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες. Ο κύριος όγκος των δικαιούχων διεκπεραιώνεται άμεσα, γρήγορα, οικονομικά και δίκαια.
Σε ό,τι αφορά τη φορολογία και την αξιολόγηση των δικαιούχων για επιδόματα και άλλες παροχές, θα μπορούσε η απόφαση να είναι του ενός ανθρώπου (ενός κοινωνικού λειτουργού) κάτι που συμβαίνει σε όλα τα μέρη του κόσμου. Εάν ο άνθρωπος αυτός λάβει λανθασμένη απόφαση, τότε υπάρχει και η δυνατότητα ένστασης. Εάν διαπιστωθεί ότι ο συγκεκριμένος επαγγελματίας κάνει πολλά λάθη, τότε αντικαθίσταται.
Ο αντίλογος είναι ο έλεγχος της πολιτείας για τα μαϊμού περιστατικά που πραγματικά είναι αδικαιολόγητα πολλά, αλλά αυτό δεν είναι δικαιολογία για ένα κράτος που θέλει να λειτουργεί ως κράτος.
Εάν κάποιος θέλει να παρανομήσει για να κλέψει το κράτος, θα το κάνει με ή χωρίς επιτροπές. Καμία επιτροπή δεν μπορεί να σταματήσει αυτόν που θέλει να κλέψει. Οι μαϊμουδιές δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Οι επιτροπές και οι υποεπιτροπές το μόνο που πετυχαίνουν είναι να ανοίγουν θέσεις εργασίας σε δημοσίους υπαλλήλους και να αυξάνουν τα έξοδα της κρατικής σοβαραφανούς γραφειοκρατίας.
Το κράτος πρέπει να περιμένει πως όταν στερεί τις στοιχειώδεις παροχές σε χρήμα και σε είδος από τους ανθρώπους με πολύ σοβαρές και οικονομικά δαπανηρές αναπηρίες, θα προσπαθήσουν να βρουν κάποιον άλλο τρόπο. Όταν ο πολίτης θέλει να κλέψει το κράτος ή όταν το κράτος θέλει να κλέψει τον πολίτη, τότε κανένας δεν μπορεί να σταματήσει την αμοιβαία κλοπή. Ο μηδενισμός των παροχών όμως δεν αντιστοιχεί σε πολιτική.
Επιπλέον, ο ΚΕΒΑ (Κανονισμός Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας) είναι λανθασμένος, αλλά για τα λάθη του θα πρέπει να απολογηθούν οι «επιστήμονες» και οι αναπηροπατέρες που συμμετείχαν στη σύνταξη και στην επιτροπή παραλαβής του ΚΕΒΑ.
Οι διαδικασίες μπορούν να απλοποιηθούν, και τότε δεν χρειάζεται καμία πιστοποίηση από κανένα ΚΕΠΑ. Όλοι οι φορείς που παρέχουν παροχές έχουν τα δικά τους εργαλεία για να ελέγξουν τους δικαιούχους. Δεν χρειάζονται νέες υγειονομικές επιτροπές που να προΐστανται των άλλων υγειονομικών επιτροπών και δευτεροβάθμιες ή τριτοβάθμιες υγειονομικές επιτροπές για να ελέγξουν τις υφιστάμενες.
Το μόνο που χρειάζεται είναι ουσιαστικές ποινές για τους παραβάτες. Για να υπάρξει όμως ένα πραγματικό ποινολόγιο, θα πρέπει αυτό το κράτος να μπορεί να λειτουργεί ως κράτος και να κερδίσει την εμπιστοσύνη του πολίτη.
Από τη γραφειοκρατία ωφελούνται πολλοί άνθρωποι και φορείς και αυτός είναι ο λόγος που υπάρχει τόσο έντονος διάλογος για την αυστηροποίηση των διαδικασιών. Όσο πιο αυστηρές και πολύπλοκες είναι διαδικασίες, τόσο περισσότεροι πολιτικοί και συνδικαλιστικοί παράγοντες θα βρουν «καλές δουλειές». Ίσως γι’ αυτό γίνεται τόσο έντονα ο λόγος για τις μόνιμες και μη αναστρέψιμες αναπηρίες από τις οποίες βγάζουν πολλοί καλά λεφτά. Από τις άλλες τις προσωρινές και τις αναστρέψιμες ανικανότητες, λεφτά και παραγοντιλίκι δεν βγαίνει.
Δεν μας φταίνε τα ΚΕΠΑ αυτά καθεαυτά. Μας φταίει η πολύπλοκη διαδικασία και η γραφειοκρατία που συντηρείται πίσω από αυτά. Μας φταίνε οι παράγοντες που επιδιώκουν την εφαρμογή νέων περισσότερο πολύπλοκων διαδικασιών και νέων δήθεν εξειδικευμένων γραφειοκρατικών κόλπων για να ισχυροποιήσουν τις θέσεις τους στον κρατικό μηχανισμό.
Ας το πάρουμε απόφαση: Ακόμη και εάν γίνει από ένα ΚΕΠΑ σε κάθε γειτονιά με δεκαπλάσιους γιατρούς, θα υπάρχουν τα ίδια ακριβώς προβλήματα.
Δεν φταίνε τα ΚΕΠΑ. Φταίει το παραγοντιλίκι ορισμένων που στέλνει το ένα τρίτο της Ελλάδας να περνάει από ΚΕΠΑ κάθε λίγο και λιγάκι, τη μια για να βγάλει κάποια φοροαπαλλαγή, την άλλη για να μην πληρώσει το χαράτσι, την τρίτη για να πάρει καθετήρες από τον ΕΟΠΥΥ, την τέταρτη για να παρκάρει σε θέση ΑμεΑ, την πέμπτη για να πάρει κάποιο επίδομα.
Με απλά ελληνικά, ο Έλληνας άλλη δουλειά δεν έχει να κάνει από το να ασχολείται με τη γραφειοκρατία των κάθε λογής ΚΕΠΑ που φυτρώνουν στο κράτος που βρίσκεται όμηρο στις ορέξεις μιας ολιγαρχίας που έχει αυτονομηθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Περιοδικό Αυτονομία (πρώην περιοδικό ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ) – www.disabled.gr
Αύγουστος 2013