«Πρωτόγονες» αποδεικνύονται οι συγκοινωνίες σε πέντε μεγάλες ελληνικές πόλεις. Όπως κατέδειξε ευρωπαϊκή έρευνα, οι υποδομές στα μέσα μεταφοράς στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τη Λάρισα, τον Βόλο και το Ηράκλειο εξαντλούνται στα λεωφορεία, τα οποία είναι σε μεγάλο βαθμό παλαιάς τεχνολογίας. H σύγκριση έγινε από ερευνητές τεσσάρων ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων και οι πέντε ελληνικές πόλεις τέθηκαν απέναντι σε ισάριθμες ευρωπαϊκές πόλεις, ανάλογης έκτασης και πληθυσμού.
Τη στιγμή που στην Ευρώπη συζητούν τις επεκτάσεις των δικτύων τραμ και Μετρό, την κυκλοφορία οχημάτων φυσικού αερίου και υδρογόνου, ακόμα και τη δημιουργία εναέριων δικτύων τρένων, οι ελληνικές πόλεις έχουν μείνει στην… εποχή των λεωφορειούχων και των ΚΤΕΛ. H Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, το Ηράκλειο, η Λάρισα και ο Βόλος εξετάστηκαν από την ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Πειραιά, που πήρε από ελληνικής πλευράς μέρος στην έρευνα και όπως αποδείχθηκε υστερούν δραματικά σε σχέση με τις… αντίστοιχές τους ευρωπαϊκές πόλεις.
Ο συγκοινωνιολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά – που συμμετέχει στην έρευνα -, κ. Στράτος Παπαδημητρίου επισημαίνει ότι «η κατάσταση στις αστικές συγκοινωνίες της Ελλάδας έχει μείνει στη δεκαετία του ’60. Μόνο με λεωφορεία, σε γραμμές ξεπερασμένες, χωρίς σχέδιο, χωρίς άποψη».
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ
H μέρα με τη νύχτα
H ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ είναι μια από τις πέντε ευρωπαϊκές πόλεις που μπήκαν στο «μικροσκόπιο» των ερευνητών. Ο πληθυσμός της πόλης, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, είναι κάτι περισσότερο από 700.000 κατοίκους. Περίπου, δηλαδή, όσος είναι και ο πληθυσμός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης. H έκτασή της και η δομή της ταιριάζει με αυτή της ελληνικής πόλης. Στη Στουτγάρδη λειτουργούν δύο γραμμές Μετρό, πέντε γραμμές τραμ και προαστιακός σιδηρόδρομος.
Στην ελληνική πόλη η συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση γίνεται μόνο με 536 αστικά λεωφορεία – κάποια από τα οποία μάλιστα έχουν ηλικία 15 ή και 20 ετών παρά το γεγονός ότι η πόλη στενάζει κάτω από τις ρόδες των I.X. Τα τελευταία σήμερα υπολογίζονται σε 350.000, 100.000 τα δίκυκλα και 50.000 τα φορτηγά και άλλα βαρέα οχήματα. «H Θεσσαλονίκη είναι ενδεικτικό παράδειγμα του τι μπορούσαμε να κάνουμε», εξηγεί ο συγκοινωνιολόγος κ. Σταύρος Κωνσταντινίδης. «H δομή και η πυκνότητα της πόλης δίνουν τη δυνατότητα για πολλές παρεμβάσεις. Από τραμ μέχρι θαλάσσια αστική συγκοινωνία. Από τρόλεϊ έως δρομολόγηση οχημάτων εναλλακτικής ενέργειας».
Τα στοιχεία δίνουν απάντηση και σε όσους υποστηρίζουν ότι δεν θα μπορούσαν αυτές οι συγκοινωνίες να σταθούν οικονομικά. Στην πόλη γίνονται κάθε χρόνο 150.000.000 μετακινήσεις με τις 68 λεωφορειακές γραμμές που υπάρχουν. Τόσες, ούτε μια παραπάνω, γίνονται και στη Στουτγάρδη. Μόνο που εκεί τα μέσα είναι σύγχρονα και οι πολίτες εξυπηρετούνται πολύ καλύτερα.
ΠΑΤΡΑ – ΜΠΕΛΦΑΣΤ
Δρομολόγια από το 1975
ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ότι η Πάτρα ήταν Ολυμπιακή πόλη, για παράδειγμα, είχε ως μοναδικό αποτέλεσμα την αντικατάσταση μέρους των 88 αστικών λεωφορείων με καινούργια. Τα δρομολόγια, ωστόσο, του λιμανιού – πύλης της Ελλάδας προς τη Δύση – είναι τα ίδια με αυτά που υπήρχαν το… 1975. Είναι χαρακτηριστικό πως για μια διαδρομή 10 λεπτών στο κέντρο της Πάτρας χρειάζονται ακόμη και τρία τέταρτα. Την ίδια στιγμή το – ισοδύναμο – Μπέλφαστ «διαθέτει», όπως αναφέρει ο πιο πρόσφατος ταξιδιωτικός οδηγός του «National Geographic», «ένα σπάνιο προσόν. Ένα ενιαίο σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών με 165 λεωφορεία και 38 ηλεκτρικά τρένα που μπορούν να μεταφέρουν τους επιβάτες από τη μια άκρη της πόλης στην άλλη».
ΗΡΑΚΛΕΙΟ – ΠΟΡΤΟ
Καλύτερα με τα πόδια
TO ΠΟΡΤΟ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ, ελάχιστα μεγαλύτερη πόλη από το Ηράκλειο Κρήτης, διαθέτει έναν στόλο 35 υπερ-ελαφριών οχημάτων τραμ. Αυτά διαφέρουν από τα παραδοσιακού τύπου, αφού για την κίνησή τους δεν απαιτούνται εγκαταστάσεις ηλεκτροδότησης στον δρόμο, καθώς είναι αυτοκινούμενα. Λειτουργούν με μπαταρίες που φορτίζονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν δηλαδή θα βρίσκονται εκτός λειτουργίας στο αμαξοστάσιο.
Στην κρητική πόλη κυκλοφορούν περισσότερα από 100.000 αυτοκίνητα σε δρόμους που είναι στενοί και χρονολογούνται – στο κέντρο της πόλης – από την Τουρκοκρατία. Πλέον, μια διαδρομή για παράδειγμα από την αρχή της Λεωφόρου 25ης Αυγούστου μέχρι τη Μασταμπά, δηλαδή, από το βόρειο έως το νότιο τμήμα της κεντρικής πόλης, ένας οδηγός διανύει την απόσταση σε δέκα λεπτά. Ένας επιβάτης του λεωφορείου, όμως, χρειάζεται το λιγότερο τρία τέταρτα της ώρας.
ΛΑΡΙΣΑ – ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ
«Κάνουμε ό,τι μπορούμε»
ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ μπήκε το Μάντσεστερ της Μεγάλης Βρετανίας. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, είχε πληθυσμό 130.000 κατοίκους, δηλαδή, όσους και η Λάρισα. H βρετανική πόλη διαθέτει δύο γραμμές Μετρό και έναν στόλο 235 διώροφων λεωφορείων. H Λάρισα διαθέτει μόνο 47 θερμικά λεωφορεία και θεωρήθηκε πρόσφατα ως μεγάλη πράξη εκσυγχρονισμού η παραγγελία επιπλέον έξι αρθρωτών λεωφορείων. H Λάρισα είναι η τρίτη πόλη στην Ελλάδα στην αναλογία κατοίκων – κυκλοφορούντων αυτοκινήτων, σύμφωνα με την κυκλοφοριακή μελέτη που έγινε για την πόλη. Συνολικά, κυκλοφορούν 50.000 αυτοκίνητα και 20.000 δίκυκλα.
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του αστικού ΚΤΕΛ Λαρίσης κ. Μιχάλης Σακελλαρίου, «το πρόβλημα είναι καθαρά οικονομικό. Για την Πολιτεία υπάρχει μόνο η Αθήνα. Όσοι κάνουμε τη συγκοινωνία των πόλεων δεν επιχορηγούμαστε. Μόνοι μας προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό, για να εξυπηρετήσουμε τον κόσμο», λέει.
ΒΟΛΟΣ – ΜΠΕΛ ΕΛΒΕΤΙΑΣ
Μίνι λεωφορεία για Πήλιο
H ΠΟΛΗ ΜΠΕΛ της Ελβετίας (ίδιας δυναμικής με τον Βόλο) διαθέτει, εκτός από τα λεωφορεία της, ένα δίκτυο τρόλεϊ μεγαλύτερο ακόμα και από αυτό της Αθήνας – με 500 οχήματα. H μόνη ουσιαστική εξέλιξη στις μαζικές συγκοινωνίες του Βόλου αναμένεται τους επόμενους μήνες. Με μίνι λεωφορεία οργανώνεται προαστιακή συγκοινωνία, ώστε να συνδέονται το κέντρο της πόλης με όλα τα χωριά του Πηλίου με συχνά δρομολόγια.