Η ομιλία που αναφέρεται σε μια νέα θεραπευτική μέθοδο της Σκλήρυνσης Κατά Πλάκας με μεταμόσχευση του μυελού των οστών, που άρχισε να εφαρμόζεται, για πρώτη φορά παγκοσμίως στο Νοσοκομείο Γ. Παπανικολάου σε συνεργασία της Γ Νευρολογικής Κλινικής του ΑΠΘ (Δ/ντής Α. Κάζης) με την Αιματολογική Κλινική (Δ/ντής Α. Φάσσας).
Η λογική της θεραπείας στηρίζεται στη φύση της νόσου που θεωρείται αυτοάνοση, δηλ. ο οργανισμός με ορισμένα είδη λεμφοκυττάρων επιτίθεται εναντίον του εαυτού του και ειδικά εναντίον της μυελίνης του ΚΝΣ, την οποία σε πρώτη φάση καταστρέφει, για να ακολουθήσει σε δεύτερη φάση και η καταστροφή των νευραξόνων (νευρικών ινών).Επομένως η ελάττωση ή η καταστροφή των κυττάρων αυτών (λεμφοκυττάρων) αναμένεται να βελτιώσει ως ένα βαθμό τα συμπτώματα της νόσου. Στη λογική αυτή, εξάλλου, στηρίζονται και οι ακολουθούμενες θεραπευτικές αντιμετωπίσεις της Σκλήρυνσης Κατά Πλάκας με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, με την διαφορά ότι η δική μας θεραπεία είναι πολύ ισχυρότερη. Η θεραπεία έχει δύο στάδια και διαρκεί συνολικά περί τους δύο μήνες εντός του νοσοκομείου. Στο πρώτο στάδιο, ο ασθενής εισάγεται στη Νευρολογική Κλινική, όπου αφού επικυρωθεί η διάγνωση της νόσου ελέγχονται, και θα πρέπει να είναι ακέραια για να προχωρήσει η θεραπεία, καρδιά, πνεύμονες, νεφροί και ήπαρ. Ο ασθενής εξετάζεται λεπτομερώς νευρολογικά και βαθμολογείται βάσει δύο κλιμάκων, της EDSS και της NRS, γιατί σύμφωνα με το ακολουθούμενο πρωτόκολλο θα πρέπει να βρίσκεται μεταξύ 5.0 και 7.5 βαθμών της κλίμακας EDSS. Έγινε επιλογή να πρωτοαρχίσει η θεραπεία σε ασθενείς με κατά τεκμήριο βαριά κλινική εικόνα, καθαρά για λόγους ηθικής. Εφόσον ο ασθενείς κριθεί, ότι είναι κατάλληλος για θεραπεία και είναι μικρότερος των 55 ετών, γίνεται η λήψη του μοσχεύματος (μυελός των οστών) από τον ίδιο τον ασθενή (αυτόλογη μεταμόσχευση), το οποίο (μόσχευμα) μετά από κατάλληλη επεξεργασία ψύχεται σε συνθήκες υγρού αζώτου.Στο δεύτερο στάδιο, ο ασθενής εισάγεται στην Αιματολογική Κλινική, όπου για πέντε ημέρες υποβάλλεται σε έντονη ανοσοκαταστολή μ? ένα συνδυασμό τεσσάρων ισχυρών κυτταροστατικών φαρμάκων, με σκοπό να εξαλειφθούν όλα τα έμμορφα στοιχεία του αίματος και κυρίως τα λευκά αιμοσφαίρια.Την 6η ημέρα χορηγείται, ενδοφλέβια, το μόσχευμα και τα μητρικά κύτταρα, τα οποία είχαν απομονωθεί, εγκαθίστανται με την κυκλοφορία του αίματος στον μυελό των οστών και παράγουν νέες μορφές λεμφοκυττάρων, τα οποία εφόσον αναπτύσσονται στο περιβάλλον της νόσου θεωρούνται ως λιγότερα επιθετικά προς τη μυελίνη. Μετά από 20 ημέρες, περίπου, ο αιματολογικός τύπος αποκαθίσταται και ο ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο, για να παρακολουθείται ανά τρίμηνο ή εξάμηνο περίπου τα επόμενα δύο χρόνια. Οι κίνδυνοι της θεραπείας είναι, κατεξοχήν, οι λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της ανοσοκαταστολής. Από πλευράς αποτελεσματικότητας, η μέθοδος βελτίωσε τους μισούς από τους 25 ασθενείς, οκτώ τους σταθεροποίησε, οι τρεις είχαν εξελικτική πορεία και ένας απεβίωσε. Αναμφίβολα, η αυτόλογη μεταμόσχευση του μυελού των οστών δεν αποτελεί τη ριζική θεραπεία της νόσου, αλλά είναι δυνατό να προσφέρει σημαντική βοήθεια σε ασθενείς στους οποίους η μέχρι τότε θεραπεία ουδέν προσέφερε. Η λογική της μεθόδου έγινε παγκοσμίως αποδεκτή και ήδη άρχισε η εφαρμογή της σε ορισμένα κέντρα της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Με τροποποίηση του πρωτοκόλλου θα υφίστανται στο εξής τη θεραπεία της Σκλήρυνσης Κατά Πλάκας με αλλογενή μεταμόσχευση, δηλ. μεταμόσχευση μυελού από άλλο υγιές άτομο, η οποία όμως θεραπεία επί του παρόντος έχει αυξημένο κίνδυνο απόρριψης του μοσχεύματος, εκτός ειδικών περιπτώσεων, που δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθούν στα πλαίσια της παρούσας ομιλίας. Η αλλογενής μεταμόσχευση είναι δυνατόν να σημαίνει σε ορισμένες περιπτώσεις πλήρης αναστολή της νόσου.
Αν. Καθηγητής Νευρολογίας ΑΠΘ Σ/ντής Γ Νευρολογικής κλινικής ΠΓΝ Γ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Αριστείδης Δ. Κάζης.