1 στα 12 παιδιά και εφήβους στις ΗΠΑ 5.2 εκατομμύρια- έχει κάποια κινητική η νοητική αναπηρία, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα τις απογραφής του 2000. Τα δεδομένα αυτά αντικατοπτρίζουν ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των παιδιών και εφήβων με αναπηρίες τις τελευταίες δεκαετίες.
Στην απογραφή καταγράφηκε ποικιλία, όσον αφορά την σοβαρότητά τους, αναπηριών: από ελαφριάς μορφής άσθμα έως βαριάς μορφής νοητική υστέρηση που απαιτεί 24ωρη υποστήριξη από βοηθούς.
Τα στοιχεία αυτά συλλέχθηκαν για πρώτη φορά το 2000 κατά την απογραφή που διενεργείτε κάθε 10 χρόνια εδώ και έναν αιώνα και αφορούσαν τον πληθυσμό των αναπήρων ηλικίας 5 έως 20 ετών.
Η σύγκριση όμως με δεδομένα από άλλες πηγές έδειξε πως έχει σημειωθεί ραγδαία αύξηση στον αριθμό και στον ρυθμό εμφάνισης αναπηριών στην παιδική ηλικία. Η δραστηριότητα της Ειδικής Εκπαίδευσης έχει διπλασιαστεί κατά την τελευταία δεκαετία σε σχέση με την δραστηριότητα της Εκπαίδευσης. Και ένας αυξανόμενος αριθμός παιδιών λαμβάνει επιδόματα από την Ομοσπονδιακή Κοινωνική Ασφάλιση (Πρόνοια) επειδή έχει κάποια πολύ σοβαρή αναπηρία.
Οι αυξανόμενοι αριθμοί παρατηρήθηκαν έπειτα από μία περίοδο κατά την οποία σημειώθηκαν μεγάλες αλλαγές στην εθνική πολιτική προσέγγισης του θέματος της αναπηρίας. Υιοθετήθηκε η οπτική της ενσωμάτωσης, κάτι που καταγράφηκε στην νομοθεσία η οποία απαιτεί ισότιμη πρόσβαση όλων των ανθρώπων στις υπηρεσίες.
Κι ενώ ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη μία δημόσια συζήτηση για την έκταση της υποστήριξης που πρέπει η κοινωνία να παρέχει στους ανθρώπους με αναπηρίες, οι αυξανόμενοι αριθμοί αποτελούν μία πρόκληση για το σύστημα εκπαίδευσης και τις άλλες δημόσιες υπηρεσίες.
Ορισμένοι λόγοι για την αύξηση στους αριθμούς μπορούν να ανιχνευθούν, όμως είναι δύσκολο να πει κανείς με βεβαιότητα εάν η αύξηση οφείλεται σε αλλαγή ορισμένων συνθηκών διαβίωσης ή εάν οφείλεται στον τρόπο που ορίζεται πλέον μία αναπηρία ή στην βούληση των ανθρώπων να δηλώνουν την αναπηρία τους.
Η βελτίωση στην ιατρική φροντίδα και περίθαλψη κρατά πλέον στην ζωή μωρά που γεννιούνται πρόωρα και λιποβαρή και των οποίων η πιθανότητα να εμφανίσουν προβλήματα υγείας και αναπηρίες είναι αυξημένος. Αυτή η εξέλιξη στην ιατρική ίσως εξηγεί και ένα μέρος της αύξησης του αριθμού των παιδιών και εφήβων με αναπηρίες. Επίσης, η εξέλιξη της ιατρικής συνδράμει στην μακροβιότητα ανθρώπων με σοβαρές αναπηρίες, όπως κακώσεις νωτιαίου μυελού ή Σύνδρομο Down. Η παιδική, επίσης, παχυσαρκία που συνεχώς αυξάνει σε ποσοστά είναι παράγοντας εμφάνισης ασθενειών, όπως ο διαβήτης.
Υπάρχουν όμως πολλές περισσότερες θεωρίες για τα αίτια παρά απαντήσεις για την ραγδαία αύξηση σε αναπηρίες όπως ο αυτισμός, το άσθμα και οι μαθησιακές δυσκολίες.
Ο ορισμός της αναπηρίας έχει διευρυνθεί και καταστάσεις όπως οι διαταραχές στην ικανότητας συγκέντρωσης θεωρούνται πλέον αναπηρία, ενώ πριν μερικές δεκαετίες δεν αναγνωριζόταν καν ως διαταραχή. Η διάγνωση κάποιας αναπηρίας, επίσης, έχει γίνει πλέον πιο ακριβής. Η αναπηρία όλο και λιγότερο πλέον θεωρείται στίγμα και οι άνθρωποι με αναπηρίες έχουν ενεργό συμμετοχή στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή.
Ο Glen Fujiura, καθηγητής disability studies στο Πανεπιστήμιο του Illinois δήλωσε πως παρόλο που οι αιτίες για την αύξηση των αναπηριών σε παιδιά δεν είναι ακόμη ξεκάθαρες, τα αποτελέσματα είναι. «Όλο και περισσότερα παιδιά εμφανίζονται με ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν και περιορισμούς που πρέπει να αντιμετωπιστούν».
Οι έρευνες δείχνουν πως τα φτωχά παιδιά έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αποκτήσουν ή να γεννηθούν με αναπηρία. Η αιτία όμως για αυτό δεν φαίνεται ξεκάθαρη και γίνεται μία μεγάλη συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα.
Οι ειδικοί αναφέρουν πολλούς λόγους που ίσως εξηγούν την σχέση μεταξύ φτώχειας και παιδικής αναπηρίας. Στους λόγους αυτούς συμπεριλαμβάνονται η αυξημένη πιθανότητα πρόωρης γέννησης του παιδιού, η γέννηση από μητέρα εθισμένη σε ναρκωτικές ουσίες, η φτωχή σε θρεπτικά συστατικά διατροφή ή η έκθεση στον μόλυβδο που περιέχεται σε διάφορες κατασκευές και στα φθηνά χρώματα βαφής των τοίχων, που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στον εγκέφαλο των παιδιών.
«Εάν μελετήσουμε τα παιδιά με αναπηρίες θα δούμε πως συνήθως προέρχονται από μονογονεϊκές οικογένειες, συνήθως είναι φτωχά, συνήθως διαμένουν σε σπίτια όπου γίνονται παθητικοί καπνιστές», δηλώνει ο Denis Hogan καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Brown, « Δεν είμαστε ακόμη βέβαιοι για την σχέση αιτίου και αποτελέσματος. Αν ένα παιδί προέρχεται από μονογονεϊκή οικογένεια, αυτό από μόνο του δεν σημαίνει πως έχει μεγάλες πιθανότητες να αποκτήσει κάποια αναπηρία. Εάν όμως ένα παιδί μεγαλώνει σε μονογονεϊκή οικογένεια και είναι και φτωχό, τότε εξαιτίας των συνθηκών διαβίωσής του, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να αποκτήσει αναπηρία».
Η απογραφή του 2000 καταμέτρησε 50 εκατομμύρια ανθρώπους με αναπηρίες σε όλη τη χώρα, όλων των ηλικιών. Οι ειδικοί ισχυρίζονται πως υπάρχει η πιθανότητα ο αριθμός αυτός να είναι μικρότερος από το πραγματικό μέγεθος του πληθυσμού των ανθρώπων με αναπηρίες, καθώς στην απογραφή δεν συμπεριλήφθηκαν ελαφριάς μορφής αναπηρίες, όπως διαταραχές του λόγου ελαφριάς μορφής.
Αυτός είναι, ίσως, και ένας από τους λόγους για τους οποίους η δραστηριότητα της Ειδικής Εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο εμφανίζεται μεγαλύτερη σε σχέση με τα νούμερα που δίνει η απογραφή για τον πληθυσμό των ανθρώπων με αναπηρίες. Όσο η Ειδική Εκπαίδευση επεκτείνεται, τόσο επεκτείνονται και οι άλλες δραστηριότητες των παιδιών με αναπηρίες. Οι γονείς όλο και περισσότερο επιθυμούν να εντάξουν τα παιδιά τους σε αθλητικές ομάδες, σε κατασκηνώσεις και σε θερινά εκπαιδευτικά τμήματα. Ορισμένοι γονείς γίνονται και εθελοντές σε κατασκηνώσεις ή ομαδάρχες σε προσκοπικές ομάδες για να διαπιστώσουν την ενσωμάτωση και την συμμετοχή των παιδιών τους σε αυτές τις ομάδες. Τα παιδιά με αναπηρίες συνήθως έχουν καλύτερες επιδόσεις όταν ασχολούνται με εναλλακτικές δραστηριότητες, όπως λ.χ. καλλιτεχνικές ομάδες.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό που έχουν παρατηρήσει οι άνθρωποι που ασχολούνται με την Ειδική Εκπαίδευση με συνέπειες στον προϋπολογισμό- είναι πως ολοένα και περισσότερα παιδιά με πολλαπλές αναπηρίες έρχονται προς αυτούς και τα οποία χρήζουν ιδιαίτερων υπηρεσιών.
Παρόλο που έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των μαθητών, αυτό που φαίνεται να ενδιαφέρει και να έχει μεγαλύτερη σημασία για όσους ασχολούνται με την Ειδική Εκπαίδευση είναι να αυξήσουν τις υπηρεσίες που παρέχουν στους μαθητές τους.
Της DVera Cohn, Washington Post. Απόδοση στα Ελληνικά: Μαίρη Παπαδοπούλου, Πολιτική Επιστήμων, email maryp@disabled.gr