Διανύουμε τον 4ο μήνα της «λειτουργίας» του ΕΟΠΥΥ και όπως όλα δείχνουν η πλειοψηφία των παραπληγικών, των τετραπληγικών και των ακρωτηριασμένων δεν έχουν καταλάβει πως οι ζωτικές παροχές σε είδος έχουν περικοπεί – χωρίς καμία ενημέρωση από τον ΕΟΠΥΥ. Μόνο μια μικρή μειοψηφία ασφαλισμένων με πολύ σοβαρές κινητικές αναπηρίες αντιλήφθηκε πως κάτι περίεργο συμβαίνει στο ασφαλιστικό τους ταμείο με τη χορήγηση των αναλώσιμων και θορυβήθηκε.
Κάποιοι εξαρτημένοι από αναπνευστική συσκευή διαπίστωσαν πως τα αναλώσιμα που έχουν ανάγκη σε μηνιαία βάση έχουν περικοπεί και τις περισσότερες φορές δεν έχουν πληρωθεί από τον ΕΟΠΥΥ. Το ίδιο συνέβη και με τις θεραπείες (φυσικοθεραπείες, εργοθεραπείες, λογοθεραπείες), που επίσης με μεγάλη καθυστέρηση έγινε αντιληπτό το πρόβλημα.
Κάνει εντύπωση πως στα μέσα του Μαρτίου 2012 η πλειοψηφία των επαγγελματικών και των επιστημονικών συλλόγων βρέθηκε στα «κάγκελα» με δυναμικές διαμαρτυρίες εναντίον του ΕΟΠΥΥ για τις καθυστερήσεις στις πληρωμές. Με πάρα πολύ μεγάλη καθυστέρηση η ομοσπονδία των συλλόγων των γονέων ΑμεΑ διαμαρτυρήθηκε στον ΕΟΠΥΥ με επιστολή για τη διακοπή της χορήγησης των θεραπειών, αλλά περιορίστηκε στο συμβατικό τρόπο διαμαρτυρίας.
Την ίδια στιγμή, οι φυσικοθεραπευτές διοργάνωναν κατάληψη στα κεντρικά γραφεία του ΕΟΠΥΥ, ενώ την προηγούμενη ημέρα τα κεντρικά του ΕΟΠΥΥ είχαν καταληφθεί από τους κλινικάρχες των ιδιωτικών κλινικών.
Κάνει εντύπωση πως από τις αρχές του 2012 που λειτουργεί ο ΕΟΠΥΥ δεν συνεδρίασαν οι υγειονομικές επιτροπές σε κανένα από τα ασφαλιστικά ταμεία που συγκροτούν τον ΕΟΠΥΥ. Επίσης, όλες οι χορηγήσεις των παροχών γίνονται μετ’ εμποδίων, αλλά κανείς δεν έχει διαμαρτυρηθεί με έναν απλό και ανθρώπινο τρόπο: Τί πιο απλό για τον κάθε ασφαλισμένο με αναπηρία όταν συναντήσει κάποιο πρόβλημα με το ασφαλιστικό του ταμείο και με κάποια χορήγηση να επισκεφτεί τα κεντρικά του ΕΟΠΥΥ για να διαμαρτυρηθεί. Απλά και ανθρώπινα.
Το πρόβλημα με τις περικοπές δεν είναι νέο. Από το 2009 έγιναν δραματικές περικοπές στους ασφαλισμένους του ΟΠΑΔ και του ΟΓΑ, αλλά δεν υπήρξε καμία ουσιαστική αντίδραση από την πλευρά των ασφαλισμένων.
Είναι να αναρωτιέται κανείς: Δεν είναι απαραίτητα αυτά τα είδη για την επιβίωση των ασφαλισμένων; Και εάν είναι απαραίτητα, πώς είναι δυνατόν να μπορούν να καλύψουν οι ασφαλισμένοι με πολύ σοβαρές αναπηρίες από την τσέπη τους την αγορά αυτών των ειδών;
Η αλήθεια είναι πως από τις πρώτες ημέρες του 2012 που διαπιστώθηκαν αυτές οι καθυστερήσεις στη συνταγογράφηση των αναλώσιμων, εκατοντάδες αναγνώστες του περιοδικού Αυτονομία τηλεφωνούσαν στο περιοδικό ή έστελναν e-mail στο www.disabled.gr για να πάρουν πληροφορίες.
Όμως, αυτό που μας παραξένεψε, ήταν πως τις περισσότερες φορές ζητούσαν να πληροφορηθούν οι σύζυγοι, οι γονείς και οι συγγενείς των ΑμεΑ. Σσε πολύ σπάνιες περιπτώσεις τηλεφωνούσαν οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι με αναπηρίες.
Από το Νοέμβριο του 2011 είχαν παρατηρηθεί κάποιες καθυστερήσεις στο Ι.Κ.Α., αλλά φαίνονταν ως μια σύμπτωση. Εκ των υστέρων, φάνηκε πως το Ι.Κ.Α. έχει κάποιο άτυπο μηχανισμό που όταν πρόκειται για ασφαλισμένους που φαίνονταν «χειραφετημένοι», τότε οι διαδικασίες προχωρούσαν αρκετά πιο γρήγορα. Αυτή η περίεργη διπλή «ταχύτητα» στην εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων έγινε ακόμη πιο έντονη τους πρώτους μήνες της λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ, όπου όταν ο ίδιος ασφαλισμένος με αναπηρία πήγαινε στο ασφαλιστικό του ταμείο, η ενημέρωση που είχε από τους υπαλλήλους ήταν πολύ πιο ολοκληρωμένη και οι πληρωμές γίνονταν πιο γρήγορα.
Από αυτό το παραπάνω φαίνεται πως τα ασφαλιστικά ταμεία δείχνουν να είναι πολύ περισσότερο «ευαίσθητα», όταν συναλλάσσονται με τους ίδιους τους ασφαλισμένους με αναπηρίες.
Χρειάστηκαν περισσότερα από 30 χρόνια για να καταλάβουμε πως ο μόνος που μπορεί να υποστηρίξει τα συμφέροντά του έναντι το ασφαλιστικό του ταμείο και του ΕΟΠΥΥ είναι ο ίδιος ο ασφαλισμένος.
Και εδώ ακριβώς βρίσκεται η ουσία του προβλήματος:
Οι παροχές του ΕΟΠΥΥ και των ασφαλιστικών ταμείων χορηγούνται στον ασφαλισμένο με αναπηρία για να μπορεί να εξομοιωθεί με τους ικανούς σωματικά και να παραμείνει ο ασφαλισμένος οικονομικά και κοινωνικά ενεργός. Όταν δεν γίνεται εμφανής ο ίδιος ο ασφαλισμένος, τότε το ασφαλιστικό του ταμείο υπολειτουργεί ή η εξυπηρέτηση του ασφαλισμένου μετατίθεται στο μέλλον.
Προφανώς υπάρχουν προβλήματα προσπελασιμότητας και προσβασιμότητας. Εδώ και χρόνια γνωρίζαμε τα προβλήματα της προσπελασιμότητας των ασφαλιστικών ταμείων και τα εμπόδια προσβασιμότητας των μέσων μαζικών μεταφορών, αλλά ως λύση προτιμούσαμε την αντιπροσώπευσή μας από κάποιους ικανούς σωματικά συγγενείς.
Δυστυχώς η ζωή μας τα έφερε ανάποδα και τώρα πλέον οι παροχές των ασφαλιστικών ταμείων έχουν περικοπεί και είναι διαθέσιμες μόνο για τους… χειραφετημένους. Άλλωστε, η πλειοψηφία των ποιοτικών βοηθημάτων προορίζονται για να βελτιώσουν την ποιότητα και την ποσότητα της ανεξαρτησίας και της αυτονομίας των ασφαλισμένων με σοβαρές αναπηρίες. Δυστυχώς, οι γενιές μας βρέθηκαν για πρώτη φορά στην ιστορία της αναπηρίας στην Ελλάδα να πρέπει να αποδείξουν εμπράκτως πως κάνουν καλή χρήση αυτών των παροχών των ασφαλιστικών ταμείων.
Προφανώς αυτή η απαίτηση της πολιτικής εξουσίας είναι υπερβολική και εξοργιστική, ειδικά όταν εκφράζεται βιαίως χωρίς καμία προειδοποίηση.
Όμως, το πρόβλημα της αντιπροσώπευσης, της εκπροσώπησης και της ετεροδιαχείρισης, είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, και εμείς όλοι ως πολίτες είχαμε ευθύνη τόσα χρόνια που δεν απαιτούσαμε από τα ασφαλιστικά μας ταμεία έναν πιο ορθολογικό και προσπελάσιμο τρόπο εξυπηρέτησης.
Τώρα πλέον που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με αυτές τις δραματικές περικοπές, δεν έχουμε τη διαπραγματευτική θέση για να διαπραγματευτούμε τα πάντα εφ’ όλης της ύλης. Το πρόβλημά μας είναι οι περικοπές και πώς μπορούμε να υποστούμε τις λιγότερες δυνατές συνέπειες από αυτές τις περικοπές.
Η λύση είναι η υποστήριξη των συμφερόντων μας από εμάς τους ίδιους χωρίς αντιπροσώπους.
Σε δεύτερη φάση, και αφού τώρα βρεθεί λύση για τα πραγματικά προβλήματα του παρόντος, τότε, το μέτωπο της ορθολογικής εξυπηρέτησης από τα ασφαλιστικά ταμεία είναι ανοιχτό. Όμως, αυτή τη στιγμή, το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι ο ασφαλισμένος με σοβαρή αναπηρία πρέπει να βρει έναν τρόπο να του χορηγηθούν άμεσα από το ασφαλιστικό του ταμείο τα αναλώσιμα και τα βοηθήματα που έχει ανάγκη για να επιβιώσει.
Η λύση με τη χορήγηση καθετήρων για διαλείποντες καθετηριασμούς φαίνεται να έχει βρεθεί. Με πρόσφατη εγκύκλιο ο ΕΟΠΥΥ δεν απαιτεί από τους ασφαλισμένους την προσκόμιση ουροδυναμικής μελέτης. Λέγεται μάλιστα πως ενδεχομένως το ποσό που αντιστοιχεί για την αγορά καθετήρων να αυξηθεί.
Όμως, οι άνθρωποι με σοβαρές κινητικές αναπηρίες δεν χρειάζονται μόνο καθετήρες για να επιβιώσουν. Χρειάζονται ηλεκτροκίνητα και χειροκίνητα αναπηρικά καθίσματα, καθίσματα για το μπάνιο, γερανάκια, νάρθηκες, στρώματα για την θεραπεία του κατακλίσεων, υποσέντονα, προσαρμοσμένα κρεβάτια, δαπάνες για την επισκευή και τη συντήρηση των βοηθημάτων τους, τεχνητά μέλη για τα κάτω και άνω άκρα, μαξιλάρια για την προστασία από τις κατακλίσεις, φαρμακευτικά σκευάσματα για πολύ εξειδικευμένες χρήσεις. Για όλα αυτά τα παραπάνω δεν φαίνεται να έχει βρεθεί κάποια αξιόπιστη και σίγουρη μέθοδος χορήγησης από τον ΕΟΠΥΥ.
Στα επόμενα δύο χρόνια όλοι οι ασφαλισμένοι με σοβαρές κινητικές αναπηρίες θα χρειαστούν αυτά τα παραπάνω και θα βρεθούν αντιμέτωποι με έναν ΕΟΠΥΥ που βρίσκεται εν ανυπαρξία.
Πόσοι Έλληνες και Ελληνίδες με παραπληγίες, με τετραπληγίες και με ακρωτηριασμούς μπορούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να αγοράσουν αυτά τα βοηθήματα που είναι απαραίτητα για την επιβίωσή τους; Αυτό το ερώτημα πρέπει να απαντηθεί τώρα, επειδή αργά ή γρήγορα, σε μερικούς μήνες ή το πολύ σε δύο χρόνια, θα πρέπει να απαντηθεί – και ίσως τότε είναι αργά.
Είναι πολλά τα λεφτά και αυτά τα λεφτά δεν υπάρχουν, γι’ αυτό ανακαλύφθηκαν οι κοινωνικές ασφαλίσεις…
Περιοδικό Αυτονομία – http://www.disabled.gr/ – Απρίλιος 2012.