Κατάγεται από την Έδεσσα, σπούδασε Κοινωνιολογία και Ανατολικές θρησκείες στη Νέα Υόρκη, Φιλοσοφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, παραγωγή ραδιοφώνου και τηλεόρασης στο Τορόντο, και Κοινωνικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Ρεθύμνης. Σήμερα ζει και εργάζεται στο Ρέθυμνο.

Πρόκειται για τον Κωνσταντίνο Σαββόπουλο, ή αλλιώς, «Οδυσσέα». Έναν άνθρωπο με πλούσιο βιογραφικό, με δυο υπέροχους γιους (τον Διόνυσο 18 ετών και τον μικρούλη Ορφέα), με πολλές δραστηριότητες σε διάφορους τομείς, και με αθλητικές διακρίσεις, τόσο πριν, όσο και μετά τον ακρωτηριασμό του. Ο Οδυσσέας είναι αθλητής ποδηλασίας αναπήρων, υπεύθυνος προγραμμάτων άθλησης αναπήρων και υπαίθριων δραστηριοτήτων, και οδηγός-ξεναγός ορεινής ποδηλασίας. Υπήρξε ο εμπνευστής και πρωτεργάτης της ανάπτυξης και εξέλιξης του βόλεϊ και της ποδηλασίας για τους Έλληνες με αναπηρία, ενώ τελευταία δραστηριοποιείται στον χώρο του εναλλακτικού τουρισμού.

Επειδή όμως μας μπέρδεψε από την πρώτη κιόλας στιγμή της γνωριμίας μας, έπρεπε να ξεκαθαρίσουμε καταρχήν το εξής:
– Τελικά… «Κωνσταντίνος» ή «Οδυσσέας»;

«Το όνομα Κωνσταντίνος είναι απλώς αυτό με το οποίο με βάφτισαν χωρίς να με ρωτήσουν. Το Οδυσσέας είναι αυτό που … για να το πω πιο ποιητικά…νιώθω ότι με αντιπροσωπεύει τώρα, μιας και όταν έχασα το πόδι μου, ξεκίνησε για μένα μια «Οδύσσεια». Η Ιθάκη ήταν μακριά, και υπήρχαν οι Λαιστρυγόνες της προκατάληψης και οι Κύκλωπες του κοινωνικού ρατσισμού. Συν της άλλης, είμαι κατά του Χριστιανισμού. Τώρα τελευταία μας έδωσαν τη δυνατότητα να αλλάξουμε το όνομά μας και τυπικά, αλλά απλώς βαρέθηκα να μπω σ’ αυτή τη διαδικασία. Πάντως από τότε που ήμουν έφηβος και έφυγα στην Αμερική, όλοι με γνωρίζουν ως Οδυσσέα.»

Το 1983, σε ηλικία 18 χρόνων, ο Οδυσσέας έχασε το δεξί του πόδι σε ένα τροχαίο, λίγο έξω απ’ τη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο, σχεδόν αμέσως μετά το ατύχημά του, έφυγε για την Αμερική.
«Ήταν μια ευτυχής συγκυρία. Ζούσα στα Γιαννιτσά τότε, στην Έδεσσα, και είχα κάνει τα χαρτιά μου για υποτροφία από έναν Ελληνοαμερικάνικο σύλλογο εκεί, ο οποίος έδινε χορηγίες σε Ελληνόπουλα που διαπρέπουν σε κάποιον τομέα. Εγώ ήμουν δημοσιογράφος τότε σε μια τοπική εφημερίδα, ασχολιόμουν και με το θέατρο, είχα δημιουργήσει κι ένα θεατρικό εργαστήρι, και έτυχε ο σύλλογος αυτός να κάνει δεκτή την αίτησή μου, με αποτέλεσμα να κερδίσω μια υποτροφία για το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU).
Εκεί μου δόθηκε η ευκαιρία να συναναστραφώ με τους βετεράνους από το Βιετνάμ οι οποίοι ήταν πολύ καλά οργανωμένοι σε θέματα αποκατάστασης ακρωτηριασμών. Είναι γνωστό εξάλλου ότι οτιδήποτε πρωτοποριακό προέκυψε στον τομέα της αποκατάστασης στην Αμερική, οφείλεται στα θύματα του Βιετνάμ.»

Σε ηλικία 21 έτους επιστρέφει στην Ελλάδα, και μένει για 2 χρόνια στη Θεσσαλονίκη, όπου συνεχίζει τις σπουδές του στο Α.Π.Θ. Λίγο αργότερα εγκαταλείπει πάλι την Ελλάδα για σπουδές (παραγωγή ραδιοφώνου) στο Κολέγιο «Seneca» στο Τορόντο (Καναδά). «Όταν βέβαια επέστρεψα στην Ελλάδα, εδώ άρχιζε τότε η ελεύθερη ραδιοφωνία και τα πράγματα επαγγελματικά δεν εξελίχθηκαν όπως τα περίμενα…Έχω εξασκήσει όμως κι ένα άλλο επάγγελμα, το οποίο μπορεί να μην έχει φανεί πουθενά, αλλά αποτελεί την τέχνη μου, μέσα από την οποία επιβίωσα για πολλά χρόνια. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στην Αμερική έμαθα συνάμα και την τέχνη της μεταξοτυπίας. Επειδή πάντα ασχολιόμουν με τη γραφιστική και τα κόμικς, και επειδή ήθελα να τυπώνω τα σχέδιά μου πολλαπλές φορές, μπήκα στη διαδικασία της μεταξοτυπίας στη Νέα Υόρκη, που θεωρείτο τότε η «μητρόπολη» του screen printing (το οποίο ξεκίνησε το 1910, μετά την αντικατάσταση της μεταξένιας μεμβράνης). Τύπωνα, λοιπόν, τα σχέδιά μου πάνω σε t-shirts και τα πουλούσα σε καταστήματα τουριστικών ειδών. Έτσι μεγάλωσα τον πρώτο μου γιο!»
Το καλοκαίρι του 1998, με πρωτοβουλία του Οδυσσέα, κι ενώ ο ίδιος ήδη συμμετείχε σε τουρνουά beach volley αρτιμελών -με την ιδιότητα του συμβούλου ισοτίμων και του εμψυχωτή-, πραγματοποιήθηκε η πρώτη αθλητική εκδήλωση βόλεϊ αναπήρων στην Ελλάδα, στην παραλία του Ρεθύμνου. Επιθυμία τού Οδυσσέα ήταν να προσφέρει την ευκαιρία και σε άλλους νέους με αναπηρίες να βιώσουν αυτήν την πολύ ευχάριστη και ευεργετική εμπειρία, δίνοντας έτσι το έναυσμα για την ανάπτυξη του βόλεϊ αναπήρων στην Ελλάδα.
Και αυτή ήταν μόνο η αρχή. Τον Ιανουάριο του 2000, με πρωτοβουλία του Εθνικού Ιδρύματος Νεότητας (ΕΙΝ), ιδρύθηκαν και αναγνωρίστηκαν δικαστικά επτά (7) αθλητικά σωματεία ΑμεΑ, που καλλιεργούν αποκλειστικά το βόλεϊ και καλύπτουν γεωγραφικά όλα τα διαμερίσματα της χώρας. Ακολούθως, τον Οκτώβριο του 2000, ιδρύθηκε -σύμφωνα με τον Νόμο 2725/1999- στα Καλάβρυτα, η Ομοσπονδία με την επωνυμία «Ελληνική Αθλητική Ομοσπονδία βόλεϊ ΑμεΑ» και αναγνωρίστηκε δικαστικά. Η Ομοσπονδία αναγνωρίστηκε και ως επίσημο μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας βόλεϊ αναπήρων (WOVD).

«Στο παγκόσμιο πρωτάθλημα βόλεϊ αναπήρων στη Σλοβακία (Σεπτέμβριος 2001), όπου ήμουν αρχηγός της Εθνικής ομάδας Βόλεϊ Αναπήρων (ορθίων), μου δόθηκε η ευκαιρία να έρθω σε στενότερη επαφή με τον οργανισμό Veterans Administration of America (VAF), του οποίου αποτελώ πια επίσημο μέλος. Τα μέλη της VAF βρίσκονταν εκεί ως σπόνσορες της ομάδας βόλεϊ της Καμπότζης, νιώθοντας πιθανότατα υπεύθυνοι για τις χιλιάδες των ακρωτηριασμένων ανθρώπων στην Καμπότζη από τα ναρκοπέδια. Ο οργανισμός αυτός είχε δημιουργήσει ένα πρόγραμμα αποκατάστασης στην Καμπότζη, ώστε με σχετικά φτηνές πρώτες ύλες να έχουν τη δυνατότητα οι ίδιοι οι ακρωτηριασμένοι να κατασκευάζουν τα πρόσθετα μέλη τους, για να μπορούν να κάνουν -εκτός των άλλων- και το αγαπημένο τους χόμπι, που είναι το βόλεϊ, και το οποίο είναι ένα ευρέως διαδεδομένο και δημοφιλές άθλημα σε χώρες όπως η Καμπότζη, η Ταϊλάνδη, το Λάος και η Βιρμανία.»
Ωστόσο, το βόλεϊ αναπήρων ορθίων (“standing”) δεν έχει αναγνωριστεί ως Παραλυμπιακό άθλημα, με αποτέλεσμα πολλοί νέοι αθλητές με αναπηρία να αποθαρρυνθούν. Παραλυμπιακό άθλημα μέχρι σήμερα θεωρείται μόνο το “sitting” βόλεϊ αναπήρων.

Ο Οδυσσέας έχει επίσης συμμετάσχει πολλές φορές σε ποδηλατικούς υπερ-μαραθώνιους για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κόσμου -και ιδιαίτερα των μαθητών- σε θέματα κοινωνικού ρατσισμού, εθελοντικής εργασίας, τροχαίων ατυχημάτων και Παραλυμπιακής Παιδείας (σε περισσότερα από 200 σχολεία όλων των βαθμίδων). Επίσης, ως «Ποδηλάτης της Ειρήνης», έχει πραγματοποιήσει επισκέψεις σε γειτονικές χώρες, με σκοπό την δημιουργία μιας γέφυρας επικοινωνίας και συνεργασίας των βαλκανικών χωρών μέσω αθλητικών δραστηριοτήτων αναπήρων και αρτιμελών από κοινού. Για την ιστορία, να αναφέρουμε πως ο 1ος ποδηλατικός υπερ-μαραθώνιος (Ιεράπετρα – Σερβία) πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 1999. Και ακολούθησαν αρκετοί μέχρι σήμερα. Μάλιστα, τον προσεχή Οκτώβριο, η μικρή ομάδα αναπήρων ποδηλατών που έχει συγκροτήσει ο Οδυσσέας, έχει προσκληθεί στην Κύπρο, για μια 3ήμερη ποδηλατοδρομία, στα πλαίσια ευαισθητοποίησης της Κυπριακής κοινωνίας στο θέμα των τροχαίων ατυχημάτων.
Ποδηλατικός τουρισμός:
Ο αθηναϊκός σύλλογος «ΠΗΓΑΣΟΣ», μέσω του οποίου ο Οδυσσέας διαγωνίζεται στα πανελλήνια πρωταθλήματα αναπήρων στην ποδηλασία (με υποστήριξη από την εταιρεία του κ. Νίκου Κασιμάτη), δημιούργησε ένα παράρτημα στο Ρέθυμνο, μέσω του οποίου ο Οδυσσέας κατάφερε να οργανώσει μια ομάδα νέων ανθρώπων με –και χωρίς- αναπηρίες που αγαπούν την ποδηλασία και προέρχονται από όλη σχεδόν την Κρήτη.
«Αυτή την εποχή προσπαθούμε να πάρουμε και διπλό ποδήλατο μέσα από διάφορους χορηγούς ή το Δήμο Ρεθύμνης, για να μπορούν να κάνουν ποδηλασία τα τυφλά «κοπέλια»! Όσον αφορά στην υποστήριξη των τυφλών ποδηλατών από βλέποντες οδηγούς, έχω ήδη βρει αρκετά νέα παιδιά που θα αποτελέσουν τους εθελοντές οδηγούς για τα διπλά ποδήλατα. Επιπλέον, έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε την τεχνική υποστήριξη, μιας και έχω ο ίδιος ποδηλατάδικο. Τα γραφεία του συλλόγου, αποτελούν στην ουσία και γραφεία του ποδηλατικού τουρισμού, και για τον λόγο αυτό επιλέξαμε να είναι χώροι απολύτως προσπελάσιμοι για όλες της μορφές αναπηρίας.»

Η δραστηριοποίηση του Οδυσσέα στο χώρο του εναλλακτικού τουρισμού, περιλαμβάνει και ενέργειες για την μετατροπή της παραλίας του Ρεθύμνου σε προσπελάσιμη παραλία για ανθρώπους με αναπηρικά αμαξίδια, προκειμένου να μπορέσει η πόλη του Ρεθύμνου να προσελκύσει τουρισμό τόσο από την υπόλοιπη Ελλάδα, όσο και από την Ευρώπη.

Όσο για τα άμεσα σχέδια του Οδυσσέα… «Στο τέλος της σεζόν, γύρω στην πρώτη εβδομάδα Νοεμβρίου, θα συμμετάσχω στην οργάνωση ενός camp για ακρωτηριασμένους στο Ρέθυμνο, για μία εβδομάδα, με σημαντική κάλυψη των εξόδων παραμονής των συμμετεχόντων – εκτός των αεροπορικών ή/και ακτοπλοϊκών που θα χρησιμοποιήσουν για να φτάσουν ως εδώ. Σκοπός είναι να συναντηθούν εδώ παιδιά με ακρωτηριασμούς από όλη την Ελλάδα, να κάνουν διακοπές, συνδυάζοντάς το με τη χειραφέτηση πάνω στο πρόβλημα της αναπηρίας τους, αλλά και σε τεχνικά θέματα, όπως ανταλλαγή πληροφοριών για τεχνητά μέλη, κτλ. Στο camp θα βρίσκεται και ένας ορθοτεχνίτης που θα δίνει (δωρεάν) τεχνικές συμβουλές στους συμμετέχοντες. Πρόκειται δηλαδή ουσιαστικά για το 1ο workshop για ακρωτηριασμένους στην Ελλάδα.»

Σ’ αυτή την κουβέντα με τον Οδυσσέα, είπαμε κι άλλα. Πολλά περισσότερα. Μιλήσαμε για τους «μεσάζοντες» της αναπηρίας, και για τα εμπόδια που αυτοί βάζουν, για όσα έπρεπε να γίνουν και δεν έγιναν, για όσα μπορούν να γίνουν και μποϋκοτάρονται, για τη δυναμική που κρύβει η Αναπηρία και που οφείλουμε να αναδείξουμε:
«Με ενδιαφέρει κάποια στιγμή οι ακρωτηριασμένοι να αποκτήσουν μια δική τους φωνή. Μπορεί να είμαστε ενταγμένοι μέσα σε δεκάδες συλλόγους αναπήρων, ομοσπονδίες, κτλ, κτλ, αλλά αν πραγματικά θέλουμε να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής μας, εμείς, η υποομάδα ακρωτηριασμένων Ελλήνων πολιτών, πρέπει να οργανωθούμε. Και αυτό όχι για να ξεχωρίσουμε από τις άλλες μορφές αναπηρίας, αλλά για να διεκδικήσουμε καλύτερες συνθήκες ζωής για το σύνολο των ακρωτηριασμένων. Ούτε «σωματεία» χρειάζεται να γίνουν, ούτε «πρόεδροι», ούτε «αντιπρόεδροι», ούτε κάθε είδους εξουσιαστές. Μιλάω για ένα απλό διαδικτυακό -καταρχήν- φόρουμ. Για μία πρώτη συσπείρωση. Για την ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών πάνω στα θέματα του ακρωτηριασμού, των τεχνητών μελών και των καθημερινών μας προβληματισμών.»

Email επικοινωνίας με τον Οδυσσέα Σαββόπουλο: odyseasthecyclist@hotmail.com.

Για το ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ,
Άννα Ευαγγελινού