Τη σημαντική συμβολή του τομέα του εμπορίου στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης στην ελληνική οικονομία καταγράφει η πρόσφατη έκθεση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ).
Σε έναν τομέα όπου το 94,5% αποτελείται από μικρές και πολύ μικρές – ατομικές επιχειρήσεις αποτυπώνεται μια αξιοπρόσεκτη δυναμική στη δημιουργία απασχόλησης, δυναμική που μεταφράζεται σε περίπου 160.000 νέες θέσεις εργασίας στο διάστημα 1993 – 2004. Σημαντική είναι η «συνεισφορά» το 2004, έτος κατά το οποίο προέκυψαν από τον τομέα 10.762 νέες θέσεις απασχόλησης, όταν στο σύνολο της οικονομίας οι νέες θέσεις ανήλθαν στις 43.183.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ερευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΣΕΕ, ο τομέας του εμπορίου απασχολούσε κατά το 2004 περίπου 748.300 άτομα, μέγεθος που αντιστοιχεί στο 17,3% της συνολικής απασχόλησης στην ελληνική οικονομία.
Το λιανικό εμπόριο απορροφά το 69% της απασχόλησης του τομέα, το χονδρικό εμπόριο το 17,6% και το εμπόριο και συντήρηση οχημάτων το 13,4% περίπου. Η αναλογία ανδρών – γυναικών στον τομέα είναι 60/40 και διαφέρει κατά περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες από την αναλογία της συνολικής απασχόλησης της χώρας, η οποία είναι 62/38. Το 27,2% των απασχολουμένων αποτελείται από νέους έως 29 ετών, το ποσοστό της μερικής απασχόλησης παραμένει χαμηλό (3,6%), ενώ το 8,7% των μισθωτών είτε απασχολούνται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου είτε η απασχόλησή τους έχει προσωρινή μορφή.
Η απασχόληση στο εμπόριο έχει αυξηθεί την περίοδο 1993 – 2004 κατά 160.800 άτομα (ποσοστό 27,4%), με αποτέλεσμα η συμβολή του στην αύξηση της απασχόλησης στο σύνολο της οικονομίας να ανέρχεται στο 26,2%, καθώς η απασχόληση αυξήθηκε συνολικά κατά περίπου 614.380 άτομα. Η διαχρονική αύξηση της απασχόλησης στον τομέα προέρχεται κυρίως από την εντονότερη είσοδο των γυναικών, καθώς τρία στα πέντε άτομα με τα οποία αυξήθηκε η απασχόληση σ’ αυτόν είναι γυναίκες.
Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (2003), η απασχόληση στο εμπόριο αυξήθηκε κατά 10.760 άτομα (ποσοστό 1,5%), ενώ η απασχόληση στο σύνολο της οικονομίας αυξήθηκε κατά περίπου 43.200 άτομα (ποσοστό 1%). Συνεπώς η συμβολή του τομέα στην συνολική αύξηση της απασχόλησης μεταξύ 2003 και 2004 να ανέρχεται στο 25%.
Θέση και φύλο
Η εικόνα της κατανομής των απασχολουμένων στο εμπόριο, ως προς τη θέση τους στην επιχείρηση, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία έχει ως εξής:
Σημαντικό μέρος των απασχολουμένων στον τομέα (30,2%) είναι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που δεν απασχολούν προσωπικό (αυτοαπασχολούμενοι), το 12,3% είναι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που απασχολούν προσωπικό (εργοδότες), το 8,1% απασχολούνται στις επιχειρήσεις χωρίς αμοιβή (συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη της οικογενείας) και τέλος το 49,4% είναι μισθωτοί.
Σε σχέση με το έτος αναφοράς (1993), αύξηση παρουσιάζουν οι κατηγορίες των εργοδοτών και των μισθωτών, ενώ μειώνεται η απασχόληση στους αυτοαπασχολούμενους και στα συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη. Στην κατά φύλο εξέταση, αύξηση εμφανίζουν οι αυτοαπασχολούμενες γυναίκες και τα συμβοηθούντα μέλη στους άνδρες. Η συμβολή των γυναικών στις μεταβολές της περιόδου είναι σημαντική, καθώς συμμετέχουν σε πολύ μεγάλο βαθμό στις αυξήσεις του αριθμού των εργοδοτών και των μισθωτών (35% και 60% αντίστοιχα), ενώ παράλληλα κάλυψαν το 80% της μείωσης του αριθμού των αυτοαπασχολουμένων.
Το ποσοστό της μερικής απασχόλησης στο εμπόριο είναι 3,6% (περί τα 27.000 άτομα), παραμένοντας διαχρονικά μικρότερο σε σύγκριση με τα ποσοστά στον τριτογενή τομέα, αλλά και στο σύνολο της οικονομίας (4,8% και 4,6% αντίστοιχα το 2004), τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Σε σχέση με το προηγούμενο έτος, η μερική απασχόληση στον τομέα αυξήθηκε λιγότερο από 1.600 άτομα, κυρίως γυναίκες, αυξάνοντας ελαφρά το ποσοστό της μερικής απασχόλησης, το οποίο ήταν 3,4% το 2003, με αποτέλεσμα η μεταβολή της απασχόλησης να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό (κατά 85%) σε αύξηση της πλήρους απασχόλησης. Για το σύνολο της οικονομίας, η αύξηση που παρατηρείται στη μεταβολή του ποσοστού της μερικής απασχόλησης (4,1% το προηγούμενο έτος) ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό σε αύξηση των απασχολουμένων με μερική απασχόληση, καθώς αντιστοιχεί σε αύξηση 23.500 ατόμων που αναλογούν πάνω από το ήμισυ της συνολικής μεταβολής των απασχολουμένων. Στον τομέα των υπηρεσιών η αύξηση που παρατηρείται στη μεταβολή του ποσοστού της μερικής απασχόλησης (4,1% το προηγούμενο έτος) αντιστοιχεί σε 25.460 άτομα, εν τούτοις η μεταβολή της απασχόλησης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό (83% της μεταβολής) σε αύξηση της πλήρους απασχόλησης.
Στο εμπόριο μειώνεται η μερική απασχόληση των ανδρών, ενώ για το σύνολο της οικονομίας και για τον τομέα των υπηρεσιών η αύξηση της μερικής απασχόλησης οφείλεται -κατά 9/10 και 3/4 αντίστοιχα- σε αύξηση των γυναικών.
Οσον αφορά τις μεταβολές της πλήρους απασχόλησης κατά 60%, 40% και 47% οφείλονται σε αυξήσεις των γυναικών στο εμπόριο, στο σύνολο της οικονομίας και στον τομέα των υπηρεσιών αντίστοιχα.
Το ποσοστό της προσωρινής απασχόλησης στο εμπόριο εκτιμάται ότι το 2004 ήταν 8,7% (περίπου 32.300 άτομα σε σύνολο 369.100 μισθωτών), ποσοστό που παραμένει και διαχρονικά σημαντικά μικρότερο των αντίστοιχων ποσοστών στον τριτογενή τομέα και στο σύνολο της οικονομίας (12,5% και 12,4% αντίστοιχα) τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.
Η προσωρινή απασχόληση στον τομέα αυξήθηκε σε σχέση με το προηγούμενο έτος κατά περίπου 5.060 άτομα και στην εν λόγω μεταβολή συμμετέχουν περισσότερο από τα 2/3 οι γυναίκες.
Οι νέοι
Στο εμπόριο απασχολούνται σήμερα περίπου 203.200 νέοι ηλικίας από 15-29 ετών, ποσοστό που αναλογεί σε περισσότερο από το 1/4 της συνολικής απασχόλησης του τομέα (27,2). Η εν λόγω συμμετοχή των νέων στην απασχόληση του τομέα είναι μεγαλύτερη από τις αντίστοιχες αναλογίες των νέων για το σύνολο της οικονομίας αλλά και για τον τομέα των υπηρεσιών (21,2% και 22,3% αντίστοιχα).
Σε σχέση με το προηγούμενο έτος, η απασχόληση των νέων στον τομέα μειώθηκε κατά 2.550 άτομα και κυρίως αυτή των γυναικών, ενώ στο σύνολο της οικονομίας και στον τομέα των υπηρεσιών η απασχόληση των νέων αυξήθηκε (κατά 1.000 και 15.650 άτομα αντίστοιχα). Στον τομέα απασχολούνται περί τους 9.100 νέους με μερική απασχόληση, ενώ το ποσοστό της μερικής απασχόλησης μειώθηκε στο 5,1% έναντι 5,5% του προηγούμενου έτους. Η μείωση του ποσοστού αντιστοιχεί στη μείωση της μερικής απασχόλησης των νέων στο εμπόριο κατά περίπου 1.000 άτομα, σε αντίθεση με το σύνολο της οικονομίας, και για τον τομέα των υπηρεσιών όπου η απασχόληση των νέων αυξήθηκε.
Τέλος, περί τους 149.300 νέους, (δηλαδή τα 3/4 των νέων) απασχολούνται στον τομέα ως μισθωτοί και αποτελούν το 40,5 του συνόλου των μισθωτών του τομέα. Το ποσοστό της προσωρινής απασχόλησης στους νέους του τομέα ανέρχεται στο 14%, περί τα 20.900 άτομα, έναντι 11,3% του προηγούμενου έτους. Σε σχέση με το προηγούμενο έτος, η μισθωτή απασχόληση στους νέους αυξήθηκε κατά περίπου 1.400 άτομα, ενώ η προσωρινή απασχόληση κατά 4.200 άτομα, με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί η μόνιμη απασχόληση των νέων στον τομέα κατά 2.800 άτομα.
Στο σύνολο της οικονομίας και στον τομέα των υπηρεσιών οι νέοι που απασχολούνται ως μισθωτοί αποτελούν λίγο πάνω από το 1/4 του συνόλου των μισθωτών (26%), ενώ το ποσοστό των νέων με προσωρινή απασχόληση υπερβαίνει το 1/5 των νέων μισθωτών (22% περίπου). Σε σχέση με το προηγούμενο έτος η αύξηση της μισθωτής απασχόλησης των νέων για το σύνολο της οικονομίας οφείλεται στην αύξηση των προσωρινά απασχολουμένων, καθώς μειώνεται ο αριθμός των νέων με μόνιμη εργασία, ενώ στον τομέα των υπηρεσιών πάνω από 8 στα 10 άτομα με τα οποία αυξήθηκε ο αριθμός των νέων μισθωτών είναι με προσωρινή απασχόληση.
Τα επαγγέλματα
Τα κυριότερα επαγγέλματα που συναντώνται στην απασχόληση του τομέα είναι: πωλητές, διευθύνοντες και στελέχη μικρών επιχειρήσεων, (με απασχόληση μέχρι 9 πρόσωπα), μηχανικοί και εφαρμοστές και υπάλληλοι γραφείου. Περισσότεροι από το 1/3 των απασχολουμένων στον τομέα είναι πωλητές (34,3%), απασχολούνται ως διευθύνοντες επιχειρηματίες και προϊστάμενοι (33,2%).
Το 70% των διευθυνόντων επιχειρηματιών και προϊσταμένων επιχειρήσεων είναι άνδρες, ενώ στους πωλητές και τους υπαλλήλους γραφείου οι γυναίκες συμμετέχουν κατά 59% και 51% αντίστοιχα. Τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, το σύνολο σχεδόν των διευθυνόντων επιχειρηματιών και των προϊσταμένων επιχειρήσεων είναι είτε αυτοαπασχολούμενοι είτε εργοδότες, ενώ το σύνολο σχεδόν των υπαλλήλων γραφείου και περί τα 2/3 των πωλητών είναι μισθωτοί.
Χαρακτηριστικά της απασχόλησης ανά κλάδο
Λιανικό εμπόριο: Πάνω από το 1/3 των απασχολουμένων στον κλάδο είναι αυτοαπασχολούμενοι (35%), το 11% είναι εργοδότες, το 10% είναι συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη και, τέλος, το 44% είναι μισθωτοί. Περίπου το 50% των απασχολούμενων στον τομέα είναι γυναίκες, οι νέοι μέχρι 29 ετών αποτελούν το 28% των απασχολουμένων, το ποσοστό της μερικής απασχόλησης ανέρχεται στο 4,3%, ενώ το ποσοστό της προσωρινής απασχόλησης διαμορφώνεται στο 10,5% των μισθωτών του κλάδου.
Χονδρικό εμπόριο: Τα 2/3 των απασχολουμένων στο κλάδο είναι μισθωτοί (66,4%), το 15,5% είναι αυτοαπασχολούμενοι, το 14,8% είναι εργοδότες και, τέλος, το 3,3% ανήκει στην κατηγορία των συμβοηθούντων και μη αμειβόμενων μελών. Περίπου τα 3/4 των απασχολουμένων στον κλάδο είναι άνδρες (η αναλογία ανδρών/ γυναικών είναι 73/27, οι νέοι μέχρι 29 ετών αποτελούν το 25,2% των απασχολουμένων, το ποσοστό της μερικής απασχόλησης είναι 2,3% ενώ το ποσοστό της προσωρινής διαμορφώνεται στο 5,1% του κλάδου.
Εμπόριο, συντήρηση και επισκευή οχημάτων: Πάνω από το ήμισυ των απασχολούμενων στον κλάδο είναι μισθωτοί (53,4%), περίπου το 1/4 είναι αυτοαπασχολούμενοι (25,4%), το 16,5% είναι εργοδότες και το 4,8% είναι συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη. Η αναλογία ανδρών/ γυναικών είναι 86/14, ενώ οι νέοι μέχρι 29 ετών αποτελούν το 27% των απασχολουμένων. Το ποσοστό της μερικής απασχόλησης είναι μόλις 1,5%, ενώ το ποσοστό της προσωρινής απασχόλησης διαμορφώνεται στο 7,5% των μισθωτών. Πρέπει να επισημανθεί ότι στο συγκεκριμένο κλάδο η απασχόληση σε διάστημα ενός έτους μειώθηκε κατά 14.300 άτομα.
ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Παρασκευή, 13 Μαϊου 2005 07:00