Ομιλία της Ευρωβουλευτού του ΠΑΣΟΚ κ. Ευαγγελίας Τζαμπάζη με θέμα «Ευρωπαϊκή Ένωση και Αναπηρία: Επιτεύγματα-Εξελίξεις-Διεκδικήσεις» σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύλλογος Παραπληγικών Νομού Δράμας
Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Δράμα η Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Ευαγγελία Τζαμπάζη, μεταξύ άλλων τόνισε: Είμαστε εδώ για να συζητήσουμε τα επιτεύγματα και τις εξελίξεις στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Διεθνών Οργανισμών αλλά και τις διεκδικήσεις μας που δεν σταματούν και δεν πρέπει να σταματούν όσο υπάρχουν ακόμη ανισότητες και διακρίσεις γενικά αλλά και ιδιαίτερα σε σχέση με την αναπηρία στις κοινωνίες που ζούμε. Αυτές τις διεκδικήσεις στήριξε και στηρίζει με πολιτικές και πρακτικές το ΠΑΣΟΚ με στόχο τη διαμόρφωση των όρων ύπαρξης μιας Ευρώπης με ανθρωποκεντρικά χαρακτηριστικά.
Η καταπολέμηση των διακρίσεων αποτελεί σημαντική πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς η ύπαρξη της βασίζεται στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών καθώς και του κράτους δικαίου. Κατά συνέπεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την καταπολέμηση όλων των διακρίσεων. Το άρθρο 13 της συνθήκης ΕΚ, που θεσπίστηκε με τη συνθήκη του Άμστερνταμ, παρέχει ειδικές εξουσίες στην Κοινότητα για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, βασική φιλοσοφία όσον αφορά τα ζητήματα της αναπηρίας είναι αυτή που περιγράφεται με τον όρο «mainstreaming», δηλαδή μια πολιτική που διαχέει το ζήτημα της αναπηρίας σε όλα τα επιμέρους θέματα και εκεί το αντιμετωπίζει σαν μέρος ενός οργανικού συνόλου.
Το πολιτικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίζεται στη συνολική κοινοτική προσέγγιση που συνοψίζεται στη δέσμευση την οποία ανέλαβε υπέρ των Ευρωπαίων πολιτών με αναπηρία και συνοδεύεται από μια προσέγγιση της αναπηρίας που δεν έγκειται στην παθητική αρωγή αλλά στην ενσωμάτωση και την ενεργό συμμετοχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Η κοινοτική δράση εστιάζεται κυρίως στην αναγνώριση και την προάσπιση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Μάιο του 2000 με τίτλο» Για μια Ευρώπη χωρίς φραγμούς για τα «άτομα με αναπηρία», πρέπει να εξαλειφθούν τα περιβαλλοντικά, τεχνικά και νομικά κωλύματα που εμποδίζουν την αποτελεσματική συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην οικονομία και την κοινωνία της γνώσης. Η πρόσβαση στην απασχόληση αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για την ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία, η οποία διευκολύνεται χάρη στα κυριότερα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, την κοινοτική πρωτοβουλία EQUAL και την ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση. Επιπλέον, ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων κοινωνικής προστασίας αναμένεται ότι θα καταστήσει εφικτή την ευχερέστερη μετάβαση από την εξάρτηση από τις παθητικές παροχές κοινωνικής πρόνοιας στα κίνητρα με τη μορφή παροχών που συνδέονται με την εργασία. Τέλος, η καταπολέμηση της περιθωριοποίησης των ατόμων με αναπηρία επιτυγχάνεται με την ευρωπαϊκή διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης και τα εθνικά σχέδια δράσης που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη.
Εμείς στο ΠΑΣΟΚ συμβάλαμε καθοριστικά στη διαμόρφωση ενός συνολικού νομοθετικού πλαισίου για την Αναπηρία .
Πέρα από την αναγνώριση αυτής της προσπάθειας θα πρέπει και να εκμεταλλευτούμε αυτό το θεσμικό πλαίσιο που έδωσε το ΠΑΣΟΚ και να το απλώσουμε στην ελληνική περιφέρεια για να μπορέσουν να το αξιοποιήσουν όλοι όσοι το έχουν ανάγκη, άτομα με αναπηρία, οι συγγενείς τους, φορείς και υπηρεσίες, ΜΚΟ και εθελοντές και κάθε ενεργός πολίτης που θέλει να βοηθήσει τον αγώνα για ισότιμη μεταχείριση των ατόμων με αναπηρία. Η βασική αφετηρία δράσης μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι η διαμόρφωση των απαραίτητων προϋποθέσεων και συνθηκών για την πρόληψη και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και τη δημιουργία ίσων ευκαιριών για τα Άτομα με Αναπηρία μέσα από τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας σε όλες τις δράσεις και τις εκθέσεις που ψηφίζονται.
Με την παρουσία μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνέβαλα στη διαμόρφωση ορισμένων σημαντικών πρωτοβουλιών με τη μορφή Παρεμβάσεων, Ερωτήσεων και Τροπολογιών
Εκτός από τις παλιότερες πρωτοβουλίες, ψηφίσματα ,οδηγίες και δράσεις τα διαθέσιμα σήμερα εργαλεία για το παρόν και το μέλλον της Ευρωπαϊκής και κατά συνέπεια και της ελληνικής πραγματικότητας είναι κυρίως:
• Το Ευρωπαϊκό Έτος Ίσων Ευκαιριών για όλους (2007)
• Ίσες ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρία: ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης (2004-2010)
• Κατάσταση των ΑμεΑ στη διευρυμένη Ευρώπη Ένα Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης 2006-2007 (2006/2105).
• Το κοινοτικό πρόγραμμα PROGRESS – Απασχόληση και κοινωνική αλληλεγγύη
Το Ευρωπαϊκό Έτος Ίσων Ευκαιριών για όλους (2007) είναι μια πρωτοβουλία που βασίζεται στα επιτεύγµατα προηγούµενων Ευρωπαϊκών Ετών –ιδίως του 1997 (Ευρωπαϊκό Έτος κατά του Ρατσισµού) και, πιο πρόσφατα, του 2003 (Ευρωπαϊκό Έτος των ατόµων µε ειδικές ανάγκες)–, καθώς και της πανευρωπαϊκής ενηµερωτικής εκστρατείας “Υπέρ της διαφορετικότητας – Κατά των διακρίσεων” και θα παραδειγµατίζεται από αυτά.
Επιπλέον, θα δίνει την ευκαιρία να προωθηθεί µια συνεκτικότερη κοινωνία που γεφυρώνει τις διαφορές στο πλαίσιο των βασικών αρχών της ΕΕ, όπως η ισότητα των φύλων. Θα επιδιώξει να ευαισθητοποιήσει το κοινό όσον αφορά το ουσιώδες κοινοτικό κεκτηµένο στον τοµέα της ισότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων, καθώς και να τονώσει τη δηµόσια συζήτηση, το διάλογο και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών. Το Ευρωπαϊκό Έτος θα επικεντρωθεί στη διάδοση του µηνύµατος ότι όλα τα άτοµα, ανεξαρτήτως φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας και γενετήσιου προσανατολισµού, έχουν δικαίωµα στην ίση µεταχείριση. Θα ενθαρρύνει τον προβληµατισµό και τη συζήτηση σχετικά µε την ανάγκη προώθησης της µεγαλύτερης συµµετοχής στην κοινωνία σε όλους τους τοµείς και όλα τα επίπεδα. Θα υπογραµµίσει τη θετική συνεισφορά που τα άτοµα, ανεξαρτήτως φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας και γενετήσιου προσανατολισµού, µπορούν να παρέχουν στην κοινωνία ως σύνολο, δίνοντας ιδιαίτερη έµφαση στα οφέλη της πολυµορφίας. Θα ευαισθητοποιήσει τους πολίτες όσον αφορά τη σηµασία της προώθησης των καλών σχέσεων µεταξύ όλων των µελών της κοινωνίας και ιδιαίτερα µεταξύ των νέων, καθώς επίσης και της προώθησης και διάδοσης των αρχών που ενισχύουν την καταπολέµηση των διακρίσεων.
Το Κοινοτικό Πρόγραμμα Progress-Απασχόληση και Κοινωνική Αλληλεγγύη είναι ένα νέο πολυπρόγραμμα, διάρκειας 7 ετών (2007 – 2013) που αντικαθιστά όλα τα μέχρι σήμερα γνωστά και επιτυχημένα ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το EQUAL, το HELIOS και τα προγράμματα ισότητας και καλύπτει 5 διαφορετικούς τομείς με ξεχωριστό για τον καθένα προϋπολογισμό στα πλαίσια ενός χρηματοδοτικού πλαισίου 657 εκατ. ευρώ: Οι τομείς αυτοί είναι η απασχόληση (23%), η κοινωνική προστασία και ενσωμάτωση (30%) , οι συνθήκες εργασίας (10%), η καταπολέμηση των διακρίσεων (23%) και η ισότητα των φύλων (12%). Το Πρόγραμμα ξεκινάει επίσημα την 1η Ιανουαρίου 2007. Κράτη Μέλη, Δημόσιες Υπηρεσίες Απασχόλησης και οι οργανισμοί τους, Τοπικές και Περιφερειακές Αρχές, Εξειδικευμένοι Φορείς, Κοινωνικοί Εταίροι, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, ιδίως εκείνες που είναι οργανωμένες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Εμπειρογνώμονες, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης μπορούν να γίνουν εταίροι στο Πρόγραμμα. Η Επιτροπή προτείνει το πρόγραμμα PROGRESS με στόχο την απλούστευση και τον εξορθολογισμό των χρηματοδοτικών μέσων στον τομέα της απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής.
Ίσες ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρία-Ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης(2004-2010) Έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή, καλύπτει την περίοδο 2004 – 2010 και αποβλέπει στον καθορισμό βιώσιμης και λειτουργικής προσέγγισης των ζητημάτων που αφορούν την αναπηρία στη διευρυμένη Ευρώπη. Το εν λόγω σχέδιο διαρθρώνεται γύρω από τρεις στόχους που αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοϋποστηρίζονται : πλήρη εφαρμογή της οδηγίας σχετικά με την ίση μεταχείριση όσον αφορά την απασχόληση και την εργασία και έναρξη της δημόσιας συζήτησης για τη νέα στρατηγική με σκοπό την καταπολέμηση των διακρίσεων-ενσωμάτωση της διάστασης της αναπηρίας στις σχετικές κοινοτικές πολιτικές στο πλαίσιο των υφιστάμενων διαδικασιών (ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση, ευρωπαϊκή στρατηγική για την κοινωνική ενσωμάτωση, κ.λπ.)-καλύτερη πρόσβαση στα αγαθά, τις υπηρεσίες και το δομημένο περιβάλλον. Για την επίτευξη αυτών των επιχειρησιακών στόχων, η Ευρωπαϊκή Ένωση καταρτίζει ένα πολυετές σχέδιο δράσης με μη σταθερό ορίζοντα, το οποίο θα καλύπτει μια περίοδο που θα εκτείνεται έως το 2010. Τα διαδοχικά στάδια του εν λόγω σχεδίου θα καθορίζονται και θα παρουσιάζονται σε διετή έκθεση που θα εξετάζει τη γενική κατάσταση των ατόμων με αναπηρία. Η έκθεση αυτή θα λειτουργεί σαν βάση για τον καθορισμό νέων προτεραιοτήτων στο πλαίσιο των επόμενων σταδίων του σχεδίου δράσης. Το πρώτο στάδιο αυτού του σχεδίου αφορούσε τα έτη 2004 και 2005 και εστιάστηκε στη διαμόρφωση των απαραίτητων συνθηκών για την προώθηση της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία, διασφαλίζοντας παράλληλα την αυτονόμησή τους στον συγκεκριμένο τομέα. Οι τομείς προτεραιότητας για την ανάληψη δράσης εντάχθηκαν σε τέσσερις κατηγορίες: πρόσβαση στην απασχόληση και διατήρηση στην ενεργό ζωή
• δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση
• αξιοποίηση του δυναμικού των νέων τεχνολογιών
• και, τέλος, προσβασιμότητα στο δημόσιο δομημένο περιβάλλον.
Το δεύτερο στάδιο αυτού του σχεδίου δράσης(2006-2007) ψηφίζεται αυτό τον καιρό κι εμείς έχουμε πολύ σημαντική συμβολή στο τελικό κείμενο καθώς έχω αναλάβει την εισήγηση για λογαριασμό της Σοσιαλιστικής Ομάδας. Εκτείνεται σε δύο έτη (2006-2007) και εστιάζεται στην ενεργό ενσωμάτωση και την αυτονομία (δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να επωφελούνται από τα μέτρα που σχεδιάζονται με σκοπό να εξασφαλιστεί η ανεξαρτησία τους, η κοινωνική και επαγγελματική τους όσον αφορά τη συγκέντρωση και την ανάλυση στοιχείων.
Η προσωπική μου συμβολή συνίσταται, μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση του κειμένου σε θέματα όπως η διασφάλιση της προσβασιμότητας των ΑΜΕΑ στο δομημένο περιβάλλον, προκειμένου να απαλειφθούν τα εμπόδια που κάνουν απαγορευτική την συμμετοχή των ΑΜΕΑ στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή. Επίσης στην επισήμανση του γεγονότος ότι η συνεκπαίδευση αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα των ΑΜΕΑ, το οποίο συμβάλει αποφασιστικά στην απρόσκοπτη ένταξη τους στην κοινωνία και την καταπολέμηση του στίγματος και των διακρίσεων χωρίς όμως να παραβλέπεται η ανάγκη στήριξης των υποδομών ειδικής εκπαίδευσης όπου αυτές είναι αναγκαίες.
Ταυτόχρονα στην επισήμανση των προβλημάτων ψυχικής υγείας και των προκαλούμενων αναπηριών καθώς και της ανάγκης προαγωγής της ψυχικής υγείας του πληθυσμού μέσα από την καταπολέμηση του στίγματος και την προώθηση της κοινωνικής τους ενσωμάτωσης. Υπογραμμίσαμε την ανάγκη θέσπισης ενός κοινού ορισμού της αναπηρίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο οποίος θα διευκολύνει σημαντικά την αναγνώριση των κοινών ζητημάτων των ΑΜΕΑ και την υιοθέτηση πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι οποίες θα έχουν την μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στις εθνικές κοινωνικές πολιτικές, σε έναν τομέα όπου αποτελεί ακόμη σε σημαντικό βαθμό αρμοδιότητα των Κρατών-μελών. Τέλος, με τροπολογίες μας, οι οποίες υπερψηφίστηκαν, ζητήσαμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διευκολύνει την συμμετοχή των ΑΜΕΑ στην διαμόρφωση του ορισμού των ποιοτικών υπηρεσιών. Ταυτόχρονα ζητήσαμε να συμπεριληφθεί η αναπηρία στους στατιστικούς δείκτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το εισόδημα και της συνθήκες διαβίωσης.
Εκτίμησή μας είναι ότι η έκθεση αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στην κοινή προσπάθεια για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης των ΑΜΕΑ στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Η καταπολέμηση των διακρίσεων και η ισότητα των ευκαιριών για όλους αποτελεί βασική μας προτεραιότητα κατά την υιοθέτηση της κοινοτικής νομοθεσίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει τη συνεργασία της με οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη, το Συμβούλιο της Ευρώπης κ. ά. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε, μετά από 5 χρόνια εντατικών διαπραγματεύσεων, στις 24/8/06 ένα ιστορικό ντοκουμέντο: Την 8η Παγκόσμια Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην ιστορία της που αφορά την απαγόρευση των διακρίσεων εναντίον 650 εκατομμυρίων ατόμων με αναπηρία στον πλανήτη. Σκοπός της είναι να εγγυηθεί μια αποτελεσματική προστασία για τα άτομα με αναπηρία και να επιβεβαιώσει ότι μπορούν να απολαμβάνουν τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα σε όλα τα επίπεδα ζωής:πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά. Για το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την αναπηρία(European Disability Forum) τον οργανισμό που αντιπροσωπεύει 50 εκατομμύρια άτομα με αναπηρία στην Ευρώπη, η υιοθέτηση αυτής της Σύμβασης είναι ένα καθοριστικό βήμα για την ενδυνάμωση της προστασίας και τον μακρύ αγώνα καταπολέμησης των διακρίσεων για τα άτομα με αναπηρία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση για πρώτη φορά έπαιξε ως ενιαίο σύνολο καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματικότερη διαμόρφωση των όρων αυτής της Σύμβασης. Η σύμβαση αυτή δίνει ιδιαίτερη προσοχή στην κατάσταση των γυναικών και παιδιών με αναπηρία μέσω ιδιαίτερων διατάξεων. Επίσης, προβλέπει ένα ισχυρό Σώμα παρακολούθησης της πορείας εφαρμογής της Σύμβασης και ένα Προαιρετικό Πρωτόκολλο για ατομικές προσφυγές παραπόνων και έρευνες για τα κράτη-μέλη. Είναι καιρός να κάνουμε πράξη το Ευρωπαϊκό όραμα για μια κοινωνία χωρίς διακρίσεις, να βελτιώσουμε την υπάρχουσα πραγματικότητα, για μια κοινωνία που θα μεταχειρίζεται τα άτομα με αναπηρία ανάλογα με τις ικανότητες και τη θέλησή τους να συμμετάσχουν στην εκπαίδευση, την απασχόληση, την κοινωνική και την πολιτιστική ζωή.
Ευαγγελία Τζαμπάζη
Βουλευτής ΠΑ.ΣΟ.Κ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ