Εδώ και αρκετά χρόνια η ουροσυλλογή έχει αναδειχθεί, διεθνώς, ως πρώτο ζήτημα για τους ανθρώπους με σοβαρές αναπηρίες.
Δεν είναι τυχαίο μάλιστα πως σε όλα τα μεγάλα περιοδικά του εξωτερικού βασικοί χορηγοί είναι εταιρείες που κατασκευάζουν συστήματα διαλειπόντων καθετηριασμών, πεοκαλύπτρες και ουροσυλλέκτες. Αρκεί μια πρόχειρη ματιά στα μεγάλα περιοδικά για να το διαπιστώσει ακόμη και ο πιο δύσπιστος αναγνώστης. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ιστοσελίδες που διατηρούν μεγάλες ομάδες αυτoβοήθειας του εξωτερικού. Οι περισσότερες υποστηρίζονται από εταιρίες που κατασκευάζουν αυτολιπαινόμενους καθετήρες.

Η ελληνική πραγματικότητα:
Όπως όλα τα καλά έτσι και τα συστήματα ουροσυλλογής στην Ελλάδα δύσκολα γνωστοποιούνται. Όμως τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα συνεχώς αυξανόμενο ρεύμα ανθρώπων που έχουν υιοθετήσει κάποιο αξιόπιστο σύστημα ουροσυλλογής. Οι άνθρωποι που έχουν μπει στο πρόγραμμα των διαλειπόντων καθετηριασμών συνεχώς αυξάνονται και το κυριότερο δεν εγκαταλείπουν, κάτι που συνέβαινε μέχρι πρότινος ακόμη και μεταξύ των ανθρώπων που είχαν την τύχη να βρεθούν σε κάποιο κέντρο αποκατάστασης του εξωτερικού.
Όμως τα ερωτήματα είναι πολλά. Όσα περισσότερα είναι τα αναπάντητα ερωτήματα τόσο περισσότεροι άνθρωποι θα εγκαταλείπουν το πρόγραμμα των διαλειπόντων καθετηριασμών για ασήμαντο αφορμή.
Σε αυτό το τεύχος του περιοδικού ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις στα δύσκολα ερωτήματα που έχουν να κάνουν με την διαχείριση της νευρογεννούς ουροδόχου κύστεως.

Τί να επιλέξετε; Αυτολιπαινόμενους ή με jell;

Δύσκολο το ερώτημα και την απάντηση μπορεί να τη δώσει ο κάθε χρήστης για τον εαυτό του ξεχωριστά. Δεν υπάρχει απάντηση του τύπου «αυτός ο καθετήρας είναι σωστός». Σωστός καθετήρας είναι αυτός που έχει χαμηλές τριβές στην ουρήθρα και ο καθετήρας που μπορεί να εισαχθεί εύκολα στην ουρήθρα. Τέτοιοι καθετήρες οι νέοι περισσότεροι που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά.
Υπάρχουν και άλλα χαρακτηριστικά που χαρακτηρίζουν τον κάθε ξεχωριστό καθετήρα, επειδή δεν υπάρχει καθετήρας που να είναι ίδιος με κάποιον άλλον. Στην πράξη με διαφορετικό καθετήρα γίνεται ο καθετηριασμός σε ένα κάμπινγκ, διαφορετικό στις δημόσιες τουαλέτες, διαφορετικό στα ταξίδια και διαφορετικό στο σπίτι. Κάθε καθετήρας μπορεί να έχει διαφορετική χρήση.
Πάντως στο ερώτημα «τί να επιλέξω» η απάντηση μπορεί να είναι «όλους», «δοκιμάστε πολλούς ή όλους τους καθετήρες και αφού εξοικειωθείτε κάντε την επιλογή». Το ίδιο ισχύει και για την επιλογή της πεοκαλύπτρας και του ουροσυλλέκτη. Δεν υπάρχει «καλός» ή «κακός» ουροσυλλέκτης ή πεοκαλύπτρα. Υπάρχει «αυτό που βολεύει» την κάθε διαφορετική στιγμή και αυτό που είναι συμβατό με τον ιδρώτα, επειδή πολλές φορές ο ιδρώτας αλλοιώνει την κόλα.

Πώς μπορείτε να μάθετε για τα διάφορα συστήματα ουροσυλλογής;

Το ίντερνετ είναι γεμάτο από εκπαιδευτικά κείμενα που απευθύνονται στους χρήστες των συστημάτων ουροσυλλογής. Πολλά από αυτά (ίσως τα περισσότερα) έχουν μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα και βρίσκονται διαθέσιμα στη βιβλιοθήκη του www.DISABLED.GR αλλά επίσης αρκετά έντυπα μπορείτε να βρείτε και από τις εταιρείες που εμπορεύονται αυτολιπαινόμενους καθετήρες, πεοκαλύπτρες και ουροσυλλέκτες.
Όλες οι εταιρείες διαθέτουν ιστοσελίδες όπου υπάρχουν πολλά κείμενα κυρίως στην αγγλική γλώσσα. Αρκετές εταιρείες έχουν μετάφρασει τα κείμενα αυτά και στην ελληνική γλώσσα.

Πόσοι καθετηριασμοί την ημέρα;

Σύμφωνα με τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, που βρίσκονται διαθέσιμα σε όλες τις μεγάλες βιβλιοθήκες αλλά και στην βιβλιοθήκη του www.DISABLED.GR και είναι στην αγγλική γλώσσα, προτείνεται το πρόγραμμα των έξι διαλειπόντων καθετηριασμών την ημέρα. Επειδή όμως συχνά συμβαίνουν ατυχήματα είναι απαραίτητο η προμήθεια να λαμβάνει υπ’ όψιν και τα ατυχήματα αυτό σημαίνει πώς για να γίνονται 6 καθετηριασμοί ημερησίως χρειάζονται το λιγότερο εφτά με οχτώ καθετήρες.
Επίσης, σύμφωνα πάντα με την διεθνή βιβλιογραφία ως, προτείνονται και συνδυασμοί διαφορετικών συστημάτων ουροσυλλογής (για παράδειγμα συνδυασμός διαλειπόντων καθετηριασμών με πεοκαλύπτρα) όμως αυτό έπεται και αφορά μόνο τους πολύ εξοικειωμένους χρήστες.

Πόσα είδη προγραμμάτων καθετηριασμών υπάρχουν;

Είναι το volume dependent (ο καθετηριασμός γίνεται όταν γεμίζει η ουροδόχος κύστη), το time dependent (ο καθετηριασμός γίνεται συγκεκριμένες ώρες της ημέρας) και ο συνδυασμός καθετηριασμών με πεοκαλύπτρες.
Το πρόγραμμα volume dependent είναι δύσκολο για όσους δεν έχουν αίσθηση. Υπάρχει ένα ειδικό scanner που μπορεί να ανιχνεύσει τον όγκο των ούρων, όμως απ’ όσο γνωρίζουμε δεν εισάγεται ακόμη στην Ελλάδα. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, χωρίς το scanner, είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί από ανθρώπους που δεν έχουν αίσθηση.
Το πρόγραμμα time dependent είναι το πιο συνηθισμένο και διαδεδομένο. Περιλαμβάνει έξι καθετηριασμούς την ημέρα. Προϋπόθεση είναι ο έλεγχος της λήψης των υγρών. Τα υγρά που καταναλώνονται ημερησίως δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 2 λίτρα. Συγκεκριμένα για τους δυτικούς χρήστες (όπου οι ώρες των γευμάτων και του ύπνου είναι στερεότυπες) προτείνεται συγκεκριμένο πρόγραμμα κατανάλωσης υγρών: Σύμφωνα με αυτό το πρόγραμμα η κατανάλωση υγρών ξεκινά το πρωί και τελειώνει στις 6 το απόγευμα. Συγκεκριμένα 400 ml στις 8 το πρωί, 200 ml στις 12 το μεσημέρι, 400 ml στις 4 το μεσημέρι, 200 στις 6 το απόγευμα, 400 στις 8 το βράδυ. Ακούγεται λίγο αυστηρό αλλά δουλεύει.

Αντιμετώπιση της συχνοουρίας:

Κάθε σύστημα ουροσυλλογής έχει τα «πάνω του» και τα «κάτω του». Η ζωή δεν είναι επίπεδη έχει πολλές δυσκολίες. Η συχνοουρία μπορεί να ανατρέψει κάθε πρόγραμμα. Τι κάνουμε;
Εκτός από τα φάρμακα υπάρχει και η διατροφή. Δυστυχώς τα φάρμακα προκαλούν εθισμό. Καλό είναι να χρησιμοποιούνται όταν δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
Σε ό,τι αφορά στην διατροφή αυτά που κάνουν επώδυνη την ούρηση είναι ο καφές, το τσιγάρο, τα πικάντικα φαγητά και κάποιες τροφές που διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Φυσικά φάρμακα είναι το τσάι από σπόρους μαϊντανό (λέγεται πως διαλύει τις πέτρες και καθαρίζει τα νεφρά, πάντως σίγουρα κάνει ανώδυνη ούρηση), ο χυμός από βρασμένο σπανάκι (επουλώνει τις φλεγμονές στην κύστη), τα χάπια από εκχυλίσματα σκόρδου (είναι φυσικό αντιβιοτικό) το cranberry και το d-mannose.
Είναι πλέον βέβαιο πως η διατροφή μπορεί να βελτίωσει την ούρηση. Μαζί με τη διατροφή καλό είναι τα υγρά που καταναλώνουμε να είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία.

Η δυσκοιλιότητα μπορεί να επηρεάσει;

Η δυσκοιλιότητα και η γενικότερη λειτουργία του εντέρου μπορεί να επηρεάσει και την διαδικασία της ούρησης. Είναι πολύ σημαντικό και το έντερο να είναι πάντα ρυθμισμένο. Και για την δυσκοιλιότητα η μόνη λύση είναι η διατροφή.

Άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν:

Υπάρχουν εκατοντάδες αιτίες που μπορούν να επηρεάσουν την ούρηση και να γίνει επώδυνη. Ένα απλό κρυολόγημα, μια διαταραχή του θερμορυθμιστικού, μια μικρή πληγή στο δέρμα, ένας καφές παραπάνω, μια κατάχρηση αλκοόλ μπορούν να απορυθμίσουν την κύστη και την ούρηση.

Προβλήματα στα ασφαλιστικά ταμεία:

Σε γενικές γραμμές όλα τα ασφαλιστικά ταμεία συμμετέχουν οικονομικά για την προμήθεια καθετήρων και πεοκαλυπτρών. Οι δυσκολίες εμφανίζονται μόνο τις πρώτες φορές που ο ασφαλισμένος απευθύνεται στο ασφαλιστικό ταμείο επειδή η δαπάνη είναι ασυνήθιστα υψηλή.
Κάποια ασφαλιστικά ταμεία (λ.χ. το Ι.Κ.Α.) ζητούν από τους ασφαλισμένους να κάνουν μια σειρά εξετάσεων κατά κανόνα στα δικά τους ιατρεία και στα δικά τους νοσοκομεία. Σε αυτή την περίπτωση παρατηρείται μια καθυστέρηση περίπου ενός μήνα, έως ότου εγκριθεί η χορήγηση των καθετήρων. Οι εταιρείες που πουλούν καθετήρες είναι πρόθυμες να εξυπηρετήσουν τους πελάτες και να καθυστερήσουν τις πληρωμές.
Σε κάποια άλλα ασφαλιστικά ταμεία δεν προβλέπεται κάποια σειρά εξετάσεων και σε αυτές τις περιπτώσεις η καλύτερη λύση είναι να απευθυνθεί ο ίδιος ο ασφαλισμένος στη διοίκηση των παροχών. Κατά κανόνα οι υπάλληλοι που εργάζονται στις διοικήσεις των παροχών κατανοούν το πρόβλημα και μεσολαβούν για να χορηγηθούν σχετικά γρήγορα τα ποσά που απαιτούνται για την αγορά των καθετήρων.
Σε γενικές γραμμές η διοίκηση των παροχών του κάθε ασφαλιστικού ταμείου είναι πιο ευέλικτη από τα παραρτήματα των ασφαλιστικών ταμείων και γι’ αυτό οι ασφαλισμένοι κάνουν οικονομία χρόνου όταν απευθύνονται απευθείας στη διοίκηση των παροχών του ασφαλιστικού τους ταμείου.