Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Απασχόλησης, Δημήτρης Κοντός παρουσίασε τους βασικούς άξονες της «Πολιτικής για την Κοινωνική Ενσωμάτωση», όπως έχουν συμπεριληφθεί στο ΕΣΔΕΝ 2005-2006.
Το ΕΣΔΕΝ 2005-2006 συνοψίζει τους κεντρικούς στόχους της ακολουθούμενης πολιτικής στους εξής τέσσερις άξονες:
Α) στην νέα αναπτυξιακή πολιτική
Β) στον εθνικό συντονισμό της κοινωνικής πολιτικής
Γ) στην ενίσχυση της οικογένειας
Δ) στην στήριξη των ατόμων που στερούνται της οικογενειακής δομής και άλλων ευάλωτων ομάδων.
Τα κυριότερα σημεία της παρουσίασης του ΕΣΔΕΝ 2005-2006 έχουν ως εξής:
Ανάπτυξη- Απασχόληση-Κοινωνική Δικαιοσύνη είναι το τρίπτυχο που διαπερνά τις προτάσεις της κυβέρνησης για το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη 2005-2006. Το έλλειμμα της ανάπτυξης, η μεγάλη υστέρηση στον τομέα της ανταγωνιστικότητας και τα τεράστια δημοσιονομικά βάρη, που έχουν καταγραφεί στην διενεργηθείσα απογραφή, έχουν δυστυχώς το ισοδύναμό τους στο έλλειμμα της κοινωνικής πολιτικής, όπου όπως δείχνουν τα στοιχεία για το 2003, η φτώχεια και οι κοινωνικές ανισότητες αυξάνονταν με ότι αυτό συνεπαγόταν όχι μόνον για την κοινωνική συνοχή αλλά και για την ίδια την οικονομία.
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη συνιστά υποχρέωση της χώρας μας στα πλαίσια της Ανοικτής Μεθόδου Συντονισμού της ΕΕ για την κοινωνική πολιτική. Στο ΕΣΔΕΝ 2005-2006 γίνεται μια αποτύπωση των δράσεων κατά την προηγούμενη περίοδο και παρουσιάζονται οι δράσεις για την περίοδο 2005-2006 που αφορούν στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η χώρα μας βρίσκεται ενώπιον μιας ακόμη πρόκλησης.
Η κοινωνική κατάσταση
Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι το συνολικό ποσοστό της οικονομικής φτώχειας παραμένει σταθερά πάνω από το 20% και ήταν 21% το 2003. Η μεγάλη ηλικία εξακολουθεί να αποτελεί το σοβαρότερο επιβαρυντικό παράγοντα κινδύνου φτώχειας στην Ελλάδα (28,1% το 2003). Η φτώχεια πλήττει κυρίως την ύπαιθρο αφού η φτώχεια αγροτικού και αστικού τομέα με κοινή γραμμή φτώχειας είναι 42,1% για τις αγροτικές περιοχές και 16,2% για τις αστικές.
Το φύλο εξακολουθεί να είναι επιβαρυντικός παράγοντας για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Μεταξύ των κατηγοριών με τα υψηλότερα ποσοστά φτώχειας βρίσκονται, επίσης, οι μονογονεϊκές οικογένειες (34.5%, 2003), οι πολύτεκνες οικογένειες (31.5%, 2003), τα ζευγάρια ηλικιωμένων (27.8%, 2003), οι άνεργοι (32.7%, 2002) και οι συνταξιούχοι (29.5%, 2002). Ιδιαίτερη επιδείνωση παρουσιάστηκε στη φτώχεια των παιδιών. Για την ηλικία κατηγορία 0-15 ετών το ποσοστό του κινδύνου της φτώχειας αγγίζει το 23,1%. Σε παρόμοια υψηλά επίπεδα κινείται και η φτώχεια της αμέσως επόμενης πληθυσμιακής κατηγορίας, δηλαδή των νέων ηλικίας 16-24. Το ποσοστό του κινδύνου της φτώχειας αυτής της κατηγορίας είναι 25,2%.
Αποτίμηση Στρατηγικής και Προτεραιοτήτων 2003-2004
Η διατήρηση υψηλών ποσοστών φτώχειας καταδεικνύει ένα βασικό έλλειμμα στην ποιότητα της ανάπτυξης που ακολουθήθηκε τα προηγούμενα χρόνια. Η απουσία επαρκών μηχανισμών καταγραφής, παρακολούθησης και αξιολόγησης, οδήγησε στην αδυναμία του διοικητικού μηχανισμού να παρεμβαίνει διορθωτικά και βελτιωτικά εκεί που κρίνεται απαραίτητο για την επίτευξη των αρχικών στόχων.
Εθνικές προτεραιότητες και μέτρα για την κοινωνική ένταξη 2005-2006
Η κοινωνική προστασία και η κοινωνική ένταξη αποτελούν τόσο συνέπειες όσο και προϋποθέσεις για την επιτυχία των στόχων της οικονομικής ανάπτυξης, της απασχόλησης και της κοινωνικής δικαιοσύνης
Η επίτευξη μιας ανάπτυξης με ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα επιτρέπουν την διάχυση των καρπών της στο σύνολο του πληθυσμού και σε όλες τις περιφέρειες της χώρας συνιστά κεντρική προτεραιότητα για την Ελληνική Κυβέρνηση. Επιπρόσθετα, υψηλής προτεραιότητας είναι η υλοποίηση πολιτικών ένταξης που διασφαλίζουν την ισότιμη συμμετοχή όλων στις ευκαιρίες που προσφέρει η κοινωνία, καθώς και η διασφάλιση μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης για όλους.
Τέσσερις προτεραιότητες για την κοινωνική ενσωμάτωση
Α. Η νέα αναπτυξιακή πολιτική
Η νέα αναπτυξιακή πολιτική που υλοποιείται στοχεύει στην οριζόντια ένταξη των δράσεων της καταπολέμησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού σε όλο τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας. Οι κύριες δράσεις σε αυτό τον τομέα είναι:
-Ο νέος αναπτυξιακός νόμος
-Ο νέο φορολογικός νόμος
-Η προώθηση νομοσχεδίου για τις συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.
-Η στήριξη των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων.
-Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ανάπτυξη της υπαίθρου.
-Στο πλαίσιο της νέας αναπτυξιακής πολιτικής θα δοθεί έμφαση στον λεγόμενο τρίτο τομέα της οικονομίας (κοινωνική οικονομία). Μελετάται το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των φορέων κοινωνικής οικονομίας.
Β. Εθνικός συντονισμός κοινωνικής πολιτικής
Η ανάγκη για μια κοινωνική απογραφή και για την συγκρότηση μηχανισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης των δράσεων συνιστά άμεση προτεραιότητα. Αυτή η ανάγκη έχει επιπλέον τονιστεί από το σύνολο των κοινωνικών εταίρων κατά τη διαβούλευση που έγινε. Για το σκοπό αυτό:
-Προωθείται η θέσπιση του Εθνικού Συμβουλίου για την Κοινωνική Προστασία (ΕΣΥΚΠ). Στο ΕΣΥΚΠ συμμετέχουν εκπρόσωποι των αρμόδιων υπουργείων, το σύνολο των κοινωνικών εταίρων και εκπρόσωποι των ΜΚΟ.
-Αρμοδιότητα του ΕΣΥΚΠ είναι η μελέτη, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των δράσεων για την κοινωνική προστασία στην χώρα.
-Το ΕΣΥΚΠ είναι υπεύθυνο για τη σύνταξη ετήσιας έκθεσης για την κοινωνική κατάσταση στην χώρα. Επίσης, θα μελετήσει την ανάγκη θεσμοθέτησης γραμμής φτώχειας.
-Θεσπίζεται Ειδική Γραμματεία Κοινωνικής Προστασίας.
Γ. Ενίσχυση της οικογένειας
Η ισχυρή και ανθεκτική δομή της ελληνικής οικογένειας αποτελεί «παραδοσιακό» χαρακτηριστικό, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύεται και πάλι ως κυρίαρχος πόλος στη σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνική πολιτική. Η ενίσχυση αυτού του πόλου είναι επιβεβλημένη λόγω των πολλαπλασιαστικών ωφελημάτων, τόσο για την κοινωνική ένταξη, όσο και για την οικονομία.
• Μια «παραδοσιακή» δομή σύγχρονο όπλο πολιτικής
• Τα παιδιά οι αυριανοί καινοτόμοι εργαζόμενοι της κοινωνίας της γνώσης του αύριο
• Εργασία γυναικών- αύξηση απασχόλησης, ασπίδα κατά της φτώχειας
Διακρίνονται οι εξής ομάδες δράσεων: α) απασχολησιμότητα των γυναικών, β) ενίσχυση του εισοδήματος της οικογένειας, γ) δράσεις για την εκπαίδευση και την κατάρτιση και δ) καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας. Τρεις κύριες κατευθύνσεις της πολιτικής μας, σε αυτόν τον τομέα είναι:
-Καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας με την εκπόνηση μελέτης σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, Εκκλησία και ΜΚΟ, για τον ορισμό συγκεκριμένων στόχων και δράσεων για την οικονομική στήριξη των παιδιών που βρίσκονται σε δυσχερή κοινωνική-οικονομική θέση.
– Ενίσχυση, πολλαπλασιασμός και εκσυγχρονισμός των μονάδων κοινωνικής φροντίδας
-Δημιουργία νέου θεσμικού πλαισίου για τη στήριξη οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα και ενίσχυση των πολύτεκνων οικογενειών. Στην κατεύθυνση αυτή, μεταξύ των άλλων, συνεισφέρουν ο νέος φορολογικός νόμος, η υλοποίηση της δέσμευσης για την χορήγηση στεγαστικών δανείων με μηδενικό επιτόκιο, από τον ΟΕΚ, στους δικαιούχους με τρία παιδιά (εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις του εισοδήματος) καθώς και η αύξηση του οικογενειακού επιδόματος που προωθείται από τον ΟΑΕΔ.
-Άτομα που στερούνται της προστασίας της οικογενειακής δομής και άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες
Η διαχρονικότητα της οικογενειακής δομής δεν αναιρεί το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, στη χώρα μας, παρουσιάζονται εξατομικευμένα φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού ή φαινόμενα που η οικογένεια αδυνατεί να τα αντιμετωπίσει. Επιπλέον, συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, όπως, μεταξύ άλλων, τα Άτομα με Αναπηρία, οι οικονομικοί μετανάστες, η μουσουλμανική μειονότητα, οι παλιννοστούντες, οι πρόσφυγες, χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών τους.
Οι ηλικιωμένοι χωρίς οικογένεια, συγκεκριμένες κατηγορίες ανέργων, οι εξαρτημένοι, οι φυλακισμένοι κ.λπ είναι ομάδες του πληθυσμού που έχουν ιδιαίτερη ανάγκη εξατομικευμένης προσέγγισης, επιδοματικών πολιτικών και παροχής εξατομικευμένων υπηρεσιών. Αποφασιστικής σημασίας δράσεις για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού των ομάδων αυτών είναι:
-Η διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου διαβίωσης για όσους είναι άνω των 65 ετών. Ο Εθνικός Διάλογος για το Ασφαλιστικό πρέπει να έχει ως στόχο την διαμόρφωση των όρων για την εξασφάλιση μίας αξιοπρεπούς κατώτατης σύνταξης, η οποία θα συμπληρώνεται από μια σειρά από άλλα αγαθά και υπηρεσίες, όπως η υγεία, οι μεταφορές, η στέγαση κ.λπ.
-Η ενεργοποίηση του Εθνικού Παρατηρητηρίου για τα ΑμΕΑ
-Μελετάται η εκπόνηση Σχεδίου Δράσης, με συναρμόδια υπουργεία, ΚΕΔΚΕ και ΕΝΑΕ για την εφαρμογή Πρότυπων Κανόνων του ΟΗΕ για την ισότητα των ευκαιριών των ΑμεΑ, οι οποίοι προσδιορίστηκαν από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (48η συνεδρίαση στις 20-12-93) και από άλλες σχετικές διεθνείς διατάξεις που η χώρα μας συνυπέγραψε και δεσμεύτηκε για την εφαρμογή τους.
-Η κατάθεση στη βουλή του νέου μεταναστευτικού νομοσχεδίου, το οποίο, πέραν της νομιμοποίησης όσων μεταναστών διαμένουν στην χώρα μας, προχωρά στην απλοποίηση των διαδικασιών με την ενοποίηση της άδειας διαμονής και εργασίας και για πρώτη φορά προβλέπει δράσεις για την κοινωνική ένταξη των μεταναστών, μέσω της υλοποίησης του ολοκληρωμένου προγράμματος δράσης για τους υπηκόους τρίτων χωρών.