Η αμερικανική οργάνωση Helping Hands εκπαιδεύει πιθήκους ως βοηθούς ατόμων με ειδικές ανάγκες. Οι πίθηκοι χειρίζονται, για παράδειγμα, ηλεκτρονικές συσκευές ή ανακουφίζουν τους ανθρώπους από τη… φαγούρα.
Η θερμοκρασία στο δωμάτιο του Νεντ Σάλιβαν στο Κόνκορντ των ΗΠΑ ανεβαίνει επικίνδυνα. Τότε επεμβαίνει η Κέισι, ένα 29χρονος καπουτσίνος πίθηκος ηλικίας 29 ετών. Η Κέισι παίρνει στα χέρια της το τηλεχειριστήριο του συστήματος κλιματισμού και επαναφέρει τη δροσιά στο χώρο. Ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα άφησε πριν από εννέα χρόνια ανάπηρο το Νεντ Σάλιβαν, σε ηλικία μόλις 22 ετών. Από τότε που ξύπνησε από το κώμα μπορεί να κουνήσει μόνο τον δείκτη του. Ένα χρόνο μετά το ατύχημα ήρθε στη ζωή του η Κέισι και όπως λέει ο ιδιοκτήτης της, «με βοήθησε πολύ. Δεν θα ήμουν σήμερα εδώ αν δεν υπήρχε αυτή».
Η Κέισι μπορεί να του φέρει το τηλέφωνό του, τα τηλεχειριστήρια και μπορεί να αναβοσβήσει το φως, τον υπολογιστή και το dvd-player. Επίσης ξέρει να τοποθετεί γυαλιά οράσεως στο πρόσωπο, να γυρίζει σελίδα στο βιβλίο, να ανοίγει μπουκάλια, να τοποθετεί καλαμάκι και να κρατάει το ποτό για όση ώρα επιθυμεί ο Νεντ Σάλιβαν.
Για να φτάσει σε αυτό το σημείο προηγήθηκε πολύ σκληρή εκπαίδευση. Η Κέισι παρακολούθησε πέντε χρόνια το πρόγραμμα της σχολής πιθήκων που ανήκει στην οργάνωση Helping Hands (σε ελεύθερη μετάφραση: χείρα βοηθείας) στη Βοστόνη. Πρόκειται για τη μοναδική σχολή παγκοσμίως που εκπαιδεύει πιθήκους με σκοπό να βοηθούν ανθρώπους με αναπηρίες. Όπως λέει η Μέγκαν Τάλμπερτ, διευθύντρια της οργάνωσης, οι πίθηκοι εκπαιδεύονται μιμούμενοι τους ανθρώπους. «Και όταν υπάρχουν δυσκολότερα καθήκοντα, τα χωρίζουμε σε μέρη και τους εκπαιδεύουμε βήμα-βήμα».
Η Μέγκαν Τάλμπερτ τονίζει όμως ότι ένας καπουτσίνος χρειάζεται πολλή υπομονή και φροντίδα. «Σαν ένα τρίχρονο παιδάκι» Επίσης έχει αυστηρό πρόγραμμα φαγητού, το οποίο πρέπει να τηρείται ειδάλλως μπορεί να προσβληθεί από διαβήτη. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα πράγματα που πρέπει να προσέχει κανείς στην περίπτωση που θέλει να αποκτήσει έναν ειδικά εκπαιδευμένο πίθηκο από την οργάνωση Helping Hands, η οποία δίνει τη συγκατάθεσή της μόνο εφόσον υπάρχει κάποιος που να εγγυάται ότι θα φροντίζει το ζώο στο σπίτι. Επόμενο στάδιο είναι η διαδικασία επιλογής του κατάλληλου πιθήκου. Για παράδειγμα, υπάρχουν πίθηκοι που προτιμούν τις γυναίκες και άλλοι που τα πηγαίνουν καλύτερα με άντρες.
Οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα στην οποία χρησιμοποιούνται πίθηκοι ως ζώα υπηρεσίας. Η Helping Hands εκπαίδευσε τον πρώτο πίθηκο το 1979. Σήμερα προσφέρουν τις υπηρεσίες του 32 καπουτσίνοι ενώ άλλοι εννέα βρίσκονται σε διαδικασία εκπαίδευσης στη σχολή της οργάνωσης. Ωστόσο, οι πίθηκοι δεν επιτρέπονται σε όλα τα αμερικανικά κρατίδια, καθώς η σχετική νομοθεσία έχει αποκλίσεις. Η γερμανική νομοθεσία απαγορεύει τη διαμονή πιθήκων σε ανθρώπινη κατοικία. “Σωστά”, λέει η Λίζα Βάτνε, ειδική σχετικά με άγρια ζώα σε αιχμαλωσία. Όπως εξηγεί, «οι πίθηκοι είναι, όπως και οι άνθρωποι, πολύ κοινωνικά ζώα. Χρειάζονται τη συντροφιά άλλων πιθήκων».
Viktoria Kleber / Άρης Καλτιριμτζής
dw.de