ΔΙΑΔΟΣΗ της τηλεργασίας στην Ελλάδα αναμένεται τα επόμενα χρόνια. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει μελέτη του υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, σχετικά με την τηλεργασία στην Ελλάδα, που εκπονήθηκε στο πλαίσιο των συγχρηματοδοτούμενων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο ενεργειών και ειδικότερα του Επιχειρησιακού Προγράμματος για την Κοινωνία της Πληροφορίας.

Στη μελέτη, που παρουσιάστηκε σε ειδική ημερίδα που διοργανώθηκε από το υπουργείο, αναφέρεται ότι η υιοθέτηση πρακτικών τηλεργασίας από ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται ότι κατά τα επόμενα χρόνια μπορεί να εξελιχθεί θετικά, στο πλαίσιο της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας που παρέχεται από τηλεργασιακές πρακτικές, κυρίως λόγω της μείωσης του πάγιου λειτουργικού κόστους και της εύκολης πρόσβασης σε εξειδικευμένο εργασιακό δυναμικό.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, στην Ελλάδα σήμερα έχουν υιοθετηθεί κάποιες μορφές εναλλακτικής απασχόλησης και τηλεργασίας, που σχετίζονται κατά βάση με την εξέλιξη ή συνέχιση κάποιων παραδοσιακών εργασιακών πρακτικών (πιο συγκεκριμένα την εργασία στο σπίτι και την ομαδική τηλεργασία).

Παράλληλα, εντυπωσιακή αύξηση έχουν παρουσιάσει η ομαδική εργασία από απόσταση (με προεξάρχουσα την τηλεκατάρτιση), το telecommuting και οι τηλεϋπηρεσίες, ενώ αναμένεται ότι μεγάλη σημασία θα αποκτήσουν στο μέλλον τα κέντρα τηλεργασίας και ειδικότερα σε περιφερειακό επίπεδο, ως δευτερογενείς φορείς εξάπλωσης τέτοιων πρακτικών.

Η υιοθέτηση και η προώθηση πολιτικών για την προώθηση των ίσων ευκαιριών, την καταπολέμηση του αποκλεισμού από την εργασία και την ενσωμάτωση στον εργασιακό χώρο ευπαθών κοινωνικών ομάδων και ειδικών ομάδων πληθυσμού αναμένεται ότι θα λειτουργήσει επίσης ως δευτερογενής, αλλά πολύ δυναμικός, παράγοντας προώθησης στην ελληνική αγορά πρακτικών τηλεργασίας και ευέλικτων μορφών εργασίας.

Η ανάπτυξη της τεχνολογικής υποδομής στον ελλαδικό χώρο, μέσω προγραμμάτων όπως το Δικτυωθείτε και το Επιχειρείτε Ηλεκτρονικά, αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα προώθησης για τις πρακτικές της τηλεργασίας στην Ελλάδα, προσφέροντας κατάλληλη υποδομή για την ανάπτυξη υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας που σχετίζονται άμεσα με την ανάπτυξη της τηλεργασίας.

Παράλληλα, η σύνδεση της τηλεργασίας με τις «ευκολίες» που παρέχονται σε επίπεδο τεχνολογίας και τις εξαγγελίες για την επέκταση των ευρυζωνικών δικτύων στο επίπεδο του πολίτη αναμένεται ότι θα ενισχύσει δυναμικά την έξοδο από τους παραδοσιακούς τρόπους εργασίας και την υιοθέτηση πιο ευέλικτων μορφών εργασίας και σε ελληνικό επίπεδο.

Στην Ελλάδα, σημειώνεται στη μελέτη, η υιοθέτηση πρακτικών τηλεργασίας από τις ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται ότι μπορεί να εξελιχθεί θετικά μέσω της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας που παρέχεται από τηλεργασιακές πρακτικές, εξαιτίας της μείωσης του πάγιου λειτουργικού κόστους και της εύκολης πρόσβασης σε εξειδικευμένο εργασιακό δυναμικό, κάτι που αναμένεται ότι θα συμβάλει θετικά στην εξάπλωση της τηλεργασίας σε περισσότερους τομείς.

Οι τομείς της οικονομίας στην Ελλάδα που αναμένεται ότι θα χρησιμοποιήσουν τηλεργασιακές πρακτικές σε μεγαλύτερο βαθμό είναι κυρίως οι υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών, ο χρηματοπιστωτικός (ασφαλιστικός) τομέας, οι εταιρείες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (σε όλο το φάσμα τους), ο οικονομικός κλάδος (λογιστές, οικονομολόγοι κλπ.), ενώ δε θα πρέπει να εξαιρεθούν και κάποιοι κλάδοι της βαριάς βιομηχανίας (όπως η ΕΑΒ στην Ελλάδα, οι βιομηχανίες παραγωγής οπτο-ηλεκτρονικών κυκλωμάτων κλπ.), οι οποίοι αναμένεται ότι θα υλοποιήσουν τηλεργασιακές πρακτικές μέσω συμβάσεων έργων σε τρίτους και outsourcing υπηρεσιών.

Παράλληλα, αναμένεται ότι θα ενισχυθεί η τάση προς την τηλεργασία σε σχέση με τα επαγγέλματα υποστήριξης εργασιών γραφείου, όπως δακτυλογραφήσεις, μεταφράσεις, γραφιστικές εργασίες κλπ. Δεδομένου ότι οι δραστηριότητες αυτές αναλαμβάνονται από ελεύθερους επαγγελματίες, η εξάπλωση τηλεργασιακών δραστηριοτήτων σε αυτούς τους κλάδους και τα οικονομικά οφέλη που μπορούν να προκύψουν για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε έξοδο εργαζομένων από παραδοσιακά εργασιακά σχήματα προς πιο ευέλικτους τρόπους εργασίας, ενώ προοπτικά είναι δυνατό να εντάξει σε τέτοιες δραστηριότητες και άτομα που σήμερα δεν απασχολούνται εργασιακά.

Η επέκταση των πρακτικών outsourcing στην Ελλάδα θα λειτουργήσει επίσης θετικά για την εξέλιξη της τηλεργασίας και την απορρόφηση επιπλέον εργατικού δυναμικού στην αγορά εργασίας και την υιοθέτηση ευέλικτων τρόπων εργασίας.

Οι άμεσα ωφελούμενοι από την επέκταση σχημάτων τηλεργασίας στην Ελλάδα αναμένεται ότι θα είναι κυρίως υπάλληλοι του τομέα των υπηρεσιών και του νέου τομέα της παροχής «άυλων» αγαθών. Αυτοί θα είναι κυρίως επιχειρήσεις του τριτογενούς τομέα (παροχής υπηρεσιών) λόγω της ευελιξίας που παρέχει η τηλεργασία για μείωση του λειτουργικού κόστους και αύξηση της παραγωγικότητάς τους, καθώς και ένα μεγάλο μέρος τους εργασιακού δυναμικού που περιλαμβάνει κατηγορίες ομάδων πληθυσμού, όπως ανύπαντρες μητέρες, εργαζόμενους στην περιφέρεια και άτομα με κινητικές δυσκολίες, για τις οποίες η τηλεργασία μπορεί να ενισχύσει θετικά την είσοδό τους στην αγορά εργασίας, αλλά και εργαζόμενους με τον παραδοσιακό τρόπο εργασίας που επιθυμούν να εργαστούν με περισσότερη ευελιξία.

Η τηλεργασία αναμένεται ότι θα υποστηρίξει ενεργά τη διατηρησιμότητα κάποιων θέσεων εργασίας στις ελληνικές επιχειρήσεις, μέσω της μείωσης του λειτουργικού κόστους και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας για την επίτευξη ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μέσω της εύκολης πρόσβασης σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Παράλληλα, αναμένεται μια μεταβολή στην πυκνότητα συγκέντρωσης του εργασιακού δυναμικού από τα αστικά κέντρα στην περιφέρεια και μια ισχυρή διακύμανση ως προς την «τοπικότητα» του αριθμού των εργαζομένων.

Κλάδοι που προσφέρονται

Πολλοί διαφορετικοί κλάδοι και εργασίες σήμερα στην Ελλάδα είναι ώριμοι για την εφαρμογή ευέλικτων σχημάτων εργασίας. Οι γενικοί παράγοντες που μπορούν να αποτελέσουν κριτήρια διαφοροποίησης και γενικούς άξονες κατεύθυνσης για την εισαγωγή σχημάτων τηλεργασίας σε επιχειρησιακές λειτουργίες είναι γενικά η εργασία χωρίς προσωπική επαφή, η διαχείριση εργασιών μέσω αποτελεσμάτων και οι εργασίες που σχετίζονται με τη διαχείριση και ηλεκτρονική επεξεργασία πληροφοριών.

Η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει ότι τα χαρακτηριστικά που κάνουν μια εργασία κατάλληλη για την ένταξή της σε σχήματα τηλεργασίας είναι:

1. Δυνατότητα να διεκπεραιωθεί χωρίς συνεχή προσωπική επαφή και αλληλεπίδραση με άλλα άτομα.

2. Δυνατότητα να οργανωθούν οι απαραίτητες κοινωνικές επαφές (π.χ. συναντήσεις) σε κάποια περιοδική βάση (π.χ. όλες οι συναντήσεις να οργανώνονται για μια συγκεκριμένη μέρα της εβδομάδας στις εγκαταστάσεις της εταιρείας). Οι εργασίες οι οποίες σήμερα απαιτούν ημερήσιες συναντήσεις μπορούν να επαναοργανωθούν με στόχο να ενταχθούν στο εργασιακό σχήμα της μερικής εργασίας στο σπίτι.

3. Δυνατότητα να είναι διαχειρίσιμη μέσω αποτελεσμάτων ή μέσω της συμφωνίας για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι τηλεργαζόμενοι, για να εργαστούν αποτελεσματικά, χρειάζονται σχετικά βραχυπρόθεσμους στόχους.

4. Να είναι δυνατή, στις περιπτώσεις όπου η πρόσβαση στις πληροφορίες είναι απαραίτητη σε καθημερινή βάση, η πρόσβαση από απόσταση (είτε ηλεκτρονικά ή με τηλεφωνική συνδιάλεξη) μέσω απομακρυσμένου Η/Υ ή με μόνιμη σύνδεση σε συγκεκριμένη βάση δεδομένων.

5. Δυνατότητα, στις περιπτώσεις που μια εργασία εξαρτάται άμεσα από τον χρόνο παράδοσης των τελικών ή ενδιάμεσων προϊόντων, να παραδοθεί με ηλεκτρονικά μέσα ή «χέρι-με-χέρι» ή μέσω courier.

Στη βάση των παραπάνω παραγόντων, οι βασικοί κλάδοι που έχουν υιοθετήσει ήδη κάποια σχήματα ευέλικτων διαδικασιών εργασίας στην Ελλάδα και αναμένεται ότι θα συνεχίσουν τέτοιου είδους πρακτικές συνοπτικά είναι:

* Οι ιδιωτικές εταιρείες παροχής υπηρεσιών στους κλάδους:

* Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών

* Εκπαίδευσης από απόσταση

* Τηλεϊατρικής

* Marketing, διαφήμισης και οπτικοακουστικών μέσων

* Ασφαλίσεων και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών

* Ανάληψης συμβολαίων outsourcing (σε διάφορους κλάδους)

* Παροχής υπηρεσιών υποστήριξης

* Διαχείρισης έργων και συμβολαίων

* Αξιολόγησης και πρόσληψης ανθρώπινου δυναμικού

* Λογιστικής διεκπεραίωσης και ελέγχου

* Μετάφρασης και υποστήριξης διαδικασιών γραφείου

* Ειδήσεων και εκδόσεων (σε κάποιες ειδικότητες όπως δημοσιογράφοι, συγγραφείς κλπ.)

* Γραφιστικών ειδικοτήτων και επεξεργασίας γραφικών

* ISPs & ASPs υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας (τηλεδιάσκεψης, συνεργατικής εργασίας κλπ.)

* Τουριστικών υπηρεσιών

* Παροχής, εισαγωγής και επεξεργασίας πληροφοριών

* Υποστήριξης διαδικασιών (π.χ. HelpDesks)

* Πωλήσεων μέσω τηλεφώνου, τηλεόρασης, Διαδικτύου κλπ.

* Επεξεργασίας εγγράφων και κειμένων

* Ιδιωτικές επιχειρήσεις που ασχολούνται με το εμπόριο αγαθών (π.χ. διαδικασίες e-Commerce που μπορούν να διενεργηθούν και από απόσταση)

* Οι δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμοί παροχής υπηρεσιών σε περιφερειακό, τοπικό και εθνικό επίπεδο (περιφέρεια, δήμοι, κοινότητες, τοπικές αρχές κλπ.)

* Αποκεντρωμένες υπηρεσίες υπουργείων και κυβερνητικών οργανισμών

* Οι δημόσιοι φορείς υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (για κάποιες ειδικότητες και κυρίως για κέντρα παροχής πληροφοριών, συντονισμού έργων και διαδικασιών κλπ.)

* Δημόσιοι και περιφερειακοί μηχανισμοί συντονισμού και ελέγχου

* Ακαδημαϊκά ιδρύματα, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.

Επαγγέλματα

Σε ό,τι αφορά τις κατηγορίες επαγγελμάτων που μπορούν να ασκηθούν μέσω της τηλεργασίας και αναμένεται ότι θα κινηθούν μελλοντικά προς κάποια ή κάποιες μορφές της στην Ελλάδα, όπως σημειώνεται στη μελέτη, είναι:

* Οπτικοακουστικά μέσα

* Εμπόριο

* Επικοινωνία

* Σχεδιασμός multimedia

* Εκπαίδευση

* Management

* Σχεδίαση γραφικών και γραφιστικών εργασιών

* Χειρισμός ηλεκτρονικών υπολογιστών

* Εφαρμογές σχετικά με το Internet

* Marketing

* Πληροφορική και νέες τεχνολογίες

* Γραμματειακή υποστήριξη

* Μεταφράσεις

* Λογιστικά – Οικονομικά – Φοροτεχνικά

* Outsourcing

Παράλληλα κάποιες μορφές εργασίας στην Ελλάδα που μπορεί δυνητικά να εξελιχθούν προς κάποιες μορφές τηλεργασίας, όπως συμπληρώνεται, είναι:

* Συγγραφή, εισαγωγή και διαμόρφωση κειμένου

* Τηλεδιάσκεψη

* Μεταφορά υλικού και πληροφοριών

* Τηλεφωνικά κέντρα με διάφορες δραστηριότητες, από το marketing της εταιρείας μέχρι την τεχνική της υποστήριξη

* Εισαγωγή δεδομένων

* Γραμματειακή υποστήριξη

* Παροχή πληροφοριών (κυρίως μέσω Internet)

* Παροχή τουριστικών υπηρεσιών – κρατήσεις σε μεταφορικά μέσα, ξενοδοχεία

* Υπηρεσίες γραφείου

* Σχεδιασμός και εκδόσεις στον τομέα των multimedia

* Υπηρεσίες κινητών γραφείων

* Τηλεκπαίδευση

* Τηλεϊατρική

* Μεταφραστικές υπηρεσίες

* Λογιστικές εφαρμογές και τήρηση αρχείων

* Προγραμματισμός

* Σχεδίαση ιστοσελίδων

* Ανάπτυξη λογισμικού

Από το Υπουργείο Απασχόλησης, όπως έγινε γνωστό, πρόκειται μέχρι το φθινόπωρο να προκηρυχθούν προγράμματα για πιλοτικές εφαρμογές μοντέλων τηλεργασίας, προκειμένου να υπάρξει μια μεθοδευμένη προσέγγιση, ενόψει της προώθησης των ευέλικτων μορφών απασχόλησης που γίνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και των πολιτικών για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

ΑΡΗΣ ΜΟΥΣΟΥΡΗΣ

EXECUTIVE
Δευτέρα, 25 Απριλίου 2005 07:00