Η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή ποικίλλει σημαντικά από άτομο σε άτομο.
Βρίσκεται ακόμη εκεί: ενοχλητικός, εκνευριστικός…

Σίγουρα, σκέφτεστε δεν πρόκειται να σας αφήσει να ξυπνήσετε κανένα πρωινό χωρίς τη συντροφιά του. Ο χρόνιος πόνος σίγουρα είναι πολύ δυσάρεστη υπόθεση και το δίλημμα που αντιμετωπίζουμε οι περισσότεροι δεν είναι και μικρό: Να προσπαθήσουμε να αντεπεξέλθουμε όλη τη μέρα με την ελπίδα ότι θα μας αφήσει ο πόνος ή μήπως θα ήταν προτιμότερο να πάρουμε «κάτι» για να ανακουφιστούμε από αυτόν; Η απάντηση δεν είναι πάντα και τόσο εύκολη.
Ο ρόλος, που παίζουν τα φάρμακα στη θεραπεία του επίμονου (χρόνιου) πόνου ποικίλλει σημαντικά από άτομο σε άτομο. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα παζλ, τα κομμάτια του οποίου θα πρέπει να τακτοποιήσουμε στη σωστή θέση με τη βοήθεια του γιατρού μας.

Αγωγή ανάλογα με τις ανάγκες μας

Ο χρόνιος πόνος επιμένει και πέρα από το χρόνο της θεραπείας ή μπορεί να εμφανιστεί χωρίς κανένα γνωστό τραυματισμό ή πάθηση (κατά αντιδιαστολή ακριβώς από τον οξύ πόνο, ο οποίος είναι προσωρινός και προκαλείται από τραυματισμό των ιστών).
Τα πιο συνήθη είδη του χρόνιου πόνου είναι οι πονοκέφαλοι, οι πόνοι στη μέση και οι πόνοι της αρθρίτιδας.
Οσο για την αντιμετώπισή του, σε γενικές γραμμές απαιτείται να έχουμε μια ευρύτερη προσέγγιση, στην οποία περιλαμβάνεται η άσκηση, οι τεχνικές χαλάρωσης, οι αλλαγές στη συμπεριφορά μας και ίσως τα φάρμακα. Αρκετά συχνά η φυσική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει, το ίδιο και οι τεχνικές μείωσης του στρες.
Αν και τα φάρμακα είναι συνήθως αποτελεσματικά στη θεραπεία του οξέος πόνου, δεν ισχύει το ίδιο και στην περίπτωση του χρόνιου πόνου. Παρ’ όλα αυτά όμως ανάλογα με την πηγή του προβλήματος, ορισμένα φάρμακα μπορούν να μειώσουν αποτελεσματικά τον χρόνιο πόνο και έχουν σχετικά λίγες παρενέργειες.
Αλλα φάρμακα ε ίναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται στην ανακούφιση των περιπτώσεων προσωρινής έξαρσης του πόνου.
Φάρμακα μπορούν επίσης να αντιμετωπίσουν και άλλες καταστάσεις -όπως τα προβλήματα έλλειψης ύπνου και κατάθλιψης- που ίσως συνοδεύουν τον χρόνιο πόνο.
Ορισμένες φορές ωστόσο, η αποφυγή των φαρμάκων μπορεί να είναι πράγματι ο καλύτερος δρόμος. Κι αυτό γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να επιδεινώσουν το χρόνιο πόνο.

Φαρμακευτικές επιλογές

Τα φάρμακα, που προορίζονται για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου διατίθενται σε διάφορες μορφές. Οι θεραπείες με απευθείας ενδοφλέβια χορήγηση του φαρμάκου πάνω ή κοντά στο σημείο του πόνου μπορεί να βοηθήσει να αντεπεξέλθουμε σε περιόδους έντονης ενόχλησης ή έξαρσης του πόνου. Οι αλοιφές, που περιέχουν καψαϊσίνη, μενθόλη και ασπιρίνη έχουν κι αυτές τη θέση τους στην ανακούφισή του.
Υπάρχουν επίσης πολλά φάρμακα, που χορηγούνται από το στόμα, τα οποία μπορεί να συστήσει ο γιατρός. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται:

Τα απλά αναλγητικά; Ελέγχουν τον πόνο εμποδίζοντας την «αποστολή» μηνυμάτων πόνου ή περιορίζουν τη συχνότητα εμφάνισής του, το «δρόμο» που διανύει ή και την ερμηνεία του.

Πρόκειται για τα:
-Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAID), όπως ασπιρίνη, ibuprofen ketoprofen, naproxen sodium. Είναι περισσότερο αποτελεσματικά στον ήπιο έως μέτριο πόνο που συνοδεύεται από φλεγμονή και οίδημα. Η περιστασιακή λήψη τους, όταν γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες των γιατρών, θεωρείται ασφαλής. Αν όμως λαμβάνονται τακτικά για μήνες έως χρόνια μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο γαστρεντερικής αιμορραγίας, έλκους στομάχου και κατακράτησης υγρών. Μπορούν επίσης να προκαλέσουν προβλήματα στα νεφρά. Ακόμη αν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας πριν λάβετε κάποιο NSAID.
– Αναστολείς COX-2. Τα αντιφλεγμονώδη αυτά -όπως celebrex και Vioxx- δεν είναι περισσότερο αποτελεσματικά από τα υπόλοιπα αυτής της ομάδας αλλά είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν προβλήματα στο στομάχι. Οσο για τις συνέπειες από τη μακροχρόνια λήψη τους, δεν είναι ακόμη γνωστές.
– Ακεταμινοφένη. Συνιστάται για την ανακούφιση του ήπιου ή μέτριου πόνου που δεν έχει σχέση με φλεγμονή. Σε περίπτωση υπερδοσολογίας μπορούν να προκληθούν βλάβες στο ήπαρ. Κι ακόμη η παράλληλη κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται να εντείνει ακόμη περισσότερο αυτόν τον κίνδυνο.

Τα οπιοειδή (ναρκωτικά) παυσίπονα: Πρόκειται για ισχυρά φάρμακα που ανακουφίζουν τον πόνο. Σ’αυτά περιλαμβάνονται η μορφίνη, η κωδεΐνη και η μπεριδίνη. Η λήψη τους για μικρή χρονική περίοδο μπορεί να προκαλέσει μόνο ήπιες παρενέργειες όπως ναυτία, δυσκοιλιότητα και νάρκωση. Η συνεχιζόμενη λήψη τους ωστόσο, μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητά τους καθώς το σώμα αναπτύσσει εθισμό σ’ αυτά. Στα προβλήματα που σχετίζονται με τη λήψη οπιοειδών περιλαμβάνεται η σωματική και ψυχική εξάρτηση. Για αυτούς τους λόγους λοιπόν πριν από τη χορήγησή τους για την ανακούφιση του χρόνιου πόνου, επιβάλλεται να γίνεται προσεκτική αξιολόγηση της κατάστασης του πάσχοντος.
Αλλα φάρμακα: Το Tramadol (Ultram) είναι συνταγογραφούμενο αναλγητικό, ήπιο οπιοειδές. Ετσι λοιπόν ο κίνδυνος σωματικής εξάρτησης και εθισμού είναι μικρός. Στις παρενέργειές του περιλαμβάνονται ναυτία, δυσκοιλιότητα, υπνηλία και περιστασιακά ίλιγγος.

Αλλα φάρμακα κατά του έντονου πόνου είναι τα gabapentin και garbamazepine, τα οποία μπορούν να ελέγξουν αιφνιδιαστικές κρίσεις με έντονο πόνο ή γενικώς πόνο που έχει σχέση με βλάβες νεύρων. Στις παρενέργειες περιλαμβάνονται ίλιγγος, υπνηλία, ναυτία και δυσκοιλιότητα.

Η καλύτερη λύση

Αν υποφέρετε από χρόνιο πόνο, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να συνεργαστείτε με το γιατρό σας. Κι αυτό γιατί τα φάρμακα που ελέγχουν τον πόνο, όταν λαμβάνονται σε τακτική και μακροπρόθεσμη βάση μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένων προβλημάτων στο στομάχι, βλάβη του ήπατος ή των νεφρών, εξάρτηση έως και εθισμό.

Η χρησιμότητα των αντικαταθλιπτικών

Μεταξύ των φαρμάκων που είναι διαθέσιμα για την ανακούφιση του πόνου είναι και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά. Οπως συμβαίνει και με την ασπιρίνη που δεν έχει μόνο μία χρήση (για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην αντιμετώπιση του πόνου ή και στην πρόληψη του εγκεφαλικού), έτσι και τα τρικυκλικά φάρμακα δεν προορίζονται για ένα μόνο πρόβλημα. Η αξία τους στην αντιμετώπιση του πόνου είναι ξεχωριστή από τη χρησιμότητά τους στις περιπτώσεις κατάθλιψης.
Τα φάρμακα αυτά καταπολεμούν τον πόνο εμποδίζοντας τους χημικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου που συμβάλουν στην επίγνωση του πόνου. Μπορεί επίσης να βοηθήσουν να κοιμηθείτε. Στα τρικυκλικά περιλαμβάνονται και άλλα φάρμακα, όπως η αμινοτριπτυλίνη (amitriptyline) και η νορτριπτυλίνη (nortriptyline). Οι παρενέργειες είναι συνήθως ήπιες και περιλαμβάνουν υπνηλία, ξηροστομία και δυσκοιλιότητα.
Η κατάθλιψη ωστόσο μπορεί μερικές φορές να συνοδεύει τον πόνο. Και αυτό ισχύει για το ήμισυ σχεδόν των ατόμων με προβλήματα χρόνιου πόνου. Ο γιατρός μπορεί να επιλέξει ένα τρικικλυκό φάρμακο για την αντιμετώπιση του πόνου και της κατάθλιψης. Υπάρχουν όμως και άλλα φάρμακα που διατίθενται ειδικώς για την κατάθλιψη.
Η ανακούφιση από την κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ικανότητα του πάσχοντος να αντιμετωπίζει τον πόνο, επιτρέποντάς του έτσι να απασχολείται με τις καθημερινές του δραστηριότητες.