Στα μέσα του Φεβρουαρίου 2012 και με την «ευκαιρία» του εφαρμοστικού νόμου για το μνημόνιο ΙΙ κατατέθηκε τροπολογία σύμφωνα με την οποία προβλέπεται η συγκρότηση μιας μόνιμης δομής παροχής υποστήριξης των ασφαλισμένων με ανικανότητες στο σπίτι.

Με την ευκαιρία αυτή, δεν έχουν λησμονήσει οι γραφειοκράτες του ΙΚΑ να δημιουργήσουν και μία νέα διεύθυνση με τίτλο «Διεύθυνση κατ’ οίκον φροντίδας ηλικιωμένων», διότι στην Ελλάδα δεν νοείται γραφειοκράτης που να μην δημιουργεί και από μια νέα διεύθυνση για τον εαυτό του και για την παρέα του.

Σύμφωνα με τους γραφειοκράτες, ο σκοπός του συγκεκριμένου προγράμματος της κατ’ οίκον φροντίδας συνταξιούχων είναι η παροχή οικιακής και νοσηλευτικής φροντίδας σε συνταξιούχους φορέων κύριας κοινωνικής ασφάλισης, η εξασφάλιση συνθηκών αυτόνομης διαβίωσης των ηλικιωμένων και των αναπήρων συνταξιούχων στην κατοικία τους, ώστε να παραμείνουν στο οικείο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και να προληφθούν κατάστασης κοινωνικού αποκλεισμού. Ακόμη δεν ξεκίνησε το πρόγραμμα και τέθηκαν, από τους γραφειοκράτες, και τα κριτήρια «επιλογής» των ωφελουμένων, λες και δεν πρόκειται για ασφαλιστική παροχή αλλά για χαριστική πράξη του κράτους προς τους ασφαλισμένους.

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, οι ωφελούμενοι του προγράμματος δικαιούνται συμπληρωματική ασφαλιστική παροχή αυξημένης φροντίδας στο σπίτι. Η φύση και το ύψος της παροχής, οι κατηγορίες των δικαιούχων, οι προϋποθέσεις, οι διαδικασίες χορήγησης και αναστολής ρυθμίζονται ή θα ρυθμιστούν με απόφαση του υπουργού Εργασίας.

Ωφελούμενοι του προγράμματος μπορεί να είναι και οι δικαιούχοι της σύνταξης ανασφάλιστων υπερηλίκων του ΟΓΑ, οι δικαιούχοι σύνταξης του ΝΑΤ και του Δημόσιου, καθώς οι δικαιούχοι προνοιακών επιδομάτων αρμοδιότητας του υπουργείου Υγείας.

Με κοινή απόφαση του υπουργού Οικονομικών και του υπουργού Εργασίας, δημιουργείται στον προϋπολογισμό του Ι.Κ.Α. ειδικός κωδικός, όπου μεταφέρονται από τον λογαριασμό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων οι σχετικοί οικονομικοί πόροι για τη χρηματοδότηση του προγράμματος, που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για το σκοπό αυτό.

Από την 1η Σεπτεμβρίου 2012 θεσμοθετείται ειδική εισφορά ασφαλισμένων σε φορείς κύριας ασφάλισης για τη χρηματοδότηση της παροχής κατ’ οίκον φροντίδας των ασφαλισμένων που θα συνταξιοδοτηθούν μετά την 1/1/2015 και πληρούν τις προϋποθέσεις λήψης των σχετικών παροχών.

Από μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται να είναι ένα από τα καλά της τρόικας που εξαναγκάζει τους Έλληνες να κάνουν μια σχετικά σοβαρή νομοθεσία που να δίνει στους ασφαλισμένους με ανικανότητες ή αναπηρίες να διατηρήσουν τον τρόπο ζωής τους, ακόμη και μετά από μια σοβαρή ανικανότητα ή αναπηρία.

Είναι κατανοητό πως τίποτα δεν δίνεται δωρεάν και γι’ αυτό δεν φαίνεται πως θα υπάρξουν αντιδράσεις, υπό τον όρο ότι οι πολιτικοί και οι συνδικαλιστές που θα εμπλακούν στην εφαρμογή του συγκεκριμένου προγράμματος δεν θα καταχραστούν την εμπιστοσύνη και τα χρήματα των ασφαλισμένων (όπως έχουν κάνει στο παρελθόν).

Από μόνο του, το συγκεκριμένο πρόγραμμα, δεν μπορεί να φέρει την ολοκληρωτική αλλαγή στην ποιότητα της ζωής των ασφαλισμένων, αλλά αποτελεί μια σημαντική αρχή: Δίνει τη δυνατότητα στον ασφαλισμένο να επιλέξει μεταξύ ελευθερίας και ανεξαρτησίας από τη μια ή εγκλεισμό σε ίδρυμα από την άλλη. Αυτή η δυνατότητα επιλογής δίνεται υπό τον όρο ότι η χρηματοδότηση των ασφαλισμένων θα είναι επαρκής.

Εάν το κράτος συνεπικουρουμένων των συνδικαλιστών που συνεταιρικά επιτρέψουν στους ασφαλισμένους πολίτες τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους τα χρήματα τα οποία προέρχονται από τις εισφορές τους, ώστε να τα αξιοποιήσουν για την χρηματοδότηση της οργάνωσης της ανεξαρτησίας τους, τότε είναι πλέον βέβαιο πως θα μπορέσει να ξεκινήσει μια νέα εποχή σοβαρών και αξιόπιστων πολιτικών για την ανεξάρτητη διαβίωση που δεν θα εξαρτώνται από τις κρίσεις της οικονομίας και του κράτους πρόνοιας. Αυτό όμως παραμένει μια υπόθεση – όταν πρόκειται για την Ελλάδα, ο καθένας έχει το δικαίωμα στην καχυποψία.

Εάν η χρηματοδότηση αφορά τους ίδιους τους ασφαλισμένους τότε είναι πλέον βέβαιο πως αυτό το πρόγραμμα θα επιτύχει. Εάν δοθεί η δυνατότητα στους ασφαλισμένους να επιλέξουν τις υπηρεσίες που θα αγοράσουν και τους παρόχους που θα τους προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες, τότε δύσκολα θα υπάρξει κακοδιαχείριση.

Όλα αυτά τα παραπάνω βρίσκονται στη σφαίρα του «εάν»…

Εάν από αυτόν τον λογαριασμό χρηματοδοτηθούν προγράμματα «Βοήθεια στο σπίτι», για μια ακόμη φορά θα γίνονται τζίροι εν ονόματι των αναπήρων, χωρίς να έχει κανείς ανάγκη τους αναπήρους. Κανένα πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» δεν έχει ανάγκη τους ασφαλισμένους, όταν τα χρήματα τα παίρνει απευθείας από το κράτος.

Θα ήταν όμως πολλά τα οφέλη από μια μορφή πολιτικών που θα υποστήριζαν την ανεξάρτητη διαβίωση. Συγκεκριμένα:

• Ευθύνη για την αξιοποίηση των χρημάτων θα έχουν οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι εάν και εφόσον τους δοθεί η δυνατότητα να εισπράττουν αυτοί οι ίδιοι τα χρήματα που ύστερα θα πρέπει να επενδύσουν για την επιβίωσή τους.
• Ανοίγουν νέες αγορές: Δημιουργούνται εταιρείες που θα προμηθεύουν προσωπικούς βοηθούς και υπηρεσίες προσωπικής βοήθειας στους αποδέκτες. Ανοίγουν θέσεις εργασίας για προσωπικούς βοηθούς. Επί της ουσίας, ανοίγει ένας νέος κλάδος επαγγελματικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας.
• Το χρήμα των ασφαλισμένων με σοβαρές αναπηρίες και ανικανότητες εξακολουθεί και επενδύεται στοχευμένα σε τομείς που έχει ανάγκη η κοινωνία και η οικονομία για την ανάπτυξή της.
• Επιτυγχάνεται οικονομία, επειδή η υποστήριξη των ασφαλισμένων με αναπηρίες στο σπίτι είναι πολύ φθηνότερη από τον εγκλεισμό στα ιδρύματα.
• Τα κρούσματα διαφθοράς περιορίζονται επειδή η προτεραιότητα της πρωτοβουλίας εκχωρείται στους ίδιους τους ασφαλισμένους – και όχι σε εταιρείες που απορροφούν κονδύλια από τα ασφαλιστικά ταμεία ή την Ε.Ε. (εάν υπάρχει μέχρι τότε).
• Η μειονότητα των εργαζομένων και των επαγγελματιών με αναπηρίες έχει έναν ακόμη πολύ σοβαρό λόγο για να μην βγει σε πρόωρη σύνταξη, υπό τον όρο ότι η εργασία τους υποστηρίζεται από την πολιτεία.

Εάν αυτή η μορφή πολιτικών γενικευτεί, τότε είναι πλέον βέβαιο πως το κόστος ζωής αρκετών χιλιάδων ασφαλισμένων με αναπηρίες θα μειωθεί δραματικά, ενώ θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής τους.

Για όλα τα παραπάνω χρειάζεται σοβαρότητα από τους πολιτικούς και ανοχή από τους συνδικαλιστές, που για μια φορά στη ζωή τους θα πρέπει να αφήσουν τους πολίτες ελεύθερους να αναλάβουν την ευθύνη της επιβίωσής τους.

Έχουν γίνει πολλά λάθη στο παρελθόν με ευθύνη των πολιτικών, των συνδικαλιστών, αλλά και των πολιτών.

Η Ελλάδα έχει φτάσει στον πάτο, και τώρα πλέον έχει μόνο μία επιλογή: Να στηριχθεί στις δυνάμεις της και να αξιοποιήσει το κάθε ευρώ ξεχωριστά, με σεβασμό στους φορολογούμενους αυτού του τόπου…

Περιοδικό Αυτονομία (πρώην περιοδικό ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ), http://www.disabled.gr/ Φεβρουάριος 2012.