Παντού, σε όλους τους πολιτισμούς, η κοινότητα των ανθρώπων με αναπηρίες και τα κλαδικά έντυπα (περιοδικά, έντυπα, ιστοσελίδες) έχουν εδώ και αρκετά χρόνια αλλάξει τον προσανατολισμό τους και ασχολούνται με μεγάλη ένταση με τους προσπελάσιμους τρόπους ζωής και γενικότερα με τον τρόπο ζωής κάτω από συνθήκες αναπηρίας.
Όλα τα εξειδικευμένα περιοδικά και οι εξειδικευμένες ιστοσελίδες παρουσιάζουν καθημερινά διαφορετικούς τρόπους ζωής ανθρώπων με διαφορετικές συνθήκες ζωής, τεχνολογίες που προσαρμόζονται στην καθημερινή ρουτίνα, νέους τρόπους αυτοκίνησης και προσαρμοσμένα αυτοκίνητα υψηλής τεχνολογίας.
Οι προσαρμοσμένες τεχνολογίες και οι εφαρμογές τους στις ζωές των ανθρώπων που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας βρίσκονται στην αιχμή της δημοσιότητας.
Στους άλλους πολιτισμούς -εκτός Ελλάδας- η καταναλωτική συμπεριφορά των ανθρώπων (και των ανθρώπων με αναπηρίες) θεωρείται -και είναι- σε μεγάλο βαθμό κατευθυνόμενη εξ ορισμού. Είναι γνωστές εκ των προτέρων οι πηγές χρηματοδότησης και τα συστήματα κατανάλωσης συγκεκριμένων υπηρεσιών και προϊόντων που μέσα από εξειδικευμένες πολιτικές γίνονται οικονομικά προσιτά.
Κάπου εδώ όμως είναι που χανόμαστε, γιατί τίποτα απ’ όλα αυτά δεν μπορεί να γνωστοποιηθεί στην Ελλάδα και στους Έλληνες. Ακόμη και η πιο συγκρατημένη παρουσίαση μπορεί να αντιστοιχίσει σε κακόγουστη ειρωνεία τη στιγμή που στην Ελλάδα οι άνθρωποι που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας βιώνουν την αναπηρία τους στο απόλυτο κενό και στην ολοκληρωτική ανυπαρξία κοινωνικής και οικονομικής υποδομής.
Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα ακόμη και για τις πιο απλές ανθρώπινες δραστηριότητες και ανάγκες. Ο κατάλογος των ανεπαρκειών είναι πολύ μακρύς και πραγματικά δεν αξίζει η καταγραφή αυτών των ανεπαρκειών γιατί πολύ απλά αυτές είναι ολοκληρωτικές. Από την άλλη, οι επάρκειες είναι τόσο λίγες και τόσο υπερβολικά διαφημισμένες από τους πολιτικούς, που μπορεί να μην έχουμε μια οργανωμένη αγορά, έχουμε όμως σίγουρα πολύ καλά οργανωμένη πολιτική διαφήμιση αυτών των λιγοστών -έως και ανύπαρκτων- πολιτικών.
Πώς μπορείς να γράψεις ή να μιλήσεις για ένα αυτοκίνητο που μπορεί να οδηγηθεί με το σαγόνι ή για ανασκαφές πάνω από το ύψος του αναπηρικού καθίσματος ή για κάποιο πρακτορείο μοντέλων με αναπηρίες σε κάποιον άλλον πολιτισμό, όταν στην Ελλάδα δεν πληρούνται καν οι τυπικές συνθήκες διαβίωσης και όταν η επιβίωση απειλείται ολοκληρωτικά;
Γιατί ας μην κρυβόμαστε, η επιβίωση των ανθρώπων με αναπηρίες απειλείται από την πρώτη κιόλας στιγμή που αποκτούν την αναπηρία τους – εάν δεν έχουν την τύχη και δεν τους εμποδίσουν να φύγουν το συντομότερο δυνατό σε κάποιο άλλο κράτος για να αποκατασταθούν:
– Από τις πρώτες στιγμές της απόκτησης της παράλυσης, στην πλειοψηφία τους οι άνθρωποι με αναπηρίες εκτός από παράλυση αποκτούν και όλα τα κακά που συνοδεύουν την παράλυση όταν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις υποστήριξης: οι κατακλίσεις, οι συνέπειες των επιπλοκών και η έλλειψη της στοιχειώδους αποκατάστασης είναι αυτές που απειλούν την επιβίωση των ανθρώπων από τις πρώτες ημέρες της απόκτησης της παράλυσης. Το χειρότερο είναι πως όλα τα νοσοκομεία αρνούνται πως οι ασθενείς τους έχουν κατακλίσεις…
– Τα ασφαλιστικά ταμεία είναι υπόδειγμα ανορθολογικής οργάνωσης και βάναυσης αντιμετώπισης των ασφαλισμένων. Ειδικά μετά την ασφαλιστική «μεταρρύθμιση», η βαναυσότητα της μεταχείρισης των ασφαλισμένων έχει ξεπεράσει κάθε όριο, και πλέον τα ασφαλιστικά ταμεία αυτοανατρέπουν τις ίδιες τις παροχές τους, με αποτέλεσμα να υποχρεώνουν τους ασφαλισμένους (εφόσον θέλουν να διεκδικήσουν κάποιες παροχές) να αφιερώνουν υπερβολικά πολύ χρόνο και αμέσως μετά την αναπηρία τους να πρέπει να κάνουν καριέρα… ως ασφαλισμένοι!
– Συγκεκριμένες παροχές είναι άγνωστες στην ελληνική κοινωνία. Μέχρι και σήμερα οι μόνες γνωστές παροχές στα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία είναι η συμμετοχή στη δαπάνη για την αγορά αναπηρικών αμαξιδίων και συστημάτων ουροσυλλογής – κάτι που πάντα συνοδεύεται από ταλαιπωρία. Όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή συστήματα προσπελασιμότητας, προσαρμοσμένες τεχνολογίες, τροποποιημένα αυτοκίνητα κοκ, είναι άγνωστα ως βοηθήματα για την ανεξάρτητη διαβίωση και δεν πρόκειται ποτέ να γνωστοποιηθούν στους γραφειοκράτες των ασφαλιστικών ταμείων.
– Οι κοινόχρηστες υποδομές είναι ανύπαρκτες και πολύ δύσκολα θα μπορέσει να βρεθεί ένα προσπελάσιμο κατάστημα ή ένα προσπελάσιμο κατάλυμα σε βουνό ή σε θάλασσα, στην πόλη ή στο χωριό. Οι Έλληνες και Ελληνίδες με αναπηρίες οφείλουν να ζήσουν χωρίς τίποτα από τις υποδομές που για τους ικανούς σωματικά Έλληνες είναι αυτονόητες.
– Το οικονομικό είναι αυτό που δεν έχει λυθεί και δεν πρόκειται να λυθεί ποτέ, αφού δεν υπάρχει καμία πολιτιστική, οικονομική, πολιτική και κοινωνική δύναμη που να επιδιώκει την οικονομική αυτοδυναμία των ανθρώπων με αναπηρίες.
– Σε ό,τι αφορά στην υποστήριξη, στην Ελλάδα βρισκόμαστε ακόμη στη βαθιά νύχτα των προγραμμάτων «Βοήθεια στο σπίτι». Όλες οι άλλες εκδοχές για την οργάνωση της εξατομικευμένης υποστήριξης είναι άγνωστες στην ελληνική κοινωνία. Και πώς να μην είναι άγνωστες αφού εν έτει 2008 η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει καν να δημιουργήσει ένα ίδρυμα που να παρέχει αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής (όσο αξιοπρεπείς μπορούν να είναι οι συνθήκες ζωής μέσα σε ένα ίδρυμα).
Και κάπου εδώ έρχεται το μεγάλο ερώτημα:
Πώς μπορούν τα λιγοστά περιοδικά και οι ελάχιστες ιστοσελίδες που απευθύνονται στους ανθρώπους που ζουν κάτω από συνθήκες αναπηρίας να παρέχουν ολοκληρωμένη υποστήριξη και ενημέρωση για όλα αυτά που συγκροτούν τους ανεξάρτητους τρόπους ζωής, όταν στην Ελλάδα δεν υπάρχουν οι στοιχειώδεις κοινόχρηστες και αυτονόητες υποδομές και πρακτικά δεν λειτουργεί τίποτα;
Πώς μπορούν να αποφύγουν να εξελιχθούν σε «ντουντούκα» διεκδίκησης και να απευθυνθούν στην αναπηρία ως εμπειρία και ως διαφορά συνθηκών και όρων ζωής όταν απουσιάζουν όλες οι υποδομές;
Η αλήθεια είναι πως δεν μπορούν, επειδή είναι αμφίβολη η συνείδηση της αδικίας. Γιατί κανείς δεν μπορεί πλέον στην Ελλάδα να δώσει απάντηση στο ερώτημα: Έχουν συνείδηση οι αδικημένοι της αδικίας που υφίστανται; Και πώς ορίζουμε την αδικία;
Το ακόμη χειρότερο είναι πως εάν σέβονται τον εαυτό τους θα πρέπει να στραφούν στη διαλεκτική της κρυφής κάμερας, των κρυφών μικροφώνων και της «δημοσιογραφίας» των αποκαλύψεων.
Η αλήθεια είναι πως δεν είναι δύσκολη μια τέτοια μορφή «δημοσιογραφίας». Αντιθέτως, είναι πάρα πολύ εύκολη, γιατί πολύ απλά αυτοί που ευθύνονται και αυτοί που προκαλούν τα προβλήματα και την κακομεταχείριση δεν κρύβονται, και είναι εύκολο να ηχογραφηθούν, να μαγνητοσκοπηθούν και να φωτογραφηθούν επί τω έργω…
Στην Ελλάδα κανείς δεν κρύβεται, και μάλιστα η διαφθορά έχει φτάσει τόσο βαθιά και έχει εκλογικευθεί τόσο ολοκληρωτικά, που κανείς δεν φοβάται, αφού η νομοθεσία που προστατεύει τη διαφάνεια και την ηθική δύσκολα εφαρμόζεται σε ένα κράτος όπου έχει εκλογικευθεί η διαφθορά και έχει υπερβεί κατά πολύ τον θύτη και το θύμα…
Δεν είναι καθόλου δύσκολο σε δημοσιογράφους (εφόσον έχουν την καθοδήγηση από έμπειρους συντάκτες) να φωτογραφίσουν, να μαγνητοσκοπήσουν και να ηχογραφήσουν σκηνές και περιστατικά απείρου κάλλους σε νοσοκομεία, ιδρύματα, δημόσιες υπηρεσίες και ασφαλιστικά ταμεία.
Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι πολύ απλό όλα αυτά να γνωστοποιηθούν ακίνδυνα μέσα από διεθνή εργαλεία, όπως είναι τα blogs και το youtube, και οι θύτες να γίνουν «ρόμπα» αρχικά στο διαδίκτυο και ακολούθως σε όλα τα άλλα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Γιατί η αλήθεια είναι πως η παντοκρατορία των παραδοσιακών μέσων μαζικής ενημέρωσης, της τηλεόρασης, των εφημερίδων και των ραδιοφώνων, έχει σε μεγάλο βαθμό περιοριστεί, και δεν είναι πλέον εφικτή η απόφαση αυτών των μέσων για να χαρακτηρίσουν κάποια αποκαλυπτική είδηση ως δημοσιεύσιμη ή μη.
Τα σύγχρονα μέσα δημοσιογραφίας δίνουν τη δυνατότητα και στη δημοσιογραφία που δεν εξυπηρετεί πολιτικά, οικονομικά, συντεχνιακά και άλλα ανόητα συμφέροντα, να υφίσταται, και να τραβήξει μπροστά την ενημέρωση, ώστε να καθοδηγήσει τα άλλα μέσα σε μια νέα πιο αναπηροκεντρική αποκαλυπτική δημοσιογραφία.
Ακόμη και μια κάμερα κινητού τηλεφώνου μπορεί να δημιουργήσει είδηση και να αποτυπώσει το τεκμήριο της κατάχρησης και της κακοποίησης. Και είναι τόσο εύκολο να γίνει, αλλά συνάμα και τόσο δύσκολο να βρούμε τους θύτες και κυρίως τα θύματα τα οποία θα έχουν συνείδηση της αδικίας που υφίστανται και την πρόθεση να αντισταθούν…
ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ, Νοέμβριος 2008