(Νόμος 2121/93 περί πνευματικής ιδιοκτησίας): Τα μουσικά έργα που χρησιμοποιούνται στο διαδικτυακό ραδιόφωνο ή με τη μορφή ringtones προστατεύονται από το Ν. 2121/93 για την πνευματική ιδιοκτησία;

-Ναι, ο Ν. 2121/1993 για την πνευματική ιδιοκτησία ισχύει για οποιαδήποτε μορφή χρήσης των μουσικών έργων, είτε πρόκειται για τις παραδοσιακές μορφές εκμετάλλευσης, είτε η εκμετάλλευση γίνεται online (μέσω δηλαδή του διαδικτυακού ραδιοφώνου ή μέσω των υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας – mobile services).
Συγκεκριμένα, ο νόμος αναφέρει πως στο πλαίσιο του περιουσιακού δικαιώματος του δημιουργού ενός μουσικού έργου, αυτός έχει το δικαίωμα να επιτρέψει ή να απαγορέψει τη μετάδοση ή αναμετάδοση του έργου του στο κοινό με τη ραδιοφωνία και την τηλεόραση, με ηλεκτρομαγνητικά κύματα ή με καλώδια ή με άλλους υλικούς αγωγούς ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο παραλλήλως προς την επιφάνεια της γης ή μέσω δορυφόρων.

Απαιτείται συνεπώς άδεια για τη χρήση μουσικών έργων στο διαδικτυακό ραδιόφωνο και τα mobile services;
-Ναι, όπως ακριβώς για τις παραδοσιακές μορφές εκμετάλλευσης ενός μουσικού κομματιού, έτσι και για την online χρήση του απαιτείται η χορήγηση άδειας για την εκμετάλλευσή του από τον δημιουργό.

Η άδεια online χρήσης μουσικής μπορεί να είναι και προφορική;
-Όχι, η άδεια πρέπει να είναι έγγραφη, διαφορετικά είναι άκυρη και δεν ισχύει.

Η άδεια αυτή χορηγείται απευθείας από τον δημιουργό;
-Όχι, η άδεια χορηγείται από τον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης των δικαιωμάτων του δημιουργών, που έχει ως αποκλειστικό σκοπό τη διαχείριση και την προστασία του περιουσιακού δικαιώματος τους. Για την Ελλάδα ο Οργανισμός αυτός είναι η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΑΕΠΙ). Ωστόσο, για να χορηγηθεί η άδεια από την ΑΕΠΙ, πρέπει να έχει καταρτιστεί πρώτα ανάμεσα στον δημιουργό και την εταιρία σύμβαση ανάθεσης διαχείρισης και προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Με τη συμβατική αυτή εκχώρηση των νομίμων εξουσιών του δημιουργού πάνω στο μουσικό του έργο προς την ΑΕΠΙ, αυτή καθίσταται αρμόδια για την εκπροσώπηση του δημιουργού και την παροχή ή απαγόρευση της άδειας για online χρήση του συγκεκριμένου έργου.

Πώς χορηγείται η άδεια online χρήσης μουσικής από την ΑΕΠΙ;
-Πρέπει να υποβληθεί αίτηση στην εταιρία. Αν πρόκειται για αναμετάδοση μουσικού κομματιού μέσω διαδικτυακού ραδιοφώνου, ο αιτών πρέπει να αναφέρει μεταξύ άλλων τη μορφή της ιστοσελίδας που διατηρεί στο Internet, τον τύπο χρήσης της μουσικής, αν πρόκειται δηλαδή για streaming ή downloading, τον αριθμό των καναλιών επιλογής που έχει ο χρήστης κ.α. Αν η αίτηση αφορά παροχέα κινητής τηλεφωνίας για τα mobile services, πρέπει να διευκρινιστεί αν η υπηρεσία θα αφορά ringtones, EMS, MMS κ.α.

Απαιτείται άδεια για την online χρήση μουσικών έργων του διεθνούς ρεπερτορίου;
-Ναι, η άδεια για τη χρήση μουσικού έργου στο Internet ή σε mobile services απαιτείται είτε πρόκειται για Έλληνα δημιουργό, είτε για ξένο. Στην περίπτωση αυτή, η ΑΕΠΙ είναι και πάλι ο αρμόδιος φορέας για τη χορήγησή της, εφόσον έχει συνάψει σύμβαση με τους ομόλογους οργανισμούς του εξωτερικού για τη διαχείριση και προστασία του περιουσιακού δικαιώματος των ξένων δημιουργών.

Ποιά είναι η αμοιβή που θα καταβάλλω για την online χρήση μουσικής;
-Η αμοιβή που θα καταβάλλει ο αντισυμβαλλόμενος στον δημιουργό για την άδεια online χρήσης μουσικού έργου του, συμφωνείται σε ορισμένο ποσοστό, το ύψος του οποίου καθορίζεται ελεύθερα μεταξύ των μερών.
Απαιτείται έγγραφη άδεια, αν διαθέτω στους χρήστες του διαδικτύου ή της κινητής τηλεφωνίας δωρεάν ένα μουσικό έργο;
-Ναι, απαιτείται πάνοτε η ανωτέρω έγγραφη άδεια, ανεξάρτητα από το εάν μία ιστοσελίδα στο διαδίκτυο ή μία υπηρεσία κινητής τηλεφωνίας διαθέτει στο κοινό μουσικά έργα δωρεάν ή έναντι αμοιβής. Συνεπώς, και στις δύο περιπτώσεις είναι υποχρεωτική η καταβολή πνευματικών δικαιωμάτων στην ΑΕΠΙ, ωστόσο η ύπαρξη ή μη εσόδων από τις εταιρίες είναι ένας παράγοντας που λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό του ύψους του οφειλομένου ποσού.

Η άδεια αυτή έχει ορισμένη χρονική διάρκεια;
-Τόσο η χρονική διάρκεια, όσο και τα δικαιώματα που μεταβιβάζονται με την άδεια εκμετάλλευσης καθορίζονται από τα συμβαλλόμενα μέρη. Σε περίπτωση όμως που η χρονική ισχύς της δεν προκύπτει από τη σύμβαση, θεωρείται ότι η άδεια χορηγήθηκε για 5 χρόνια.

Χρειάζεται η άδεια της ΑΕΠΙ για την online χρήση αποσπασμάτων ενός μουσικού έργου;
-Ναι, η άδεια απαιτείται όχι μόνο για την χρήση ολόκληρου μουσικού έργου, αλλά και αποσπασμάτων, ανεξάρτητα από τη χρονική τους διάρκεια.

Απαιτείται άδεια από της ΑΕΠΙ για την ταυτόχρονη μετάδοση του προγράμματος ενός ραδιοφωνικού σταθμού στο διαδίκτυο, εκτός από τα ερτζιανά;
-Έστω κι αν υπάρχει ήδη άδεια από την ΑΕΠΙ για τη μετάδοση ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού προγράμματος στα ερτζιανά, η άδεια αυτή δεν ισχύει για τη μετάδοσή του στο διαδίκτυο, επομένως χρειάζεται νέα σύμβαση γι’ αυτό το είδος μετάδοσης.

Τι καλύπτει η άδεια της ΑΕΠΙ για online χρήση μουσικών έργων;
-Με την άδεια της ΑΕΠΙ είναι πλέον νόμιμη η εγγραφή των έργων (uploading) στους διακομιστές μεσολάβησης (servers), και η παρουσίαση και εκτέλεσή τους στους χρήστες του διαδικτύου ή των mobile services . Παράλληλα, επιτρέπεται η αποθήκευση των έργων (donwloading) σε υλικούς φορείς, όπως είναι ο σκληρός δίσκος του ηλεκτρονικού υπολογιστή ή το κινητό τηλέφωνο.

Τι δικαιώματα έχει ο δημιουργός κατά εκείνου που χρησιμοποιεί online χωρίς άδεια ένα μουσικό του έργο;
-Ο δημιουργός μπορεί να ζητήσει την αναγνώριση του πνευματικού δικαιώματός του πάνων στο συγκεκριμένο έργο, την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον. Μέσω ασφαλιστικών μέτρων δικαιούται επίσης να προβεί στην κατάσχεση των αντικειμένων που κατέχονται από τον παραβάτη και τα οποία αποτελούν το μέσο με το οποίο συντελείται η παράβαση. Παράλληλα, μπορεί, εφόσον υπάρχει υπαιτιότητα του παραβάτη, να ζητήσει δικαστικώς αποζημίωση για την ικανοποίηση της ηθική του βλάβης, το ποσό της οποίας δεν μπορεί να είναι κατώτερο από το διπλάσιο της αμοιβής που συνήθως καταβάλλεται για την online χρήση μουσικής. Μπορεί όμως, αντί αποζημίωση, να ζητήσει την καταβολή του ποσού κατά το οποίο ο παραβάτης έγινε πλουσιότερος από τη συγκεκριμένη εκμετάλλευση του μουσικού έργου, χωρίς μάλιστα να απαιτείται υπαιτιότητά του.

Υπάρχουν και ποινικές κυρώσεις για την χωρίς άδεια online χρήση μουσικού έργου;
-Ο Ν. 2121/93 προβλέπει ποινικές κυρώσεις για όποιον αναπαράγει έργα με οποιαδήποτε μορφή και τα παρουσιάζει στο κοινό με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού. Η περίπτωση αυτή περιλαμβάνει την χωρίς άδεια μετάδοση μουσικών κομματιών μέσω του διαδικτύου και των mobile services και τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή 2.900 έως 15.000 ευρώ.

Ευγένιος Μονεμβασίτης