Είσαι γυναίκα με κάκωση νωτιαίου μυελού; Καλωσήρθες στον άγνωστο κόσμο της σεξουαλικότητάς σου…

Η σεξουαλικότητα είναι ο τρόπος με τον οποίο εκφραζόμαστε ως γυναίκες (ή ως άνδρες). Με άλλα λόγια, είναι στη φύση μας, που σημαίνει πως ακόμα και μετά από μια κάκωση νωτιαίου μυελού (ΚΝΜ) και την απόκτηση της παράλυσης, αργά ή γρήγορα, οι περισσότεροι φτάνουμε στο σημείο να συνειδητοποιούμε πως η σεξουαλικότητα εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή μας. Ωστόσο, είναι πολύ πιθανό να πάρει αρκετό καιρό πχ. για μια γυναίκα που έχει μόλις χτυπήσει να νιώσει άνετα με το σώμα της, ώστε να αποκαταστήσει καταρχήν στο μυαλό της τη σεξουαλική της εικόνα.

Τί αλλάζει στη σεξουαλική λειτουργία;

Στην πραγματικότητα, δεν είναι πολλές οι αλλαγές στη φυσιολογία του σώματος μιας γυναίκας μετά από ΚΝΜ που μπορούν να την εμποδίσουν να είναι σεξουαλικώς δραστήρια. Σε ορισμένες γυναίκες δεν υπάρχει αρκετή λίπανση στον κόλπο, που είναι πιθανό να προκαλείται από τη διακοπή (μετά το ατύχημα) των νευρικών σημάτων που ξεκινούν από τον εγκέφαλο και καταλήγουν στη γεννητική περιοχή.

Κατά κανόνα, η λίπανση προκαλείται από εγκεφαλικό και φυσικό αντανακλαστικό ως απόκριση στην σεξουαλική διέγερση, ώστε να διευκολύνεται η κολπική διείσδυση και η σεξουαλική δραστηριότητα. Παρά το ότι στις περισσότερες γυναίκες διατηρείται έως ένα βαθμό η φυσική λίπανση του κόλπου, υπάρχει πάντα η εναλλακτική της χρήσης ενός βοηθητικού (κατά προτίμηση υδρόφιλου) λιπαντικού, όπως το K-Y Jelly.

Ανάλογα με το επίπεδο της κάκωσής σου και το βαθμό της διατομής του νωτιαίου μυελού (ατελής ή πλήρης), θα παρατηρήσεις διαφορές στην αισθητικότητά σου και στην ικανότητα συνειδητής σύσπασης των μυών σου κατά μήκος του σώματός σου. Αυτό σημαίνει πως ενδεχομένως να χρειαστεί να δοκιμάσεις διαφορετικές σεξουαλικές θέσεις και δραστηριότητες από ό,τι πριν το ατύχημά σου. Σε κάθε περίπτωση, είναι καλό να θυμάσαι πως το να συζητάς τις ανάγκες και τις επιθυμίες σου με τον σεξουαλικό σου σύντροφο, είναι ενδεχομένως κι ένας καλός τρόπος να βελτιώσεις την επικοινωνία σου μαζί του/της.

Μια από τις πιο προφανείς διαφορές που θα παρατηρήσεις μετά την ΚΝΜ είναι πως ο οργασμός είναι πολύ διαφορετικός ή/και απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο μέχρι να συμβεί. Ωστόσο, παρά τις διαφοροποιήσεις, η πλειοψηφία των γυναικών με ΚΝΜ είναι σε θέση να βιώσουν οργασμό. Σε περιπτώσεις που παρατηρούνται δυσκολίες, όπως σε γυναίκες με ΚΝΜ κάτω από το Θ6, ενδεχομένως να βοηθάει η χρήση κάποιου δονητή ή η κατάλληλη προσαρμογή της φαρμακευτικής τους αγωγής, καθώς τα φάρμακα μπορεί να επηρεάζουν την σεξουαλική δραστηριότητα – κάτι που είναι καλό να συζητηθεί με τον προσωπικό γιατρό.

Πώς προσαρμόζεται η σεξουαλικότητά σου;

Οι γυναίκες που γνωρίζουν τη φυσιολογία της ΚΝΜ και ζουν υπό συνθήκες κινητικής αναπηρίας, ξέρουν πως η έλλειψη κίνησης δεν συνεπάγεται έλλειψη απόλαυσης ή σεξουαλικής ικανοποίησης. Οι γυναίκες με ΚΝΜ μπορούν (εφόσον το επιθυμούν) να έχουν μια δραστήρια ερωτική ζωή μετά την παράλυσή τους.

Κάποια βασικά θέματα που σχετίζονται με την προσαρμογή στις νέες συνθήκες ζωής που φέρνει μαζί της η ΚΝΜ, είναι εκείνα που αφορούν στη διαχείριση των θεμάτων της αναπηρίας στην καθημερινή ρουτίνα. Όλες οι γυναίκες έχουν αμφιβολίες, ανησυχίες και ερωτηματικά, άρα είναι φυσιολογικό για πολλές γυναίκες με ΚΝΜ να μοιράζονται παρόμοια συναισθήματα. Ωστόσο, τα πράγματα είναι απλά, και τα δεδομένα έχουν ως εξής:
Οι γυναίκες με κάκωση νωτιαίου μυελού:

• μπορούν να είναι επιθυμητές
• μπορούν να γνωρίζουν νέους ανθρώπους, να ερωτεύονται, να παντρεύονται και να αποκτούν παιδιά
• έχουν σεξουαλικές επιθυμίες
• μπορούν να προσφέρουν και να λάβουν απόλαυση
• μπορούν να έχουν καλή και δραστήρια σεξουαλική ζωή

Οι γυναίκες που μπορούν να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν τα πιο πάνω απλά δεδομένα, καταφέρνουν πολύ πιο εύκολα να δημιουργούν ικανοποιητικές σεξουαλικές σχέσεις.

Τί γίνεται με την ουροδόχο κύστη και το έντερό μου;

Η διαχείριση της ουροδόχου κύστης προβληματίζει πάρα πολύ τις περισσότερες γυναίκες με ΚΝΜ. Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετοί τρόποι ώστε να μειώσεις την πιθανότητα «ατυχημάτων» κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής.
Καταρχήν, οι γυναίκες μπορούν να ελαττώσουν την πρόσληψη υγρών αν σχεδιάζουν να κάνουν σεξ. Όταν πίνεις νερό, η κύστη σου γεμίζει πολύ γρήγορα και είναι πιο πιθανό να έχεις διαρροή ούρων. Οι γυναίκες που κάνουν διαλείποντες καθετηριασμούς είναι καλύτερα να αδειάσουν την κύστη τους πριν την σεξουαλική επαφή, ενώ όσες χρησιμοποιούν υπερηβικό καθετήρα ή μόνιμο ουρηθρικό καθετήρα μπορεί να ανησυχούν για το πώς να βολέψουν το σωληνάκι του καθετήρα κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι περισσότερες γυναίκες σταθεροποιούν με κάποια αυτοκόλλητη ταινία το σωληνάκι πάνω στην κοιλιά ή στον μηρό τους, ώστε να μην τραβηχτεί ή βγει κατά λάθος κατά την σεξουαλική επαφή.

Η διαχείριση του εντέρου είναι επίσης άλλο ένα θέμα που απασχολεί πολλές γυναίκες με ΚΝΜ. Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθούν τα «ατυχήματα» είναι να έχει κανείς μια σταθερή «ρουτίνα» κένωσης του εντέρου, πχ. μέρα παρά μέρα, βραδυνή ή πρωινή ώρα, ανάλογα με το πρόγραμμα της κάθε γυναίκας. Για μεγαλύτερη ασφάλεια, αδειάστε το έντερό σας πριν το σεξ και αποφύγετε να φάτε νωρίτερα.

Δεν πρέπει να ξεχνάς πως η σεξουαλική διέγερση, ιδίως εγκεφαλικά, δεν έχει αλλάξει καθόλου μετά την κάκωση νωτιαίου μυελού. Ό,τι σε ερέθιζε παλιά, εξακολουθεί να σε ερεθίζει και τώρα. Είναι επίσης βοηθητικό να εξερευνήσεις το σώμα σου πριν έρθεις σε σεξουαλική επαφή με το ταίρι σου, ώστε να διαπιστώσεις τί «δουλεύει» και πώς. Οι περισσότερες γυναίκες με ΚΝΜ (ανάλογα με το είδος της κάκωσής τους) έχουν δηλώσει πως μπορούν να διεγερθούν σεξουαλικά χρησιμοποιώντας το στόμα και τα χείλια τους, τον λαιμό και τους ώμους τους, τα αυτιά τους, την κλειτορίδα, τον κόλπο, το στήθος και τους γοφούς τους.

Όπως σε κάθε άνθρωπο με ΚΝΜ πάνω από το επίπεδο του Θ6, έτσι και στην περίπτωση των γυναικών με ΚΝΜ (συνήθως όσων έχουν τετραπληγία), υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο εμφάνισης αυτόνομης δυσρεφλέξιας (Autonomic Dysreflexia) που αποτελεί σοβαρή και επικίνδυνη κατάσταση η οποία πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψιν, ακόμα και κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής.
Πιο συγκεκριμένα, παρά το ότι η σεξουαλική δραστηριότητα είναι φυσιολογικό να προκαλεί μεταβολές στην πίεση του αίματος της γυναίκας, είναι σημαντικό οι γυναίκες με τετραπληγία και οι ερωτικοί τους σύντροφοι να έχουν το νου τους για την εμφάνιση ενδείξεων αυτόνομης δυσρεφλέξιας, όπως ασυνήθιστος καρδιακός παλμός, έντονο κοκκίνισμα του προσώπου, πολύ δυνατός πονοκέφαλος, ρινική συμφόρηση, πυρετός, θολή όραση, και ιδρώτας πάνω από το επίπεδο της κάκωσης.

Παρά το γεγονός πως η αυτόνομη δυσρεφλέξια δεν έχει συσχετιστεί σε εργαστηριακές μελέτες με τη σεξουαλική δραστηριότητα γυναικών με ΚΝΜ, αν σε οποιαδήποτε φάση της σεξουαλικής σας δραστηριότητας νιώσετε αυτά τα συμπτώματα της έντονης δυσφορίας, θα πρέπει να σταματήσετε αμέσως, και σε περίπτωση που δεν υποχωρήσουν σύντομα, είναι κρίσιμο να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας.

ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ, Απρίλιος 2011