Πονοκέφαλο προκαλεί στο ΙΚΑ αλλά και στους λοιπούς ασφαλιστικούς φορείς η πρόταση του Γενικού Εισαγγελέα του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) της 15ης Οκτωβρίου 2002 στην υπόθεση C-326/00 (η οποία προέκυψε όταν το ΙΚΑ αρνήθηκε να εγκρίνει εκ των υστέρων την κάλυψη δαπανών νοσηλείας που χρειάστηκε ασφαλισμένος του συνταξιούχος- κατά τη διάρκεια παραμονής του στη Γερμανία).
Με αυτήν την πρόταση πανηγυρικά πλέον αμφισβητείται η νομιμότητα, από πλευράς κοινοτικού δικαίου, της ελληνικής νομοθεσίας που ορίζει τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις της από μέρους των ασφαλιστικών φορέων της χώρας κάλυψης δαπανών νοσηλείας δικαιούχων σύνταξης από αυτούς που έλαβε χώρα στο εξωτερικο.
Συγκεκριμένα, τόσο με το νομικό καθεστώς που ίσχυε όταν προέκυψε η παραπάνω διαφορά (με το άρθρο 3 α του Κανονισμού Νοσοκομειακής Περίθαλψης του ΙΚΑ) όσο και με το νυν ισχύον για όλους τους ασφαλιστικούς φορείς που υπάγονται στην αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΥΑ Φ. 7/οικ.15 του Υφ/ργού Εργασίας και Κοιν. Ασφαλίσεων, ΦΕΚ Β΄ 22 της 20ής Ιανουαρίου 1997) για να καλυφθεί η ως άνω περίπτωση θα πρέπει α) να υπάρξει έγκριση με απόφαση του οικείου ασφαλιστικού φορέα, ύστερα από αιτιολογημένη γνωμάτευση των Ειδικών Υγειονομικών Επιτροπών και β) ο ασφαλισμένος να χρειάστηκε νοσηλεία επειδή ασθένησε ξαφνικά «λόγω βίαιου, αιφνίδιου και αναπότρεπτου συμβάντος».
Από πλευράς Κοινοτικού Δικαίου όμως (το οποίο όπως ξέρουμε υπερτερεί του εθνικού), με το άρθρο 31 του Κανονισμού 1408/71 και με το άρθρο 31 Κανονισμού 574/72 ορίζεται ότι ο δικαιούχος σύνταξης με βάση τη νομοθεσία ενός Κράτους μέλους της ΕΕ, ο οποίος είναι και δικαιούχος παροχών σε είδος (όπως νοσηλεία) με βάση τη νομοθεσία αυτή -καθώς και τα μέλη της οικογένειάς του- δικαιούται τις ίδιες αυτές παροχές και κατά «την διάρκεια της προσωρινής διαμονής του» σε άλλο Κράτος μέλος από αυτό της μόνιμης κατοικίας. Οι παροχές αυτές προσφέρονται από τον αρμόδιο φορέα του τόπου διαμονής και επιβαρύνουν τον αντίστοιχο φορέα του Κράτους της μόνιμης κατοικίας. Με απλά λόγια, αυτός που λαμβάνει σύνταξη (ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι γήρατος ή αναπηρίας) δικαιούται, με επιβάρυνση του ασφαλιστικού του φορέα, να τύχει της ίδας περίθαλψης σε όποιοδήποτε Κράτος μέλος της ΕΕ διαμένει προσωρινά χωρίς να ορίζονται περαιτέρω προϋποθέσεις για αυτό (έστω και αν πρέπει να τηρηθούν κάποιες «γραφειοκρατικές» διατυπώσεις). Από την άλλη πλευρά, σημειώνεται ότι στην παραπάνω διάταξη δεν περιλαμβάνεται και η περίπτωση όπου κάποιος μεταβαίνει σε άλλο Κράτος μέλος με σκοπό ακριβώς να υποβληθεί σε θεραπεία εκεί. Για την περίπτωση αυττή προβλέπεται ότι απαιτείται έγκριση του αρμόδιου φορέα για τη μετάβαση αυτή (άρθρο 22 παρ. 1 γ του ιδίου Κανονισμού). Ειδικές ρυθμίσεις ισχύουν επίσης και για εργαζομένους.
Συμπεραίνει λοιπόν από τα παραπάνω ο Γενικός Εισαγγελέας του ΔΕΚ ότι: «Θα πρέπει, συνεπώς, να αναγνωριστεί ότι το άρθρο 31 του κανονισμού 1408/71 και το άρθρο 31 του κανονισμού 574/72 απαγορεύουν εθνικές ρυθμίσεις οι οποίες απαιτούν, ως πρόσθετη προϋπόθεση για την επιβάρυνση του αρμόδιου φορέα με τη δαπάνη νοσηλείας στο εξωτερικό, τη λήψη ειδικής εγκρίσεως, η οποία χορηγείται εφόσον η ασθένεια του ενδιαφερομένου, δικαιούχου συντάξεως, εκδηλώθηκε αιφνιδίως κατά τη διάρκεια προσωρινής διαμονής του στο εξωτερικό και υπήρξε άμεση ανάγκη παροχής ιατρικής περιθάλψεως.»
Απομένει να δούμε τι θα αποφασίσει και το ίδιο το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Σε κάθε περίπτωση, ας ελπίσουμε ότι οι ασφαλιστικοί φορείς στην Ελλάδα θα βρουν άλλους τρόπους να εξοικονομήσουν κονδύλια
ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ
– Κανονισμός (ΕΟΚ) 1408/71 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1971, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς και τις οικογένειές τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας (ΕΕ ειδ. έκδ. 05/001, σ. 73), όπως τροποποιήθηκε και ενημερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 3096/95 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 1995 (ΕΕ L 335, σ. 10).
– Κανονισμός (ΕΟΚ) 574/72 του Συμβουλίου, της 21ης Μαρτίου 1972, περί του τρόπου εφαρμογής του κανονισμού 1408/71 (ΕΕ ειδ. έκδ. 05/001, σ. 138), όπως τροποποιήθηκε και ενημερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 3096/95 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 1995 (ΕΕ L 335, σ. 10).
ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ
Το Συμβούλιο της Επικρατίας (Α Τμ.), με την 1942/98 απόφασή του που δημοσιεύτηκε πρόσφατα σε νομικό περιοδικό (Ε.Α.Ε.Δ. 36, 13), έδωσε χρήσιμες και ενδιαφέρουσες διευκρινήσεις αναφορικά με το ζήτημα της δεσμευτικότητας των γνωματεύσεων των Βθμιων Υγιειονομικών Επιτροπών (ΒΥ.Ε.) του ΙΚΑ.
Συγκεκριμένα, το ΣτΕ έκρινε ότι η απαιτούμενη από το νόμο γνωμάτευση των Β Υ. Ε. του ΙΚΑ προκειμένου αυτό να καλύψει δαπάνες για νοσηλεία ασφαλισμένων του στο εξωτερικό, είναι μεν δεσμευτική, τόσο για τον Διευθυντή του Περφερειακού Καταστήματος του ΙΚΑ που εγκρίνει την κάλυψη αυτή όσο και για τα Διοικητικά Δικαστήρια που επιλαμβάνονται σχετικών υποθέσεων. Η γνωμάτευση αυτή όμως πρέπει να είναι επαρκώς αιτιολογημένη και σε περίπτωση άρνησης ή αδυναμίας της αρμόδιας ΒΥ.Ε. να παράσχει τέτοια γνωμάτευση, τότε το δικάζον σχετική υπόθεση Δικαστήριο μπορεί είτε να αναπέμψει την υπόθεση στην ΒΥ. Ε. για νέα, πλήρως αιτιολογημένη, γνωμάτευση, είτε να αποφανθεί το ίδιο επί της ουσίας κρίνοντας επί ιατρικών θεμάτων βάσει των αποδεικτικών στοιχείων που έχει στη διάθεσή του, και αυτό διότι «η παράλειψις των αρμοδίων υγιειονομικών οργάνων του ΙΚΑ να γνωματεύσουν προσηκόντως … δεν είναι δυνατόν να αποβή τελικώς εις βάρος του ησφαλισμένου ή συνταξιούχου του Ιδρύματος.»
Κωνσταντίνου Λ. Μπαρτζελιώτη, Δικηγόρου (LLM)
e-mail kbartzeliotis@ath.forthnet.gr