Θα πρέπει να πάρουμε τη μεγάλη απόφαση και να καταλάβουμε πως όλα αυτά που δεν έγιναν από το κράτος τα 30 χρόνια που κράτησε η «μεταρρύθμιση» της κοινωνικής υποστήριξης στην Ελλάδα, δεν μπορούμε να περιμένουμε να γίνουν τώρα που δεν υπάρχουν χρήματα.
Τριάντα χρόνια το κράτος πλήρωνε τεράστια ποσά για τη δημιουργία δομών και υποδομών που στο τέλος όλα κατέρρευσαν σε λιγότερο από δύο χρόνια.
Το σύστημα υγείας δεν λειτουργεί. Δεν υπάρχουν νοσοκομεία που να έχουν την εξειδίκευση στις συγκεκριμένες παθολογίες της παράλυσης, των κακώσεων νωτιαίου μυελού, της σκλήρυνσης κατά πλάκας, της πολιομυελίτιδας, της μυοπάθειας, και όπως όλα δείχνουν, και χρήματα να υπάρξουν, δεν υπάρχει η τεχνογνωσία και η διάθεση της απόκτησης της τεχνογνωσίας για να δημιουργηθούν υπηρεσίες υγείας που να μπορούν να έχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα.
Το σύστημα αποκατάστασης λειτουργεί όπως λειτουργεί, αλλά δεν έχει κατορθώσει να αποσπάσει την εμπιστοσύνη των ίδιων των χρηστών – που συνήθως αλληθωρίζουν προς τα κέντρα αποκατάστασης του εξωτερικού.
Η ελληνική αγορά προϊόντων και υπηρεσιών για την αποκατάσταση και για την ανεξάρτητη διαβίωση έχει χάσει την αισιοδοξία της. Από τις αρχές του 2012 που ξεκίνησε η λειτουργία του ΕΟΠΥΥ, καταναλωτές και επιχειρηματίες πνίγονται από τις αμφιβολίες για το τί συνταγογραφείται, τί εγκρίνεται και τελικά τί πληρώνεται.
Όλοι οι άλλοι κλάδοι της ανθρώπινης δραστηριότητας (αθλητισμός, συνδικαλισμός, αναψυχή, τρόπος ζωής) έχουν διακόψει κάθε δραστηριότητα, αφού σε μεγάλο βαθμό βασικός χρηματοδότης ήταν το κράτος.
Όμως, με ή χωρίς οικονομική κρίση, οι ανάγκες των ανθρώπων με αναπηρίες εξακολουθούν και υπάρχουν και οι τρόποι της ικανοποίησής τους εξακολουθούν και είναι ένα ζητούμενο. Με την οικονομική κρίση δεν έχουν αλλάξει πολλά. Ούτως ή άλλως, ο καταναλωτής και ο χρήστης αμφέβαλε και δεν εμπιστευόταν τις υπηρεσίες για την ανεξάρτητη διαβίωση στην Ελλάδα και προσπαθούσε πάντα να απευθύνεται στο εξωτερικό.
Το πρόβλημα πάντα υπήρχε – με ή χωρίς οικονομική κρίση κανείς δεν εμπιστευόταν αυτά που παρέχονται στην Ελλάδα. Το εάν είναι δικαιολογημένη αυτή η δυσπιστία είναι μια κρίση που δεν μπορεί να γίνει από το @utonomia.
Το μεγάλο ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι το «τί γίνεται τώρα;». Τί μπορούμε να κάνουμε για να δημιουργήσουμε εκείνες τις υποδομές που θα παρέχουν αξιόπιστη, σταθερή και οικονομικά προσιτή υποστήριξη, προϊόντα και υπηρεσίες στον καταναλωτή και στο χρήστη και ταυτοχρόνως να αποσπάσουν την εμπιστοσύνη του;
Είναι προφανές πως το σύστημα των υπηρεσιών και της αγοράς πρέπει να κατασκευασθεί από την αρχή. Ένα σύστημα που δεν μπορεί να αποσπάσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των χρηστών έχει σοβαρό πρόβλημα. Αντιστοίχως, σοβαρό πρόβλημα έχουν και οι χρήστες και καταναλωτές που για τόσα πολλά χρόνια δεν έχουμε φροντίσει με κάποιον τρόπο να δημιουργήσουμε εκείνες τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και να καταναλώσουμε χωρίς να μας τρώει η αμφιβολία.
Αυτό που φαίνεται να έχει αλλάξει σήμερα με την οικονομική κρίση είναι ότι οι χρήστες και οι καταναλωτές δεν μπορούν πια να έχουν την ψευδαίσθηση της αναβολής του τρόπου ικανοποίησης των αναγκών τους για το μέλλον, αλλά ούτε και την προσδοκία πως κάποιος θα βρεθεί για να δώσει την μαγική λύση στα προβλήματα και στις ανικανοποίητες ανάγκες τους.
Βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν – και πρέπει να δώσουμε εμείς οι ίδιοι την λύση για τα δικά μας προβλήματα. Δεν μπορούμε να μεταθέσουμε αυτή την ευθύνη σε κανέναν, επειδή δεν υπάρχει κανένας που να έχει την πρόθεση να κάνει όσα δεν έκανε στο παρελθόν με περισσότερα χρήματα.
Δεν μπορούμε να περιμένουμε από κανέναν καμία λύση. Οι παραγωγικές δυνάμεις, τα κομματικά σχήματα και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έδωσαν τις εξετάσεις τους και έδειξαν τις ικανότητές τους και την αποτελεσματικότητά τους. Δεν μπορεί να περιμένει κανείς τίποτα από κανέναν.
Αφού έχουν πια μειωθεί τα αναπηρικά επιδόματα, δεν μπορεί να περιμένει κανένας πως αν τα ΑμεΑ κατέβουν στους δρόμους θα ανασταλεί αυτή η μείωση. Αφού οι παροχές των ασφαλιστικών ταμείων έχουν περιοριστεί στο βαθμό που έχουν περιοριστεί, δεν μπορεί να ελπίζει κανένας πως με κάποια μαγική διαπραγμάτευση τα ασφαλιστικά ταμεία και ο ΕΟΠΥΥ να πάρουν πίσω αυτές τις περικοπές. Αφού δεν λειτουργούσε το ΕΣΥ και από δεν είχε ποτέ την εξειδίκευση για συγκεκριμένες παθολογίες, θα ήταν επιπολαιότητα να σκεφτεί ο οποιοσδήποτε πως σήμερα αυτή η κατάσταση μπορεί να αλλάξει!
Για να αλλάξει το οτιδήποτε, θα πρέπει να κατασκευαστεί από την αρχή – από ανθρώπους με διαφορετική τεχνογνωσία, διαφορετική μεθοδολογία, διαφορετική νοοτροπία, διαφορετικές οικονομικές προσδοκίες και τελείως διαφορετική στόχευση.
Το παλιό έδωσε τις εξετάσεις, κατασπατάλησε τους οικονομικούς πόρους και απέτυχε.
Το νέο είναι το ζητούμενο. Αναζητούνται οι εφευρέτες που κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες της οικονομικής κρίσης θα μπορέσουν να παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες που θα αποσπάσουν την εμπιστοσύνη των χρηστών και των καταναλωτών.
Αυτό το παραπάνω δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Είναι πρόβλημα όλων των δυτικών κοινωνιών που τα τελευταία 80 χρόνια δημιούργησαν δομές με πολύ υψηλό κόστος και μικρή αποδοτικότητα. Διεθνώς, όπου έμπαινε το κράτος, οι υπηρεσίες γίνονταν απελπιστικά ακριβές. Αυτός είναι και ο λόγος που τίθενται υπό αμφισβήτηση ακόμη και τα «δυνατά» συστήματα για την αποκατάσταση και για την ανεξάρτητη διαβίωση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι νέοι εφευρέτες πρέπει να ξεκινήσουν από την αρχή και να εφεύρουν το αυτονόητο: Υπηρεσίες και προϊόντα που εκ κατασκευής να είναι χρήσιμα και να μπορούν να αγοραστούν ή να χρησιμοποιηθούν από απλούς καθημερινούς ανθρώπους.
Αντικειμενικά τη λύση μπορούν να τη δώσουν μόνο οι άμεσα θιγόμενοι. Όμως το μεγάλο ερώτημα είναι: θέλουν οι άμεσα θιγόμενοι να αναλάβουν την ευθύνη για την ικανοποίηση των αναγκών τους και μάλιστα σε μια δυσμενή οικονομική συγκυρία; Έχουν την τεχνογνωσία για να δημιουργήσουν τις νέες υπηρεσίες και τα νέα προϊόντα που έχουν ανάγκη οι χρήστες και οι καταναλωτές; Εάν δεν έχουν την τεχνογνωσία (που προφανώς δεν την έχουν), έχουν την πρόθεση να κάνουν αυτά που χρειάζεται για να την αποκτήσουν;
Είναι πολλά τα ερωτήματα που πρέπει να απαντήσει ο καθένας μας για τον εαυτό του.
Ας μην κρυβόμαστε, αυτά που δεν κάναμε τις παλιές εποχές με τον σωστό τρόπο, σήμερα δύσκολα γίνονται… αλλά η επιβίωση πάντα ήταν δύσκολη. Εμείς, ως πολιτισμός, πάντα αναβάλαμε την ευθύνη για την επιβίωσή μας στο μέλλον και πάντα περιμέναμε την έξωθεν βοήθεια.
Το μόνο που αλλάζει σήμερα είναι ότι δεν χωρούν άλλες αναβολές και δεν μπορούμε να διατηρούμε την αυταπάτη της έξωθεν σωτηρίας.
Πρέπει εδώ και τώρα να αναλάβουμε την ευθύνη της επιβίωσής μας και πάνω απ’ όλα την ευθύνη του ότι θα κριθούμε εκ του αποτελέσματος.
Περιοδικό @utonomia (πρώην ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ), http://www.disabled.gr/, Φεβρουάριος 2012.