Για το Ινστιτούτο Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης (ΙΚΠΑ) και προσωπικά για εμένα ήταν ιδιαίτερη τιμή η ανάθεση του έργου «Μελέτη και Ανάπτυξη συστήματος ταξινόμησης του βαθμού λειτουργικότητας των ατόμων με αναπηρία», ενός έργου μείζονος σημασίας για την πολιτεία, τους αναπήρους και τους επαγγελματίες υγείας.
Στη χώρα μας, το ισχύον σύστημα εστιάζεται μόνον στην ποσοστοποίηση της αναπηρίας χωρίς ακριβή περιγραφή της και χωρίς να τη διαχωρίζει από τη νόσο και ως γνωστό μια νόσος δεν οδηγεί πάντοτε στο ίδιο επίπεδο αναπηρίας. Αυτή η κατάσταση, που οφείλεται στην εφαρμογή ασύμβατου προς τα διεθνώς αποδεκτά, συστήματος ταξινόμησης και αξιολόγησης του λεγόμενου Βαθμού Αναπηρίας και στην έλλειψη τεκμηριωμένου ιατρικού και προνοιακού φακέλου καθώς και στο έλλειμμα ολοκληρωμένης πληροφοριακής υποδομής δημιουργεί σειρά αλυσιδωτών δυσχερειών εφαρμογής πολιτικής στήριξης των αναπήρων από την πλευρά του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, των συναρμόδιων Υπουργείων και άλλων φορέων της Δ. Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.
Περαιτέρω η έλλειψη ενός αξιόπιστου συστήματος Ταξινόμησης και Αξιολόγησης έχει ως συνέπεια να ταλαιπωρούνται ηθικά, σωματικά και οικονομικά οι ανάπηροι συνάνθρωποί μας, οι αξιολογητές -ιατροί και νοσηλευτές- και να υπάρχει ασάφεια ως προς τον αριθμό και την ταξινόμηση κατά κατηγορία αναπηρίας των αναπήρων στη χώρα μας. Οι συχνές αναφορές των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας σε περιπτώσεις ελλιπούς αξιολόγησης του βαθμού αναπηρίας και ταλαιπωρίας των ΑμεΑ που εξυπηρετούνται σήμερα από τις Πρωτοβάθμιες και Δευτεροβάθμιες Επιτροπές Αξιολόγησης, είναι ενδεικτική της κοινωνικής και ηθικής φθοράς που υφίστανται οι ανάπηροι αλλά και οι επαγγελματίες της υγείας που έχουν ορισθεί ως αξιολογητές.
Πέραν των ανωτέρω, η ασάφεια του Συστήματος Αξιολόγησης, η ασυμβατότητά του προς τη διεθνή νοσολογική ταξινόμηση (ICD-10) και η φιλοξενία των στοιχείων σε πληροφοριακά συστήματα μη εποπτευόμενα από το Υπουργείο Υγείας αποτελεί αδυναμία της χώρας μας να παράξει στατιστικά στοιχεία και να ενημερώσει ανάλογα, όπως έχει υποχρέωση, την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO).
Το Υπουργείο γνωρίζοντας ότι η υγεία κάθε ανθρώπου μπορεί κάποια στιγμή να προσβληθεί και να εκδηλωθεί κάποια αναπηρία, υιοθετεί τη φιλοσοφία και τη θέση ότι η αναπηρία είναι οικουμενική ανθρώπινη εμπειρία και μετατοπίζει την εστίαση από το αίτιο στο αποτέλεσμα, τοποθετώντας όλες τις συνθήκες υγείας σε ίσο παρονομαστή, χρησιμοποιώντας ένα κοινό εργαλείο για ορισμό, μέτρηση και διαμόρφωση πολιτικών για την υγεία και την αναπηρία. Η νέα αυτή προσέγγιση συνάδει προς την αντίληψη διεθνώς καθιερωμένων φορέων, όπως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας που επέτυχε συναντίληψη μεταξύ πολλών χωρών, στις οποίες περιλαμβάνεται τώρα πλέον και η χώρα μας , με την εφαρμογή του Διεθνούς Συστήματος Ταξινόμησης της Λειτουργικότητας, Αναπηρίας και Υγείας (International Classification of Functioning, Disability and Health – ICF).
Το Ινστιτούτο Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης (ΙΚΠΑ) στο πλαίσιο του έργου και με τη συμβολή αξιόλογων επιστημόνων ολοκλήρωσε την μετάφραση του συστήματος σύμφωνα με τις υποδείξεις του ΠΟΥ και εκπονεί το σχέδιο προσαρμογής και σταδιακής μετάβασης στο νέο σύστημα το οποίο προβλέπει ορισμό και κατάρτιση πιστοποιημένων αξιολογητών, ενημέρωση επιτροπών, δημιουργία εκπαιδευτικών και αξιολογητικών κέντρων του νέου συστήματος, ανάπτυξη συναφούς πληροφοριακού συστήματος και οργάνωση του θεσμικού πλαισίου για την εφαρμογή του νέου συστήματος και την ορθολογικότερη χρήση και κατανομή των οικονομικών πόρων όπως και των υπηρεσιών για άτομα με αναπηρία. Με σεβασμό στην διαχείριση των προσωπικών δεδομένων των αξιολογουμένων το τελικό αποτέλεσμα της υιοθέτησης του Διεθνούς Συστήματος Ταξινόμησης της Λειτουργικότητας, Αναπηρίας και Υγείας είναι η ΚΑΡΤΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ η οποία στοχεύει να διευκολύνει τη ζωή των αναπήρων οριοθετώντας την κατηγορία αναπηρίας και το βαθμό λειτουργικότητας του αναπήρου με πρόβλεψη μακράς διάρκειας επαναξιολόγησης σε καίριες περιπτώσεις προς αποφυγήν ταλαιπωρίας και επιβεβαίωσης του αυτονόητου.
Χωρίς να παραλείψω να ευχαριστήσω τον Υφυπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Γεώργιο Κωσταντόπουλο για την υποστήριξη του, τους αξιόλογους επιστήμονες και συνεργάτες του έργου και ιδιαιτέρως τον Καθηγητή Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Καθ. Βενετσάνο Μαυρέα σας πληροφορώ ότι στο επόμενο τεύχος του ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΤΩΡΑ θα παρουσιαστούν αναλυτικά τα αποτελέσματα του έργου και το σχέδιο Μετάβασης στο νέο σύστημα.
Ευστάθιος Τριανταφύλλου, Πρόεδρος Δ.Σ ΙΚΠΑ.
Σημείωση: Το ΙΚΠΑ είναι η μετεξέλιξη του Εθνικού Συμβουλίου Κοινωνικής Φροντίδας – ΕΣΥΚΦ.