«Ίσως να μην το πιστέψεις, αλλά δεν θεωρώ τον εαυτό μου ανάπηρο.»

Η Lara 29 ετών, είναι φοιτήτρια στο πτυχίο, βοηθά σε μια συμβουλευτική επιτροπή και μένει στο δικό της διαμέρισμα. Επίσης έχει εγκεφαλική παράλυση, χρησιμοποιεί αναπηρική καρέκλα, κάθεται μόνο με υποστήριξη, είναι άλαλη και έχει πολύ μειωμένη χρήση των χεριών της.
Η επιτυχία της Lara και η αίσθηση της ολοκλήρωσης οφείλεται κατά ένα μέρος στην υψηλή ης αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. Μια δόση πείσματος και η υποστήριξη των γονέων δεν βλάπτει κανέναν.
Η Caroline, η οποία έχει μια εκ γενετής αναπηρία συμφωνεί προσθέτοντας «Πιστεύω ότι σχεδόν το 100% της αναπηρίας είναι μια κατάσταση του μυαλού. Δεν θεωρώ ότι είμαι ανάπηρη. Μπορώ να κάνω οτιδήποτε θέλω. Χρησιμοποιεί την αυτοπεποίθηση ώστε να προχωρήσει με την επαγγελματική της καριέρα και να ακολουθήσει μία δραστήρια κοινωνική ζωή.
Η αυτοεκτίμηση είναι ένα ζωτικό συστατικό για το πώς βλέπουμε τις προκλήσεις της ζωής. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί η γυναικεία αυτοεκτίμηση μπορεί να πληγεί όταν υπάρχει μια αναπηρία. Γυναίκες με αναπηρία είναι συνήθως αμφισβητούμενης αποδοχής στα πεδία της μεταφοράς, της εκπαίδευσης και της απασχόλησης. Στα μέσα μαζικής ενημέρωσης οι άνθρωποι με αναπηρίες συχνά απεικονίζονται ως θύματα ή γενναίοι μαχητές που θριαμβεύουν. Σε ένα κόσμο που λατρεύει τη νεολαία, την ομορφιά τη ζωντάνια, την καλή υγεία και την αυτοπεποίθηση, οι άνθρωποι με αναπηρία δίνουνε συνεχώς μια μάχη για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, απλά το να είναι αυτοί που πραγματικά είναι.
Αναπτύσσοντας μια θετική εικόνα του εαυτού σου και χτίζοντας την αυτόεκτίμηση είναι μια εξέλιξη. Κάποιες φορές το πρώτο βήμα είναι να δώσεις στον εαυτό σου την άδεια να του αρέσει ο εαυτός σου. Αναπτύσσοντας τη συμπάθεια, την αποδοχή και την αγάπη για τον εαυτό σου, εξουσιοδοτείς τον εαυτό σου να ολοκληρώσει τους στόχους και να βελτιώσει τις σχέσεις του με τους άλλους.
«Τώρα είμαι σε θέση να πω ότι έχω μια αναπηρία μα όλα καλά». Γι’ αυτή ήταν τα παιδιά που της έδειξαν την πραγματικότητά της. Δούλευε με παιδιά προσχολικής ηλικίας για 12 χρόνια, μια περίοδος θεραπείας σε σχέση με την αναπηρία της. Τα παιδιά με τα οποία δούλευε καθημερινά μαζί τους τη βοήθησαν να αισθανθεί άνετα με την αναπηρία της και να οικοδομήσει την αυτοεκτίμιση της.
Αγαπά να λέει μια ιστορία με μια τετράχρονη που τη ρώτησε γιατί φοράει ένα μεγάλο παπούτσι (ένα παπούτσι με υπερυψωμένη σόλα) και ένα φυσιολογικό παπούτσι. Το κορίτσι είχε εντυπωσιαστεί πολύ και είπε «Απλά νομίζω Pam αν είχες δύο κοντά πόδια θα φορούσες δύο μεγάλα παπούτσια!»
Για την Pam η αυξανόμενη αυτοεκτίμηση με το πέρασμα του χρόνου της χρησίμευσε στο να αρχίσει να προσπαθεί περισσότερα πράγματα. Έμαθε να βρίσκει τρόπους να κάνει πράγματα όπως θαλάσσιο σκι, αναρρίχηση σε τοίχο, χειμερινό σκι, που δεν σκεφτόταν ότι μπορούσε να κάνει πριν.

Γονείς και φίλοι

Το πώς οι γονείς, οι φίλοι και η κοινωνία αντιδρούν στην αναπηρία σου έχει μεγάλο αντίκτυπο στην αντίληψη της αυτοεκτίμησής σου. Σύμφωνα με την Caroline «Οι γονείς μου ποτέ δεν μου είπαν ότι υπάρχει κάτι που δεν μπορώ να κάνω. Όταν πήγα στην κατασκήνωση ανακάλυψα ότι πολλοί κατασκηνωτές αισθανόταν περιορισμένοι σε αυτά που μπορούσαν να κάνουν γιατί μεγάλωσαν λέγοντάς τους ότι δεν μπορούν να κάνουν πράγματα».
Η Annette επαναλαμβάνει τα ίδια συναισθήματα «Μεγάλωσα με την ιδέα ότι μπορώ να κάνω ο,τιδήποτε θέλω. Οι γονείς μου με υποστήριξαν και με ενθάρρυναν σε ό,τι έκανα. Η αναπηρία είναι μια κατάσταση στη ζωή μου -δεν καθορίζει τι είμαι. Έχοντας την αναπηρία καθορίζεται το πώς θα κινηθώ στον κόσμο, όχι το τι θα κάνω».
Σύμφωνα με το κέντρο ερευνών γυναικών με αναπηρία, του Χιούστον «Γονείς οι οποίοι ενθάρρυναν την έφηβη κόρη τους να βγαίνει έξω και να συναντά ανθρώπους, οι οποίοι της έδωσαν την προσδοκία ότι μπορεί κάποια μέρα να παντρευτεί αν το επιθυμεί, που την εφοδίασαν με πληροφορίες και κοινωνικές δραστηριότητες, το ότι χρειάζεται να έλκει ερωτικά και το σημαντικότερο πώς να αισθάνεται την αξία της και την ελκυστικότητά της, έθεσαν τους όρους ώστε να έχει θετικές ερωτικές σχέσεις.»
Πως μπορεί ένα άτομο με αναπηρία να παλέψει αποτελεσματικά τα αρνητικά κοινωνικά μηνύματα, να χτίσει αυτοεκτίμηση και να απορρίψει συνειδητά και ασυνείδητα τα αισθήματα της αναξιότητας; Σαφώς είναι δύσκολη η πρόκληση. Μα ωστόσο είναι χρήσιμη εμπειρία που μπορεί να δημιουργήσει τις βάσεις για περισσότερες θετικές αλληλεπιδράσεις σε κάθε πτυχή των κοινωνικών και ερωτικών σχέσεων.
Η συμβουλή προσφέρεται από τον Edmund Hopper και τον William Allen στη Σεξουαλική Εκπαίδευση στη Νεανική Σωματική Αναπηρία, ένα βιβλίο αυτοβοήθειας για εφήβους με αναπηρίες, που μπορεί να είναι μια καλή αρχή για ανθρώπους κάθε ηλικίας. Η αυτοεκτίμηση είναι μια προϋπάρχουσα κατάσταση, χρειάζεσαι εμπιστοσύνη για να χτίσεις εμπιστοσύνη. Μπορεί να επιλέξεις να έχεις μια υπερήφανη, θετική ιδέα για τον εαυτό σου ή μια αδύναμη, διαστρεβλωμένη γνώμη για σένα. Με το να έχεις μια ισχυρή προσωπική εικόνα δεν αρνείσαι το ότι έχεις μια κατάσταση αναπηρίας. Απλά να καταλάβεις ότι τα ανάπηρα μέρη του σώματός σου είναι μόνο ένα μέρος του υπόλοιπου μηχανισμού του σώματος σου, που σε κάνουν τον πολύ ξεχωριστό άνθρωπο που είσαι.

Φρόντισε τον εαυτό σου

Ένας τρόπος που ωθεί στην αυτοεκτίμιση είναι να φροντίζεις τον εαυτό σου. Η θετική εικόνα του εαυτού σου θα μεγαλώσει όταν δείξεις στον εαυτό σου σεβασμό και αγάπη. Κάνε ένα ζεστό ευωδιαστό μπάνιο, δέξου ένα μασάζ από ένα φίλο. Δοκίμασε ένα νέο κολακευτικό κούρεμα. Εξασκήσου και φάε υγιεινά. Χάιδεψε τον εαυτό σου.
Ένας άλλος τρόπος για να χτίσεις αυτοεκτίμηση είναι να το εξασκήσεις. Όταν οι άνθρωποι δείχνουν να μη γνωρίζουν πώς να λειτουργήσουν με σένα κάνε την πρώτη κίνηση, χαμογέλα και πες «γεια». Ξεκίνησε συζητήσεις. Διατήρησε την οπτική επαφή. Η αυτοπεποίθηση σου εδραιώνεται όχι μόνο όταν αισθανθείς άνετα με τον εαυτό σου, άλλα και όταν θα ωφελήσεις τους γύρω σου.

Μερικές πληροφορίες για να δημιουργήσεις το θετικό εγώ σου:

Φτάνει να γνωρίζεις τα προτερήματα και τις δυνάμεις σου. Βρες μια εικόνα του εαυτού σου που σου αρέσει και επίδειξέ την. Ψάξε πληροφορίες από τους άλλους για στοιχεία του εαυτού σου που τους αρέσουν.
Ρισκάρισε την κοινωνική απόρριψη τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα με την έναρξη σημαντικών επαφών με ένα νέο άτομο.
Όταν μιλάς με τους φίλους και τους συνεργάτες διατήρησε τη συζήτηση οπτιμιστική, παρά αρνητική.
Επιβεβαιώσου μην παραπονιέσαι.
Άφησε τους άλλους να μάθουν τι σου αρέσει και θαυμάζεις σ’ αυτούς. Ή κράτησε τις συναισθηματικές σου ανάγκες υπό έλεγχο.
Μην αλλοτριώνεις τους ανθρώπους με την προσκόλληση ή το χειρισμό.
Γίνε πιο δραστήριος κατά τρόπο υποκίνησης ή ενεργοποίησης. Διάλεξε μια δραστηριότητα που να σ’ ενδιαφέρει- ένα χόμπι, μια εξάσκηση ή ένα κοινωνικό πρόγραμμα.
Λάβε τις τρέχουσες πληροφορίες γύρω απ’ τη σεξουαλικότητα και μείνε σε επαφή με τη δική σου σεξουαλικότητα.

Σύμφωνα με το Κέντρο Ερευνών για Γυναίκες με Αναπηρίες «Ως γυναίκες με αναπηρίες πρέπει να αρχίσουμε την πρόκληση της αντίληψης της ομορφιάς του σώματος και να αγνοήσουμε την έννοια της σωματικής τελειότητας. Οι προκλήσεις της αναπηρίας σε όλες τις έννοιες καθορίζονται από τη δημοφιλία και την κυρίαρχη κουλτούρα. Πρέπει να αποκαταστήσουμε το τι έχει παραδοσιακά ειδωθεί ως αρνητικό και να τονίσουμε ότι στην πραγματικότητα η «διαφορά» φέρει συναρπαστικές και δημιουργικές ευκαιρίες για αλλαγή. Αρχίζοντας τη διαδικασία της αποκατάστασης και αγκαλιάζοντας τις διαφορές μας ας γιορτάσουμε τις διαστάσεις, τη μορφή και τις δυνατότητες μας.»

Απόδοση στα ελληνικά: Νάνσυ Σπετσιώτη